 |
| Το σύνταγμα της Τροιζήνας (1827) δημοσιεύεται σε ΦΕΚ |
Όλοι γνωρίζουμε ότι μια τροποποίηση στο Σύνταγμα είναι αναγκαία για να αλλάξουν κυρίως τα άρθρα εκείνα που εξασφαλίζουν στους βουλευτές το ακαταδίωκτο και τα ειδικά προ0νόμια. Ασυλίες που αίρονται μόνο από το ίδιο το βουλευτικό σώμα, παραγραφές στην αμέσως επόμενη Βουλή (και γρήγορα-γρήγορα μάλιστα, μέχρι τη 2η σύνοδο) για αδικήματα υπουργών και πολιτικών προσώπων, εξωφρενικά προνόμια, σύνδεση ανώτατων μισθών δικαστικών και βουλευτών (η τέλεια συνέργεια συμφερόντων), καμιά πρόβλεψη ανώτατου ορίου θητείας κλπ.
Μέσα σε όλες τις προτάσεις θέλω να αναφέρω και μια πρόταση του Αλέξανδρου Κόντου (Α.Κ. στη συνέχεια), του γνωστού πανεπιστημιακού και συγγραφέα που προωθεί την ιδέα της κλήρωσης όλων των αξιωμάτων. Ο Α.Κ. στα βιβλία του και στις ομιλίες του ισχυρίζεται (και αποδεικνύει για την αρχαιότητα) ότι Δημοκρατία=Κλήρωση, με εναλλαγή θέσεων, περιορισμένη θητεία, άμεση λογοδοσία, πολυπληθή αποφασιστικά όργανα, εκκλησία του δήμου κλπ.. Επίσης ισχυρίζεται και αποδεικνύει ότι για τους αρχαίους των 6ου έως 4ου αιώνα Εκλογή=Ολιγαρχία (αριστοκρατία της πολιτικής και της οικονομίας σε αναπόφευκτη σύζευξη).
Τους ισχυρισμούς αυτούς τους αποδέχομαι κι εγώ αν κι έχω τις ενστάσεις μου για το αν η ανθρωπότητα σήμερα είναι ικανή για ένα νέο ξεκίνημα. Βλέπω να χρειάζονται φοβερές δομικές αλλαγές στις τερατουπόλεις όπου ζούμε, στην σπάταλη χρησιμοποιούμενη τεχνολογία, στο "επιθυμητό", δια των διαφημίσεων, επίπεδο του υλικού πολιτισμού κλπ. Στην ουσία το όραμα μιας δημοκρατικής κοινωνίας (με συμμετοχή όλων στην εξουσία που την εξασφαλίζει η κλήρωση) δεν απέχει πολύ από το όραμα της κομμουνιστικής κοινωνίας που εμφανίστηκε τον 19ο αιώνα κι ακόμα παραμένει σαν μια ουτοπία.
Στην μαρξιστική "ουτοπία" ο άνθρωπος πρέπει να απαλλαγεί από την τυραννία της εξειδίκευσης και της αλλοτρίωσης στην οποία τον οδηγεί η εμπορευματική κοινωνία και οι σχέσεις παραγωγής του καπιταλισμού. Στην δημοκρατική κοινωνία που ονειρεύεται ο Α.Κ. και που αποδέχονταν οι αρχαίοι σαν Δημοκρατία, είτε συμφωνούσαν είτε όχι με αυτήν (ο Πλάτων κι ο Αριστοτέλης ανάμεσά τους) ο άνθρωπος πρέπει να γίνει πολίτης με την καθολική, εναλλάξ και συνεχή ενασχόλησή του με τα κοινά σαν δικαστής, υπουργός, φύλακας, υπάλληλος, στρατιώτης κλπ. Ο πολίτης διαμορφώνεται ελεύθερα και αβίαστα από την δημοκρατία και ο άνθρωπος διαμορφώνεται ελεύθερα και αβίαστα μέσα από την εργασία χωρίς τις σχέσεις εξάρτησης και χωρίς την επιβολή της εμπορευματικής αξίας στο προϊόν της εργασίας.
Δεν θα μπω όμως σήμερα πιο πολύ στα βαθιά νερά. Θα μείνω στην πρόταση του Α.Κ. που ανέσυρε από το Σύνταγμα της Τροιζήνας της νεαρής τότε (ανύπαρκτης νομικά) ελληνικής δημοκρατίας. Ήταν το δημοκρατικότερο σύνταγμα του καιρού του και από αυτό πήραν πολλά τα συντάγματα του Βελγίου και της Γαλλίας (οι πληροφορίες αυτές αναγράφονται στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τόμος ΙΒ' σελ. 438). Στην Τροιζήνα εκλέχτηκε και ο Καποδίστριας σαν ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας. Εδώ μιλάμε για κάποια άρθρα αυτού του συντάγματος που προβλέπουν αλλαγή βουλευτών (ήδη εκλεγμένων βέβαια) κάθε χρόνο με κλήρωση και άλλα τινά χρήσιμα και σήμερα. Πρόκειται για τα άρθρα 57, 58, 64 και 131 που λένε τα εξής:
Άρθρο 57. Οι Αντιπρόσωποι (δηλαδή οι βουλευτές) εκλέγονται δια τρία έτη· το τριτημόριον αυτών αλλάζει κατ’ έτος· το πρώτον και το δεύτερον έτος η αλλαγή γίνεται δια κλήρου.
Άρθρο 58. Ο αυτός δεν δύναται να εκλεχθεί Αντιπρόσωπος εις δύο κατά συνέχεια περιόδους.
Άρθρο 64. Τα μέλη της Βουλής λαμβάνουσι τον τεταγμένον μισθόν από το Εθνικόν Ταμείον, ενόσω είναι παρόντα, όπου η Βουλή συνεδριάζει· και όλον μεν, όσον καιρόν διαρκεί η Σύνοδος· τον ήμισυν δε, μετά την παύσιν αυτής.
Άρθρο 131. Οι Γραμματείς (δηλ. οι Υπουργοί) της Επικρατείας (δηλ. του Κράτους) είναι υπεύθυνοι και κατηγορούνται έμπροσθεν της Βουλής δια προδοσίαν, κατάχρησιν δημοσίων χρημάτων και δι’ υπογραφήν των εις διάταγμα αντιβαίνον εις τους θεμελιώδεις νόμους.
Δεν ξέρω αν θα λάβει κανείς υπ' όψιν του μια τέτοια πρόταση που "χαλάει" εν πολλοίς την σούπα της σημερινής ατελούς αλλά και βολικής για πολλούς κοινοβουλευτικής μας δημοκρατίας. Η αλήθεια είναι ότι τα άρθρα αυτά και ο χρόνος στον οποίο ψηφίστηκαν, δείχνουν ότι κάτι υγιέστερο υπήρχε σε εκείνους τους άδολους καιρούς το 1827. Ήταν λίγο πριν η νίκη των Άγγλων-Γάλλων-Ρώσων κατά των Αιγυπτίων στο Ναβαρίνο (1827), η νίκη των Ρώσων επί των Τούρκων (συνθήκη της Αδριανούπολης, 1829) και το πρωτόκολλο του Λονδίνου (1830) επιφέρουν την οριστικοποίηση της ανεξαρτησίας μας, που την είχαμε κερδίσει στα πεδία των μαχών το 1821-22 και κινδυνέψαμε να την χάσουμε από τις εμφύλιες διαμάχες μας και την αντεπίθεση των Τούρκων.
