Με την σημερινή 4η συνέχεια, κλείνει το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου. Μετά την Πόλη, όπου ετοιμάζονται για το Βασίλειο του Θεού, την Βενετία όπου ο Δάνδολος προαλείφεται για κέρδη κι εκδίκηση και την Αθήνα του Μιχαήλ Ακομινάτου, γίνεται μια πιο γενική επισκόπηση του κρίσιμου έτους 1201 μΧ.
****************************************
Παραπομπή (*)
Γαζήδες και Ακρίτες:
Οι
Γαζήδες
ήταν πολεμιστές του τζιχάντ, στα σύνορα
των Τουρκικών σουλτανάτων. Ήταν το
αντίστοιχο των Ακριτών
της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Γαζήδες
και Ακρίτες συγκρούονταν μεταξύ τους
στα σύνορα των δύο κόσμων που βρίσκονταν
παλιότερα στην Αρμενία και τη Μεσοποταμία
και τώρα, στον 12ο
μ.Χ αι. είχαν μετακινηθεί δυτικότερα,
στα οροπέδια της κεντρικής Μικρασίας
Δ' 1201 μ.Χ.
Ο
Τιμπώ της Καμπανίας πέθανε τον Μάιο
του 1201. Ο Βονιφάτιος Μομφερατικός
ορίστηκε νέος αρχηγός της τέταρτης
σταυροφορίας. Με
τη βοήθεια της Βενετίας κι έναντι ογδόντα
πέντε χιλιάδων δουκάτων θα έφτανε στον
προορισμό της. Δια
θαλάσσης θα
περνούσε στη
Συρία και την Αίγυπτο. Από
εκεί θα κινούσε να
ελευθερώσει τους Άγιους Τόπους. Το
ραντεβού
ορίστηκε για το καλοκαίρι του 1202 στα
περίχωρα της Βενετίας.
Εκεί έπρεπε
να μαζευτεί ο στόλος για να πάρει τους
στρατιώτες του Χριστού. Υπολόγιζαν πως
θα συγκεντρώνονταν τριάντα
χιλιάδες στρατιώτες. Ανάμεσά
τους θα βρίσκονταν και
κάποιοι άρχοντες. Αυτοί
θα έρχονταν κυρίως
από χώρες των Φράγκων αλλά και από
Γερμανία κι Ιταλία. Οι μεγάλοι βασιλιάδες
της Γερμανίας, της Αγγλίας και της
Γαλλίας θα έλειπαν. Θα
ήταν απασχολημένοι
αυτόν τον καιρό
με τις δικές
τους δυναστικές
υποθέσεις. Στη
Γερμανία ο Φίλιππος ο Σουηβός μαχόταν
με τον Φρειδερίκο Χοενστάουφεν για τον
θρόνο της Αυτοκρατορίας. Στη
Γαλλία ο Φίλιππος ήταν αφορισμένος λόγω
του διαζυγίου του. Στην
Αγγλία ο Ιωάννης ο Ακτήμων ακόμη
διεκδικούσε τον θρόνο του.
Ο
Αλέξιος Άγγελος, γιος του Ισαάκιου έφυγε
από την Κωνσταντινούπολη αναζητώντας
τη βοήθεια των δυτικών. Στο νου του είχε
τον Πάπα και τον Φίλιππο. Ζητούσε να
διώξουν τον σφετεριστή θείο του Αλέξιο
Γ’ και να τοποθετήσουν αυτόν στον θρόνο
της Βασιλεύουσας. Τα ανταλλάγματα που
έδινε ήταν σημαντικά. Προσέφερε την
ένωση των εκκλησιών υπό τον
Πάπα και
χρηματική αποζημίωση για τον κόπο τους.
Υποσχόταν
επίσης μεγάλη βοήθεια σε εφόδια στους
σταυροφόρους. Τέλος, έδινε δέκα χιλιάδες
μισθοφόρους, που θα τους πλήρωνε, για
να πάνε με τους σταυροφόρους στους
Αγίους Τόπους.
Με
αυτά που πρόσφερε ο Αλέξιος έδινε το
δικαίωμα στους δυτικούς να υπονομεύσουν
την εξουσία των Ρωμαίων. Δεν θα εξουσίαζαν
την αυτοκρατορία τους, απλά θα ήταν εκεί
για να ξεπληρώσουν τα χρέη. Τους έδινε
έτσι το πρόσχημα να επέμβουν για χάρη
του και να χρεώσουν την αυτοκρατορία
με αβάσταχτα βάρη. Αυτά τα βάρη δεν θα
μπορούσε ούτε ο ίδιος ούτε κανείς άλλος
να τα αντιμετωπίσει. Υπέγραφε με τον
τρόπο αυτό την μελλοντική λεηλασία της
Βασιλεύουσας από τους δανειστές της.
Βεβαίως, αυτό θα γινόταν αν έβρισκαν
κάποιον τρόπο να επιβάλουν τη θέλησή
τους. Ε, λοιπόν, αυτό το είχε αναλάβει ο
Ντάντολο.
Ο
Γιγιαθαντίν Καϊχοσρόης παρέμεινε στην
Πόλη, όπου έκανε καλές παρέες. Φίλοι του
ήταν τα αρχοντόπουλα της κοινωνίας των
δυνατών. Συνδέθηκε με τους Λασκαραίους
κι ιδιαίτερα με τα αδέλφια, τον Κωνσταντίνο
και τον Θεόδωρο. Φίλοι του ήταν κι οι
Παλαιολόγοι. Αν και ήταν μουσουλμάνος
πρίγκιπας, είχε βρει φιλόξενη στέγη
στην Κωνσταντινούπολη. Περίμενε τις
εξελίξεις από το μέτωπο της βόρειας
Μικρασίας. Εκεί, ο αδελφός του πολεμούσε
και συζητούσε με διάφορους Γαζήδες.
Ήθελε να τους εντάξει στο σουλτανάτο
του Ικονίου και να ενδυναμώσει τη θέση
του. Σε μια μεγάλη και πλατιά συνοριακή
ζώνη κανείς νόμος δεν ήταν πια σεβαστός.
Ήταν η περιοχή ανάμεσα στο σουλτανάτο
του Ικονίου και την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
Σε όλην αυτή την έκταση, μόνο το δίκαιο
του ισχυρότερου βασίλευε. Άρχοντες ήταν
κάποιοι ημιανεξάρτητοι υποτελείς και
στις δυο Ρωμανίες. Γαζήδες κι Ακρίτες (*) είχαν εγκαθιδρύσει εξουσίες που δρούσαν
ανεξέλεγκτα. Οι κάτοικοι των πόλεων
βρίσκονταν σε διαρκή πολιορκία.
Τέσσερις
άνθρωποι στον κόσμο μπορούσαν νόμιμα
να ισχυριστούν ότι είχαν τον τίτλο του
“βασιλιά της Ρώμης”. Ένας
ήταν ο ίδιος ο
Πάπας που βασίλευε, αφού είχε κοσμική
εξουσία, στην παλιά Ρώμη. Αυτός ήταν
πραγματικά ένας “βασιλιάς της Ρώμης”.
Ο αυτοκράτορας της Κωνσταντινούπολης,
δηλαδή της χριστιανικής Ρωμανίας, ήταν
ο δεύτερος. Μπορούσε να φέρει
αυτόν τον τίτλο, έστω
κι αν το δικό
του κράτος ήταν το
βασίλειο της Νέας Ρώμης.
Ο
τρίτος που μπορούσε να ισχυριστεί πως
ήταν κι αυτός βασιλιάς ρης Ρώμης, ήταν
ο σουλτάνος του Ρουμ. Επρόκειτο
για την μουσουλμανική
Ρωμανία, το
Σουλτανάτο του Ρουμ. Ένας τέταρτος
με αυτό το δικαίωμα ήταν ο αυτοκράτορας
της Αγίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας του
Γερμανικού Έθνους. Είχε χρίσμα
από τον
Πάπα κι εθεωρείτο,
επομένως, ένας
νόμιμος διάδοχος
της Ρώμης κι αυτός.
Ο
Πάπας ένιωθε ξένος προς την ιδέα ότι θα
γινόταν διάδοχος κάποιου Ιερέα Ιωάννη.
Δεν ήταν όμως μόνον αυτό. Αν υπήρχε ένας
τέτοιος Ιερέας, ο Πάπας θα όφειλε να
σκύψει το κεφάλι του με σεβασμό. Αν
υπήρχε θα είχε άγια προέλευση. Έτσι ο
Πάπας έβγαινε μόνος του από αυτόν τον
ανταγωνισμό. Χαρακτήριζε όλη την Ερμητική
Συνωμοσία σαν μια διαβολική αίρεση. Η
Ρώμη την καταδίκαζε με αηδία κι ιερή
αγανάκτηση και δεν διεκδικούσε τίποτε
από αυτήν.
Ο
Αυτοκράτορας της Δύσης δεν είχε ακόμα
προκύψει. Ο σκληρός αγώνας για την
διαδοχή στον θρόνο προβλεπόταν να είναι
μακροχρόνιος. Η Δύση, επομένως, δεν είχε
εκπρόσωπο για να διεκδικήσει το Βασίλειο
του Θεού αυτά τα χρόνια. Από όλους τους
δυτικούς άρχοντες μόνο ο Ερρίκος Δάνδολος
ήξερε για τον Ιερέα Ιωάννη κι έκανε
σχέδια γι αυτόν. Ήταν, όμως, αναγκασμένος
να στηριχτεί στον νεαρό Αλέξιο Άγγελο.
Αυτόν θα έπρεπε να ανεβάσει στον θρόνο
της Βασιλεύουσας για να μπορέσει να τον
χειριστεί.
Έμεναν
από την ανατολή οι δύο Αλέξιοι της Πόλης.
Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Γ’ Άγγελος
Κομνηνός κι ο ανιψιός του Αλέξιος
Άγγελος. Έμεναν επίσης οι δυο του
Σουλτανάτου. Ο ένας
ήταν ο Ρουκναλντίν
Σουλεϊμάν Β’ που
βασίλευε στο
Ικόνιο. Ο άλλος ήταν ο Γιγιαθαντίν
Καϊχοσρόης, φυγάς στην Πόλη. Αυτοί οι
δυο διεκδικούσαν επίσης την θεόπνευστη
αυτή θέση. Κανένας από τη δύση και
τέσσερις από την ανατολή ήταν οι υποψήφιοι
διάδοχοι του Ιερέα Ιωάννη. Ο Καματηρός
είχε βάλει εξ αρχής στην διεκδίκηση τον
Αλέξιο Γ’ όπως και τον Σουλτάνο
Ρουκναλντίν. Αυτοί
δεν είχαν δείξει, όμως,
ανάλογο ενδιαφέρον
κι έτσι ο Καματηρός είχε προχωρήσει.
Μύησε τον νεαρό ανιψιό του ενός και τον
αδελφό του άλλου.
Μέσα
στη γενική διάλυση της ανατολικής
Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κάποιοι ετοίμαζαν
τη σωτηρία της οικουμένης. Η Βασιλεύουσα
ετοιμαζόταν να δεχτεί το καίριο χτύπημα
από την δύση ενώ το χάος επικρατούσε
στην ανατολή. Η Ερμητική Συνωμοσία
εργαζόταν πυρετωδώς. Στηριζόταν σε έναν
παλιό, ελληνικής έμπνευσης, θεό της
Αιγύπτου, τον Ερμή Τρισμέγιστο. Έψαχνε
τον Ιερέα Ιωάννη, ηγέτη ενός αγνώστου
κράτους σε ένα άγνωστο μέρος. Επεδίωκε
κι ήλπιζε να ξαναφέρει την τάξη σε έναν
κόσμο που κλονιζόταν.