Η ευτυχισμένη χώρα μου!

Ένα άρθρο από την εφημερίδα των Συντακτών, της ΑΝΝΑΣ ΔΑΜΙΑΝΙΔΟΥ θα αναδημοσιεύσω σήμερα (το συνέλεξε το μπλογκ Σταγόνα 4U από όπου το διάβασα κι εγώ). Δεν συνηθίζω τις αναδημοσιεύσεις εκτός αν θεωρώ ότι κάτι εξαιρετικό έχουν να μας πουν. Εδώ δεν πρόκειται για καμιά καινούρια πληροφορία, πρόκειται όμως για μια ματιά που συνήθως δεν γνωστοποιείται, ειδικά στα ΜΜΕ. Σταματώ την πολυλογία κι αφήνω το άρθρο να μιλήσει μόνο του.

Συντάκτης: 

Άννα Δαμιανίδη

Ζηλεύω τους αγρότες που ζουν σε κάποια άλλη χώρα με πλούσιο κράτος, όχι αυτό το χρεοκοπημένο, καταδανεισμένο και καταϋποχρεωμένο, κι έχουν την πολυτέλεια να κάνουν ωραία χάπενινγκ με τα τρακτέρ τους. Τους ζηλεύω που ζουν σε υπέροχη αγωνιστική ατμόσφαιρα, τι πιο ωραίο, τι πιο αξιομνημόνευτο;

Θα έχουν να λένε στα εγγόνια τους, στους φίλους και στον εαυτό τους για τα παθήματα των οδηγών στους δρόμους που κλείνουν, και τι γέλια που θα κάνουν. Συναρπαστικά περνάν. Αν είχα κι εγώ εγγόνια, θα τα πήγαινα στο Σύνταγμα να δούνε τρακτέρ, τώρα που θα έρθουν κι εδώ, τα παιδιά έχουν πάθος με τα τρακτέρ, ειδικά αυτά τα χρωματιστά, τα γυαλιστερά που βλέπω τώρα στα μπλόκα.

Να παίρναμε κι εμείς λίγη αγωνιστική δόξα από τους προνομιούχους αυτούς, εμείς οι άλλοι, που ζούμε στη χώρα του χρεοκοπημένου κράτους, με τα σπάνια τρόλεϊ, τα σπασμένα πλακάκια, τα παρατημένα πάρκα, τα χωρίς γάζες νοσοκομεία, τα παγωμένα σχολεία, τα ξενοίκιαστα μαγαζιά, τις φτηνοδουλειές, τους ευερέθιστους δημόσιους υπαλλήλους, τους σνομπ αστυνομικούς, τους κακοπληρωμένους νεαρούς φίλους.

Ζηλεύω και τους συνδικαλιστές, τους απεργούς εν γένει, τους εμπόρους που έκλεισαν τα μαγαζιά στη γενική απεργία, τους ελεύθερους επαγγελματίες αλλά και τους υπαλλήλους, τους αγωνιστές εν γένει που ζουν σε μια χώρα με κράτος δυνατό, το οποίο είναι σε θέση να παίρνει αποφάσεις και να τις τηρεί, κράτος ισχυρό που μαζεύει ένα σωρό λεφτά από μια πολύ ισχυρή οικονομία, με σφύζουσα ανάπτυξη, και δεν έχει παρά να τα μοιράζει δίκαια, ζηλεύω λοιπόν αυτούς τους σοφούς ανθρώπους που αγωνίζονται σε δρόμους και πλατείες για να το βοηθήσουν να πάρει τις σωστότερες και δικαιότερες αποφάσεις μοιρασιάς.

Τι ωραία ανεμίζει ο αέρας τα μαλλιά τους και τις σημαίες τους και τα κασκόλ τους και τις γραβάτες τους! Μόνο τις κουκούλες δεν ανεμίζει ο αέρας και τους φερετζέδες των παλικαράδων των μολοτοφούχων, αλλά οι φερετζέδες των παλικαράδων δεν αμαυρώνουν τις γραβάτες των ελεύθερων επαγγελματιών, έτσι δεν είναι; Αλέκιαστες γραβάτες είν’ αυτές, όχι σαν κάτι άλλες που ξέρω, οι οποίες λεκιάζονται αμέσως, με μια τυρόπιτα.

Ζηλεύω τους αγωνιστές με τα μεγάλα πανό, τα μεγάλα λόγια, τις μεγάλες σιγουριές, τις έτοιμες φράσεις, τις ασίγαστες ορέξεις, όλους αυτούς που θα έχουν να θυμούνται στα γεράματα όσα εμείς οι άλλοι, οι ξενέρωτοι, που ζούμε στην εξαθλιούμενη χώρα του πτωχευμένου κράτους, θα προσπαθούμε να ξεχνάμε.

Ζηλεύω τους ανθρώπους που ζουν στην πολυτελή αυτή χώρα, όπου υπάρχουν ακόμα περιθώρια να καταστρέψουν, να μουντζουρώσουν, να γκρεμίσουν, να πετάξουν μολότοφ, κροτίδες, να κάψουν λάστιχα, να σπάσουν μούτρα και κάδους, γραφεία και κομπιούτερ, να κάνουν καταλήψεις δημόσιου χώρου και να αφήσουν τα ίχνη τους.

Πρέπει να είναι η πιο πλούσια χώρα του κόσμου, τέτοια άνετη καταστροφή, τέτοια διαρκή διεκδίκηση δεν βιώνεται αλλού. Πολύ τους ζηλεύω, εδώ στην υποβαθμισμένη πρωτεύουσα του αδύναμου, χρεωμένου, αμήχανου κράτους, που το νιώθω να κρέμεται από μια κλωστή. Ζούμε δίπλα δίπλα σε άλλη χώρα, ζούμε σε παράλληλο σύμπαν.

Μερικές φορές έχω την εντύπωση πως ούτε ψύλος στον κόρφο του Αλέξη Τσίπρα δεν θα ήθελα να ήμουν. Μπλεγμένος σε μια βρόμικη υπόθεση (μνημόνιο) την οποία αν παρατήσει θα έρθει κάποιος άλλος ιδεοληπτικός νεοφιλελεύθερος να μας την εφαρμόσει με τον χειρότερο δυνατό (Σαμαρικό ή Μητσοτακικό) τρόπο, έχει μπροστά του τεράστια νέα προβλήματα:

Ο Σόιμπλε δεν το βάζει κάτω και με τη βοήθεια του ΔΝΤ προσπαθεί να καθυστερήσει την αξιολόγηση για να βγάλει εντελώς εκτός ελέγχου την οικονομία και να μην αφήσει τον Συριζα να εφαρμόσει το "σχέδιό του" όσο αμφίβολο κι αν είναι κι αυτό.

Οι προοσφυγικές "ροές" έχουν κάνει την παραμονή μας στη ζώνη Σέγκεν συζητήσιμη, με ό,τι επιπτώσεις μπορεί να έχει μια ενδεχόμενη αποβολή μας κυρίως στον τουρισμό.

Η μόνη λύση για την ανακοπή του ρεύματος των προσφύγων φαίνεται να είναι πλέον το οριστικό κλείσιμο των συνόρων προς βορά ώστε να αποθαρρύνονται οι πρόσφυγες να έρθουν από εδώ. Αυτό σημαίνει πως δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες θα εγκλωβιστούν στην Ελλάδα που θα πρέπει να τους φιλοξενήσει και να τους θρέψει. Τα πέντε Hot Spot θα πρέπει να γίνει δεκαπέντε!

Η ελληνική κοινωνία συνεχίζει στον γνωστό ρυθμό "ο καθένας για την πάρτη του". Οι συνταξιούχοι δεν θέλουν να κοπούν κι άλλο οι συντάξεις τους, οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν θέλουν να πληρώσουν περισσότερα ούτε για ασφάλιση ούτε για φόρους, οι αγρότες το ίδιο, οι καναλάρχες θέλουν την γνωστή ασυδοσία τους, οι πλούσιοι αποφεύγουν πάση θυσία κάθε συνεισφορά και εξακολουθούν να κρύβουν τα χρήματά τους ... κ.ο.κ..

Δεν βάζω όλα τα αιτήματα στην ίδια μοίρα. Είναι άλλο το αίτημα για επιβίωση, άλλο η επιδίωξη για καλοπέραση και άλλο η επιθυμία για χλιδή. Ωστόσο το κύριο χαρακτηριστικό της βαλκανικής μας συμπεριφοράς είναι ότι δεν συνδιαλεγόμαστε παρά μόνο προσχηματικά και ότι στην ουσία πολεμάμε ο καθείς εναντίον όλων. Δεν ξέρω αν υπάρχει ευκολότερος δρόμος προς την κόλαση από αυτόν που έχουμε διαλέξει να τραβήξουμε.  

Δεν τα πάει καθόλου καλά η ναυτιλία!

Μεγάλα τα προβλήματα στον χώρο της ναυτιλίας. Δεν πρόκειται για κάποιο ελληνικό φαινόμενο, βέβαια, καθώς η ναυτιλία είναι ο πιο παγκοσμιοποιημένη βιομηχανία και ο μόνος ίσως οικονομικός χώρος όπου λειτουργεί ο απολύτως ελεύθερος ανταγωνισμός. Την Ελλάδα όμως την επηρεάζει περισσότερο από άλλες χώρες καθώς εδώ η ναυτιλία προσφέρει περίπου το 7% του ΑΕΠ (κάποτε έφτανε και το 30%). Να εξηγήσω όμως τι σημαίνει αυτό το "δεν πάει καθόλου καλά":

Ο δείκτης BIFEX είναι ο χρηματιστηριακός δείκτης της Ναυτιλίας. Ξεκίνησε κάποτε από τη βάση 1.000 και με τις ανόδους και καθόδους του δείχνει την κατάσταση του κλάδου. Το 2008 είχε ξεπεράσει τις 7.000. Τότε η ναυτιλία ήταν στο πικ της. Μετά το 2008 άρχισε να πέφτει. Πρόσφατα είχε καταρρεύσει επανερχόμενος στο 1.000. Μάλιστα προχτές, Τετάρτη, ο δείκτης έφτασε στο 290. Ναι, τόσο χαμηλά, στο 290. Χειρότερα κι από το ελληνικό χρηματιστήριο!

Τα αίτια πολλά. Το κυριότερο, βέβαια, η παγκόσμια κρίση του 2008 που όχι μόνο δεν έχει σβήσει αλλά αναζωπυρώνεται συνεχώς με τις πολιτικές που ακολουθούνται. Η ανάσχεση της ανάπτυξης στην Κίνα έχει συνταράξει το διεθνές εμπόριο. Ακόμη και η πτώση της τιμής του πετρελαίου μετά από μια έκρηξη αγορών του προϊόντος έφτασε στο σημείο να σταματήσουν πια οι παραγγελίες και οι παραδόσεις καθώς γέμισαν όλοι οι αποθηκευτικοί χώροι.   

Χαρακτηριστικά αναφέρω μερικά στοιχεία όπως τα συζήτησα με έναν πολύ καλό γνώστη του χώρου:

-Η μεταφορά κάρβουνου, ένας από τους πιο μεγάλους δείκτες της κατάστασης του διεθνούς εμπορίου, έχει πέσει από τους 110 εκ. τόνους ετησίως στους 60.

-Τα πλοία δένουν συνεχώς. Νεόχτιστα πλοία αποσύρονται χωρίς να κάνουν ούτε καν το παρθενικό τους ταξίδι. Ναυτιλιακές εταιρείες απολύουν προσωπικό και ελαττώνουν τα έξοδα κόβοντας ακόμα και τους καφέδες.

-Οι χώρες που δέχονται το σκραπ (τα πλοία προς διάλυση) που είναι βασικά το Μπαγκλαντές, η Ινδία και το Πακιστάν έχουν φρακάρει. Το Μπαγκλαντές ειδικά έπαψε να δέχεται παραγγελίες για σκραπ.

-Οι ναύλοι έχουν πέσει σε ιστορικό χαμηλό. Ένα πλοίο έχει λειτουργικά έξοδα γύρω στις 5-6.000 δολάρια την ημέρα συν τα χρηματοοικονομικά, δηλαδή τις αποπληρωμές δόσεων για την αγορά τους. Οι ναύλοι το 2008 έφταναν στις 80.000-100.000 δολάρια την ημέρα αποφέροντας τρελά, αμύθητα κέρδη. Κατόπιν έπεσαν στις 8.000 την ημέρα (γύρω στο 2011) και τώρα έπεσαν στις 2.000 δολάρια ημερησίως. τα πλοία κινούνται μόνο με ζημιές!

-Τα πλοία τύπου Πάναμαξ που κόστιζαν 80 εκ. δολάρια το ένα, έπεσαν στα 19 εκ. δολάρια τις τελευταίες μέρες, όταν το κόστος τους στο Ναυπηγείο είναι περίπου 22 εκ. δολάρια, δηλαδή το ναυπηγείο πουλά σήμερα με χάσιμο για να ρεφάρει κάπως τις απώλειές του. 

Δεν τα πάει λοιπόν καθόλου καλά η Ναυτιλία παγκοσμίως και αυτό έχει συνέπειες και για τη χώρα μας με τις πάρα πολλές ναυτιλιακές επιχειρήσεις και ένα πλέγμα επιχειρήσεων (τροφοδοσίας, επισκευών, πρακτορεύσεων, υπηρεσιών κλπ) που ζουν από τον κλάδο. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες συνεχίζουν να αγοράζουν πλοία καθώς αυτή είναι η πάγια τακτική τους. Τώρα που όλες οι ξένες ναυτιλιακές επιχειρήσεις ξεφορτώνονται τα πλοία τους που είναι ζημιογόνα και τώρα που οι τράπεζες δεν δίνουν δεκάρα στη ναυτιλία, οι Έλληνες αγοράζουν πάμφθηνα ελπίζοντας πως στην άνοδο θα πουλήσουν πανάκριβα. Οι αγορές αυτές όμως δεν έχουν άμεσο αντίκρισμα. Η ελληνική οικονομία, που παίρνει πόντους από τον τουρισμό και που σιγά-σιγά, λόγω της μείωσης της κατανάλωσης, έχει διορθώσει εν μέρει ακόμα και το εμπορικό ισοζύγιο, δεν βρίσκει βοήθεια και από τον ναυτιλιακό κλάδο που παραδοσιακά της προσέφερε πολλά. 

Τι μένει να πούμε; Ότι αυτή η κατάσταση έφτασε σε τέτοιο πάτο που δεν μπορεί παρά να ανέβει και πάλι. Αυτό λένε και σε αυτό ελπίζουν όλοι οι ασχολούμενοι με τον ναυτιλιακό χώρο. Και κάνουν κουράγιο περιμένοντας. Όπως όλη η Ελλάδα ...

Δυσκολίες παντού αλλά ... δεν είμαστε και προς θάνατο!

Κατάσταση πολιορκίας θυμίζει και πάλι η χώρα. Από τη μια έχουμε τους δανειστές που , με τους εκπροσώπους τους, ζητούν περικοπές στην ίδια λογική που μας έφερε ως εδώ. Μείωση συντάξεων θα φέρει νέα πτώση στην εσωτερική αγορά αλλά αυτό θεωρείται και πάλι δευτερεύον για το ΔΝΤ ενώ πρωτεύον ζήτημα θεωρείται η τόνωση της ανταγωνιστικότητας με την απαλλαγή των επιχειρήσεων από το ελάχιστο 1% για το ασφαλιστικό. Ζητούν κι άλλα δημοσιονομικά μέτρα με προβλέψεις για -0,5% που θα πέσουν έξω όπως έπεσαν οι μόλις προ τριμήνου για ύφεση 2-2,5% ενώ φτάσαμε σε οριακή ανάπτυξη. Φυσικά, όταν τα πράγματα δεν θα πάνε καλά, το ΔΝΤ θα είναι έτοιμο να παραδεχτεί με γενναιότητα ότι έκανε και πάλι λάθος. Και, φυσικά, θα είναι και πάλι αργά.

Αναρωτιέμαι τι μπορεί να κάνει η κυβέρνηση χωρίς κανένα όπλο πια αφού η απειλή εξόδου από το ευρώ δεν απευθύνεται από εμάς προς τους εταίρους αλλά από εκείνους προς εμάς. Ούτε για κούρεμα των ομολόγων της ΕΚΤ μπορούμε πια να μιλάμε (ίσως να μην μπορούσαμε και ποτέ). Επομένως, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να μην συμφωνούμε με τις υποδείξεις τους κάνοντας καθυστέρηση, όμως η καθυστέρηση είναι ακριβώς ό,τι δεν μας συμφέρει καθώς θα μας βυθίσει σε νέα ύφεση ενώ το σχέδιο ανάκαμψης απαιτεί ένα, έστω και πολύ μικρό, ποσοστό ανάπτυξης. Σε κλοιό λοιπόν και πάλι, ίσως χωρίς διέξοδο αυτή τη φορά. Εκτός κι αν βρει ανέλπιστη βοήθεια από την Μέρκελ που πιέζεται πανταχόθεν και είναι η μόνη που θα μπορούσε να βάλει ένα μικρό έστω στοπ στον Σόιμπλε και στο ΔΝΤ που μεθοδεύουν την καθυστέρηση. Μόνη βοήθεια στην κυβέρνηση οι διαδηλωτές που με το πλήθος και τον παλμό τους στέλνουν μήνυμα στο ΔΝΤ και στην ΕΕ. Είναι φανερό πλέον στους δανειστές ότι αν δεν υποχωρήσουν κάπως σε αυτά που ζητά το ΔΝΤ τότε είναι πιθανό να χαθεί και το τελευταίο τους στήριγμα στη χώρα που, αντικειμενικά, είναι η σημερινή κυβέρνηση. Χωρίς Σύριζα στο τιμόνι της χώρας κάθε σκέψη για ουσιαστική μεταρρύθμιση θα είναι μάταιη ενώ οι φούσκες-μεταρρυθμίσεις (μόνο κατ' όνομα) θα επανέλθουν στο προσκήνιο πηγαίνοντας την χώρα ακόμα πιο πίσω.

Όλα αυτά, βεβαίως, συμβαίνουν στην καθημερινή διαχείριση που δεν είναι το κύριο πρόβλημα της χώρας. Μιας χώρας που ούτε προ της καταστροφής βρίσκεται αλλά ούτε και προ της ανάπτυξης. Δεν μπόρεί σήμερα κανείς να προβάλει ούτε ένα Succes Story ούτε όμως κι ένα Catastrophe Story στα σοβαρά όσο κι αν κάποιοι σε κυβέρνηση κι αντιπολίτευση θα ήθελαν να προωθήσουν το ένα ή το άλλο αφήγημα. 
Η ανάπτυξη θέλει χρηματοδότηση και το χρήμα το έχουν οι Ευρωπαίοι. Αυτό έγινε ξεκάθαρο προ εξαμήνου περίπου. Ο δρόμος που λέει να προχωρήσουμε με δικό μας χρήμα (δραχμή) αποδεικνύεται δύσβατος καθώς -πλην ελαχίστων ιδεολογικά "ταγμένων"- κανείς δεν είναι διατεθειμένος να περάσει το μαρτύριο της μεταβατικής περιόδου. Ο δρόμος που λέει να προχωρήσουμε όπως μας διατάζουν, είναι ο μοναδικός ρεαλιστικός που έχει απομείνει αλλά είναι ταυτόχρονα γεμάτος με παγίδες κι αδιέξοδα. Τον έχουμε πάρει και βαδίζουμε και θα μετράμε τις απώλειές μας μέχρις ότου οι Ευρωπαίοι μας βγάλουν από το τούνελ όπου μας έβαλαν και μας κρατούν όσο δεν συμμορφωνόμαστε. Θα αργήσει ο καιρός που οι "κακοί" της Ευρώπης θα συμβιβαστούν με την ιδέα ότι η Ελλάδα θα κυβερνηθεί από μια αριστερή κυβέρνηση και μέχρι να το αποδεχτούν θα μας πιέζουν προσπαθώντας να την ανατρέψουν. Στο μεταξύ διαμορφώνονται κάποιοι καλύτεροι συσχετισμοί στην Ευρώπη σιγά-σιγά αλλά δυστυχώς αυτό συμβαίνει πολύ αργά.

Τα σημαντικά ζητήματα της χώρας δεν μπορούμε να τα θίξουμε:
-Δεν μπορούμε να αλλάξουμε την νοοτροπία μας παρά μόνο μετά από μια δυο γενιές τουλάχιστον.
-Δεν μπορούμε να οριστικοποιήσουμε την νεοελληνική μας ταυτότητα παρά μόνο μετά την πάροδο αρκετού ακόμα χρόνου και σε συνδυασμό με οικουμενικές διακρίσεις που μας λείπουν.
-Δεν μπορούμε να εκμεταλλευτούμε επαρκώς το φορτίο της ιστορίας, ούτε της μεσαιωνικής ούτε της αρχαίας, όσο γέρνουμε ταυτόχρονα (και επομένως σχιζοφρενικά) προς μια αρχαιότητα και μια ορθοδοξία που είναι διαμετρικά αντίθετες κοσμοθεωρήσεις. 

-Δεν έχουμε τίποτε να δώσουμε στον κόσμο που δεν θα καταλάβει καν την απουσία μας αν αίφνης εξαφανιστούμε από προσώπου γης.

Μια και τα σπουδαία, λοιπόν, μας διαφεύγουν θα ξαναγυρνάμε συνεχώς στα μικρά της καθημερινότητας, τις συντάξεις που χάνονται, τους φόρους που αυξάνουν, τις διακοπές που λιγοστεύουν, τα όνειρα που γίνονται εφιάλτες και τις προσδοκίες που συνεχώς χαμηλώνουν. Εντάξει, δεν είμαστε και προς θάνατο, ούτε πιστεύω ότι "αυτός ο κατήφορος δεν έχει πάτο" αλλά τα πράγματα είναι αληθινά αρκετά δύσκολα. 

Χτες το βράδυ πήγα στο λιμάνι στην έξοδο Ε1 όπου ήρθε ένα φορτίο με πρόσφυγες από τα νησιά. Είδα τους εθελοντές να εργάζονται με μια διάθεση προσφοράς που μου φάνηκε εξωπραγματική. Νέα παιδιά, όχι μόνο Έλληνες αλλά και Άγγλοι, Αμερικανοί, Κροάτες, Ελβετοί ... ένα περίεργο κράμα ανθρώπων που έφτιαχναν και μοίραζαν φαγητό, τσάι, δέματα με ρουχισμό και μπόλικη ανθρωπιά. Μια άλλη Ελλάδα ... όχι μόνο Ελλάδα, ένας άλλος κόσμος! Υπάρχει κι αυτό, γι αυτό λέω με σιγουριά πως δεν είμαστε και προς θάνατο!

Ο Αλέκος Παπαδόπουλος για τον Σύριζα: κατά την γνώμη του -και όλως παραδόξως- είναι σήμερα η μόνη μεταρρυθμιστική δύναμη στην Ελλάδα

Ο Αλέκος Παπαδόπουλος είναι ένας γνωστός εκσυγχρονιστής του ΠαΣοΚ που όποτε κλήθηκε να βγάλει κάποιο φίδι από την τρύπα δεν το αρνήθηκε, στάθηκε όμως αρκετά μακριά από το πολιτικό δυναμικό του τόπου (ακόμα και τους τότε συντρόφους του στο ΠαΣοΚ) και το επέπληξε πολλές φορές για την αδυναμία του να εκσυγχρονίσει την Ελλάδα. Οι εξελίξεις τον δικαίωσαν αλλά το θέμα μου δεν είναι η μοίρα του Αλέκου Παπαδόπουλου (στο εξής Α.Π.). Αφορμή μου έδωσε ένα άρθρο του στο οποίο υποστηρίζει ότι ο Σύριζα (παραδόξως, όπως λέει ο ίδιος) είναι αυτή τη στιγμή η μόνη μεταρρυθμιστική δύναμη στη χώρα.

Βεβαίως δεν έχω αυταπάτες. Τα εύσημα του Α.Π. στα αυτιά των περισσοτέρων αριστερών, και ειδικά όσων έχουν ταχθεί με την ΛΑΕ, θα ακουστούν σαν αποδείξεις ότι ο Σύριζα πρόδωσε τον αγώνα και δέχεται τις κολακείες των ανθρώπων του συστήματος. Θα πρόκειται για τους ανθρώπους που τα έχουν όλα λυμένα και δεν αναρωτιούνται για τίποτε. Με αυτούς μπορείς μόνο να γίνεσαι "καλός" (ακόμα και ήρωας) γράφοντας αυτά που θέλουν ή να γίνεσαι κακός αν αυτά που γράφεις κάπου αμφισβητούν τις αλήθειες τους. Δυστυχώς, έτσι δεν γίνεται διάλογος και -παρά τις περί του αντιθέτου εντυπώσεις- στην Αριστερά ΠΟΤΕ δεν έγινε πραγματικός διάλογος. Εκτοξεύονται τσιτάτα, γράφονται αναλύσεις που δεν αναλύουν τίποτε απλά γυροφέρνουν μιαν επιθυμητή ως αληθινή άποψη και εκτοξεύονται μερικές φορές δηλητηριώδεις υπαινιγμοί ή και ύβρεις. Απλά, όταν στην αντίπερα όχθη επικρατεί σιγή των αμνών (μια και ούτε καν γι αυτό δεν είναι ικανά τα στελέχη της δεξιάς) τότε η σύγκρουση των μονολόγων βαφτίζεται διάλογος και ορισμένες φορές πείθει πως κάτι τέτοιο είναι.

Δεν διστάζω λοιπόν να παραθέσω δυο τρία αποσπάσματα από το γραπτό του Α.Π. ο οποίος βλέπει τον Σύριζα ως την: 

"χρυσή ευκαιρία της Ελλάδας να γίνει μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα, με λιγότερη γραφειοκρατία, διαφθορά, φοροδιαφυγή, με περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη, ίσες ευκαιρίες και διαφάνεια. Το μόνο που χρειάζεται είναι πίστωση χρόνου. Σίγουρα λιγότερη από 40 χρόνια."

Γιατί φτάνει σε αυτό το συμπέρασμα ο Α.Π.; Μας το λέει λίγο πιο πριν στο ίδιο του άρθρο. 

Λέει:

"Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο βαθμός ανεξαρτησίας του από το σύστημα διαπλοκής. Είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να προχωρήσει στην «ευθανασία» του παρασιτικού και κρατικοδίαιτου κομματιού της ελληνικής οικονομίας, το οποίο εκμεταλλευόμενο τις σχέσεις με την εκάστοτε εξουσία απορροφούσε κονδύλια για να συντηρήσει μη ανταγωνιστικές επιχειρήσεις (θαλασσοδάνεια, μαϊμού επιδοτήσεις). Από τον εργολάβο δημοσίων έργων και τον καναλάρχη, μέχρι τον φοροφυγά γαλάζιο δικηγόρο και τον πράσινο αγροτοσυνδικαλιστή που κάνει τα ΕΣΠΑ φτιαγμένο Nissan Navara".

Αρκούν όμως μόνο οι καλές προθέσεις και η ανεξαρτησία από το σύστημα διαπλοκής για να κάνει κανείς σωστά τη δουλειά του; Όχι, βέβαια. Αυτά είναι οι προϋποθέσεις για να μην σκοντάψεις πριν καλά-καλά ξεκινήσεις. Χρειάζεται και κάτι παραπάνω από το "ηθικό πλεονέκτημα" για να τα καταφέρεις. και στο θέμα αυτό, ο Α.Π. έχει να αναφέρει μερικά παραδείγματα που του εγγυώνται ότι αυτός ο Σύριζα, έτσι όπως είναι, με τα καλά του και τα άσχημά του, μπορεί να τα καταφέρει. Απαριθμεί λοιπόν ο Α.Π. στο άρθρο του μερικά από τα "επιτεύγματα" αυτής της κυβέρνησης σε τομείς όπου άλλες κυβερνήσεις πριν από αυτήν απέτυχαν παταγωδώς:

Λέει:

Παραδόξως, η μοναδική μεταρρυθμιστική δύναμη της χώρας σήμερα είναι ο (μνημονιακός πλέον) ΣΥΡΙΖΑ. Παρά την άνοδο του στην εξουσία με ένα εν πολλοίς λαϊκίστικο πρόγραμμα ασύμβατο με τους ευρωζωνικούς συσχετισμούς, μπόρεσε μέσα σε ένα χρόνο να προωθήσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Ενώ η κυβέρνηση Σαμαρά μοίραζε "κοινωνικά μερίσματα" στην ένστολη εκλογική της πελατεία, η κυβέρνηση Τσίπρα ενίσχυσε το κοινωνικό (και όχι το πελατειακό) κράτος με την κάρτα αλληλεγγύης, το δωρεάν ρεύμα-νερό και το επίδομα ενοικίου για νοικοκυριά σε οικονομική εξαθλίωση. Ενώ οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ-ΝΔ δήθεν ενοποιούσαν ταμεία (το ΙΚΑ έχει 910 διαφορετικούς τρόπους υπολογισμού συντάξεων), η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προωθεί μια επώδυνη αλλά δίκαιη ασφαλιστική μεταρρύθμιση συνδέοντας τις εισφορές με το εισόδημα και το ύψος της σύνταξης με τις εισφορές, όλα αυτά με ένα ταμείο και κοινούς κανόνες για όλους. Στο πεδίο των επενδύσεων είχαμε ίσως το μεγαλύτερο παράδοξο, μιας και η Ελλάδα βρέθηκε το 2015 στην 1η θέση απορροφητικότητας ΕΣΠΑ στην ΕΕ – με μια κυβέρνηση «αντιευρωπαϊστών» και «κομμουνιστών»! Η ύφεση για το 2015 αντί για 2-2,5% φαίνεται να κλείνει στο 0,2% ενώ το 2016 πιθανόν να είναι χρονιά ανάκαμψης. Όλα αυτά είναι δείγμα σοβαρής δουλειάς ενός κόμματος που γνωρίζει ότι η παρουσία του στην πολιτική σκηνή θα κριθεί από τα αποτελέσματα του και όχι από τις κουμπαριές με μεγαλοεκδότες.

Τι είναι λοιπόν ο Σύριζα και κυρίως ο Αλέξης Τσίπρας με τον οποίο αυτή η κυβέρνηση κι οι περιπέτειές της έχουν ταυτοποιηθεί;

Α.-

Είναι ο έξυπνος πολιτικός που μέσα από τις όποιες ανυπέρβλητες δυσκολίες κράτησε την Ελλάδα στο παιχνίδι και άρπαξε την μοναδική ευκαιρία που έχει η χώρα για να αλλάξει προς το καλύτερο και σκοπεύει να αφήσει πίσω του ένα έργο αν όχι αντάξιο του Βελουχιώτη, έστω ισάξιο του Τρικούπη;

Β.-

Είναι ο χρήσιμος ηλίθιος που παρ' ολίγον θα έπαιζε το παιχνίδι του Σόιμπλε οδηγώντας την χώρα έξω από το ευρώ και μέσα στην αγκαλιά ενός εκατομμυρίου εγκλωβισμένων μεταναστών και ο οποίος διέφυγε προσωρινά τον κίνδυνο λόγω της πίεσης των λογικών ΜΜΕ και των μαχητικών υπερασπιστών του Ναι και του Μένουμε Ελλάδα;

Γ.-

Είναι ο λαϊκιστής πολιτικός που άγεται και φέρεται από τα πράγματα με την συνεπή λενινιστική τακτική του "βλέποντας και κάνοντας" και επομένως δεν αξίζει να γίνεται κουβέντα γι αυτόν σαν ενεργούμενο της ιστορίας κι όχι σαν υποκινητής της;

Δ.-

Είναι το όργανο των ξένων που όταν εξαντλήθηκαν τα καύσιμα των "αστών" πολιτικών τον έφεραν για να περισώσει αυτός το σχέδιό τους που προβλέπει την καταστροφή της χώρας;

Ο,τι θέλει κανείς διαλέγει. Αναλόγως τι ψηφίζει ή αναλόγως τι έχει γράψει στο Φεϊσμπουκ κι έχει εκτεθεί στα μάτια φίλων και αναγνωστών. Ο Α.Π. όμως διαλέγει αιφνιδίως την πρώτη εκδοχή κι αυτό παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Γιατί μιλάει στα αυτιά και στο μυαλό των ανθρώπων του μεσαίου χώρου. Μιλάει σε εκείνους που διαλέγουν για τον Τσίπρα την Β εκδοχή (κυρίως πρόκειται για τους "διαφωτισμένους" σοσιαλποταμίσιους) ή σε εκείνους που διαλέγουν την Γ (κυρίως αντικρατιστές και παθιασμένοι των μεταρρυθμίσεων). Γιατί όσοι διαλέγουν για τον Τσίπρα την Δ εκδοχή (του όργανου των ξένων), είτε έχουν επιλέξει την ΛΑΕ είτε το ΚΚΕ είτε την Χρυσή Αυγή, δεν έχουν καμιά διάθεση να αναλύσουν το φαινόμενο Τσίπρα, μόνο να το γκρεμίσουν θέλουν. Στους άλλους όμως ο Α.Π. μιλάει με τη γλώσσα της λογικής και των επιχειρημάτων και γι αυτό ο λόγος του γίνεται σημείο αναφοράς και αξιοπρόσεχτος. Με αυτή την έννοια διάλεξα να πάρω στοιχεία από το άρθρο του και να τα σχολιάσω.

Η Ελλάδα σε κίνδυνο ... ως συνήθως!

Τα νέα είναι άσχημα από παντού. Κυρίως το ασφαλιστικό και το μεταναστευτικό μας πολιορκούν με ασυνήθιστη ένταση τον τελευταίο καιρό.

Στο ασφαλιστικό οι δανειστές επιμένουν στη συμμετοχή του ΔΝΤ το οποίο έχει γνωστοποιήσει σε πολλούς τόνους την απόφασή του να θέσει θέμα μείωσης των κύριων συντάξεων κατά 15% και θέμα εκμηδένισης ή μείωσης κατά 70% των επικουρικών (με τον όρο του μηδενικού ελλείμματος). Η κυβέρνηση έχει θέσει τον στόχο της μη μείωσης των κύριων συντάξεων και έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα αποδεχόταν μόνο μια λογική μείωση των επικουρικών. Αυτή η ανελαστική διαφωνία θα οδηγήσει σε καθυστέρηση της πρώτης αξιολόγησης και αυτό, κατά τις δηλώσεις της ίδιας της κυβέρνησης, θα σπρώξει τον οικονομικό κύκλο στην δυσάρεστη εξέλιξη ύφεσης, αποεπένδυσης, νέων ελλειμμάτων και ανάγκης επιπρόσθετων μέτρων. Ό,τι χειρότερο δηλαδή.

Στο μεταναστευτικό η προειδοποίηση για την έξωση της Ελλάδας από την συνθήκη Σέγκεν ήρθε να διαλύσει με τον χειρότερο τρόπο τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις ότι τέτοιο θέμα δεν υφίσταται. Δεν γνώριζε την κρισιμότητα του ζητήματος ή υποβάθμιζε συνειδητά το θέμα μήπως και το ξεπεράσει χωρίς να υποστεί δημόσια κριτική; Τώρα θα πρέπει να τρέξει για τα χοτσπότ στα νησιά αλλά και για τους χώρους υποδοχής των 50.000 μεταναστών που έχουμε αποδεχθεί ως χώρα ότι θα κρατήσουμε εδώ. Που θα γίνουν τα κέντρα φιλοξενίας που προβλέπονται για Αθήνα και Θεσσαλονίκη; Λένε πως προορίζουν το Σχιστό ή την περιοχή των Λιπασμάτων. Φαντάζομαι πως η δεύτερη περίπτωση θα αποκλειστεί αμέσως αλλιώς οι εξαγγελίες για την εξαίρεση του θαλασσίου μετώπου από την εκχώρηση στον αγοραστή του ΟΛΠ θα μοιάζουν με ανέκδοτο.

Οι Ευρωπαίοι βλέπουν ότι η Ελλάδα δέχεται με μεγάλη ευκολία τους πρόσφυγες, ζητά και νόμπελ για την φιλοξενία που τους προσφέρει και στη συνέχεια τους διώχνει από την χώρα και τους στέλνει στα σύνορα για να μπουν στις χώρες τελικού προορισμού και κυρίως την Γερμανία. Το πρόβλημα είναι τεράστιο και ζητούν από εμάς να εφαρμόσουμε τους κανόνες. Πιστεύουν πως έτσι θα μπει ένα φρένο ήδη από εδώ, στην χώρα υποδοχής, και όχι στα σύνορα με την ΠΓΔ Μακεδονία ή στην Ουγγαρία και τη Σλοβενία όταν πια είναι αργά για επιστροφή. Θεωρούν ότι η Ελλάδα είναι "εκτός κλίματος" και ότι σπρώχνει τους πρόσφυγες προς τον βορά χωρίς να παίρνει έστω τα ελλιπή μέτρα στα οποία έχει συμφωνήσει. Έτσι από εκεί που είχαμε δίκιο να βρίζουμε τους άκαρδους Ετυρωπαίους, τώρα είμαστε κατηγορούμενοι γιατί για μια ακόμα φορά αθετούμε αυτά που υποσχεθήκαμε να κάνουμε. Τα μέτρα που μας ζητούν δεν θα γλιτώσουν την Ευρώπη από το πρόβλημα όμως αυτό είναι μια απλή εκτίμηση τώρα που δεν τα έχουμε πάρει. Τώρα ο καθένας έχει το δικαίωμα να λέει πως εμείς φταίμε για το μεταναστευτικό αφού δεν πήραμε τα σοφά μέτρα των Ευρωπαίων που δήθεν θα έλυναν το πρόβλημα. Υποσχεθήκαμε να τα πάρουμε, αθετήσαμε την υπόσχεσή μας, παίξαμε με τα συναισθήματα όλων και βρισκόμαστε κατηγορούμενοι.

Η Ελλάδα κινδυνεύει να βγει από την Ευρωζώνη όσο η αξιολόγηση παραμένει σε εκκρεμότητα και η προοπτική μιας νέας σύγκρουσης δεν έχει απομακρυνθεί οριστικά.

Η Ελλάδα κινδυνεύει να βγει από τη συνθήκη Σέγκεν όσο δεν εφαρμόζονται οι υποχρεώσεις της χώρας απέναντι στους λοιπούς Ευρωπαίους της ζώνης.

Δεν θέλω να συμβουλεύω την κυβέρνηση εκ του μακρόθεν στο στυλ του "δεξιότερα Κουροπάτκιν". Ελπίζω μόνο να ξέρουν τι κάνουν.

Εξελίξεις στην ελληνική Ναυτιλία

Εν μέσω παγκόσμιας κρίσης -που ακόμα δεν τελείωσε και φαίνεται μάλιστα να αναζωπυρώνεται με τις εξελίξεις στην Κίνα- οι Έλληνες πλοιοκτήτες έκαναν και πάλι ρεκόρ. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των διεθνών ναυλομεσιτών, από το σύνολο των αγοραπωλησιών του περασμένου Δεκέμβρη, το 27% αφορούσε πλοία αγορασμένα από Έλληνες πλοιοκτήτες (28 πλοία αξίας περίπου 750 εκ.δολαρίων). Αυτά τον Δεκέμβρη του '15 αλλά όλοι οι μήνες όλων των τελευταίων χρόνων εξελίσσονται κάπως έτσι. Είναι μια παράδοση που δεν σπάει ποτέ: Όταν υπάρχει κρίση στη ναυτιλία, ΟΛΟΙ πουλάνε και οι Έλληνες αγοράζουν.

Πάνε λοιπόν καλά οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις, παρά τα προβλήματα που υπάρχουν σε διεθνές και σε εντόπιο ελληνικό επίπεδο. Πρόσφατα όμως προέκυψε ένα ζήτημα με την φορολόγησή τους και με αποφάσεις της ευρωπαϊκής ένωσης που τους ενόχλησαν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε πως πρέπει να διορθωθούν οι όροι ανταγωνισμού μεταξύ των ναυτιλιακών εταιρειών και ως εκ τούτου πρέπει και οι Έλληνες εφοπλιστές κάποτε να πληρώσουν και αυτοί φόρους όπως όλοι οι άλλοι σε όλα τα κράτη της ΕΕ. Πρέπει να σημειωθεί πως στην Ελλάδα οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις απολαμβάνουν προνομίων που προβλέπονται από τους ελληνικούς νόμους και ακόμα από το ίδιο το Σύνταγμα !!!

Οι ιδιαίτεροι νόμοι που ισχύουν για την ελληνική πλοιοκτησία φτιάχτηκαν το 1953 και επιβεβαιώθηκαν το 1975 όταν μάλιστα κάποιες ρυθμίσεις μπήκαν και στο Σύνταγμα (άρθρο 107). Οι νόμοι αυτοί αποτελούν κίνητρο για να μένουν τα πλοία υπό ελληνική και ευρωπαϊκή σημαία και οι εφοπλιστές απειλούν τώρα ότι αν η κυβέρνηση συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής επιτροπής και αλλάξει το νομικό πλαίσιο, θα φύγουν και από την Ελλάδα και από την Ευρώπη. Η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών έβγαλε και μια ανακοίνωση με την οποία λέει πως η Ελλάδα μπήκε στην ΕΟΚ -και μετά ΕΕ- με προ-κοινοτικό δεδομένο (κεκτημένο) τις νομικές ρυθμίσεις για τη ναυτιλία.ΕΕ)ΕΕ)

Από τον Κώστα Χλωμούδη, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά στο τμήμα Ναυτιλίας, έρχεται μια μετριοπαθής και λογική απάντηση. Γράφει μεταξύ άλλων:

Να συμφωνήσουμε οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες να έχουν (για λόγους επιλογής της χώρας μας) την καλύτερη φορολογική μεταχείριση… Ακόμη και συνταγματικά κατοχυρωμένη(!)… Γιατί το εισόδημα του ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ, από ναυτιλιακή δραστηριότητα, να είναι αφορολόγητο; Ποια δικαιοσύνη, οικονομική, το επιτρέπει; Γιατί να μη το διεκδικήσει αυτό και ο βιομηχανικός τομέας ή ο τουριστικός κλπ., που στο κάτω- κάτω είναι περισσότερο δεμένοι με την ελληνική οικονομία και την απασχόληση;

Η κυβέρνηση πρέπει να βρει μια δική της άκρη στο θέμα της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Δεν θα πρέπει να κρυφτεί πίσω από την απαίτηση της ΕΕ ούτε να συνταχθεί πίσω από τις απαιτήσεις των εφοπλιστών. Και οι εφοπλιστές πρέπει να μπουν προ των ευθυνών τους για μια απαράδεκτη εξέλιξη: Από 160.000 που ήταν οι ναυτικοί στην ποντοπόρο ναυτιλία σήμερα έχουν μείνει μόνο 6.000!!! Ναι, μόνο τόσοι εργάζονται στα πλοία ανά τον κόσμο (το σύνολο των ναυτικών είναι περίπου 15.000 αλλά οι 9.000 εργάζονται στην ακτοπλοΐα). 

Κατά ένα μέρος είναι και ευθύνη των εφοπλιστών αυτή η κατάσταση και πρέπει να βοηθήσουν ώστε να αλλάξει. Ίσως γράψω ένα ξεχωριστό άρθρο για το θέμα αυτό καθώς υπάρχει πλέον ένα διεθνές πλαίσιο που αν δεν το προσέξει κανείς μπορεί και οι 6.000 ναυτικοί σύντομα να μείνουν 600!  

Ας επανέλθω όμως στο θέμα των απαιτήσεων της ΕΕ για ισονομία και της αντίδρασης των εφοπλιστών. Η φορολόγηση των φυσικών προσώπων πρέπει να ακολουθεί τους γενικούς κανόνες φορολόγησης όλων των Ελλήνων πολιτών και τα κίνητρα για τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις πρέπει να είναι ανάλογα με εκείνα της τουριστικής βιομηχανίας με τον συνυπολογισμό επιπλέον του εξόχως διεθνούς χαρακτήρα της ναυτιλίας και ειδικά της ελληνικής. Γιατί η ελληνική ναυτιλία αποτελείται κατά βάση από μικρές (οικογενειακές) επιχειρήσεις που δεν είναι εισηγμένες σε χρηματιστήρια και που εκτελούν μεταφορές ελεύθερης ναυσιπλοΐας σε συνθήκες απολύτως ελεύθερου παγκόσμιου ανταγωνισμού. Καμία άλλη δραστηριότητα στον κόσμο δεν είναι τόσο ανταγωνιστική όσο η μεταφορά από την ελεύθερη ναυσιπλοΐα.

Συναρτάται με την ναυτιλία και η πώληση του ΟΛΠ που ολοκληρώνεται αυτές τις μέρες. Κι εδώ η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αντιρρήσεις καθώς η ΚΟΣΚΟ τείνει να γίνει μονοπωλιακός παίκτης όπως ήταν κάποτε ο ΟΛΠ. Το ελληνικό κράτος δεν παραδίδει όλα του τα όπλα σε ό,τι αφορά στο λιμάνι με την πώληση του 51% στους Κινέζους (αργότερα θα φτάσει στο 67%). Οι κυριότερες υποχρεώσεις των Κινέζων (εκτός από το τίμημα που φτάνει περίπου στα 400 εκ.) είναι η υποχρέωσή τους να επενδύσουν περίπου 300 εκ. στην Κρουαζιέρα και στην Ναυπηγοεπισκευή. Από τις δραστηριότητες αυτές αναμένεται να ενισχυθεί η απασχόληση και να δημιουργηθεί κύκλος εργασιών με πολλαπλές ωφέλειες για την οικονομία. Για όλα αυτά θα πρέπει να ελέγχει και να επισπεύδει το Δημόσιο κι αυτή είναι μια πολύ σοβαρή δουλειά για την κυβέρνηση από εδώ και πέρα.

Που πάει ο κόσμος

Φίλος (ο Γρηγόρης Θ.) μου έστειλε (ανάμεσα σε πολλά ωραία κι ενδιαφέροντα που μου στέλνει κάθε τόσο) μια έκθεση του Klaus Schlab ιδρυτή και εκτελεστικού προέδρου του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ με τίτλο η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση. Για όποιον θέλει να την διαβασει θα την βρει ΕΔΩ

Αυτή την επανάσταση την ορίζει ο ίδιος ο Klaus Schlab σαν κάτι "που ξεκίνησε στις αρχές του 21ου αιώνα όταν νέες τεχνολογίες και προσεγγίσεις ενώνουν τον φυσικό, ψηφιακό και βιολογικό κόσμο με τρόπους που θα μεταμορφώσουν ριζικά την ανθρωπότητα".

Καταλήγει λέγοντας πως "αυτό που χρειάζεται (ο κόσμος) δεν είναι μικρής κλίμακας προσαρμογές αλλά συνεκτική και πρωτοποριακή συστημική μεταμόρφωση. Η 4η βιομηχανική επανάσταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τις παραδοσιακές αξίες (εργασία, κοινότητα, οικογένεια και ταυτότητα) ή να ανυψώσει την ανθρωπότητα σε μια νέα συλλογική και ηθική συνείδηση κοινής ταυτότητας." 

Μοιάζει με την κοινότυπη και συνεχώς επαναλαμβανόμενη (από τα χρόνια του Κύρου και του Αλέξανδρου ως τις μέρες μας) διαπίστωση ότι βρικόμαστε σε μια ΚΑΜΠΗ της ιστορίας και ότι η κοινή ταυτότητα, ο οικουμενικός άνθρωπος, είναι η μόνη επερχόμενη λύση. 

Pax Romana, Pax Ottomanica, Pax Americana και άλλες απαιτήσεις οικουμενικότητας μέχρι την πρόσφατη παγκοσμιοποίηση προβάλουν με τον τρόπο της η κάθε μια το ίδιο πάντα αίτημα. 

Ας μου επιτραπεί εδώ να κάνω ένα φλας μπακ.

Γύρω στα εικοσιδύο μου χρόνια, με την αυθάδεια της νεότητας, είχα αποφανθεί ότι ήταν αρκετό το θέατρο που είχα δει και δεν χρειαζόμουν άλλο και ήταν αρκετά τα βιβλία που είχα διαβάσει και δεν χρειαζόμουν άλλα. Αποδείχτηκε ότι για το θέατρο μπορεί να είχα δίκιο, για τα βιβλία όμως έκανα λάθος.

Σε ό,τι αφορά λοιπόν στο λάθος μου για τα βιβλία θυμάμαι ότι θεωρούσα αρκετά για να έχω άποψη για τον κόσμο και την εξέλιξή του τρία βιβλία που τα έλεγα κλασικά και που τα θεωρούσα αρκετά ώστε να αντλώ από αυτά όλα όσα χρειαζόμουν για την ερμηνεία του κόσμου γύρω μου. Είχα διαβάσει αρκετά ως τότε, τα τρία αυτά βιβλία όμως ήταν (έτσι έλεγα) το απόσταγμα της γνώσης που χρειαζόμουν να κρατήσω. Ήταν:

"Το μηδέν και το άπειρο" του Καίστλερ για να εξηγώ την επανάσταση δηλαδή το παρελθόν.

"Το 1984" του Όργουελ για να εξηγώ την πολιτική κατάσταση κι επομένως το παρόν.

"Ο θαυμαστός καινούριος κόσμος του Χάξλεϋ" για να προβλέπω το μέλλον.

[Σημείωση: Είχα κι ένα ακόμα βιβλίο, "Τα πονοτρόνια και οι Αναρχικοί του Απόλυτου" του Διαμαντή Φλωράκη για να καταλαβαίνω τον κόσμο, αλλά αυτό το κρατούσα δικό μου και δεν το κοινοποιούσα σε γνωστούς και φίλους.]

Διαβάζοντας εκθέσεις όπως η παραπάνω τείνω να επιστρέψω στα συμπεράσματα της νιότης μου όχι πια από αυθάδεια αλλά από βαριεστημέρα.

Ποιος δεν καταλαβαίνει ότι ο κόσμος αλλάζει ραγδαία; Και γιατί να ονομαστεί 4η βιομηχανική επανάσταση η ένωση του φυσικού, ψηφιακού και βιολογικού κόσμου; ... και μάλιστα χτισμένη αυτή η ένωση πάνω στην 3η ονομαζόμενη βιομηχανική επανάσταση της ψηφιακής εποχής; Ποια είναι η 1η και ποια η 2η; 

Τα αναφέρω αυτά τα δυο σημεία για να δείξω ότι ο συγγραφέας πιάνει πασίγνωστες διαπιστώσεις και συμπεράσματα, τα βαφτίζει με τρόπο εντυπωσιακό, προσθέτει και μερικά πασίγνωστα διλλήματα (ηθικής τάξης) και φτιάχνει ένα άρθρο εντυπωσιασμού και μόνο σαν πρόλογο σε ένα κατά τα άλλα πολύ αξιόλογο φόρουμ. 

Ας πω λοιπόν την τελική μου αντίρρηση:

Ο (ανθρώπινος) κόσμος γνώρισε δυο οικονομικού τύπου επαναστάσεις από τις οποίες σαρώθηκε ο παλιός κόσμος και αναδείχτηκε μια νέα πραγματικότητα. Η γεωργική επανάσταση 6-7 χιλιάδες χρόνια π.Χ. και η βιομηχανική επανάσταση περίπου 2 χιλιάδες χρόνια μ.Χ., στην οποία ακόμα ζούμε. Ο σοσιαλισμός ήταν και είναι απλά μια άλλη πρόταση διαχείρισης της βιομηχανικής κοινωνίας. Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι οδηγούμαστε σε μια νέα επανάσταση που μπορεί να είναι βιολογικής μορφής, ενορατικής ή κάτι άλλο, της οποίας όμως ακόμη μερικά μόνο στοιχεία αναγνωρίζουμε σημερα. Αν ο κόσμος επιζήσει μερικές χιλιάδες χρόνια ακόμη, θα την δούμε σαν είδος κι αυτήν. 

Ο Στήβεν Χώκινς, ο μεγαλύτερος εν ζωή φυσικός επιστήμονας, πρόκειται αυτές τις μέρες, στις 26 Ιανουαρίου και 4 Φεβρουαρίου να κάνει ανακοινώσεις στο BBC. Με τις διαλέξεις του αυτές πρόκειται να καταθέσει την άποψή του ότι ο (ανθρώπινος) κόσμος μας θα καταστραφεί σε χίλια ή δέκα χιλιάδες χρόνια και ότι το ανθρώπινο είδος μάλλον θα επιβιώσει μετοικώντας σε άλλους πλανήτες. Ίσως αυτή να είναι μια νέα επανάσταση. Ίσως να γίνουμε matrix, ίσως η τεχνητή νοημοσύνη να μας καταστήσει (ως ανθρώπινα σώματα) περιττούς.

In the year 2525 έλεγε το τραγούδι που το '68 ή '69 μου έφερε να ακούσω ένας άλλος Γρηγόρης Β., κολλητός μου φίλος τότε. Το παραθέτω για όποιον ήθελε να θυμηθεί προφητείες ... και θυμίζω τους τελευταίους του στίχους:

In the year 9595

I'm kinda wondering if man is gonna be alive

He's taken everything this old earth can give

And he ain't put back nothing

Now it's been 10,000 years

Man has cried a billion tears

For what he never knew

Now man's reign is through

But through the eternal night

The twinkling of starlight

So very far away

Maybe it's only yesterday

(και η μετάφραση ... δική μου)

Το έτος 9.525

αναρωτιέμαι αν ο άνθρωπος θα ζει ακόμα

θα έχει πάρει πια όλα όσα μπορούσε να του δώσει η γρια γη

χωρίς αυτός να της έχει δώσει πίσω τίποτε

Τώρα πέρασαν 10.000 χρόνια

Ο άνθρωπος έχει χύσει εκατομμύρια δακρύων

για όσα ποτέ του δεν έμαθε

Τώρα η κυριαρχία του τελειώνει

Αλλά μέσα στο αιώνιο φως

το τρεμόσβησμα των άστρων

το τόσο μακρινό

μπορεί να είναι απλά το ... χτες

Ας επανέλθω τώρα σε ενα ζήτημα που για τη δική μου σκέψη είναι κρίσιμο. 

Η τεχνολογία θα προχωρά, η οικονομία θα την ακολουθεί και η πολιτική θα έπεται. Οι τάξεις, οι φυλές, οι κάστες, θα προσπαθούν μέσω της ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ να εκμεταλλευτούν και να οικειοποιηθούν για λογαριασμό τους την ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ όπως θα την έχει καθορίσει η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ. Φυσικά θα υπάρχουν διαλεκτικές συνδέσεις και επαναδράσεις των επομένων σταδίων στα προηγούμενα και η ελικοειδής εξέλιξη θα προχωρά. Ωστόσο η βασική σειρά θα είναι αυτή.

Χωρίς την γεωργοκτηνοτροφία δεν θα υπήρχαν πλεονάσματα για αφέντες και επομένως ούτε δούλοι για να τα πολλαπλασιάζουν. Χωρίς την μαζική παραγωγή δεν θα μεταστρεφόταν η οικονομική διαδοχή εργασία-μοίρασμα-κεφάλαιο (άνιση κατανομή στο μοίρασμα αλλά αυτό επέτρεπε την συγκέτρωση πλούτου) στην αναστροφή της σειράς που επέβαλε η βιομηχανική επανάσταση κεφάλαιο-μοίρασμα-εργασία, βάζοντας το κεφάλαιο μπροστά, δημιουργώντας την μισθωτή εργασία και φτιάχνοντας έτσι τον Καπιταλισμό.

Για περισσότερα στον ίδιο τον Μαρξ που τα ανέλυσε.

Προηγείται λοιπόν η τεχνολογία που επιτρέπει έναν τρόπο παραγωγής, ύπαρξης του ανθρώπου πάνω στη γη (οικονομία) και ακολουθεί η οργάνωση (πολιτική) αυτού του τρόπου. Εκεί έρχεται ο Αλέξανδρος Κόντος, με τη σκέψη του οποίου συμφωνώ, και λέει ότι αυτή η ανάλυση κάνει λάθος βάζοντας μπροστά την τυχαιότητα (ανακαλύψεις), ορίζοντας ως γενεσιουργό αιτία το αντικείμενο της μοιρασιάς και θεωρώντας ότι η πολιτική δεν είναι παρά το επιστέγασμα αυτών των σχέσεων. Όχι, λέει, υπάρχει ένα φωτεινό παράδειγμα όπου προηγήθηκε η πολιτική κι ακολούθησαν τα άλλα, άσχετα από το πως διαμορφώθηκαν οι λεπτομέρειες της ιστορίας. Το παράδειγμα αυτό είναι η Ελλάδα.

Στην Ελλάδα (ενν. ότι όχι βέβαια στη νέα) το πολιτικό σύστημα έπαιξε σημαντικότερο ρόλο στην οργάνωση της ζωής των ανθρώπων. Δεν έφτιαξαν το παραγωγικότερο σύστημα αλλά το δικαιότερο (κατά την αντίληψή τους). Προσπάθησαν με τους αρχαίους τρόπους, την βασιλεία των ομηρικών χρόνων (καμιά σχέση με την σημερινή ή την μεσαιωνική βεβαίως), προχώρησαν με την αριστοκρατία, την ανέτρεψαν με την τυραννία και κατέληξαν στη Δημοκρατία. Στο σύστημα όπου ο λαός όχι μόνο αποφασίζει αλλά κυρίως διοικεί, κυβερνά, κρατεί. Γιατί δημοκρατία σημαίνει να κρατεί ο δήμος, δηλαδή να κυβερνά ο λαός. και για να κυβερνά ο λαός, ένας μόνο τρόπος υπάρχει, η κλήρωση και η εκ περιτροπής ανάληψη ΟΛΩΝ των αξιωμάτων από ΟΛΟΥΣ. Ελάχιστες εξαιρέσεις ίσως επιτρέπονταν για περιορισμένο μόνο χρόνο και συγκεκριμμένες δουλειές. Οι θέσεις των κυβερνητών και των δικαστών και των ελεγκτών κλπ. ήταν όλες κληρωτές και καταλαμβάνονταν από όλους εκ περιτροπής.

Δεν θα επιμείνω περισσότερο στην ανάλυση των πλεονεκτημάτων του ελληνικού πολιτεύματος που είναι η δημοκρατία. Θα αναφέρω μόνο δύο πράγματα.

Πρώτον, η δημοκρατία γέννησε το ελληνικο θαύμα των 6ου έως 4ου αιώνων πΧ. Έδωσε αποδείξεις ότι είναι το πολίτευμα των πολιτών και πως γι αυτό αξίζει να δοκιμαστεί και πάλι.

Δεύτερον, αν δεν δούμε το τέλος (τον σκοπό) ποτέ δεν θα κάνουμε σωστά την αρχή. Όσο προχωράμε με την τεχνολογία στα τυφλά, σε εργαστήρια και θαλάμους ανεξέλεγκτους από τους πολίτες, η οικονομία θα διαμορφώνεται με τρόπους που πάντα θα μας εκπλήσσουν, που πάντα θα μας αφήνουν πίσω και επομένως η οργάνωση αυτών των οικονομιών θα βρίσκεται όλο και πιο πολύ στα χέρια των μειοψηφιών που κυβερνούν και θα κυβερνούν τον κόσμο.

Το αίτημα της δημοκρατίας, της πραγματικής δημοκρατίας κι όχι της ολιγαρχίας με δημοκρατικό προσωπείο, είναι πιο επίκαιρο από ποτέ, κι ας πιστεύει ο κόσμος ότι πρόκειται για μια περιττή πολυτέλεια.

Όπως λέει ο Αλ. Κόντος, το μέλλον της ανθρωπότητας κρύβεται στο παρελθόν της Ελλάδας.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι προοπτικές του

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κέρδισε τα ελληνικά και ξένα ΜΜΕ αμέσως με την εκλογή του στην ηγεσία της ΝΔ. Αυτή η επικοινωνιακή του επικράτηση επιβεβαιώθηκε και με ντοκουμέντα, δηλαδή τις δυο δημοσκοπήσεις που έφεραν την ΝΔ να προηγείται καθαρά του Σύριζα μόλις ο Κυριάκος εκλέχτηκε αρχηγός. Ωστόσο όλα τα θετικά που γράφονται καθώς και οι δημοσκοπήσεις που τεκμηριώνουν την υπεροχή του, δεν θα επιβεβαιωθούν παρά μόνο μετά από κάποια χρόνια, όταν θα ξαναγίνουν εκλογές. Μέχρι τότε, κρίσεις και μετρήσεις θα λειτουργούν μόνο ως προπαγάδα που θα επιδιώκει να κτίσει μιαν ακόμη αυτοεπιβεβαιούμενη προφητεία. 
  

Για τον Κυριάκο Μητσοτάκη τα λέει όλα ένα άρθρο του σημερινού TVXS και μη μπορώντας να το ξεπεράσω, το αντιγράφω:

"Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν προτείνει τίποτα διαφορετικό, παρά την ακόμη πιο σκληρή εφαρμογή μέτρων λιτότητας σαν αυτά που ήδη εφαρμόζει η νυν κυβέρνηση κατ΄απαίτηση των δανειστών.

Ο νέος «μεσσίας» των media δεν προήλθε από παρθενογέννεση – είναι γνήσιο τέκνο της πολιτικής οικογένειας Μητσοτάκη, πρώην υπουργός της συγκυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου και ένθερμος εκφραστής του δόγματος των απολύσεων, της ευελιξίας στην αγορά εργασίας, της ριζικής μείωσης του κράτους, των ιδιωτικοποιήσεων και του laissez faire καπιταλισμού.

Πίσω και δίπλα στον Κυριάκο βρίσκονται πάντοτε και οι λοιποί «πεφωτισμένοι» της αναβαπτισμένης δεξιάς, ή κεντροδεξιάς: Όπως ο 'Αδωνις, ο Βορίδης κι ο Σαμαράς με τους «δέκα Παπασταύρου" …"

Προσθέτω μόνο το εξής:
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι κήρυκας της εκκαθάρισης των προβληματικών επιχειρήσεων προκειμένου να μην "μολύνουν" με την αρρώστια τους το περιβάλλον όπου δραστηριοποιούνται. Με την εκλογή του όμως έγινε πρόεδρος μιας πολύ προβληματικής επιχείρησης, της Νέας Δημοκρατίας-κόμμα που χρωστά πάνω από 100 εκατομμύρια. Θα την εκκαθαρίσει; Θα στείλει τους υπεύθυνους της κατασπατάλησης των εθνικών πόρων που της διατέθηκαν με επιχορηγήσεις ή δάνεια στον εισαγγελέα;

Κλείνοντας αυτό το σημείωμα αναρωτιέμαι ποια θα είναι η θέση εκείνων που σήμερα στέκονται κριτικά απέναντι στον Τσίπρα και στις δημοσκοπήσεις δεν "ψηφίζουν" Σύριζα. Με βάση τις μετρήσεις αυτοί είναι περίπου οι μισοί ψηφοφόροι του Σύριζα του Σεπτέμβρη του '15. [ΣΗΜ.: Τότε είχε πάρει 36% και τώρα τον ψηφίζει το 19% περίπου]. Όταν θα βλέπουν τον Μητσοτάκη να επελαύνει με την βοήθεια του Ποταμιού που θα διαλύεται και μεγάλου μέρους του ΠαΣοΚ που δεν θα έχει λόγο ύπαρξης με την σημερινή του πολιτική, τι θα κάνουν οι σημερινοί διστακτικοί ψηφοφόροι του "δημοκρατικού" χώρου (που ψήφιζε παλιά Ε.Κ. αργότερα ΠαΣοΚ και τώρα Σύριζα);
Θα αφήσουν τον Κυριάκο να εφαρμόσει τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές του δικαιολογώντας τις σαν "αντικρατικές" και θα τον υποδεχτούν με βάγια;
Ή θα διαλέξουν να αφήσουν την γκρίνια στην άκρη και θα συσπειρωθούν σε ένα κόμμα που παρά τα λάθη του και τα πολλά αρνητικά του θα είναι καθαρό, έντιμο και με την ταμπέλα του "φιλολαϊκού";

Ο Κυριάκος διατείνεται ότι είναι αντικρατιστής κι εκσυγχρονιστής. Ταυτόχρονα  είναι νεοφιλελεύθερος και κατεδαφιστής του κράτους πρόνοιας. Με τη μία του ιδιότητα θα μαζεύει γύρω του κεντρώους φιλελεύθερους του μεσαίου χώρου, με την άλλη όμως θα συσπειρώνει απέναντί του κεντρώους που επιθυμούν την κοινωνική προστασία από την ανεξέλεγκτη δράση των αγορών. Ποια από τις δύο θα καθορίσει το αποτέλεσμα;

Μέχρι τις επόμενες εκλογές υπάρχει ακόμη μεγάλη διαδρομή ... 

Το σκάνδαλο του χρηματιστηρίου

Το σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου δεν έληξε, τελικά, παρ' όλο που το 2013 έγινε η δίκη και κατέληξε σε αθωωτική απόφαση. Βρισκόμαστε (τώρα, το 2016) δεκαεπτά χρόνια μετά το 1999 που έγινε το σκάνδαλο και δεκαέξι χρόνια μετά από το 2000 που ασκήθηκε δίωξη για τους χειρισμούς των μετοχών. Τότε κάποιοι πλούτισαν (κυρίως τράπεζες) και οι πολλοί ξετινάχτηκαν. Η δίκη αθώωσε τους κατηγορούμενους αλλά το 2014 ασκήθηκε αναίρεση στον Άρειο Πάγο που ακύρωσε την αθωωτική απόφαση για τυπικούς λόγους, ότι δηλαδή η αιτιολόγηση της αθωωτικής απόφασης δεν ήταν αρκετή και σαφής. Είναι συνήθης πρακτική στις αναιρέσεις να προβάλλεται αυτός ο λόγος. Έτσι λοιπόν η δίκη θα επαναληφθεί και πάλι στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων με νέα σύνθεση του δικαστηρίου φυσικά.

Οι κατηγορούμενοι είναι 36 (ήταν 42 αλλά οι 6 πέθαναν). Χρηματιστές, επιχειρηματίες, εφοπλιστές κλπ. Πολιτικοί δεν υπάρχουν γιατί αυτών τα αδικήματα παραγράφηκαν νωρίς-νωρίς. Θυμίζω ότι όταν αθωώθηκαν οι 42 ο τότε Πρόεδρος κ. Παπούλιας είχε χαρακτηρίσει την απόφαση "αποκρουστική", όταν όμως αθωώθηκαν οι πολιτικοί κανείς δεν είπε κουβέντα. Βέβαια η ευθύνη δεν ήταν άμεση των πολιτικών, όμως κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει ότι οι πολιτικοί της τότε εποχής είχαν αναμιχθεί έστω έμμεσα στην άνοδο (και την πτώση;) του χρηματιστηρίου. Επίσης δεν υπάρχουν τραπεζίτες στους κατηγορούμενους, οι ωφελημένοι δηλαδή από τον χειρισμό των μετοχών που αποτελεί το σκάνδαλο.

Σύμφωνα με όσα είχα μάθει για εκείνη την εποχή το σύστημα είχε λειτουργήσει κάπως έτσι:

Στις τράπεζες υπήρχαν μεγάλα επιχειρηματικά χρέη που αν έσκαγαν κανόνι θα τίναζαν και τις τράπεζες στον αέρα. Βρέθηκε λοιπόν ο τρόπος να χρηματοδοτηθούν οι τράπεζες από το κομπόδεμα του ελληνικού λαού με τον "πυρετό του χρηματιστηρίου". Με χειρισμούς, διασπορά πληροφοριών και με μαζικές αγορές ανέβαζαν τις τιμές των μετοχών των επιχειρήσεων που είχαν χρέη. Ο κόσμος αγόραζε τις μετοχές αυτές που έπαιρναν ανοδική πορεία και πολύ χρήμα μαζευόταν στο ταμείο του επιχειρηματία. Μόλις συμπλήρωνε το ποσό που χρωστούσε, οι τράπεζες εξοφλούσαν το χρέος του και "καθάριζαν".
Έτσι ξόφλησαν οι περισσότερες βουλιαγμένες επιχειρήσεις που αντί για κανόνια είδαν τις μετοχές τους να ανεβαίνουν στα ύψη. Στην  ουσία ο κόσμος έδωσε τα λεφτά του για να αγοράσει μετοχές, τα χρήματα αυτά μπήκαν στα ταμεία των τραπεζών ως εξόφληση των χρεών των επιχειρήσεων και μετά οι μετοχές έπεσαν. ΟΛΟΙ οι μικρομέτοχοι έχασαν τα λεφτά τους! Όλοι, γιατί οι μετοχές κλείδωσαν και δεν γινόταν αγοραπωλησία, μόνο έπεφτε η τιμή τους. Στο τέλος αυτής της διαδικασίας οι τράπεζες είχαν εξυγιανθεί, κάποιοι επιχειρηματίες είχαν βγάλει μεγάλα προσωπικά κέρδη, κάποιοι πολιτικοί επίσης και ο πολύς κόσμος τα έχασε όλα!

Η δίωξη ασκήθηκε, η δίκη έγινε και βγήκαν όλοι αθώοι. 

Τώρα η δίκη θα επαναληφθεί. Θα βρεθούν οι ένοχοι; Ίδωμεν!

Νέα Υόρκη, 1960 και ... πάντα

Σήμερα ένα κομμάτι από το βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού "Η μυθολογία της Αμερικής" από το κεφάλαιο "Νέα Υόρκη". Δεν είναι μεγάλο, δεν θα κουραστείτε να το διαβάσετε, θα δείτε όμως γιατί ο Βασιλικός είναι καλός συγγραφέας και τιμήθηκε τόσο από τους αναγνώστες του. (Σημείωση: οι φιλόλογοι και οι κριτικοί τον αγνόησαν συστηματικά μέχρι πρόσφατα, πριν 10-15 έτη περίπου, που αναγκάστηκαν να τον δεχτούν)

Το κείμενο αυτό γράφτηκε τα χρόνια 1960-64 για τη Αμερική του 1960 (στο κομμάτι μιλά για την Νέα Υόρκη του '60), όταν την επισκέφθηκε ο Βασιλικός.

Η γειτονιά λέγεται Μπάουρη κι είναι η πιο άθλια γειτονιά της Νέας Υόρκης. Εκεί μένουν Εβραίοι, Ισπανοί, νέγροι, Πολωνοί, ξεπατρισμένοι, ξερριζωμένοι, άνεργοι. Κι ο ποιητής Γκίνσμπεργκ εκεί μένει. Αρμέγει από την ατελείωτη γύρω του δυστυχία. Ζει μεσ' την κοπριά, τη δική του και των αλλωνών. Μα στην κοπριά, λένε, φυτρώνουν τα λουλούδια... Πουλί με άνισα φτερά που μάδησαν μες τις βροχές και δεν σ' αφήνουν να πετάξεις μάθε: Δεν θα γενείς ποτέ κορυδαλλός, ποτέ δεν θα μπορέσεις να βγεις από τον κήπο αυτόν όπου ανθούν τα πράσινα και κόκκινα λουλούδια του ολέθρου.

Εκεί έμενε κι η Μόλλυ. Δηλαδή όχι ακριβώς στο Μπάουρη, λίγο πιο έξω, σ' ένα δρόμο που είχε πολλούς Πορτορικανούς κι ένα τούρκικο χαμάμ “μόνο για άντρες”. Τη γνώρισα τυχαία, όταν μια μέρα ήρθε για να της μάθω ελληνικά, από μια αγγελία που έβαλα στη “Φωνή του Βίλατζ”. Είχε ζήσει στην Ελλάδα ένα χρόνο ολόκληρο. Είχε αγαπήσει κι ένα παιδί που την πήρε στο χωριό του στη Μακεδονία. Τώρα της έγραφε παθιασμένα γράμματα και της έστελνε μικρά δώρα. Μα η αγάπη της γι αυτόν σκοτώθηκε πάνω στην πέμπτη έκτρωση. Η Μόλλυ ήταν μια κοπέλα που αγαπούσε να σκοτώνει τον εαυτό της. Το πρώτο εκείνο απόγευμα που τη γνώρισα της χάρισα μια τουριστική αφίσα από τους Δελφούς κι ένα καλάμι από τη Φολέγανδρο.

Το σπίτι της ήταν στο πέμπτο πάτωμα ενός παλιού σπιτιού, κοντά την πλατεία της Παναγίας των Παρισίων. Κάτω στην εξώπορτα κείτονταν μόνιμα ένας μεθυσμένος που άπλωνε το χέρι του σε κάτι αδειανές μπουκάλες χωρίς να καταφέρνει να τις πιάσει. Το νοίκι το μοιραζόταν με μια άλλη κοπέλα, την Ανν, ου δούλευε ταμίας σε ένα μικρό θέατρο “εκτός Μπροντγουαίη” κι έλειπε πάντα όταν πήγαινα εγώ, γιατί κι η Μόλλυ δούλευε σε ένα γραφείο, αλλά άλλες ώρες. Γυρνούσε κουρασμένη τα απογεύματα, άσπρη σχεδόν, με μια σακούλα ψώνια. Όπως δεν δέχτηκα λεφτά για τα μαθήματα, ψώνιζε πάντα από ένα ελληνικό μπακάλικο τυρί φέτα, ελιές Καλαμών, και μου έφτιαχνε σαλάτες με μπόλικο λαδόξυδο.

Το σπίτι ήταν όλο κι όλο μια κάμαρα με τους βοηθητικούς χώρους. Στην αρχή τρόμαξα με κάτι τετράπαχες κατσαρίδες που κυκλοφορούσαν ανεμπόδιστες πάνω στο ντιβάνι, στο ταβάνι, στις καρέκλες. Περνούσαν από πάνω μου, μέσα στα πιάτα. Στο τέλος δεν τις πρόσεχα. Στον τοίχο είχε μια κιθάρα. Στο τραπέζι μια γεροντοκόρη γραφομηχανή, και πολλά βιβλία στα ράφια και στο πάτωμα, βιβλία ελληνικά και ξένα, μπερδεμένα με φωτογραφίες από την Ελλάδα, με περιοδικά, δίσκους, αναμνηστικά. Κι ένα μπαγιάτικο κουλούρι από τη Θεσσαλονίκη.

Στο πλαϊνό διαμέρισμα έμενε η γυναίκα ενός τρελού σκηνοθέτη, μισότρελη κι αυτή, που άφηνε το μωρό της καμιά φορά στη Μόλλυ, όταν την έπιανε κρίση κι έπρεπε οπωσδήποτε να βγει έξω να αεριστεί. Φορούσε πάντα σορτς κι ήταν τα πόδια της, παρ' όλο το γερασμένο από τα βάσανα πρόσωπό της, εφηβικά όμορφα.

Ο χειμώνας μπήκε βαρύς εκείνο το χρόνο. Πολλά σκυλιά ψόφησαν στους δρόμους. Πολλοί άνθρωποι σπάσαν τα χέρια τους γλιστρώντας πάνω στους πάγους. Κι ήταν το πάρκο κάθε πρωί γεμάτο νεκρά περιστέρια.

Η ζωή της Μόλλυ ήταν άχαρη, σκληρή, γεμάτη νοσταλγία για τον χρόνο που είχε ζήσει στην Ευρώπη: στην Ελλάδα τουρίστρια, στη Γαλλία υπαρξίστρια, στην Αγγλία Αμερικάνα. Τωρα όλη τη βδομάδα δούλευε σ' ένα συνδικαλιστικό γραφείο και τα Σάββατα πήγαινε στο πανεπιστήμιο για να παρακολουθήσει μαθήματα συγγραφικής. Μα ο καθηγητής, συγγραφέας κι αυτός, γέρος πια, ραμολιμέντο, μιλούσε όλο για τ' ανοιχτά πόδια των γυναικών. Κι οι άλλοι μαθητές γράφαν επίμονα για τα σκατά τους.

Η σχέση μας άλλοτε, αλλού, θα μπορούσε να 'ναι μια ρομαντική ιστορία. Αλλά υπάρχει πολλή βρωμιά στη Νέα Υόρκη, Πολύ κρύο και πείνα, και στο τέλος ο άνθρωπός εγκλιματίζεται στο περιβάλλον του. Πως αλλιώς να εξηγήσω το έγκλημά μου; Γιατί ένα βράδυ τη σκότωσα. Η Ανν μόλις είχε φύγει. Ήταν από κείνες τις σπάνιες φορές που τύχαιναν μαζί οι δυο τους στο σπίτι. Πρόσεξα πόσο πιο όμορφα καπούλια είχε η Ανν, πόσο πιο γεροδεμένο το κορμί της. Της το 'πα στο κρεβάτι. Η Μόλλυ ήξερε πως θα έφευγα σε μερικές μέρες. Κι ήταν πολύ σοροπιασμένη. Ύστερα μπήκε η γυναίκα του τρελού σκηνοθέτη ζητώντας λίγη ζάχαρη. Η Μόλλυ της έδωσε και ξαναγύρισε στο κρεβάτι. Και τότε άρχισε να με κατηγορεί. Μου είπε ανοιχτά πως ήμουν κάθαρμα, πως δεν τη σκεφτόμουν καθόλου. Τώρα θα 'φευγα και θα την άφηνα πάλι μόνη σ' αυτή τη βρωμιά και την ασφυξία. Με είπε και κλέφτη, γιατί από τότε που πήγαινα σπίτι της, συνεχώς έβρισκε πράγματα να της λείπουν. Με χαρά έβλεπα ότι βοηθούσε τον χωρισμό. Μα όπως δεν ήταν αρκετά όσα μου είχε πει, συνέχισε να με κατηγορεί λέγοντας πως δεν ήμουν αισθησιακός όσο ο άλλος φίλος της κι ότι ακόμα μπορεί να ήμουν και ομοφυλόφιλος. Τότε τα μάτια της άνοιξαν διάπλατα, γίναν δύο τεράστιες λίμνες κι εγώ άρχισα να βουλιάζω μέσα τους. Για να μην πνιγώ, αρπάχτηκα από τον λαιμό της και την έσφιξα δυνατά. Έβγαλε μια κραυγή, ύστερα κι άλλη, κι άλλη, μα δεν ακούστηκε τίποτα, γιατί από πάνω τραγουδούσε και χόρευε μια παρέα Πορτορικανών, από πλάι δερνόταν ο σκηνοθέτης μ τη γυναίκα του και το καλοριφέρ σφύριζε δαιμονισμένα. Την έσφιξα όσο πιο δυνατά μπορούσα, κι ήταν σαν να έπνιγα εκείνη τη στιγμή ολόκληρη τη Νέα Υόρκη.

Κατέβηκα τις σκάλες τρέχοντας. Στην έξοδο του σπιτιού, ο ίδιος μεθυσμένος που ήταν εκεί όταν ανέβαινα, μ' άρπαξε από τον αστράγαλο και μ' εκλιπαρούσε να του φτάσω το μπουκάλι. Ξέφυγα απ' τα χέρια του, μα λίγο παρακάτω είδα ένα περιπολικό με το σπαθιστό του φως, που ήταν εκεί για μιαν αυτοκτονία. Γλίστρησα και χάθηκα μες στον υπόγειο σιδηρόδρομο, στον σκοτεινό του φάρυγγα που είναι φαράγγι από ατσάλι. Πέρασα στο Μπρονξ, στο Μπρούκλιν, στο Λονγκάιλαντ. Στο Νασσό βρέθηκα στον άσσο, εγώ, περίγελως των διαφημίσεων, ένα αποπαίδι των τεράτων...

Την άλλη μέρα ωστόσο οι εφημερίδες δεν γράψαν τίποτε για το έγκλημά μου,

...........................................................

Στο καράβι του γυρισμού, πέντε μερόνυχτα πάνω στο υπερωκεάνιο “Ανεξαρτησία”, με συνέχει η αγωνία της επιστροφής, Κι έτσι παίζω με τις λέξεις που διάχυτες κυκλοφορούν μες στους διαδρόμους του εγκεφάλου:

Δεν είπα τίποτε στις ΗΠΑ.

Είδα τον φίλο μου Αντύπα.

Και φεύγω αφήνοντας πίσω μου μια τρύπα.

Μεγάλη χαρά προκάλεσε η νίκη Μητσοτάκη στους αντιπάλους του Τσίπρα ... είναι άραγε δικαιολογημένη;

Είναι πολύ νωρίς για να εκτιμήσει κανείς τις συνέπειες που θα έχει στο πολιτικό σκηνικό η εκλογή Μητσοτάκη στην προεδρία της ΝΔ. Βεβαίως οι ακραίοι δεξιοί της ΝΔ (Άδωνης, Βορίδης, Σαμαράς κλπ) χαίρονται που θα πάρουν όλα τα "πόστα" και για την ηχηρή κατραπακιά που δίνουν στον Καραμανλισμό. Αυτό πολύ το είχαν ονειρευτεί και τώρα τους βγήκε. Εκείνοι όμως που πανηγυρίζουν μέσα στην καλή χαρά, ως παιδιά που τους χάρισαν γυαλιστερό παιχνίδι, είναι οι διαφωτισμένοι της γαλλικής επανάστασης ψηφοφόροι και οπαδοί του Πασοκ και του Ποταμιού. Πανηγυρίζουν γιατί θεωρούν σαν καλό νέο το γεγονός ότι ένας μεταρρυθμιστής (!!!) εξελέγη στην κεφαλή του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Προφανώς πανηγυρίζουν ιδιαίτερα και όσοι εκ των διαφωτισμένων ελπίζουν δια μέσου της ΝΔ να επανέλθουν κι αυτοί στην εξουσία κρατώντας την ουρά του φράκου του Μητσοτάκη όταν εκείνος θα εισέρχεται στα παλάτια της νέας διακυβέρνησης. Πανηγυρίζουν βεβαίως και οι καθαρόαιμοι δεξιοί (ΧΑ κυρίως αλλά και ΑΝΕΛ) που βλέπουν πως ανοίγεται η προοπτική για μια εκλογική καθίζηση της ΝΔ από την οποία ελπίζουν να επωφεληθούν. Πραγματικά, αν η ΝΔ ακολουθήσει την ιδεοληψία του νέου επικεφαλής της και στραφεί στον τυφλό νεοφιλελευθερισμό, θα δούμε πολύ σύντομα σύννεφα μελαγχολίας να σκιάζουν το τοπίο της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Κατά τη γνώμη μου πάντως, μια τέτοια καθαρόαιμη νεοφιλελεύθερη στροφή δεν την βλέπω πολύ πιθανή.

Αυτές οι κρίσεις μου βεβαίως, έχουν να κάνουν με τον τρόπο που πιστεύω ότι θα απορροφηθεί από το πολιτικό σκηνικό η νίκη του Μητσοτάκη. Ωστόσο θέλω να καταγράψω κάποιες πρώτες σκέψεις που έρχονται σε αντίθεση με αυτά που ακούω στα κανάλια, καθεστωτικά και μη. Μιλάω για τις απόψεις των αναλυτών ότι με τον Μητσοτάκη θα γίνει πιο συμπαγής η μεταρρυθμιστική αντιπολίτευση (ΝΔ, ΠαΣοΚ, Ποτάμι) και ότι αυτό θα σπρώξει τοιν Σύριζα ακόμα πιο αριστερά κι απ' όσο ειναι σήμερα. Αναρωτιέμαι, βέβαια, αν υπάρχει κάτι στα αριστερά του Σύριζα εκτός από τον γκρεμό καθώς ΛΑΕ και ΚΚΕ δεν θέλουν πια ούτε να τον ξέρουν. Ας καταγράψω όμως τις παρακάτω σκέψεις μου:

Η καινούρια ΝΔ είναι βέβαιο ότι θα θέσει σοβαρά διλήμματα εκ νέου στον μεσαίο χώρο. Το ΠαΣοΚ (με την ολίγη από Δημάρ) και το Ποτάμι θα δουν την "γοητεία" του νέου μεταρρυθμιστικού λόγου του Μητσοτάκη να πιέζει κάποια από τα στελέχη και από τους ψηφοφόρους τους που θα ελκύονται και πάλι από την δεξιά αναιρώντας την ιστορία και την ιδεολογία τους. Τι θα κάνουν στην περίπτωση αυτή; Θα ενδώσουν όπως η Δημαρ το 2012 ή θα αντιδράσουν οδεύοντας στον αντίθετο δρόμο; Μήπως, δηλαδή, αντί να ενισχύσουν την Μητσοτακική και "μεταρρυθμιστική" ΝΔ στραφούν σε μια πιο αντιδεξιά ρητορεία και πλησιάσουν έτσι εξ αντικειμένου περισσότερο στον Σύριζα; Είναι κι αυτό ένα πιθανό ενδεχόμενο. Ο Σύριζα φαίνεται κάθε μέρα όλο και πιο έτοιμος να παίξει το σοσιαλδημοκρατικό χαρτί, όχι αλλάζοντας τις σταθερές του αλλά συνεργαζόμενος με την ευρωπαϊκή σοσιαλιστική πτέρυγα και τις εγχώριες εκφράσεις της.

Στις δυνάμεις του κέντρου δεν ανέφερα τον Λεβέντη. Όχι μόνο γιατί είναι παράγοντας απρόβλεπτος αλλά και γιατί δεν θα ακολουθήσει τον δρόμο των ΠαΣοΚ και Ποτάμι αφού είναι οι κυριότεροι εκλογικοί αντίπαλοί του. Αν οι δυο φωτισμένοι της γαλλικής επανάστασης πάνε Μητσοτάκη, ο Λεβέντης θα σαλπίσει την ανάγκη να συνασπιστούν οι κεντροαριστερές και πατριωτικές δυνάμεις και θα γείρει κυβερνητικά. Αν τα δυο "προχωρημένα" (στη σκέψη) κόμματα συνασπιστούν εναντίον του Μητσοτάκη (σαν ελάχιστη κίνηση πολιτικής επιβίωσης) το σκηνικό θα γίνει περίπλοκο αλλά θα διατηρήσει τον Σύριζα σε κυρίαρχο ρόλο.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, δεν βλέπω γιατί θα πρέπει να ανησυχεί ιδιαίτερα ο Σύριζα από την νίκη του Μητσοτάκη. Πέρα από το γεγονός ότι θα φέρει έναν αέρα κοσμοπολιτισμού σβήνοντας την σουβλακίλα του Βαγγέλη, δεν ξέρω πόσο θα συσπειρώσει έναν "κεντροδεξιό" κόσμο που για όραμά του είχε πάντα το ΠαΣοΚ της καλής εποχής, ούτε ξέρω αν θα συσπειρώσει γύρω του την δομική ευρωπαϊκή αντιπολίτευση κόντρα σε έναν Σύριζα που θα ρέπει και πάλι "προς τον κομμουνισμόν!". 
Για να το πω με όσο πιο απλό τρόπο μπορώ: Η ΝΔ του Μεϊμαράκη ήταν φτιαγμένη και κατάλληλη για να περιμένει το ώριμο φρούτο να πέσει. Αν ο Σύριζα απογοήτευε, η ΝΔ του Μεϊμαράκη θα γινόταν κυβέρνηση. Τώρα, η ΝΔ του Μητσοτάκη, δεν θα έχει πια το κουράγιο ή την σοφία να περιμένει. Θα χυμήξει για να κόψει τον καρπό από το δέντρο πριν αυτός γίνει ώριμο φρούτο και πέσει μόνος του. Ίσως να τα καταφέρει, ίσως όμως και να σκοντάψει. Η σιγουριά του "ώριμου φρούτου" που θα έφερνε την ΝΔ στην εξουσία αν ο Σύριζα έπεφτε, δεν υπάρχει πια. Το παιχνίδι είναι ανοιχτό και πλέον παίζει και ο Σύριζα που ως τώρα έμοιαζε να βυθίζεται αργά αλλά σταθερά στην ενδοσκοπική του βαριεστημάρα.

Ραγισμένα μέτωπα στο Ασφαλιστικό

"Ραγισμένο μέτωπο είναι το αντίθετο του αρραγούς μετώπου"

                                                                 Ο ΠΟΙΗΤΗΣ

Ακούμε πολλά για το ασφαλιστικό. Όλα συγκλίνουν στο ότι πρέπει να βρεθεί τρόπος να πληρώνονται οι συντάξεις (έστω και ελαφρά μειωμένες) μέχρις ότου τουλάχιστον αλλάξει η κατάσταση στη χώρα και αρχίσει να επιστρέφει ο κόσμος στις δουλειές του. Γιατί όσο οι άνεργοι είναι τόσο πολλοί είναι αυτονόητο ότι δεν αρκούν οι ειφορές που εισπράττονται για να πληρώνονται οι συντάξεις των σημερινών και των αυριανών συνταξιούχων. 

Δεν είχα σκοπό να κάνω πολιτική προπαγάνδα με αφορμή αυτό το θέμα αλλά δεν μπορώ να αποφύγω κάποια ελάχιστα σχόλια:

Ο Σύριζα καλείται άλλη μια φορά να πείσει ότι πρέπει να καταπατηθούν οι κόκκινες γραμμές που εκείνος έθετε. Βέβαια από τον Σεπτέμβριο του '15 ο Σύριζα δέχτηκε πως έχασε το παιχνίδι των κόκκινων γραμμών και ζήτησε από τον λαό να του επιτρέψει να τις παραβιάσει. Αυτά όμως είναι ψιλά γράμματα. Ναι, το έκανε μεν αλλά κανείς δεν θυμάται τον Τσίπρα να λέει στη Βουλή "θα εφαρμόσουμε το τρίτο μνημόνιο" ενώ τον θυμάται πολύ έντονα να λέει ότι θα το σκίσει.

Δεν καταλαβαίνω την αντιπολίτευση όταν αρνείται την 12η μείωση μετά τις 11 δικές της αλλά έτσι κι αλλιώς δεν την καταλάβαινα και όταν κυβερνούσε. Επίσης δεν καταλαβαίνω την "αριστερή" κριτική που λέει ότι πρέπει να μην μειωθούν οι συντάξεις (όταν δεν ζητά να επανέλθουμε και στα παλιά επίπεδα) πρέπει να μην αυξηθεί η φορολόγηση των επιχειρήσεων ή των εργαζομένων, να μην προσαρμοστούν οι συντάξεις των νέων συνταξιούχων στη νέα κατάσταση κλπ. Όλα καλά ακούγονται αλλά που θα βρεθούν τα χρήματα για να πληρωθούν οι παροχές και οι απαλλαγές;

Όλα αυτά τα "προβλήματα" και της συμπολίτευσης και της αντιπολίτευσης δεν είναι παρά αποτελέσματα της συνεχιζόμενης διαχείρισης της φτώχειας. Όταν κόβεις από την μια ομάδα για να δώσεις στην άλλη τότε διαχειρίζεσαι τη μιζέρια και των δύο. Κι όμως είναι το μόνο που μπορεί να γίνει σήμερα καθώς είμαστε σε ύφεση ακόμα. Από την άλλη, είναι βέβαιο ότι και σε ανάπτυξη να επανέλθουμε, η ανεργία δεν θα μειωθεί αυτόματα, αντιθέτως θα χρειαστεί μεγάλο χρονικό διάστημα για να αρχίσουν τα ταμεία να εισπράττουν εισφορές ώστε να στηριχτεί το όποιο ασφαλιστικό σύστημα.

Πάντως τα πράγματα δεν είναι καλά. Στη φάση αυτή είμαστε στο σημείο όπου διαμορφώνεται η ελληνική θέση. Θα είναι μια θέση της κυβέρνησης που δεν θα την στηρίζει η αντιπολίτευση, για άγνωστους ουσιαστικά λόγους. Το εσωτερικό μέτωπο δεν θα είναι αρραγές. Μετά θα έρθουν οι απόψεις των θεσμών, και, κυρίως, θα έρθουν οι απόψεις του ΔΝΤ που θα καταφθάσει στις 18 Ιανουαρίου με καμιά δεκαριά συμβούλους. Εκεί θα μας θέσουν τα θέματα με τρόπο άγαρμπο και χωρίς καμιά κατανόηση στην ταλαιπωρία των Ελλήνων. Ήδη μας προϊδεάζουν γι αυτό οι διάφοροι ξένοι που μιλάνε και ήδη ο Τσακαλώτος τρέχει σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για να βρει συμμάχους. Ο αγώνας δρόμου ξεκίνησε, οι προοπτικές είναι γκρίζες και στο εσωτερικό μέτωπο όπως πάντα ραγισμένο σε πολλά κομμάτια.

Οι ίδιοι που μας έφεραν εδώ μπορεί να μας πάν και παρακάτω ... και δεν μιλάω εδώ για αριστερά λάθη ή δεξιές ζαβολιές, μάλλον όλοι πρέπει να μπουν σε αυτό το τσουβάλι.

Το μέλλον της γραφής

Τις μέρες αυτές ξεκίνησα να γράφω το πρώτο μου βιβλίο του '16. 

[Σημείωση: έχω ήδη γράψει 17 εκ των οποίων τα 4 έχουν εκδοθεί (δύο αυτοεκδόσεις, μία ηλεκτρονική, μία συνήθης) και 2 είναι υπό έκδοση (τα έχουν αναλάβει εκδοτικοί οίκοι και τα επιμελούνται). Τα υπόλοιπα 11 διατίθενται κάποιες φορές σε φίλους φωτοτυπημένα, "χειροποίητα", όπως τα ονομάζω.]

Ξεκίνησα λοιπόν να γράφω τα πρώτα κεφάλαια και αναλογιζόμουν για πόσο χρόνο ακόμα θα γράφονται άραγε βιβλία ... Μιλάω για τις επόμενες γενιές φυσικά, όχι για τη διάρκεια της ζωής των σημερινών ζωντανών ανθρώπων. 

Με την εξέλιξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών, με τις ταχύτητες που εξελίσσονται τα πράγματα στον τομέα αυτόν και με τον εθισμό και την οικειότητα των νέων γενεών στο μέσο αυτό επικοινωνίας, μάθησης και έκφρασης, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι θα συμβεί. Γιατί είναι άλλη η προσέγγιση του νέου μέσου από έναν εθισμένο στην γραφή, την ανάγνωση, την διαχείριση των λέξεων και των εικόνων με τα παλιά μέσα (βιβλία, ραδιόφωνα, τηλεοράσεις κλπ), και άλλη η προσέγγιση ενός νέου ανθρώπου που μαθαίνει ΠΡΩΤΑ το τάμπλετ και μετά ακούει πως υπάρχουν και κάποια χάρτινα βιβλία, που μαθαίνει πρώτα να αναγνωρίζει τα πράγματα με την εικόνα τους στην οθόνη και μετά μαθαίνει πως υπάρχουν κάποια γράμματα-σύμβολα που μπορεί να τα ζωγραφίζει με το χέρι του και να παριστάνει εκείνες τις εικόνες που έβλεπε στην οθόνη. 

Η Κίνα έχει ήδη αποκτήσει την μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη (σαν ΑΕΠ) και οδεύει προς την παγκόσμια ηγεμονία μόλις απαλλαγεί από την στρατιωτική πίεση των ΗΠΑ. Είναι εύκολο να προβλέψει κανείς ότι ο κόσμος θα έχει άρωμα Κίνας μετά από πενήντα ή εκατό χρόνια. Εδώ θέλω να προσθέσω και ένα ακόμα στοιχείο που προκύπτει από αυτά που ανέφερα προηγουμένως. 

Οι Κινέζοι έχουν διατηρήσει την ιδεογράμματη γραφή, δηλαδή εκφράζονται με ιδεογράμματα. Η δυσκολία σε αυτό το σύστημα γραφής είναι ότι χρειάζεται να γνωρίζει κανείς πολλές χιλιάδες λέξεις. Στοιχειωδώς εγγράμματος είναι κάποιος που γνωρίζει 3.000 ιδεογράμματα και μορφωμένος όποιος γνωρίζει περίπου 6.000. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι το σύστημα αυτό εμποδίζει τη σκέψη και την έκφραση σε σχέση με το αλφαβητικό που κάνει όλη τη δουλειά με 25 περίπου γράμματα. Η διαφορά τους είναι ότι κάποιος εκφράζεται με το ιδεογραφικό σύστημα (της Κίνας) σε όλες τις γλώσσες με τον ίδιο τρόπο. Το σήμα του ΣΤΟΠ είναι ίδιο στην Αγγλία, Γαλλία, Κίνα, Ινδονησία, Ελλάδα, παντού. Το καρεκλάκι με τον ανθρωπάκο που δείχνει τον ΑΜΕΑ είναι ίδιο για όλες τις γλώσσσες και το σήμα "απαγορεύεται η στάθμευση" επίσης το ίδιο σε όλες τις γλώσσες. Αντίθετα, για να πεις "σταμάτα" ή "ΑΜΕΑ" ή "μη σταθμεύεις" στις αλφαβητικές γλώσσες πρέπει να μιλάς Αγγλικά ή Γαλλικά ή Ινδονησιακά κλπ. Το ένα σύστημα (ιδεογραφικό) έχει πλάτος με μικρή ακρίβεια και το άλλο (αλφαβητικό-φωνητικό) έχει ελάχιστο πλάτος και μεγάλη ακρίβεια. Μέχρι τώρα κυριαρχεί το αλφαβητικό και η κυρίαρχη γλώσσα του η Αγγλική. Αύριο η Κινεζική θα την ανταγωνιστεί, και στον ανταγωνισμό αυτόν θα έχει μεγαλύτερο υποστηρικτή όχι την εμπορική-οικονομική ισχύ ούτε την ενδεχομένως κυρίαρχη στρατιωτική, αλλά την ... τεχνολογική, θα έχει σύμμαχό της τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Πραγματικά η ευκολία να εκφράζεσαι μέσα από υπολογιστή, η εικονογραφική προτεραιότητα, θα καταστήσει την φωνητική αλφαβητική γραφή όχι μόνο δύσχρηστη αλλά ίσως και περιττή μπροστά στην ευκολία έκφρασης της ιδεογραφικής. Φυσικά, η ακρίβεια και η ομορφιά της λεπτής έκφρασης που μπορεί να αποδοθεί από την φωνητική γραφή δεν θα αντικατασταθεί από τα ιδεογράμματα αλλά εδώ αναφέρω ένα στοιχείο που θα λειτουργήσει μόνο σε γενικές γραμμές και υποστηρικτικά σε εξελίξεις άλλου τύπου στο μέλλον. 

Θα συνεχίσω να γράφω τα κεφάλαια του 18ου βιβλίου χωρίς να σκιάζομαι από αυτές τις εξελίξεις. Ελπίζω πως η φωνητική γραφή και τα αλφάβητά της θα μακροημερεύσουν. Καμιά φορά όμως το μέλλον έρχεται σαν οδοστρωτήρας και ένα τέτοιο σκηνικό μου θυμίζουν οι εξελίξεις στον τομέα των κομπιούτερ. Δεν θα είναι κατ' ανάγκη αρνητική μια τέτοια εξέλιξη, κι εγώ που την απεύχομαι είναι γιατί αντιμετωπίζω το θέμα συναισθηματικά.