Η ΣΥΣΚΟΤΙΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΕΟΣ
 |
|
Επιτύμβια μαρμάρινη πλάκα του Θεμιστοκλή. Βρέθηκε στην Αίγινα το 1851. Από το μουσείο Ερμιτάζ της Πετρούπολης. Φωτ. Από την Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας του Κέμπριτζ |
Η ΣΥΣΚΟΤΙΣΗ 90 ΕΤΩΝ!!
Για όσο καιρό λειτουργούσαν τα Λιπάσματα, το ταφικό μνημείο έμενε περιτοιχισμένο αλλά και καλυμμένο από χώματα, χημικά και απορρίμματα. Οι αρμόδιοι του εργοστασίου διέδιδαν ότι το ταφικό μνημείο είναι …. «φάρος»!!! και ότι ο τάφος βρίσκεται στην απέναντι ακτή, στη Φρεαττύδα. Μπορεί κάποτε να λειτούργησε ο χώρος του μνημείου και σαν φάρος. Στα δυόμιση χιλιάδες χρόνια που μεσολάβησαν, όλα μπορεί να έχουν συμβεί. Και καταφύγιο μπορεί να έγινε και φάρος και χοιροτροφείο κάποιας οικογένειας. Εκείνο που χαρακτηρίζει το μνημείο, όμως, είναι ο βασικός του προορισμός και ο λόγος που κατασκευάστηκε. Κι εδώ οι γραπτές αλλά και ανασκαφικές μαρτυρίες δείχνουν περί τίνος πρόκειται.
Ωστόσο για ενενήντα χρόνια επικρατούσε μια άποψη πολύ βολική για την εταιρεία που είχε τον φόβο της επέμβασης της αρχαιολογικής υπηρεσίας αν συζητιόταν σοβαρά η αλήθεια όπως την είχε αποκαλύψει ο Δραγάτσης, λίγα μόλις χρόνια πριν οι υπεύθυνοι του εργοστασίου αγοράσουν τα οικόπεδα της περιοχής για να κτίσουν το εργοστάσιο. Και φυσικά, δεν θα ήταν δύσκολο να βρουν κρατικούς συνεργάτες για να καλύψουν τα νώτα τους και να συσκοτίσουν την αλήθεια. Τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα ήταν αρκούντως σκοτεινά για να συμβούν τέτοιες συσκοτίσεις.
Ήταν μια απαράδεκτη και εγκληματική ενέργεια ανθρώπων που δεν νοιάζονταν παρά για τα κέρδη τους. Έσβηναν την ιστορία της πόλης και αν ήταν δυνατόν θα εξαφάνιζαν κάθε ίχνος της. Υπάρχουν όμως τα γραπτά των αρχαίων συγγραφέων, οι παλιοί χάρτες που δείχνουν την ύπαρξη του μνημείου (tombe) και αναφορές ανθρώπων όπως ο Ιάκωβος Δραγάτσης που κατέδειξαν και το μνημείο αλλά και τον ακριβή τόπο στον οποίο βρίσκεται.
ΑΝΑΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΩΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ
Ό,τι κι αν λένε τα τοπογραφικά και τα μηχανολογικά διαγράμματα της ΑΕΕΧΠΛ που δείξαμε, ωστόσο οι υπεύθυνοι του εργοστασίου καλλιέργησαν τον μύθο ότι εδώ ήταν απλά ένας φάρος και πως το μνημείο του Θεμιστοκλή βρισκόταν στην απέναντι ακτή της Πειραϊκής. Και ήταν τόσο έντονη και συστηματική η πίεση που ακόμα και σήμερα βρίσκονται κάποιοι “εν αμφιβόλω” μια και δύσκολα μπορούν πια να υπερασπιστούν μια τέτοια άποψη.
Οι αμφιβολίες θα διαλυθούν όταν η αρχαιολογική υπηρεσία εξετάσει σοβαρά το θέμα και πιάσει να διαβάσει επιτέλους τον Ιάκωβο Δραγάτση. Γιατί κάποιοι αρχαιολόγοι έχουν εκφράσει “αμφιβολίες” (τι πιο εύκολο από αυτό;) και διστάζουν ακόμα και να καταπιαστούν με ένα θέμα που θα τους διαψεύσει. Έτσι ο χρόνος περνάει κι η παραδοχή της αρχαιολογικής υπηρεσίας ότι πρέπει στο σημείο αυτό να γίνει ανασκαφή όλο και παίρνει αναβολή.
Τα στοιχεία για να ανακηρυχθεί χώρος αρχαιολογικού ενδιαφέροντος υπάρχουν. Ακόμα και οι χάρτες της εταιρείας δείχνουν τον χώρο όπως τον βρήκαν το 1909 ασχέτως με την τύχη που του επιφύλαξαν οι διοικήσεις του εργοστασίου στη συνέχεια. Ακόμα κι αρχαιολόγος της ΚΣΤ' Εφορίας Πειραιά επισκέφθηκε τον χώρο και πείστηκε πως πρόκειται για μνημείο άξιο ενδιαφέροντος. Κι όμως ακόμα δεν έχουν κινηθεί οι διαδικασίες. Βέβαια, τώρα που ο χώρος πέρασε όλος στην ιδιοκτησία του δήμου, δεν υπάρχει ο παλιότερος φόβος και υπάρχει χρόνος για να αποκατασταθεί η ιστορική αλήθεια.
Είναι πάντως άξιο προσοχής το γεγονός ότι, παρ' όλη την προσπάθεια συσκότισης που γινόταν για να μην έρθει στα μέρη εκείνα η αρχαιολογία, ωστόσο, το 1953, η Εταιρεία Λιπασμάτων ομολογεί ότι εκεί βρίσκεται πραγματικά ο τάφος του Θεμιστοκλή.
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
Όπως αναφέραμε και πιο πάνω δια μακρών πολλά οφείλουν η περιοχή, ο Πειραιάς και η Δραπετσώνα στον ακούραστο ερευνητή της αλήθειας καθηγητή Ιάκωβο Δραγάτση. Με το βιβλίο του “Το Θεμιστόκλειον” (εκδόσεις «Βασιλική Τυπογραφία Παφτάκη-Παπαγεωργίου» 1910), με μιαν ενδελεχέστατη και λεπτομερέστατη μελέτη, ο καθηγητής αποδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι στον χώρο του, εγκατασταθέντος στη συνέχεια, εργοστασίου βρίσκεται το Θεμιστόκλειο.
Ο Ιακ. Δραγάτσης παραθέτει και χάρτες και φωτογραφίες που δεν αφήνουν την παραμικρή αμφιβολία. Θαυμαστής και ο ίδιος του Θεμιστοκλή αλλά και του άθλου του, γράφει ο Δραγάτσης σε ένα σημείο του βιβλίου του:
«Πάντων δ’ έσχατον, αφ’ ου εφθάσαμεν εις το τέλος του λόγου του περί του Θεμιστοκλέους θα ηδύνατό τις να είπη πόσον αρμόζει η θέσις, όχι μόνον προς τα γεγραμμένα, αλλά και προς αυτό τούτο προ του να ιδρυθεί δηλαδή μνημείον τιμητικόν τοιούτου ανδρός, αλλά και τοιούτου γεγονότος αναμνηστικόν, όχι μόνον διότι ο τόπος, ως είπομεν, απανταχόθεν είνε σύνοπτος, αλλά και διότι κείται εις τόσον καλόν σημείον, ώστε και δια τους εισπλέοντας και δια τους εκπλέοντας και δια πάντα εκείθεν παριόντα και το στενόν της Σαλαμίνος να δεικνύει και το μέγεθος της νίκης του Θεμιστοκλέους να υπομιμνήσκη και το υπέροχον της διανοίας του ανδρός εις τον νουν να επαναφέρει, ου μην αλλά να κείται εκεί προσόψιος άλλων ομοίως εξεχόντων σημείων και μετ’ αυτών να αναπολή εις την μνήμην την όλην εικόνα των εκεί τελεσθέντων»
ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΔΡΑΓΑΤΣΗ
Ο Ιάκωβος Δραγάτσης μας καλεί να κάνουμε αυτό που αρμόζει σε έναν τέτοιον άνδρα όπως ο Θεμιστοκλής και σε ένα γεγονός τόσο σπουδαίο όσο η ναυμαχία της Σαλαμίνας. Να ιδρύσουμε, μας προτρέπει, τιμητικό μνημείο. Κι αυτό να γίνει διότι ο τόπος φαίνεται πολύ καλά από παντού και είναι τόσο καλό σημείο ώστε και οι εισπλέοντες στο λιμάνι και οι εκπλέοντες, κι ο καθένας που θα περνά το στενό της Σαλαμίνας, να βλέπει το μέγεθος της νίκης και να θυμάται το μεγαλείο του ανδρός που ήταν μια αληθινή διάνοια. Και καθώς θα τα βλέπει αυτά, να αναπολεί όλα όσα έγιναν εκεί.
