Πέμπτη 14 Ιανουαρίου 2021

Τραμπ, Τουίτερ, Ζάκερμπεργκ και δημοκρατία

Τραμπισμός με Τραμπ ή και χωρίς αυτόν;

Σε μια εβδομάδα περίπου τελειώνει το επεισόδιο Τραμπ. Δεν ξέρω αν τελειώνει οριστικά ή μόνο η πρώτη του φάση. Αυτό θα εξαρτηθεί από το πολιτικό και δικανικό σύστημα των ΗΠΑ, κατά πόσο θα τον κυνηγήσουν τόσο ώστε να του απαγορεύσουν την επάνοδο στις προσκήνιο. Γιατί αν μπορέσει να είναι υποψήφιος το 2024, νομίζω ότι τότε θα κερδίσει πανηγυρικά την επανεκλογή του για να συνεχίσει το θεάρεστο έργο του. Τις αιτίες της επιτυχίας του δεν είναι ώρα να τις αναλύσω, εξάλλου όλοι τα έχουν ακούσει αυτά. Πραγματικά ο Τραμπ κι ο τραμπισμός πέτυχαν δύο φορές, το 2016 που κέρδισαν την Χίλαρυ και το 2020, ασχέτως αν έχασαν τις εκλογές, αφού μάζεψαν πολύ περισσότερες ψήφους από εκείνες της νίκης του. 

Πιο σημαντικό χαρακτηριστικό του τραμπισμού ο αντισυστημικός λόγος του ο οποίος, φυόμενος σε μια ξενοφοβική και θεοκρατούμενη κοινωνία έχει οικτρά αποτελέσματα. Αυτά όλα το 2024 θα έχουν χειροτερέψει. Οι οπαδοί του Τραμπ δεν θα τον απαρνηθούν πεπεισμένοι ότι αδικήθηκε από μια παγκόσμια συνωμοσία, ενώ η τετραετία Μπάιντεν θα έχει προβλήματα. Η Κίνα κι η Ινδία σιγά σιγά παίρνουν την παγκόσμια ηγεμονία από την Αμερική κι αυτό θα προκαλέσει σίγουρα συνέπειες στο εσωτερικό της. Επομένως ο τραμπισμός θα έχει αυξηθεί κι αν ο Τραμπ δεν έχει εξουδετερωθεί από το σύστημα, τότε ο ίδιος θα τον εκφράσει δυναμικά και θα επανέλθει.

Μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Ένα άλλο ζήτημα, όμως, ανέκυψε αυτές τις μέρες κι είναι από μόνο του πολύ σημαντικό. Το "πραξικόπημα" του Τραμπ στο Καπιτώλιο πολεμήθηκε από το Τουίτερ αρχικά και, στην συνέχεια, από τον Ζάκερμπεργκ, τον άρχοντα του Φέισμπουκ. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έκλεισαν τον λογαριασμό του πλανητάρχη και του στέρησαν την δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας με τους οπαδούς του. Με ποια εντολή ή με ποια δικαιοδοσία το έκαναν αυτό; Καμιά εντολή δεν πήραν και καμιά δικαιοδοσία δεν είχαν. Απλά ο Ζάκερμπεργκ και το Τουίτερ πριν από αυτόν (Ντόρσεϊ ο ιδιοκτήτης του) έκριναν ότι ο Τραμπ ξεπέρασε το μέτρο. Ποιο μέτρο; Αυτό που ο Ζάκερμπεργκ και το Τουίτερ έθεσαν όταν εκείνοι το νόμισαν σωστό. 

Δεδομένου ότι το Φέισμπουκ και το Τουίτερ κι όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι σε χέρια ιδιωτών, οι κίνδυνοι είναι εμφανείς. Η Γκουγκλ, το Ίντερνετ, τα Μέσα, δουλεύουν χρησιμοποιώντας δημόσιους δορυφόρους και δημόσια αγαθά όπως τον εναέριο χώρο, τις συχνότητες κτλ.  Χωρίς ανταγωνισμό και χωρίς έλεγχο, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αυτός ο δημόσιος χώρος πλέον ιδιωτικοποιείται. Το πρόβλημα είναι τεράστιο. Ακόμα έχουμε μόλις διακρίνει την αρχή, το ξεκίνημά του. Και οι λύσεις που προβάλλουν είναι ίσως χειρότερες κι από το ίδιο το πρόβλημα. Μια εθνικοποίηση από τις ΗΠΑ θα ήταν ολοκληρωτισμός και μια εθνικοποίηση από παγκόσμιο οργανισμό θα ήταν βήμα άτακτο και ανεξέλεγκτο προς μια παγκόσμια διακυβέρνηση που κανείς δεν επιθυμεί αυτή τη στιγμή. Μπήκαμε σε μια νέα ψηφιακή εποχή και μόλις που αντιλαμβανόμαστε την έκταση των νέων προβλημάτων. Ο Τραμπ, και ο τρόπος που αυτός συμπεριφέρθηκε στους άλλους, όπως κι ο τρόπος που τού συμπεριφέρθηκαν είναι ένα ηχηρό καμπανάκι. Ο εκφασισμός της κοινωνίας, του δημόσιου βίου κινδυνεύει να αντιμετωπιστεί με ακόμη περισσότερο εκφασισμό.

Δημοκρατία

Η ανάγκη για μια δημοκρατική αντεπίθεση είναι πλέον άμεση. Υπάρχουν τα μέσα για την κατίσχυση άμεσων δημοκρατικών θεσμών. Η έκφραση γνώμης από το σύνολο των πολιτών και η εναλλαγή στα κέντρα πολιτικής εξουσίας όλων των πολιτών (με κλήρωση) και η απόδοση δικαιοσύνης από το σύνολο των πολιτών, είναι εφικτές. Μπορεί να φαίνεται ουτοπία όμως είναι η μόνη απάντηση στην δυστοπία προς την οποία οδεύουμε. 

Ας αρχίσουμε τουλάχιστον να το συζητάμε. Κι ειδικά εμείς εδώ στην Ελλάδα έχουμε το παράδειγμα του πατρώου ελληνικού πολιτεύματος σαν πρότυπο για να προβάλλουμε. Ας μάθουμε περισσότερα γι αυτό. Η αντιπροσωπευτική, δυτική δημοκρατία, στην ανθρωπότητα ολόκληρη βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή, ίσως η μόνη της διέξοδος είναι να στραφεί για μια ακόμη φορά στις πηγές της.