Αλλαγή μέσα από την ΕΕ

Λίγες μέρες προ των εκλογών, δημοσίευσα ένα άρθρο στο περιοδικό ΠΟΛΙΤΕΣ. Μιλά για την διαπραγμάτευση που θα γίνει εντός της ΕΕ. Επειδή έχει μια σχέση με την επικαιρότητα, το αναδημοσιεύω εδώ.

τίτλος: 

    Από την ψευδεπίγραφη "σωτηρία"

στην διαπραγμάτευση χωρίς κόκκινες γραμμές​

Η ελληνική οικονομία δεν είναι μοναχικό νησί σε αρχιπέλαγος, ούτε μοναχικός παράδεισος ούτε ναυαγός στον ωκεανό. Ανήκει σε διεθνή συναλλακτικά δίκτυα με κανόνες, δικαιώματα και υποχρεώσεις. Καταγράφει τις συναλλαγές της σε νόμισμα που από το 2000 είναι το σκληρό κοινό ευρωπαϊκό ευρώ.

Καταργώντας το εθνικό της νόμισμα και παραδίδοντας την κεντρική της τράπεζα (ΤτΕ) στην ευρωπαϊκή (ΚΤΕ) η Ελλάδα έχασε το δικαίωμα να ασκεί εθνική νομισματική πολιτική με αντάλλαγμα να στηρίζεται όποτε το χρειάζεται από την ΚΤΕ και την Ευρωζώνη. Έτσι και στην κρίση του 2010, όταν τα ελληνικά ομόλογα μπήκαν στο στόχαστρο των "αγορών", η ΚΤΕ και η Ευρωζώνη "στήριξαν", δήθεν, την ελληνική οικονομία όπως είχαν υποχρέωση. Το έκαναν με δάνεια κολοσσιαίου μεγέθους και παροχή ρευστότητας ώστε να μην χρεοκοπήσει και να μην πάθει πιστωτική ασφυξία. Μπορούσαν έτσι να μιλούν για εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους με την εκδήλωση της αλληλεγγύης τους.

Σε επίπεδο γενικών αρχών οι υποχρεώσεις της Ευρωζώνης και της ΚΤΕ αναλήφθηκαν και εκπληρώθηκαν το 2010. Αν δει κανείς όμως τις λεπτομέρειες των λύσεων που δόθηκαν -και πολύ περισσότερο αν τις ζήσει- αντιλαμβάνεται ότι, απλούστατα, η χώρα απαξιώθηκε πλήρως. Ανυπεράσπιστη, χωρίς κανένα οικονομικό ή νομισματικό όπλο για να αντιμετωπίσει την κρίση, η Ελλάδα δέχτηκε την λύση της Μέρκελ και του Σόιμπλε. Το σχέδιό τους ψευδεπίγραφα "βοήθησε" την Ελλάδα βυθίζοντάς την σε μια τρομακτική ύφεση με τεράστιες απώλειες θέσεων εργασίας και εισοδημάτων αλλά και εργατικών δικαιωμάτων και δημοκρατίας. Έχει μεγάλη σημασία να δει κανείς που βρίσκεται το "ψευδεπίγραφο" της υπόθεσης.

Α.-

Η Τράπεζα της Ελλάδος, κατ' εντολή της κυβέρνησης βέβαια, κόβει χρήμα όταν η Ελλάδα έχει ανάγκη από ρευστό με συνέπεια την υποτίμηση του εθνικού νομίσματος. Η Τράπεζα της Ευρώπης θα έπρεπε να κάνει το ίδιο για να σώσει την Ελλάδα με συνέπεια βέβαια μια ελάχιστη υποτίμηση του κοινού νομίσματος. Κι όμως η Ευρωζώνη και η ΕΕ δεν έκαναν αυτό που είχαν υποχρέωση να κάνουν. Αντ' αυτού “έδωσαν” στην Ελλάδα ένα δάνειο συνοδευόμενο από ένα μνημόνιο έτσι ώστε να παρατείνουν την κρίση και να βάλουν την Ελλάδα στον δρόμο της ύφεσης. Φυσικά δεν παρανόμησαν κυριολεκτικά γιατί οι Γερμανοί είχαν φροντίσει να προβλέψουν στην κατασκευή του Ευρώ ότι το χρέος κάθε χώρας θα είναι δική της υπόθεση. Αυτή η δόμηση ίσως δεν ενοχλεί κανένα σε περιόδους κανονικών συναλλαγών, μετατράπηκε όμως σε καταστροφή στις συνθήκες της παγκόσμιας κρίσης. Ήταν λοιπόν μια ψευδεπίγραφη βοήθεια το δάνειο και το μνημόνιο αντί της χρηματοδότησης και στηρίχτηκε σε δομικές ατέλειες της νομισματικής ένωσης, προσχεδιασμένες και επιβεβλημένες από την Γερμανία.

Β.-

Η Τράπεζα της Ελλάδος, κατ' εντολή της κυβέρνησης βέβαια, κόβει χρήμα (εκδίδει ομόλογα) με τα οποία ενισχύει την ρευστότητα και στηρίζει επενδύσεις που θα μειώσουν την ανεργία και θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη. Η Τράπεζα της Ευρώπης θα έπρεπε να κάνει το ίδιο για να βοηθήσει την Ελλάδα να βγει από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης. Αντ' αυτού επέβαλε τα “διαρθρωτικά μέτρα” των μνημονίων τα οποία υποτίθεται ότι θα οδηγούσαν σε αύξηση της παραγωγικότητας και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Είναι μια πολιτική που ψευδεπίγραφα στοχεύει στην στήριξη της ελληνικής οικονομίας την ίδια ώρα που την υπονομεύει.

Αντί να προσελκυστούν επενδύσεις για στήριξη της Ελλάδας που ήταν καταναλωτής των γερμανικών πλεονασμάτων, επικράτησε κλίμα αποεπένδυσης που ονομάστηκε “εσωτερική υποτίμηση”. Αντί να ενθαρρυνθούν να επιστρέψουν οι καταθέτες στις τράπεζες και στο χρηματιστήριο για να χρηματοδοτηθεί η οικονομία με χρήμα των ιδιωτών, επικράτησε ένας πανικός φυγής. Αντί να βοηθηθεί η ανάπτυξη και η μεγέθυνση της οικονομίας, ώστε να μειωθεί η σχέση χρέους/ΑΕΠ, η χώρα έχασε ολόκληρους τομείς της οικονομίας (οικοδομή, μικρεμπόριο, αυτοαπασχόληση κλπ) και απαξιώθηκαν όλοι σχεδόν οι παραγωγικοί της πόροι. Και όλα αυτά έγιναν στοχευμένα, με προβλέψεις της Γερμανίας και της Ευρωζώνης που επιτηρούσε την καταστροφή μέσω της τρόικας και των εντεταλμένων στα ελληνικά υπουργεία.

Η ψευδεπίγραφη “σωτηρία” της χώρας συνεχίστηκε με τους κομπασμούς ότι αποσοβήθηκε η χρηματοδοτική ανακοπή και αποφεύχθηκαν οι συνέπειές της όπως η ανεργία, η απαξίωση των παραγωγικών πόρων κλπ., τη στιγμή ακριβώς που η Ελλάδα βίωνε αυτές τις συνέπειες από την χρηματοδοτική υπερτροφοδότηση με δάνεια και υποχρεώσεις.

Κανείς αντικειμενικός αναλυτής δεν αμφισβητεί ότι αυτό που έγινε με την Ελλάδα είναι μια αποτυχία, ένα διεθνές οικονομικό έγκλημα για το οποίο κύριος υπεύθυνος είναι η γερμανική κυβέρνηση. Ωστόσο οι διεθνείς σχέσεις δεν καθοδηγούνται από το δίκαιο αλλά από τους συσχετισμούς δύναμης. Γι αυτό και η ανάλυση του πόσο ψευδεπίγραφη υπήρξε η στήριξη της Ευρωζώνης στην Ελλάδα, όσο κι αν είναι αναγκαία, ωστόσο δεν αρκεί για να αλλάξει την κατάσταση της χώρας. Εκείνο που χρειάζεται είναι να ερευνηθεί αν οι συσχετισμοί δύναμης επιτρέπουν μιαν άλλη πορεία της χώρας είτε μέσα στην Ευρώπη είτε έξω από αυτήν.

Για όσους ψάχνουν για εξωτερικά ερείσματα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μεν Κίνα είναι μακριά, η δε Ρωσία σε άμυνα. Μέσα στην ΕΕ υπάρχουν δυνάμεις που βλέπουν με πολύ θετική ματιά μιαν αλλαγή πορείας. Ίσως λοιπόν πρέπει να ξεκινήσει από αυτούς η προσπάθεια να αλλάξουν τα πράγματα για την Ελλάδα. Χωρίς δεσμεύσεις και κόκκινες γραμμές για παραμονή στο Ευρώ “πάση θυσία”, καθώς η διαπραγμάτευση θα είναι σκληρή και όλα τα όπλα πρέπει να είναι έτοιμα. Θα μπορέσει ο Σύριζα να ανταποκριθεί; Φαίνεται πως ναι, η πράξη όμως θα το δείξει.