Τετάρτη 6 Ιανουαρίου 2016

Το μέλλον της γραφής

Τις μέρες αυτές ξεκίνησα να γράφω το πρώτο μου βιβλίο του '16. 
[Σημείωση: έχω ήδη γράψει 17 εκ των οποίων τα 4 έχουν εκδοθεί (δύο αυτοεκδόσεις, μία ηλεκτρονική, μία συνήθης) και 2 είναι υπό έκδοση (τα έχουν αναλάβει εκδοτικοί οίκοι και τα επιμελούνται). Τα υπόλοιπα 11 διατίθενται κάποιες φορές σε φίλους φωτοτυπημένα, "χειροποίητα", όπως τα ονομάζω.]
Ξεκίνησα λοιπόν να γράφω τα πρώτα κεφάλαια και αναλογιζόμουν για πόσο χρόνο ακόμα θα γράφονται άραγε βιβλία ... Μιλάω για τις επόμενες γενιές φυσικά, όχι για τη διάρκεια της ζωής των σημερινών ζωντανών ανθρώπων. 

Με την εξέλιξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών, με τις ταχύτητες που εξελίσσονται τα πράγματα στον τομέα αυτόν και με τον εθισμό και την οικειότητα των νέων γενεών στο μέσο αυτό επικοινωνίας, μάθησης και έκφρασης, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι θα συμβεί. Γιατί είναι άλλη η προσέγγιση του νέου μέσου από έναν εθισμένο στην γραφή, την ανάγνωση, την διαχείριση των λέξεων και των εικόνων με τα παλιά μέσα (βιβλία, ραδιόφωνα, τηλεοράσεις κλπ), και άλλη η προσέγγιση ενός νέου ανθρώπου που μαθαίνει ΠΡΩΤΑ το τάμπλετ και μετά ακούει πως υπάρχουν και κάποια χάρτινα βιβλία, που μαθαίνει πρώτα να αναγνωρίζει τα πράγματα με την εικόνα τους στην οθόνη και μετά μαθαίνει πως υπάρχουν κάποια γράμματα-σύμβολα που μπορεί να τα ζωγραφίζει με το χέρι του και να παριστάνει εκείνες τις εικόνες που έβλεπε στην οθόνη. 

Η Κίνα έχει ήδη αποκτήσει την μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη (σαν ΑΕΠ) και οδεύει προς την παγκόσμια ηγεμονία μόλις απαλλαγεί από την στρατιωτική πίεση των ΗΠΑ. Είναι εύκολο να προβλέψει κανείς ότι ο κόσμος θα έχει άρωμα Κίνας μετά από πενήντα ή εκατό χρόνια. Εδώ θέλω να προσθέσω και ένα ακόμα στοιχείο που προκύπτει από αυτά που ανέφερα προηγουμένως. 
Οι Κινέζοι έχουν διατηρήσει την ιδεογράμματη γραφή, δηλαδή εκφράζονται με ιδεογράμματα. Η δυσκολία σε αυτό το σύστημα γραφής είναι ότι χρειάζεται να γνωρίζει κανείς πολλές χιλιάδες λέξεις. Στοιχειωδώς εγγράμματος είναι κάποιος που γνωρίζει 3.000 ιδεογράμματα και μορφωμένος όποιος γνωρίζει περίπου 6.000. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι το σύστημα αυτό εμποδίζει τη σκέψη και την έκφραση σε σχέση με το αλφαβητικό που κάνει όλη τη δουλειά με 25 περίπου γράμματα. Η διαφορά τους είναι ότι κάποιος εκφράζεται με το ιδεογραφικό σύστημα (της Κίνας) σε όλες τις γλώσσες με τον ίδιο τρόπο. Το σήμα του ΣΤΟΠ είναι ίδιο στην Αγγλία, Γαλλία, Κίνα, Ινδονησία, Ελλάδα, παντού. Το καρεκλάκι με τον ανθρωπάκο που δείχνει τον ΑΜΕΑ είναι ίδιο για όλες τις γλώσσσες και το σήμα "απαγορεύεται η στάθμευση" επίσης το ίδιο σε όλες τις γλώσσες. Αντίθετα, για να πεις "σταμάτα" ή "ΑΜΕΑ" ή "μη σταθμεύεις" στις αλφαβητικές γλώσσες πρέπει να μιλάς Αγγλικά ή Γαλλικά ή Ινδονησιακά κλπ. Το ένα σύστημα (ιδεογραφικό) έχει πλάτος με μικρή ακρίβεια και το άλλο (αλφαβητικό-φωνητικό) έχει ελάχιστο πλάτος και μεγάλη ακρίβεια. Μέχρι τώρα κυριαρχεί το αλφαβητικό και η κυρίαρχη γλώσσα του η Αγγλική. Αύριο η Κινεζική θα την ανταγωνιστεί, και στον ανταγωνισμό αυτόν θα έχει μεγαλύτερο υποστηρικτή όχι την εμπορική-οικονομική ισχύ ούτε την ενδεχομένως κυρίαρχη στρατιωτική, αλλά την ... τεχνολογική, θα έχει σύμμαχό της τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Πραγματικά η ευκολία να εκφράζεσαι μέσα από υπολογιστή, η εικονογραφική προτεραιότητα, θα καταστήσει την φωνητική αλφαβητική γραφή όχι μόνο δύσχρηστη αλλά ίσως και περιττή μπροστά στην ευκολία έκφρασης της ιδεογραφικής. Φυσικά, η ακρίβεια και η ομορφιά της λεπτής έκφρασης που μπορεί να αποδοθεί από την φωνητική γραφή δεν θα αντικατασταθεί από τα ιδεογράμματα αλλά εδώ αναφέρω ένα στοιχείο που θα λειτουργήσει μόνο σε γενικές γραμμές και υποστηρικτικά σε εξελίξεις άλλου τύπου στο μέλλον. 

Θα συνεχίσω να γράφω τα κεφάλαια του 18ου βιβλίου χωρίς να σκιάζομαι από αυτές τις εξελίξεις. Ελπίζω πως η φωνητική γραφή και τα αλφάβητά της θα μακροημερεύσουν. Καμιά φορά όμως το μέλλον έρχεται σαν οδοστρωτήρας και ένα τέτοιο σκηνικό μου θυμίζουν οι εξελίξεις στον τομέα των κομπιούτερ. Δεν θα είναι κατ' ανάγκη αρνητική μια τέτοια εξέλιξη, κι εγώ που την απεύχομαι είναι γιατί αντιμετωπίζω το θέμα συναισθηματικά.