Στο τρίτο μέρος (κεφάλαια 11 και 12) η μυθοπλασία μας παρεκκλίνει από την πραγματική ιστορία. Δεν είναι τα πράγματα ΟΠΩΣ ΕΓΙΝΑΝ αλλά ΟΠΩΣ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΓΙΝΕΙ. Οι προϋποθέσεις υπήρχαν, η νίκη στη Ναύπακτο είχε ανοίξει διάπλατα τον δρόμο για την Κωνσταντινούπολη και σχέδια είχαν καταρτιστεί. Όμως το πολιτικό σκηνικό δεν επέτρεψε αυτή την προέλαση. Στο βιβλίο, υπάρχει μια αδελφότητα που το ελέγχει και κάνει τα πράγματα να λειτουργήσουν αλλιώς. Πάντοτε, σύμφωνα με την διήγηση του Χάρμου όπως αυτός καταγράφει τα γεγονότα που "βλέπει" και που "ζει".
Ο χριστιανικός στόλος, μετά την Ναυμαχία της Ναυπάκτου και την συντριβή του στόλου των Οθωμανών δεν μένει άπραγος, όπως κατέγραψε η συμβατική ιστορία. Εξουδετερώνει τον νέο στόλο που έχρισε βιαστικά ο Σελίμ και με σχέδιο πλέει προς την ανυπεράσπιστη Κωνσταντινούπολη. Οι Οθωμανοί απειλούνται για πρώτη φορά στην ιστορία τους. Κι ο φόβος τους είναι δικαιολογημένος.
*****************************
 |
| Οι νικητές της ναυμαχίας της Ναυπάκτου, Δον Χουάν, Κολόνα και Ντ' Όρια |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: ΣΤΟΝ ΒΟΣΠΟΡΟ
Η ναυαρχίδα «Ρεάλ» του ισπανικού στόλου μπήκε στο Βόσπορο αργά. Ελλιμενίστηκε σε σχετικά ρηχά νερά ακριβώς έξω από τον Κεράτιο κόλπο, όταν πια έπεφτε το βράδυ. Ήταν φωτισμένη παντού, με μια σειρά αναμένων πυρσών, στην πλώρη στην πρύμνη και στις κουπαστές. Πολλές βάρκες έπλεαν γύρω για προστασία από πυρπολικά που θα ήθελαν, ενδεχομένως, να την ανατινάξουν. Στο μεγάλο μπροστινό λευκό πανί της, ένας κόκκινος σταυρός τόνιζε τις προθέσεις της. Το μεγάλο γαλάζιο παπικό λάβαρο έδειχνε την προέλευσή της. Οι πυρσοί άναβαν πίσω από το λευκό πανί με τον κόκκινο σταυρό κι έφτιαχναν ένα φαντασμαγορικό σκηνικό.
Στο σκοτάδι της νύχτας, μπροστά στα τείχη της Πόλης, μέσα στη θάλασσα, στεκόταν ο τεράστιος κόκκινος σταυρός Έμοιαζε να πλέει φλεγόμενος στα ήσυχα νερά ζωντανεύοντας τα λάβαρα των θρυλικών σταυροφόρων. Ο Γοδεφρείδος ντε Μπουγιόν που ελευθέρωσε πρώτος την Ιερουσαλήμ το 1099 ήταν κάπου εδώ γύρω. Ο Βαλδουίνος της Φλάνδρας, πρώτος Λατίνος αυτοκράτορας της Κωνσταντινούπολης τριγύριζε κι αυτός εδώ κοντά. Πλάι στους νεκρούς, ο νέος σταυροφόρος που είχε φτάσει εδώ με την ναυαρχίδα του, ήταν ο Δον Χουάν της Αυστρίας. Αυτή η ναυαρχίδα όμως δεν ήταν μόνη. Γύρω από το «Ρεάλ» του Δον Χουάν άλλες διακόσιες γαλέρες είχαν ανάψει πυρσούς. Δεν ήταν τόσοι όσοι εκείνοι της ναυαρχίδας αλλά και πάλι ήταν αρκετοί να μοιάζουν με ένα τεράστιο φίδι μέσα στη νύχτα. Το φίδι περιέσφιγγε την πρωτεύουσα των Οθωμανών από τη θάλασσα κι απειλούσε να την πνίξει.
Ήταν ένα φθινοπωρινό Κυριακάτικο πρωινό στις 5 του Οκτώβρη του 1572. Τα πρώτα λευκά πανιά με τους κόκκινους σταυρούς είχαν φανεί καθαρά από την τρομοκρατημένη Πόλη. Είχαν μαθευτεί τα νέα που ήταν ακόμη χειρότερα. Η Ρούμελη(i) είχε επαναστατήσει σχεδόν ολόκληρη. Στόλος οθωμανικός δεν υπήρχε πουθενά κι ο στρατός δεν ήξερε σε ποιο μέτωπο να πολεμήσει πρώτα. Ποτέ άλλοτε η οθωμανική αυτοκρατορία δεν είχε βρεθεί σε τόσο δύσκολη θέση.
Τώρα το βραδάκι, είχαμε πιάσει θέσεις στρέφοντας τα κανόνια προς τα τείχη και προς τα ατείχιστα σημεία της Πόλης, Ανάψαμε τους φανούς επίτηδες για να κάνουμε εντυπωσιακό το θέαμα. Ο καιρός ήταν ακόμη ζεστός κι ο χειμώνας φαινόταν πως θα αργούσε να έρθει κι αυτή τη χρονιά. Ένας χρόνος είχε περάσει από την Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Εκεί οι δυνάμεις των Χριστιανών είχαν νικήσει κι είχαν εξοντώσει στην ιστορική ναυμαχία τον μουσουλμανικό στόλο. Μεθαύριο στις 7 Οκτώβρη γιορτάζαμε την επέτειο εκείνης της μεγάλης νίκης. Ήταν μια ναυμαχία αντάξια εκείνων της Σαλαμίνας και του Άκτιου με τις κοσμοϊστορικές συνέπειες. Ο Δον Χουάν κι η Αδελφότητα πιστεύαμε ότι η ναυμαχία στη Ναύπακτο θα είχε κι αυτή τις ίδιες συνέπειες. Δεν πίστευαν όμως το ίδιο ο Σουλτάνος κι ο Σοκουλού εδώ στην Πόλη, ούτε κι ο Φίλιππος στην μακρινή Μαδρίτη. Οι Οθωμανοί ηγέτες ήθελαν μιαν αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας τους. Ο Φίλιππος της Ισπανίας ζητούσε να τελειώσει η επικίνδυνη εμπλοκή του στόλου του τόσο βαθιά στην Ανατολή.
Αν δεν υπήρχαμε ο Δον Χουάν κι εμείς να αλλάξουμε ριζικά αυτές τις πεποιθήσεις, η ιστορία θά ’χε γραφτεί αλλιώς. Η ναυμαχία της Ναυπάκτου θα περνούσε στην ιστορία σαν «η μάχη που δεν οδήγησε πουθενά». Όμως όλα είχαν οργανωθεί καλά εδώ και πολλά χρόνια. Επικεφαλής των νικητών ήταν ο Δον Χουάν, με τις ικανότητες, την φιλοδοξία και την προσήλωσή του στον στόχο μας. Ήθελε την οριστική νίκη επί των Τούρκων και τη δημιουργία ενός ελληνικού κράτους. Η εξέγερση δεν έγινε για πλιάτσικο όπως τις άλλες φορές, ήταν μια συνειδητή προσπάθεια να βοηθηθεί η σταυροφορία.
Αν δεν υπήρχαν αυτά, οι εξελίξεις θα είχαν πάρει άλλο δρόμο. Η Οθωμανική αυτοκρατορία θα είχε απαλλαγεί από τον χριστιανικό στόλο με την εθελούσια αδράνειά του. Η εξέγερση των Ελλήνων και των σκλάβων του Οθωμανού θα είχε πνιγεί στο αίμα για μια ακόμη φορά. Η ήττα θα περνούσε ανώδυνα σαν μια ευκαιρία που κανείς δεν εκμεταλλεύτηκε.
Ο Σουλτάνος είχε φτιάξει με πραγματικά εκπληκτική ταχύτητα ένα νέο στόλο. Ήξερε πως δεν μπορούσε να αφήσει για πολύ καιρό τον θαλάσσιο δρόμο για την Κωνσταντινούπολη ανυπεράσπιστο. Ο νέος του στόλος, βέβαια, δεν ήταν σαν κι εκείνον που είχε χάσει. Δημιουργούσε όμως την εντύπωση ότι ο Σουλτάνος ήταν ακόμη κραταιός στην θάλασσα. Ο Φίλιππος, με τα κρατικά του ταμεία χρεωμένα, έψαχνε για πόρους στην αμερικανική ήπειρο. Ανησυχούσε μήπως κι εμπλακεί σε νέα πολεμική περιπέτεια. Η βόρεια Αφρική, η Τύνιδα και το Αλγέρι τον ένοιαζαν πολύ περισσότερο με Αγίους Τόπους σε σύγκριση με την Ρούμελη.
Ο Σοκουλού εκείνον τον χειμώνα του 1571 προς 1572 στήριξε τον σουλτάνο Σελίμ που το είχε μεγάλη ανάγκη. Η ήττα παρά λίγο να τον καταρρακώσει. Ο Σοκουλού έβαλε μπροστά ένα σχέδιο άμεσης κατασκευής γαλερών. Χρησιμοποίησε όλους τους διαθέσιμους πόρους της αυτοκρατορίας και τα κατάφερε. Μαζί με τα ογδόντα πλοία που είχαν διασωθεί από την συντριβή στη Ναύπακτο, έφτιαξε μιαν αξιοπρεπή δύναμη. Είχε περίπου διακόσιες πενήντα γαλέρες. Ο Καντακουζηνός κι η Ελένη παρακολούθησαν την ανακατασκευή του στόλου τους πρώτους μήνες του 1572. Κατάφεραν να μάθουν και να δώσουν πολύτιμες πληροφορίες στον Δον Χουάν. Ο Ουλούτζ Αλή, ο μόλις διασωθείς της Ναυπάκτου, είχε φέρει στην Ισταμπούλ το λάβαρο των ιπποτών της Μάλτας. Χάρη σε αυτό είχε γίνει ο νέος καπουδάν πασάς. Σώζοντας το γόητρο του Σουλτανάτου, πήρε το όνομα Κιλίτζ Αλή, δηλαδή «ρομφαιοφόρος». Ο νέος αρχικαπετάνιος ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1572 για τις δυτικές ελληνικές ακτές. Είχε τις διακόσιες πενήντα γαλέρες. Ανάμεσα σ’ αυτές οι οχτώ ήταν γαλεάσες, δηλαδή πλοία-μαούνες με την πολύ σημαντική ισχύ.
Ο Κιλίτζ Αλή διέσχισε την Προποντίδα και το Αιγαίο κι έφτασε στα όρια με το Ιόνιο πέλαγος. Ο σκοπός του ήταν να κάνει επίδειξη δύναμης στους σταυροφόρους. Ήθελε να στείλει το μήνυμα ότι η αυτοκρατορία είχε επιτυχώς επουλώσει τις πληγές της. Στόχος του ήταν να ανακτήσει την κυριαρχία στη θάλασσα ή, έστω, να αναχαιτίσει μια ναυτική επιδρομή στο Αιγαίο. Ήθελε να καθυστερήσει τους σταυροφόρους μέχρι να υποταχτούν οι εξεγερμένοι στην ξηρά.
Το δίλημμα στο χριστιανικό στρατόπεδο ήταν αν θα επιτίθεντο ή αν θα έκαναν πίσω. Αν κυνηγούσαν τις γαλέρες του Κιλίτζ Αλή θα επιβεβαίωναν την περσινή μεγάλη νίκη. Αν απέφευγαν τη μάχη, θα άφηναν τον πασά να γυρίσει πίσω και θα απεμπολούσαν το περσινό πλεονέκτημα. Ο χριστιανικός στόλος είχε ξεχειμωνιάσει στη νότια και δυτική Ελλάδα. Εκεί έφτασαν στα χέρια μου οι πληροφορίες για τις αδυναμίες του νέου οθωμανικού στόλου. Ήρθαν με ένα γρήγορο εμπορικό, ναυλωμένο από τον Καντακουζηνό για να μεταφέρει δήθεν μπαχαρικά και μετάξια. Πήρα επιστολές της Ελένης και του Μητροφάνη και τις έδωσα αμέσως στον Δον Χουάν. Φυσικά, υπήρχαν τα συγχαρητήρια για την νίκη κι οι ευχές για νέες νίκες των χριστιανικών στρατευμάτων. Ο Μητροφάνης έγραφε καθαρά ότι ο δρόμος προς την Πόλη ήταν πλέον ανοιχτός. Η επιστολή της Ελένης περιείχε μια πολύ αναλυτική περιγραφή των ελλείψεων του σουλτανικού στόλου.
«Είναι έτσι λοχαγέ;» με ρώτησε ο πρίγκιπας όταν τα διάβασε. «Μήπως οι Τούρκοι άφησαν να ξεφύγουν επίτηδες κάποιες λάθος πληροφορίες;»
«Μα … πώς θα φτιαχνόταν αυτός ο νέος στόλος εκ του μηδενός και τόσο γρήγορα, Υψηλότατε; Μέσα σε ένα χειμώνα εκατόν πενήντα γαλέρες είναι τεράστιο νούμερο. Δεν φαίνεται καθόλου παράξενο να υπάρχουν αυτές οι ελλείψεις.»
«Σωστό αυτό» είπε ο Δον Χουάν. «Δεν θα μπορούσε να έχει γίνει κι αλλιώς, είτε θα έχουν αυτές τις ελλείψεις ή κάποιες άλλες αναγκαστικά.»
«Οι πηγές τους είναι αξιόπιστες, εξάλλου δεν θα μας έλεγαν ψέματα ποτέ» του είπα.
Η αναφορά της Ελένης στηριζόταν σε συζητήσεις τους με έμπειρους Γενουάτες και Βενετούς εμπόρους. Επίσης είχαν μιλήσει και με τον πολύ πρεσβευτή των Γάλλων. Όλοι είχαν παρατηρήσει ελλείψεις. Τα ξύλα που είχαν χρησιμοποιηθεί στα ναυπηγεία ήταν ακόμη πράσινα, δηλαδή ακατάλληλα. Τα κανόνια ήταν χυμένα με υλικό που είχε σκουριές, επομένως θα ήταν προβληματικά. Οι κωπηλάτες δεν ήταν έμπειροι καθώς πολλοί από αυτούς δεν είχαν ξανακάνει σε γαλέρες. Οι Τούρκοι τους είχαν επιστρατεύσει από τα χωριά της υπαίθρου. Με τέτοιες αδυναμίες ο μουσουλμανικός στόλος θα ήταν εύκολη λεία για τον χριστιανικό. Οι σταυροφόροι προέρχονταν από μια μεγάλη νίκη, είχαν πίστη, ενθουσιασμό κα την εμπειρία μιας πραγματικής ναυμαχίας. Η αναφορά αυτή ήταν κρίσιμη για να πάρει ο Δον Χουάν τις αποφάσεις του.
Ο Κιλίτζ Αλή κρυβόταν στην Ελαφόνησο της Μάνης κι έβγαινε για μικρές επιδρομές. Ο Δον Χουάν έκανε ότι αναχωρεί για να βγάλει τον οθωμανικό στόλο από τον κρυψώνα του. Με μια αριστοτεχνική μανούβρα έπεσε πάνω του με ορμή. Οι Τούρκοι πανικοβλήθηκαν, έχασαν τη διάταξή τους κι έφυγαν. Τα κανόνια τους δεν σημάδευαν σωστά, τα πλοία δεν υπάκουαν όπως έπρεπε. Οι γαλεάσες-μαούνες δεν βρήκαν παρατεταγμένο στόλο σε ήρεμη θάλασσα και δεν εκμεταλλεύτηκαν την ισχύ τους. Οι κωπηλάτες δεν συντονίζονταν με αποτέλεσμα οι ελιγμοί των τουρκικών πλοίων να είναι προβληματικοί. Οι απώλειές τους δεν ήταν μεγάλες αλλά η ήττα τους ήταν και πάλι αναμφισβήτητη.
Πολλές τουρκικές γαλέρες εγκλωβίστηκαν στην Πύλο όπου κατέφυγαν κι αναγκάστηκαν να παραδοθούν. Ένα μέρος του μουσουλμανικού στόλου διέφυγε προς τα δυτικά. Πενήντα γαλέρες βυθίστηκαν, ογδόντα αιχμαλωτίστηκαν, κι εβδομήντα διέφυγαν προς την Τυνησία. Ο υπόλοιπος στόλος με πλήρωμα άπειρο και όχι ετοιμοπόλεμο, εγκλωβίστηκε μεταξύ Πάτρας και Ζακύνθου. Εκατό γαλέρες υπό τον Ντε Γκαρθία του Τολέδο ήταν αρκετές για να κρατήσουν τον Κιλίτζ Αλή άπρακτο στο Ιόνιο. Ο δρόμος για την Κωνσταντινούπολη ήταν ορθάνοιχτος πλέον και χωρίς κανένα εμπόδιο!
Εκεί ήθελε να φτάσει ο ηγέτης της σταυροφορίας, ο Δον Χουάν. Εκεί θέλαμε κι εμείς να πάμε, αυτό ήταν το σχέδιο εξαρχής. Για να γίνει όμως κάτι τέτοιο δυνατό, χρειάστηκε ο Δον Χουάν να παρακούσει την εντολή του αδελφού του βασιλιά. Η εντολή του Φιλίππου ήταν απλή και σαφής: “Ο Βασιλιάς σας διατάζει: Επιστρέψτε αμέσως στη Μεσσήνη!”
Ο Δον Χουάν έπρεπε να διαλέξει έναν από δύο εντελώς αντίθετους δρόμους. Είτε θα εκινείτο δυτικά για την επιστροφή του στη Μεσσήνη της Σικελίας ή θα εκινείτο ανατολικά για την Κωνσταντινούπολη. Διάλεξε χωρίς κανένα δισταγμό τον δρόμο προς την Ανατολή. Ο Βασιλιάς αδελφός του στη Μαδρίτη έσκασε από το κακό του για την ανυπακοή του πρίγκιπα. Όταν το έμαθε, όμως, ήταν πολύ αργά για να αλλάξει κάτι. Ο Χουάν είχε ήδη καταδιώξει τον δεύτερο στόλο των μουσουλμάνων κι ήταν έτοιμος να μπει στο Αιγαίο. Η διαταγή του Βασιλιά για επιστροφή στην Μεσσήνη έφτασε όταν είχε πια διαπλεύσει το ακρωτήριο του Μαλέα. Ο στόλος έφτανε στην πολιορκημένη από τους Μανιάτες Μονεμβασία.
Μάζεψε πάνω στη ναυαρχίδα «Ρεάλ» τους ναυάρχους. Ο Κολόνα, ο Βενιέρι, ο Ντ’ Όρια, ο Ροντρίγκες, ο Ρεκένσες κι ο Μπαρμπαρίγκο συνεδρίασαν πάλι σε πολεμικό συμβούλιο. Ήταν κι ο Αλβάρο κι ο Ντε Γκαρσία. Ο Αλβάρο Ντε Μπαζάν ήταν ο ναύαρχος των εφεδρικών δυνάμεων στη Ναύπακτο κι έπαιξε ρόλο στην μεγάλη νίκη. Ο Ντε Γκαρσία του Τολέδο δεν άντεχε στην απραξία κι είχε ενωθεί μαζί μας.
Ο Δον Χουάν τους διάβασε την επιστολή του Φίλιππου. Ήταν μια ρητή και μη αποδεχόμενη παρερμηνείας εντολή για να επιστρέψουν. Ο πρίγκιπας είχε σκοπό να την ανατρέψει έτσι κι αλλιώς, αλλά προτιμούσε την συναίνεση.
«Η επιστολή αυτή γράφτηκε πριν να ενημερωθεί ο Φίλιππος για τις κινήσεις μας» είπε ο Δον Χουάν. «Ίσως ο αδελφός μου φοβάται τον νέο στόλο των Οθωμανών.»
«Οφείλουμε να σεβόμαστε τις εντολές του Βασιλιά» είπε ο Ντε Γκαρσία. «Βέβαια, πρέπει να βλέπουμε και τις συνθήκες υπό τις οποίες δόθηκαν αυτές οι εντολές.»
«Η νέα ναυμαχία από την οποία προσπαθεί να μας αποτρέψει έχει ήδη διεξαχθεί. Κι όχι μόνο διεξήχθη, αλλά, την έχουμε κιόλας κερδίσει!» συνέχισε ο Δον Χουάν.
«Διασκορπίσαμε τον στόλο τους. Δεν έχουμε εμπόδιο μπροστά μας στον δρόμο μέχρι την Κωνσταντινούπολη» τόνισε ο Βενιέρι. «Ο Βασιλιάς όλα αυτά δεν τα γνωρίζει ακόμα.»
«Με όσα ξέρει, λογικό είναι να ζητά την επιστροφή μας» είπε ο Αλβάρο ντε Μπαζάν.
«Αν ήξερε όμως την πραγματικότητα, θα άλλαζε κι εκείνος γνώμη» είπε ο Κολόνα.
«Ο Βασιλιάς πρέπει να μάθει ότι το σχέδιο που έχει στα συρτάρια του εκτελείται στην εντέλεια. Είναι αυτό που του είχε στείλει ο Ιάκωβος Παλαιολόγος. Ολόκληρη η χερσόνησος έχει ήδη ελευθερωθεί» είπε ο Ροντρίγκες.
«Δεν είναι πρέπον να αγνοείται μια βασιλική εντολή. Ωστόσο το δικό μας συμβούλιο μπορεί να αποφασίσει αλλιώς σταθμίζοντας τις καταστάσεις» είπε ο Μάρκο Βενιέρι.
«Αν ήταν εδώ ο Φίλιππος δεν θα διάλεγε την επιστροφή στην Μεσσήνη. Είμαι απόλυτα βέβαιος γι αυτό» επέμεινε πάλι ο Μαρκαντόνιο Κολόνα
Οι Βενετοί δεν ήθελαν να ακούσουν ούτε λέξη για μιαν επιστροφή. Ήταν η ώρα της νίκης και της εκδίκησης. Μόνος προβληματισμένος ήταν φυσικά ο Τζιαν Αντρέα Ντ’ Όρια όπως ήταν αναμενόμενο.
«Η εντολή του Φίλιππου είναι σαφής. Δεν μας αφήνει περιθώρια» είπε ο Ντ’ Όρια. «Ο Φίλιππος δεν είναι εδώ για να αλλάξει γνώμη, οι εντολές του όμως είναι πεντακάθαρες, δεν γίνεται να αγνοηθούν.»
«Όπως είπατε ναύαρχε» πετάχτηκε τότε ο Ρεκένσες «ο Βασιλιάς δεν μπορεί να διορθώσει την εντολή. Μια εντολή που δόθηκε χωρίς να γνωρίζει τι έχουμε κάνει. Αν επιστρέψουμε, υπακούοντας αυτή την εντολή, τότε άθελά του, θα χρεωθεί ο βασιλιάς με μια πράξη δειλίας!»
«Δειλός θα ήταν όποιος θα υποχωρούσε από εδώ που είμαστε» είπε ο Ροντρίγκες.
«Κύριοι, θέλω να ψηφίσετε» ζήτησε ο Δον Χουάν.
«Είναι θέμα ψηφοφορίας αυτό;» ρώτησε ο Ντ’ Όρια. «Έχουμε βασιλική εντολή!»
«Δεν είναι μόνη η Ισπανία στην σταυροφορία, Ναύαρχε» του θύμισε ο Κολόνα
«Θα ψηφίσουμε» επέμεινε ο Δον Χουάν.
Μόνο ο Ντ’ Όρια μειοψήφησε. Είπε πως δεν ψηφίζει ούτε την οπισθοχώρηση ούτε την προέλαση. Ο Δον Χουάν, ο Κολόνα κι ο Βενιέρι ψήφισαν προέλαση, η απόφαση επομένως ήταν καθαρή. Ο στόλος ξεκίνησε για την Κωνσταντινούπολη με βάση το σχέδιο του Μαρκαντόνιο Κολόνα(ii), χωρισμένος σε δυο μοίρες. Η ανατολική μοίρα θα πήγαινε στη Ρόδο και μετά στη Χίο και τη Μυτιλήνη. Δεν θα καθυστερούσε με πολιορκίες κι αν ήταν εύκολο θα καταλάμβανε τα νησιά και ίσως και τη Σμύρνη. Η δυτική μοίρα θα κατευθυνόταν προς την Χαλκίδα και στη συνέχεια προς την Θεσσαλονίκη. Οι δύο μοίρες θα συναντούσαν η μία την άλλη έξω από τον Ελλήσποντο. Θα καταλάμβαναν την Καλλίπολη και θα έφταναν στον Βόσπορο για να πολιορκήσουν την Ισταμπούλ.
Ο Δον Χουάν εκτέλεσε ακριβώς το σχέδιο του Κολόνα. Οι ισπανικές γαλέρες που ήταν ο μισός στόλος κατευθύνθηκαν προς τη Ρόδο και την Χίο. Οι Βενετικές μαζί με τις Παπικές των Ιπποτών κατευθύνθηκαν για Εύβοια και Θεσσαλονίκη. Στο μεταξύ οι εξεγερμένοι(iii) οπλαρχηγοί, είχαν απελευθερώσει την Μάνη, τον Κορινθιακό και τα παράλια της Ηπείρου. Με την βοήθεια του χριστιανικού στόλου ήταν έτοιμοι να επιτεθούν στην Αθήνα, την Χαλκίδα και την Θεσσαλονίκη.
Σε ολόκληρη την αυτοκρατορία επικρατούσε πανικός. Για πρώτη φορά στην ιστορία τους οι Οθωμανοί ένιωθαν τέτοια απειλή. Τα αήττητο των όπλων του Σουλτάνου ήταν παρελθόν. Ιμάμηδες και ουλεμάδες προσεύχονταν για τη σωτηρία του κράτους. Οι Οθωμανοί γνώριζαν πως ήταν μικρή μειοψηφία στην ευρωπαϊκή τους επικράτεια. Μια γενική εξέγερση του πληθυσμού θα τους έφερνε σε πολύ δύσκολη θέση. Ο στρατός είχε να προστατέψει εκτεταμένα σύνορα από εχθρούς που καιροφυλακτούσαν. Η έλλειψη του ναυτικού θα τόνιζαν την αδυναμία των Οθωμανών.
Ο κλοιός θα έσφιγγε πολύ περισσότερο γύρω τους όταν γινόταν αντιληπτό σε πόσο δύσκολη θέση βρίσκονταν. Στο βορά ο Φερδινάνδος δεν θα έχανε την ευκαιρία να εισβάλει. Οι Πολωνοί κι οι Ούγγροι θα ξεθάρρευαν. Οι Πέρσες δεν θα έχαναν την ευκαιρία να χτυπήσουν στην ανατολή. Θα εκδηλώνονταν χωριστικά κινήματα στην Αίγυπτο, τη βόρεια Αφρική και την Υεμένη. Οι πόροι της αυτοκρατορίας ήταν αστείρευτοι όσο ο Σουλτάνος μπορούσε να δείχνει την δύναμή του. Όσο μπορούσε να προκαλεί τον φόβο εισέπραττε. Σε καιρούς αδυναμίας, όμως, η είσπραξη των φόρων κι η επιστράτευση ανδρών γινόταν προβληματική. Η αυτοκρατορία χωρίς πόρους κι εφεδρείες και περικυκλωμένη από εξωτερικούς εχθρούς κινδύνευε να χαθεί. Με την πρωτεύουσά της να απειλείται άμεσα από τον ξένο στόλο, ζούσε έναν εφιάλτη. Για τον Σουλτάνοι, όλα κρέμονταν πλέον από μια κλωστή.
Βρισκόμασταν στον Βόσπορο και νιώθαμε την ανάσα της Πόλης. Βλέπαμε τα φανάρια των σπιτιών και των παλατιών όπως κι εκείνοι έβλεπαν τους δικούς μας φανούς. Ο τρόμος επικρατούσε τώρα στην ανυπεράσπιστη από τα κανόνια μας Βασιλεύουσα. Ο στρατός που υπεράσπιζε την πόλη ήταν πολύ μεγαλύτερος από τον δικό μας, κι όμως, εμείς πλεονεκτούσαμε. Μπορούσαμε να αποβιβαζόμαστε όπου θέλαμε, να κάνουμε καταλήψεις, δηώσεις, καταστροφές και να γυρνάμε στα πλοία. Χωρίς ναυτικό και με δεκάδες χιλιάδες Χριστιανούς κατοίκους της έτοιμους να επαναστατήσουν, η Πόλη ήταν στο έλεός μας, Αυτό συνέβαινε για πρώτη φορά στην ιστορία των Οθωμανών. Ως τώρα οι Τούρκοι είχαν μάθει μόνο να απειλούν και να κατακτούν. Είχαν εκπορθήσει μεγάλες πόλεις είχαν απειλήσει τη Βιέννη τη Βενετία και τη Ρώμη. Νά όμως που βρίσκονταν εκείνοι απειλούμενοι. Πολύ γρήγορα κατάλαβαν ότι έπρεπε να διαπραγματευτούν μια ειρηνική αποχώρησή μας. Είχαμε φτάσει κάτω απ’ τη μύτη τους ανενόχλητοι. Ήταν ανυπεράσπιστοι μετά την ήττα του Αλή Πασά στη Ναύπακτο. Αυτό χειροτέρεψε μετά την ανεπιτυχή προσπάθεια απάντησης του Ουλούτζ ή Κιλίτζ Αλή στη Μάνη. Τώρα ήταν πια πολύ αργά για οτιδήποτε άλλο από διαπραγματεύσεις.
Αν ξεκινούσε η πολιορκία ποιος μπορούσε να εγγυηθεί ότι δεν θα ξεσηκώνονταν οι Χριστιανοί της Πόλης; Και πώς θα αμύνονταν οι Οθωμανοί σε δυο μέτωπα; Η αποφασιστική κίνηση του Δον Χουάν να έρθει με τον στόλο στον Βόσπορο είχε δημιουργήσει ένα θαύμα. Είχε φέρει το σουλτανάτο στην πιο δύσκολη θέση που είχε βρεθεί ποτέ το κράτος του Οσμάν. Και για να σωθεί, έπρεπε κάτι να δώσει. Αυτό ακριβώς το τίμημα θα προσδιόριζαν οι διαπραγματεύσεις,
Οι Οθωμανοί έβλεπαν τον κίνδυνο της διάλυσης αλλά δεν ήξεραν πώς να ενεργήσουν. Κανείς δεν είχε ένα ξεκάθαρο σχέδιο διαφυγής εκτός, ίσως, από τον Μεγάλο Βεζίρη. Μόνο ο Σοκουλού είχε καθαρή σκέψη. Έπεισε τον Σουλτάνο να μιλήσει με τους πολιορκητές για έναν γρήγορο και έντιμο συμβιβασμό. Ο Σοκουλού είχε τη γνώμη ότι η ειρήνευση έπρεπε να είναι ακαριαία κι όσο γινόταν πιο άμεση. Για να αποτρέψουν την διάλυση της αυτοκρατορίας έπρεπε να φύγει ο χριστιανικός στόλος από την Ισταμπούλ. Έτσι θα ειρήνευε η σουλτανική επικράτεια. Η διάλυση έπρεπε να σταματήσει στο ξεκίνημά της. Αν η αρρώστια εξαπλωνόταν, μετά τίποτε δεν θα την συγκρατούσε πια.
Στο μεταξύ η πολιορκία της Πόλης είχε αρχίσει με κάποιες εχθροπραξίες. Αν η πρώτη ημέρα μας στον Βόσπορο ήταν μια επίδειξη δύναμης, η επόμενη ήταν ημέρα ηρεμίας. Κανείς δεν έκανε την παραμικρή κίνηση ούτε απ’ τον στόλο ούτε απ’ την Πόλη. Την τρίτη μέρα οι Τούρκοι άρχισαν να κανονιοβολούν από τα τείχη και προξένησαν ζημιές σε πλοία μας. Εμείς ανταποδώσαμε πυρά. Οι καπνοί γέμισαν τον ουρανό και μαζί με την συννεφιά εκείνης της μέρας όλο το τοπίο έγινε από θλιβερό μέχρι τρομακτικό. Την επομένη, στις 8 του μηνός, δυο μοίρες του στόλου έκαναν επιδρομές στα περίχωρα της Πόλης. Αποβίβασαν στρατεύματα, προέβησαν σε δηώσεις και καταστροφές, πήραν εφόδια κι αιχμαλώτους κι επέστρεψαν. Ο Ροντρίγκες κι ο Κολόνα ήταν οι επικεφαλής των επιδρομών που έγιναν στο Τοπχανέ και στο Ντολμά Μπαχτσέ. Ήθελαν να καταδείξουν πόσο ανασφαλής θα ήταν πλέον η ζωή για τους Τούρκους έξω από τα τείχη.
.........( συνεχίζεται) ..................
παραπομπές:
i Για τους Οθωμανούς όλο το ευρωπαϊκό τμήμα της αυτοκρατορίας λεγόταν “Ρούμελη”
ii Το σχέδιο πλεύσης, σε περίπτωση νίκης, από δύο δρόμους προς την Ισταμπούλ το είχε υποβάλει ο Μαρκαντόνιο Κολόνα στον Πάπα και τον Δόγη της Βενετίας (ΠΗΓΗ: Ιστορία Ελληνικού Έθνους τόμος Ι’ σελ. 322)
iii Η εξέγερση που ακολούθησε την Ναυμαχία της Ναυπάκτου περιγράφεται σε όλες τις ιστορικές πηγές, όπως π.χ. στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Ι’ σελ. 320-323, και χάρτης των επαναστατημένων περιοχών στη σελ. 310 του τόμου Ι’
*****************************
Αύριο Πέμπτη 15/4 η συνέχεια της πολιορκίας της Πόλης από τον στόλο της Ιεράς Συμμαχίας στο 11β μέρος και την Παρασκευή 16/4 ολοκληρώνεται το 11ο κεφάλαιο με το 11γ.
