Η Ελλάδα έχασε πολλά στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής τον τελευταίο καιρό, κυρίως λόγω της επιθετικής στάσης της Τουρκίας και του Ερντογάν. Παράλληλα έκανε κάποια βήματα στα εξωτερικά θέματα τα τελευταία χρόνια. Κυρίως όμως, μετρώντας τα θετικά και τα αρνητικά, πρέπει να αποφασίσει τι θα κάνει. Κι επειδή δεν ζούμε σε ένα κόσμο απομονωμένων χωρών, εδώ και εκατό ή διακόσια τουλάχιστον χρόνια, Κι επειδή δεν ζούμε σε ένα κόσμο απομονωμένων χωρών, εδώ και εκατό ή διακόσια τουλάχιστον χρόνια,η Ελλάδα πρέπει να δει πού θα βρίσκεται τις προσεχείς δεκαετίες.
Φυσικά μόνη της θα πορεύεται η Ελλάδα, δεν θα στηρίζεται σε ξένους. Με κάποιους όμως θα συμμαχεί και, όπως φάνηκε ως τώρα, η ΕΕ δεν είναι εταίρος για να στηρίζεσαι πάνω του. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι η ΕΕ είναι ένας γερμανικός βραχίονας κι οι Γερμανοί, σαν κράτος, δεν ταιριάζουν με τα χνώτα μας, ποτέ δεν ταίριαξαν. Και στην επανάσταση του '21 εναντίον μας ήταν (αν κι είχαν πολλούς φιλέλληνες εθελοντές) και στους δυο παγκόσμιους πολέμους και στην γενοκτονία των Ποντίων και στην πρόσφατη χρεοκοπία. Μας μεταχειρίστηκαν πάντα τιμωρητικά και εχθρικά. Μέτερνιχ, Χίτλερ, Σόιμπλε, όλοι τους έτρεφαν βαθιά εκτίμηση στο ελληνικό έθνος και το ξεπάτωσαν όσο περισσότερο μπορούσαν. Επεκτάθηκα όμως πολύ. Η Γερμανική Ευρώπη (ΕΕ και Ευρωζώνη), σε συνδυασμό με το ΝΑΤΟ, είναι μια ασφαλής περιοχή για μας. Δεν είναι όμως το μέλλον. Ούτε στρατό έχει η ΕΕ για να μας ασφαλίσει από τον νευρικό γείτονα, ούτε αγαθοεργίες κάνει για να βοηθήσει την ανάπτυξή μας. Δεν θα ήταν κακό επομένως, να αναζητήσουμε συμμάχους, χωρίς να φύγουμε από την ΕΕ ή την Ευρωζώνη ή το ΝΑΤΟ. Να αναζητήσουμε νέα στηρίγματα χωρίς να χάσουμε τα παλιά.
Ας ξεκινήσουμε όμως με έναν γρήγορο απολογισμό των τελευταίων ετών. Καταγράφω πρώτα τα αρνητικά:
Α) Αποδεχτήκαμε την Τουρκία να κάνει βόλτες σε όλο το Αιγαίο έξω από τα 6 μίλια και μερικές φορές να τα παραβιάζει κι αυτά. Το κάζους μπέλι της Τουρκίας επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά. Ποια συζήτηση θα γίνει στην Χάγη για κυριαρχικά δικαιώματα όταν στην πράξη έχουμε αποδεχτεί τα 6 μίλια χωρίς αντίδραση ακόμα κι όταν παραβιάστηκαν; Ποια απόφαση θα μας δικαιώσει όταν δεν ακολουθήσαμε το Διεθνές Δίκαιο εδώ και πολλές δεκαετίες τώρα;
Β) Αποδεχτήκαμε την Τουρκία να κάνει έρευνες λίγο έξω από την Κρήτη και την Ρόδο σε σημεία που θεωρούσαμε ως δική μας ΑΟΖ. Το αφήγημα "η δική μας ΑΟΖ" κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Ακόμη και στην διεθνή διάσκεψη για την Μεσόγειο η χώρα μας θα πάει ως προσκεκλημένη της Γερμανίας.
Γ) Σχεδόν έχουμε αποδεχτεί ότι η Κύπρος θα διχοτομηθεί σε δύο κράτη. Η στάση του Αναστασιάδη όταν τορπίλισε τις συνομιλίες της Ελβετίας το προανήγγειλε κι η εκλογή του υποψηφίου του Ερντογάν στο τουρκοκυπριακό μέρος μαζί με την έφοδο στην Αμμόχωστο το επισφράγισαν.
Δ) Ο ευρύτερος ρόλος μας στην Ανατολική Μεσόγειο αμφισβητήθηκε και μειώθηκε χωρίς να αντιδράσουμε. Στο ζήτημα της Λιβύης, λόγω της Γερμανίας, όχι μόνο δεν προσκληθήκαμε στις συζητήσεις, αλλά, ούτε και να πάμε παρατηρητές για να ακούσουμε τι λένε δεν μας άφησαν. Ακόμα και ο αγωγός, που θα περνούσε από Κύπρο και Ελλάδα, σχεδόν ακυρώθηκε. Ο πολυδιαφημισμένος στρατηγικός μας ρόλος εν μια νυκτί συρρικνώθηκε χωρίς η κυβέρνηση να κάνει το παραμικρό (αμφιβάλλω βέβαια αν μπορούσε).
Τα θετικά:
Α) Η Ελλάδα με την συμφωνία των Πρεσπών εξασφάλισε τα νώτα της από τον "από βορά κίνδυνο". Δεν άφησε την τότε ΠΓΜΔ και τώρα Βόρεια Μακεδονία να μετατραπεί σε πυλώνα τουρκικό. Μάλιστα με την ένταξη της γειτονικής μας χώρας στο ΝΑΤΟ ο εναέριος χώρος της είναι αρμοδιότητας ελληνικής, ως προς την φύλαξή του. Όλα αυτά είναι μια κατοχύρωση έναντι του τουρκικού επεκτατισμού από βορά.
Β) Έκανε συμφωνίες με την Ιταλία, την Αίγυπτο και την Αλβανία για την ΑΟΖ. Οι δυο συμφωνίες που υπογράφτηκαν (με Ιταλία και Αίγυπτο) είναι ελαττωματικές γιατί έγιναν βιαστικά και υπό την πίεση του τουρκολυβικού συμφώνου που μας αιφνιδίασε. Οι ρυθμίσεις τους στέλνουν λάθος μηνύματα που δεν συμφέρουν την χώρα μας. Το θετικό είναι ότι έγιναν και δεν είμαστε πια η χώρα που δεν έχει καμιά συμφωνία με κανέναν γείτονά της.
Με την Ιταλία αναγνωρίστηκε μειωμένη επιρροή των μικρών νησιών βορείως της Κέρκυρας κι αυτό θα έχει σοβαρές συνέπειες στην ΑΟΖ γύρω από το Καστελόριζο (και την νησίδα Στρογγύλη) που θα έχει κι αυτό προφανώς μειωμένη επήρεια.
Με την Αίγυπτο σταματήσαμε στον 28ο παράλληλο αναγνωρίζοντας έτσι στην πράξη το δικαίωμα της Τουρκίας στην ανατολική μεσόγειο (αυτό που αμφισβητούσαμε).
Με την Αλβανία την λύση θα δώσει η Χάγη και το διεθνές δίκαιο. Θα είναι αυτό μια πρώτη άσκηση με "πραγματικά πυρά" σε σχέση με το τι μπορούμε να περιμένουμε από τα διεθνή δικαστήρια για τη διένεξή μας με την Τουρκία.
Έστω κι έτσι όμως, με ελαττωματικές συμφωνίες, μετακινηθήκαμε από το δόγμα "μην κάνεις τίποτε, άσε τον χρόνο να κυλά" που μας έχει βγει σε κακό πάντα.
Γ) Λόγω της τουρκικής στρατιωτικής πίεσης, ενισχύθηκαν οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας, έστω κι αν αυτό γίνεται με έναν λαό υπερχρεωμένο από τα μνημόνια και την χρεοκοπία που τα έκανε αναγκαία.
Τι κάνουμε τώρα;
Δένδιας δεν είμαι, κι ότι καταγράφω εδώ τα μαθαίνω από το διαδίκτυο και τις επίσημες πηγές. Τα περνώ, βέβαια, από την δική μου κριτική σκέψη. Δεν έχω επομένως έτοιμες λύσεις. Ούτε μου αρκούν οι λύσεις που προτείνονται, γιατί δεν είναι λύσεις αλλά ωραία λόγια για να αγαπιόμαστε. Θα σταθώ λοιπόν σε δύο διαχρονικές αξίες. Τουρκία ο παντοτινός αντίπαλος, Κίνα η ανερχόμενη δύναμη.
1.- Σε σχέση με την Τουρκία τα πράγματα είναι περίεργα. Λένε πως η διπλωματία είναι η συνέχιση του πολέμου με άλλα μέσα. Εμείς πρέπει να προσέξουμε μήπως αντιστρέψουμε το απόφθεγμα. Μήπως κάνουμε τον πόλεμο συνέχιση της διπλωματίας με άλλα μέσα. Δεν πρέπει να μπούμε στην αυταπάτη ότι, αφού συζητάμε άρα δεν κινδυνεύουμε, και μια μέρα δούμε τις συζητήσεις να μετατρέπονται σε πολεμική απειλή. Γι αυτό πρέπει οι συζητήσεις να κλείνουν θέματα, να τα ολοκληρώνουν κι όχι να τα αφήνουν για ένα αβέβαιο μέλλον. Το κυπριακό είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Το Αιγαίο ένα άλλο. Όσο πιο γρήγορα τα κλείσουμε, τόσο το καλύτερο, σε αντίθεση με το καραμανλικό δόγμα "μην κάνεις κάτι σήμερα όταν μπορείς να το αφήσεις για αύριο".
2.- Ο κόσμος έχει ήδη γίνει πολυπολικός κι ο ρόλος της Κίνας στο παγκόσμιο στερέωμα ενισχύεται. Χάρη στην Κοσκο και την επιδίωξη της Κίνας για ένα "δρόμο του μεταξιού" έχουμε φτιάξει μέχρι στιγμής μια καλή σχέση μαζί της. Μπορούμε και πρέπει να της δώσουμε μεγαλύτερο βάρος. Η Κίνα έχει πλέον προηγμένη τεχνολογία που εμείς έχουμε ανάγκη. Είναι η πιο "λογική" χώρα στον κόσμο καθώς δεν άγεται και φέρεται από τον κάθε Τραμπ, Πούτιν ή Ερντογάν. Ηγείται ένα κόμμα που ονομάζεται μεν κομμουνιστικό, αλλά, είναι αυτοπροσώπως ο Κομφούκιος μεταμφιεσμένος. Οι συμφωνίες με την Κίνα μπορούν να έχουν βάθος και σοβαρότητα. Η χώρα αυτή θα βρίσκεται σύντομα στην κορυφή του κόσμου κι αν θέλουμε έναν ισχυρό σύμμαχο, εκεί θα πρέπει να τον αναζητήσουμε. Η θέση μας εντός του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και της Ευρωζώνης είναι στοιχεία που ευνοούν την συμμαχία αυτή. Δεν χρειάζεται να αλλάξουμε στρατόπεδο. Μπορούμε όμως να φτιάξουμε προνομιακές σχέσεις με την Κίνα μέσα στα πλαίσια αυτά και να τις εμβαθύνουμε όσο πιο πολύ μπορούμε. Κι αυτό πρέπει να ξεκινήσει άμεσα.
