Όπως είχα ξαναγράψει, ο γνωστός δημοσιογράφος Στέλιος Ελληνιάδης βρίσκεται στην Ουκρανία αυτές τις μέρες και κάνει ρεπορτάζ για λογαριασμό του ραδιοφωνικού σταθμού "105.5 ΣΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ". Μας στέλνει τα νέα του με e-mail και υπό τον γενικό τίτλο "Δελτία Θυέλλης".
Δημοσιεύω εδώ το 6ο δελτίο του που αφορά σε ένα ρεπορτάζ στις περιοχές που κατέχουν οι Ρωσόφωνοι αντάρτες.
Το ξέρετε ότι εκεί έχει ανακηρυχτεί "Λαϊκή Δημοκρατία";
Σε 6 βαθμούς υπό το μηδέν ο Στέλιος Ελληνιάδης μας γράφει τα παρακάτω:
(Δελτίο Θυέλλης Νο 6)
Από την Ουκρανία στη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιέτσκ!
Χτες, Τετάρτη, πέρασα στην αντίθετη πλευρά, στο καινούργιο κράτος. Πήγα στο Ντονιέτσκ. Οι φίλοι μου στη Μαριούπολη προσπάθησαν να με αποτρέψουν, όχι μόνο γιατί συνεχώς πέφτουν αδέσποτες οβίδες εδώ κι εκεί, αλλά και γιατί στη διαδρομή από τη Μαριούπολη στο Ντονιέτσκ, λένε ότι υπάρχουν ένοπλες συμμορίες που ληστεύουν τους περαστικούς. Αλλά εγώ, έχοντας δει την ουκρανική πλευρά και έχοντας συνομιλήσει και με αξιωματικούς του ουκρανικού στρατού, για να έχω πληρέστερη και πιο ισορροπημένη άποψη, ήθελα οπωσδήποτε να πάω στο Ντονιέτσκ. Τελικά, μία φίλη μου έδωσε τη λύση. Μου είπε ότι είναι καλύτερα να πάω με το λεωφορείο της γραμμής αφενός για να μην κινήσω υποψίες, αφετέρου γιατί στα λεωφορεία που μεταφέρουν κυρίως συνταξιούχους γίνεται μικρότερος έλεγχος και, το βασικό, στα πολλαπλά λεγόμενα μπλοκποστ, τα λεωφορεία περνούν εκτός της τεράστιας ουράς των ΙΧ και των φορτηγών, που σε ώρες αιχμής, η αναμονή σε ένα σημείο μπορεί να κρατήσει ώρες. Πράγματι, πήρα το λεωφορείο των 7.15 το πρωί, από Μαριούπολη για Ντονιέτσκ. Οι δύο πόλεις ενώνονται με ένα φαρδύ αυτοκινητόδρομο, με διάζωμα στη μέση, μήκους περίπου 115 χλμ. σε ευθεία γραμμή. Περάσαμε τα τέσσερα μπλοκποστ του ουκρανικού στρατού, μεσολάβησε ένας μη ελεγχόμενος χώρος περίπου 30 χλμ., και στη συνέχεια περάσαμε άλλα τέσσερα μπλοκπόστ του στρατού της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονιέτσκ (DNR). Δυστυχώς, δεν μπορούσα να βγάλω φωτογραφίες, γιατί όλοι έβλεπαν την κάμερα σαν φονικό όπλο. Έτσι, έχασα κι ένα μοναδικό πλάνο, σ’ ένα μπλοκπόστ των αυτονομιστών του DNR, που είχαν τρεις σημαίες δίπλα-δίπλα, μία με τα χρώματα τους, μία με τον Ιησού Χριστό και μία με τον Τσε Γκεβάρα!
Γενικά, οι στρατιώτες που έκαναν τους ελέγχους σε όλα τα σημεία δεν φέρονταν με αγριάδα, αλλά έβλεπα τους συνταξιδιώτες μου πολύ μουδιασμένους στη θέα των καλάσνικοφ μέσα στο λεωφορείο και ιδιαιτέρως στα μπλοκ που ελέγχονται από τα «μπαταλιόν» των μασκοφόρων εθνικιστών από τη δυτική Ουκρανία, που η παρουσία τους υποδηλώνεται από τις σημαίες που είναι αναρτημένες δίπλα στις ουκρανικές, όπως είναι οι μαυροκόκκινες του Δεξιού Τομέα ή του τάγματος της Αγίας Μαρίας (Σάντα Μαρία).
Σε περίπτωση εμπλοκής, επειδή οι δημοσιογράφοι θεωρούνται ύποπτοι, θα ισχυριζόμουν ότι είμαι δάσκαλος από την Ελλάδα, που επισκέπτεται το σχολείο της ελληνικής κοινότητας στο Ντονιέτσκ, αλλά δεν χρειάστηκε.
Στο σταθμό των λεωφορείων, με περίμεναν για να με ξεναγήσουν στο Ντονιέτσκ, για να σχηματίσω από πρώτο χέρι μια ιδέα για την κατάσταση που επικρατεί στον επίκεντρο της ανακηρυγμένης Λαϊκής Δημοκρατίας, που διαθέτει πλέον πρόεδρο και κοινοβούλιο μετά τις τοπικές εκλογές της 2ας Νοεμβρίου.
Στο Ντονιέτσκ έχω πάει πολλές φορές. Είναι μια ωραία πόλη, που τη διασχίζει ένα ποτάμι που εκβάλλει στην Αζοφική Θάλασσα, γεμάτη φροντισμένα πάρκα, με πολλά ωραία κτήρια, κλασικά και πολύ μοντέρνα, μεγάλη και υπερσύγχρονη, με βιβλιοθήκες, όπερες και εστιατόρια. Όμως, τώρα, σαν συνέπεια του πολέμου, υπολειτουργεί. Λίγα αυτοκίνητα στους δρόμους, χωρίς τράπεζες και τα περισσότερα μεγάλα εμπορικά κέντρα κλειστά. Φαίνεται, όμως, ότι οι καινούργιες αρχές είναι σε φάση αναδιοργάνωσης των υπηρεσιών. Υπάρχουν συγκοινωνίες, τραμ, λεωφορεία και τρόλεϊ, και οι οδοκαθαριστές κρατούν την πόλη πεντακάθαρη. Επίσης, τα νοσοκομείο είναι ανοιχτά, καθώς και τα σχολεία. Η ουκρανική κυβέρνηση πίεσε τη διοίκηση του πανεπιστημίου του Ντονιέτσκ, που είναι ένα από τα σημαντικότερα, να μεταφέρει τις σχολές του στη Βίνιτσα, μια πόλη στην κεντροδυτική Ουκρανία! Όμως, η πλειοψηφία των καθηγητών αρνήθηκε να υπακούσει και το πανεπιστήμιο συνέχισε τη λειτουργία του προσπαθώντας να καλύψει τις θέσεις που εκκενώθηκαν. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής ομάδας Σαχτιόρ, ο πλουσιότερος ολιγάρχης της Ουκρανίας, ο Ρενάτ Αχμέτοφ, μετέφερε την έδρα της ομάδας στο Λβιβ/Λβοβ, στην ανατολική Ουκρανία.
Οι πολίτες με τους οποίους συνομίλησα, με διαβεβαίωσαν ότι παρ' όλες τις φοβερές δυσκολίες θα τα καταφέρουν, και παρ’ όλο που υπάρχει όλο και μεγαλύτερη στενότητα χρημάτων. Ήδη ιδρύθηκε νέα τοπική τράπεζα και πιστεύουν ότι σε μερικές βδομάδες θα εγκατασταθούν παραρτήματα ρώσικων τραπεζών που θα τονώσουν τη ρευστότητα που χρειάζεται η αγορά. Οι ίδιοι επέμεναν ότι η εικόνα που παρουσιάζουν τα μέσα ενημέρωσης του Κιέβου για τη δημοκρατία του Ντονιέτσκ είναι τελείως πλαστή. Είναι γεγονός ότι η πόλη δεν είναι γεμάτη στρατεύματα, ούτε αποτελεί πεδίο μαχών, παρ’ όλο που σε κάποιο σημείο, περιφερειακά, όλο και κάποιος σκοτώνεται από βλήματα, σφαίρες και ρουκέτες. Εξαίρεση αποτελεί η περιοχή του αεροδρομίου, που είναι έξω από την πόλη και ελέγχεται από τον ουκρανικό στρατό. Μόνο στο τελευταίο κομμάτι της λεωφόρου, κοντά στην έξοδο από την πόλη, δεν φαίνεται να υπάρχουν κάτοικοι, αφού, όπως είδα με τα μάτια μου, όλα τα σπίτια κατά μήκος, δεξιά κι αριστερά, έχουν υποστεί μεγάλες ή μικρές ζημιές από πυροβόλα όπλα.
Μέσα στην πόλη, μερικά σημαντικά μέγαρα έχουν υποστεί μεγάλες ζημιές ή έχουν καταστραφεί εντελώς από στοχευμένους βομβαρδισμούς. Μεταξύ άλλων, φωτογράφισα και βιντεοσκόπησα το μουσείο της πόλης του Ντονιέτσκ που σακατεύτηκε στη μία του πλευρά, ένα μεγάλο πολιτιστικό κέντρο από το οποίο διασώζονται μόνο οι εξωτερικοί του τοίχοι, μία αίθουσα συναυλιών που έχει βληθεί από όλες τις πλευρές, ακόμα και το χάι-τεκ στάδιο της πόλης που έχει μερικές τρύπες στο γυάλινο σώμα του από βλήματα. Σε γενικές γραμμές, όμως, η πόλη είναι ακέραια.
Οι εντόπιοι υποστηρίζουν ότι τόσο η πολύ μεγάλη αποχή στις εκλογές που οργάνωσε η κυβέρνηση του Κιέβου, όσο και η μεγάλη συμμετοχή στις εκλογές που διεξάχθηκαν στις αυτονομημένες περιοχές, δείχνουν ότι η Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιέτσκ στηρίζεται στο λαό της περιοχής. Παραδέχτηκαν, βέβαια, ότι έχουν φύγει αρκετοί άνθρωποι από την πόλη, ιδίως οι πιο πλούσιοι, από τους οποίους, όμως, υπολογίζουν ότι οι περισσότεροι θα γυρίσουν πίσω μόλις η τοπική κυβέρνηση αποδείξει ότι μπορεί να λειτουργήσει το νέο υπό διαμόρφωση κράτος του Ντονιέτσκ. Στις κατηγορίες των αντιπάλων ότι το νέο καθεστώς αποτελείται από αλήτες και ναρκομανείς, αντιτάσσουν την πραγματική εικόνα της πόλης και προβάλλουν τον εκλεγέντα πρόεδρο Αλεξάντερ Ζαχαρτσένκο ως σοβαρό και ικανό άνθρωπο.
Στο σταθμό των λεωφορείων, για την επιστροφή στη Μαριούπολη, οι ουρές για εισιτήρια στα ταμεία παρέμεναν μεγάλες. Με την απόφαση της κυβέρνησης του Κιέβου να μην καταβάλει τις οφειλόμενες συντάξεις στους κατοίκους των αυτονομημένων περιοχών δημιουργήθηκε ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα, που αναγκάζει μια φορά το μήνα τους ηλικιωμένους ανθρώπους να μετακινούνται με τα λεωφορεία σε άλλες πόλεις της Ουκρανίας, για να εισπράξουν τις πενιχρές συντάξεις τους. Δηλαδή, κίνδυνος ζωής, ταλαιπωρία και έξοδα για τα άτομα τρίτης ηλικίας, που κι αυτά χρησιμοποιούνται σαν μέσο πίεσης στον ακήρυχτο πόλεμο που αποσυνθέτει την Ουκρανία.
Στα μπλοκπόστ και της μιας και της άλλης πλευράς, νυχτώνοντας, με 6 βαθμούς υπό το μηδέν, μέσα από τα παράθυρα του λεωφορείου, φαίνονταν από τις ανταύγειες της φωτιάς μόνον οι στρατιώτες, που στέκονταν γύρω από τα βαρέλια στα οποία καίγονταν ξύλα από τα γύρω δέντρα, για να ζεσταθούν. Εκείνη την ώρα που οι πλούσιοι στο Κίεβο έπιναν τις βότκες τους στα πολυτελή εστιατόρια της πόλης και μοίραζαν μεταξύ τους τη λεία του πολέμου, με τους Αμερικάνους και τους Ρώσους να συνεχίζουν τη διελκυστίνδα τους πάνω από το βαριά πληγωμένο σώμα της Ουκρανίας.
Στέλιος Ελληνιάδης
(Ανατολική Ουκρανία, 26 Νοεμβρίου 2014)
