21η Απριλίου μια μέρα σημαδιακή!

Σαν σήμερα πριν πενήντα ακριβώς χρόνια στις 21-4-1967 εκδηλώθηκε ένα πραξικόπημα -που το είπαν εθνική επανάσταση- που κατήργησε την λειψή μετεμφυλιακή «δημοκρατία» των ετών 1945-1967 με τους φακέλους, τις εξορίες, τις απαγορεύσεις και την τρομοκρατία της ασφάλειας κι επέβαλε ανοιχτή δικτατορία, την «επανάσταση της 21ης» με στόχο «να γλιτώσει την Ελλάδα από τον κομμουνισμό». Όλα αυτά έγιναν μέσα σε ένα κλίμα εικοσαετούς κυνηγητού της αριστεράς και κάθε δημοκρατικής φωνής που χαρακτηριζόταν "συνοδοιπορία" και στηρίχτηκαν σε μια αρτηριοσκληρωτική και άκρως συντηρητική κοινωνία που εξοβέλιζε ως αμάρτημα κάθε ελευθερία, από το σεξ ως την πολιτική ή την εμφάνιση. Έτσι επιβλήθηκε στην Ελλάδα μια γελοία δικτατορία των συνταγματαρχών, προλαβαίνοντας την δικτατορία του βασιλιά που ήταν έτοιμη.

Την ιστορία αυτή καλύτερα να την γράψουν άνθρωποι που δεν μετείχαν των γεγονότων για να της δώσουν μια πιο "αντικειμενική" χροιά, να την περιγράψουν με το μάτι του "τρίτου". Εγώ θα δώσω εδώ ένα απόσπασμα από ένα (ακυκλοφόρητο) βιβλίο μου που έχει τίτλο "Τρεις γενιές Ονείρων" και που είναι μια ιστορία τριών γεννεών από το 1922 ως το 1972. Σε ένα κεφάλαιο αυτού του βιβλίου, ένας από τους πραξικοπηματίες περιγράφει τη βραδιά εκείνη και τα δικά του συναισθήματα. Ευτυχώς, έχω αναγνώστες που δεν έχουν πρόβλημα να καταλάβουν πως εδώ γράφω τη δική του κι όχι τη δική μου εκδοχή για τα γεγονότα. 

===

(ακολουθεί απόσπασμα από το κεφ. ΙΔ')

Ο Αποστόλης είχε ενεργό συμμετοχή στον Σύνδεσμο των Αξιωματικών. Έβλεπε τον ξεπεσμό του συστήματος του κοινοβουλευτισμού. Μετά τα Ιουλιανά, με τις καθημερινές κινητοποιήσεις των αριστερών και των συνοδοιπόρων τους, ανέμενε κι αυτός -όπως και πολλοί συνάδελφοί του- πως και πως τη στιγμή που ο στρατός θα κινιόταν. Κάποιος έπρεπε να σώσει το έθνος από τον κομμουνιστικό κίνδυνο που δεν είχε εξαλειφθεί οριστικά με τον συμμοριτοπόλεμο και που απειλούσε πάλι την πατρίδα. Ανησύχησε κάπως όταν προκηρύχτηκαν εκλογές για τον Μάη του 1967. Όλοι έλεγαν πως χρειαζόταν επιτέλους κάποιος λοχίας για να σώσει τη χώρα. Αν δεν γινόταν κάτι επειγόντως τότε θα κέρδιζε τις εκλογές η Ένωση Κέντρου κι οι συνέπειες θα ήταν περίπου καταστροφικές. Οι στρατηγοί όλο το συζητοιύσαν κι όλο το ανέβαλαν, το ίδιο κι ο Βασιλιάς. Ευτυχώς, όμως, το κίνημα των συνταγματαρχών εκδηλώθηκε έγκαιρα κι έσωσε τη χώρα. Η πιο μεγάλη ανταμοιβή ήταν που η επανάσταση πέτυχε αναίμακτα. Δεν ήταν μικρό το κατόρθωμα με τις υπάρχουσες συνθήκες. Τριγύρω υπήρχαν εχθροί οπλισμένοι με ρώσικα όπλα.

«Προσέξτε παλικάρια μου» του είχε πει στις αρχές του ’67 πει ένας απόστρατος που γνώριζε τις κινήσεις στον στρατό «αν γίνει πραξικόπημα, θα πρέπει να έχει για κεφαλή τον Βασιλιά και τους στρατηγούς, αν κινηθείτε εσείς μόνοι σας θα φάτε το κεφάλι σας»

«Πάντα υπό τον Βασιλιά θα κινηθούμε στρατηγέ» του είχε απαντήσει.

Ο στρατηγός δεν μπορούσε να ξέρει τι συνέβαινε μέσα στον στρατό τα τελευταία χρόνια κι ιδιαίτερα μετά το '61. Οι κατώτεροι αξιωματικοί θεωρούσαν την ηγεσία βραδυκίνητη και τον Βασιλιά πάρα πολύ διστακτικό. Χωρίς τις ιδέες και τις κινήσεις του Παπαδόπουλου το καθεστώς θα βρισκόταν σε θανάσιμο κίνδυνο.

«Να προσέξεις καλά, Αποστόλη, αποτυχημένο πραξικόπημα σημαίνει προδοσία κι η ποινή είναι θάνατος! Να προσέχεις παιδί μου, πάντα υπό τον Βασιλιά να κινείσαι, πάντα υπό την νομιμότητα!»

«Έχετε δίκιο στρατηγέ» του έλεγε ο Αποστόλης για να τον καθησυχάσει «όλα θα γίνουν νόμιμα και θα είναι υπό την κάλυψη της Αυτού Μεγαλειότητος»

Ήξερε ότι ο στρατηγός δεν είχε δίκιο. Μια επέμβαση υπό βασιλική καθοδήγηση σαν αυτή που ήθελαν να κάνουν οι στρατηγοί δεν θα είχε κανένα απολύτως αποτέλεσμα. Το μόνο που θα πετύχαινε θα ήταν να δώσει την ευκαιρία στους “δημοκράτες”, στους κομμουνιστές και στους συνοδοιπόρους να δυσφημίσουν τον στρατό και τον ίδιο τον βασιλικό θεσμό και να πάρουν σύντομα τη ρεβάνς. Η επανάσταση θα έπρεπε να έχει ξεκάθαρη ιδεολογία κι ικανή διάρκεια κι αυτό, στην γεμάτη σύγχυση και χάος δεκαετία του '60, μόνον ο ΙΔΕΑ κι ο Παπαδόπουλος το έβλεπαν καθαρά. Γι αυτό ο Αποστόλης ήταν αναφανδόν και με κανένα φόβο στην καρδιά με τους συνταγματάρχες.

Δεν θα ξεχνούσε ποτέ εκείνο το βράδυ της Πέμπτης της 20ης Απριλίου, την παραμονή της επανάστασης. Περίμενε με αγωνία να μάθει τα αποτελέσματα της σύσκεψης των συνταγματαρχών που γινόταν στο σπίτι του Μπαλόπουλου στη Νέα Σμύρνη. Θα πρέπει να υπήρχε μεγάλη ένταση εκείνες τις ιστορικές στιγμές. Αργά το βράδυ δόθηκε επί τέλους το σύνθημα για να κινηθούν όλοι σύμφωνα με τα επιχειρησιακά σχέδια. Η επανάσταση άρχιζε κι όλα ήταν υπό τον έλεγχο των συνταγματαρχών. Όταν, με το καλό, θα ξυπνούσαν οι στρατηγοί θα έβλεπαν το πρωί είχαν πιαστεί κι αυτοί το προηγούμενο βράδυ στον ύπνο!

Ποιος να περιγράψει εκείνες τις συναρπαστικές στιγμές που έζησε ο Αποστόλης, από τις δύο το πρωί της 21ης μέχρι και τις έξι τα ξημερώματα; Κανείς! Ήταν όλα αξέχαστα και τόσο λαμπρά! Με τον λόχο του είχε συλλάβει -αυτός, ένας απλός λοχαγός- μέσα στα ίδια τα σπίτια τους τρεις υποστρατήγους, τρεις συνταγματάρχες και έναν ταξίαρχο. Τους έκλεισε στο Πεντάγωνο, εφαρμόζοντας πιστά μια παραλλαγή του σχεδίου “Προμηθεύς” που χρησιμοποίησαν εκείνο το βράδυ οι επαναστάτες για να επικρατήσουν. Είχε παίξει το κεφάλι του κορώνα γράμματα, αυτός ένας κατώτερος να συλλαμβάνει τους ανωτέρους του!

Όλοι οι πεντακόσιοι πιστοί αξιωματικοί, είχαν παίξει το κεφάλι τους εκείνο το βράδυ κι είχαν βγει νικητές. Όπως ο στρατιωτικός σύνδεσμος το 1909 είχε κινηθεί στο Γουδί κι είχε σώσει την Ελλάδα, έτσι κι η δική τους επανάσταση δεν επέτρεψε στον κομμουνισμό που ηττήθηκε το ’49 να πάρει τη ρεβάνς και να αλώσει τη χώρα. Γιατί ήταν βέβαιο πως την νίκη του γέρο-Παπανδρέου και τον γιου του Αντρέα στις εκλογές του Μάη αυτοί, κυρίως, θα την πανηγύριζαν. Το σχέδιο “Περικλής” είχε σώσει την Ελλάδα το '61 στις τότε εκλογές επηρεάζοντας το εκλογικό αποτέλεσμα αλλά τώρα, στις νέες εκλογές του Μαΐου, δεν μπορούσε να εφαρμοστεί ξανά το ίδιο. Έμενε μονάχα η εφαρμογή ενός πιο δραστικού σχεδίου που δεν θα άφηνε καν να γίνουν εκλογές.

«Λοχαγέ, το σχέδιο Προμηθεύς θα τεθεί σε ενέργεια από τις δύο το πρωί. Πήγαινε αμέσως στη μονάδα σου κι επιφυλακή!» τον ειδοποίησε προσωπικά στο σπίτι του τα μεσάνυχτα ο ταγματάρχης που ήταν σύνδεσμός του

«Δόξα τω Θεώ ταγματάρχα, θα κινηθούμε επιτέλους» είχε πει ο Αποστόλης.

«Μπουραντά, να προσέχεις! Θα συλλάβεις ανωτάτους και ανώτερους αξιωματικούς. Μη διστάσεις ούτε στιγμή και μη φοβηθείς κανέναν, εντάξει;»

«Μην ανησυχείτε, θα εκτελέσω την αποστολή που ανέλαβα για την επανάσταση σύμφωνα με το σχέδιο, είμαι έτοιμος για όλα, θα επιτύχουμε!» του είχε απαντήσει.

«Εμπρός, λοιπόν, για το Έθνος, γαμώ το Χριστό μου!» του είπε εκείνος χτυπώντας τον φιλικά στην πλάτη «για την πατρίδα ρε μαλάκα, για την πατρίδα!»

«Για την πατρίδα, κύριε ταγματάρχα, για την επανάσταση!» απάντησε πρόθυμα ο Αποστόλης χαιρετώντας στρατιωτικά κι όσο γινόταν ευθυτενώς.

Ήταν συγκινημένος, κι άθελά του, χτύπησε τις μύτες των παπουτσιών του. Το είχε μάθει αυτό στη Γερμανία το '43-44. Εκτέλεσε την αποστολή του ευσυνείδητα και το ίδιο έκαναν όλοι όσοι είχαν αναλάβει να εφαρμόσουν το σχέδιο παρά τις δυσκολίες. Πεντακόσιοι μόνο μυημένοι αξιωματικοί έπρεπε να εξουδετερώσουν ολόκληρη την στρατιωτική και πολιτική ηγεσία της χώρας και να θέσουν σε κίνηση δέκα χιλιάδες στρατό. Έπρεπε να δέσουν μέσα σε μια νύχτα περίπου οχτώ εκατομμύρια Έλληνες.

“Παναγίτσα μου, αν το καλοσκεφτείς ήταν μια τρέλα αυτό που κάναμε, ήταν πολύ δύσκολη υπόθεση!” σκεφτόταν ο Αποστόλης όποτε θυμόταν εκείνες τις μεγάλες στιγμές “Και ω, του θαύματος! ο ίδιος ο Βασιλιάς συναίνεσε και το κίνημά μας επικράτησε! Τι απίστευτη συγκίνηση και τι τέλεια λειτουργία άμεσης δημοκρατίας ήταν εκείνη η συγκέντρωση μας στον διάδρομο του αρχηγού ΓΕΣ το πρωί της 21ης! Αφού είχαμε συλλάβει στρατιωτικούς, πολιτικούς και πολίτες, ακόμα και τον ίδιο τον Βασιλιά μέσα σε τέσσερις μόνο ώρες, εκεί, στο Γενικό Επιτελείο Στρατού φτιάξαμε όλοι μαζί την νέα επαναστατική κυβέρνηση. Ήμουνα πολύ τυχερός που συμμετείχα σε μια τέτοια μυσταγωγία! Λες κι έβγαινε η τελετή κατ’ ευθείαν μέσα από το ένδοξο αυτοκρατορικό παρελθόν των Ελλήνων. Σε ένα πλατύ διάδρομο είχαμε μαζευτεί κι εκεί ακούγονταν από τον Παπαδόπουλο, τον αρχηγό, ονόματα που προτείνονταν για υπουργοί της νέας κυβέρνησης. Με ένα βροντερό “ναι” ή ένα “όχι” εμείς εγκρίναμε ή απορρίπταμε. Μόνο στις μεγάλες στιγμές του Βυζαντίου έβρισκε κανείς τέτοιες περιπτώσεις, όπου ο στρατός ανέβαζε στην ασπίδα τον αυτοκράτορα και τον ενθρόνιζε με τη δύναμή του”.

Αυτές οι σκέψεις κρατούσαν τον Αποστόλη ζωντανό. Δεν θα πρόδιδε ποτέ αυτό που έζησε εκείνη την ημέρα ούτε θα άλλαζε ποτέ του τα ιδανικά για τα οποία ρισκάρισε τη ζωή του.

===

Αυτά για την ώρα. Το βιβλίο θα εκδοθεί κάποτε και περιέχει πλείστα όσα. 

Πενήντα χρόνια από το '22 μέχρι το '72 ζήσαμε στην Ελλάδα πράγματα και θαύματα!

Documenta 14 στην Αθήνα του 2017 όπως την έβλεπα πριν τρία χρόνια, το 2014

Ως γνωστόν (αν είναι γνωστό) στην Αθήνα φιλοξενείται η έκθεση Documenta 14 που είναι μοναδική για την πόλη μας καθώς είναι ένα σημαντικό εικαστικό γεγονός (λένε το σημαντικότερο μαζί με την Μπιενάλε!) που διεξάγεται κάθε χρόνο στο Κάσελ της Γερμανίας και φέτος, για πρώτη φορά, το Κάσελ το μοιράζεται με την Αθήνα. Υπάρχουν πολλά πράγματα (εκθέσεις κυρίως) που φιλοξενούνται σε όλη την Αθήνα κι ο τίτλος της φετινής Ντοκουμέντα 14 είναι "ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ".

Αντί για άλη ενημέρωση παραθέτω την ανάρτησή μου της 26ης Οκτωβρίου 2014 όπου μιλούσα γι αυτό που επρόκειτο να γίνει και φιλοξενούσα κομμάτια από συνέντευξη του καλλιτεχνικού της διευθυντή Ζίμτσικ. Έτσι μποιρείτε να δείτε πως το έβλεπε τότε, πριν τρία χρόνια, και τι έκανε τώρα.

Η ανάρτηση:

Τετάρτη, 29 Οκτωβρίου 2014

H εικαστική έκθεση DOCUMENTA 14 του 2017 θα μοιραστεί ανάμεσα στο Κάσελ και την Αθήνα!

Fridericianum KASSEL

Σε μια μικρή επαρχιακή πόλη της Γερμανίας γίνεται κάθε πέντε χρόνια, ξεκινώντας από το 1955, μια έκθεση με τον τίτλο DOCUMENTA. Δεν είναι ευρέως γνωστό, αλλά αυτοί που γνωρίζουν από τα εικαστικά παγκοσμίως, λένε ότι η DOCUMENTA του Κάσελ είναι ένας από τους δύο κορυφαίους εικαστικούς θεσμούς στον κόσμομαζί με την Μπιενάλε της Βενετίας. Την τελευταία βέβαια την γνωρίζουν όλοι και εκτιμούν την παγκόσμια απήχησή της, οπότε η ισοδυναμία της με την DOCUMENTA κατ’ αρχήν μας εκπλήσσει. Να σημειώσουμε πάντως ότι η τελευταία έκθεση του 2012 συγκέντρωσε 860.000 επισκέπτες.

Ποιο είναι το νέο, τώρα, και αναφέρομαι στη DOCUMENTA;

Το νέο είναι ότι για πρώτη φορά η έκθεση του 2017 θα μοιραστεί ανάμεσα στο Κάσελ και την Αθήνα!

Το θέμα ανακοίνωσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής της DOCUMENTA 14 κ. Άνταμ Ζίμτζικ στο αμφιθέατρο της Σχολής Καλών Τεχνών του Κάσελ σε ένα συμπόσιο με τίτλο DOCUMENTA 14. Ο Ζίμτζικ είπε πως τον Απρίλιο του 2017 η έναρξη της έκθεσης θα γίνει στην Αθήνα και όχι στο Κάσελ όπου η Μπιενάλε θα συνεχιστεί μετά από δύο μήνες. Θα είναι η πρώτη φορά που το Κάσελ μοιράζεται την DOCUMENTA με κάποια άλλη πόλη.

Πρόκειται για γερμανική ελεημοσύνη;

Δεν μου φαίνεται για κάτι τέτοιο. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της έκθεσης, μιλώντας για το γεγονός, είπε ότι η έναρξή της στην Αθήνα είναι ένας τρόπος για να αποκτήσει η έκθεση την αίσθηση του επείγοντος όπως ήταν όταν ξεκίνησε το 1955. Στην ουσία εκείνο που θέλει είναι να μην παραμείνει το Κάσελ γερασμένο σαν ένα μουσείο, μια ακαδημία όπου εκτίθενται έργα για να αποκτήσουν μια αίγλη αλλά να μετατραπεί και πάλι σαν ένα εκθετήριο όπου οι νέες τάσεις βρίσκουν χώρο για να εκδηλωθούν και να δηλώσουν κάτι καινούριο. 

Τους αρέσει που η Αθήνα είναι νότος, που είναι στο επίκεντρο της κρίσης, που γίνεται πάλι επιθυμητή για τους τουρίστες και άλλα τέτοια. Μπορεί να τους αρέσει που υπάρχουν πλέον χώροι πιο φτηνοί από αλλού, που διάφοροι καλλιτέχνες μπορούν να βρουν λόγους για να ζήσουν εδώ, μπορεί να τους αρέσει που η Αθήνα μετά το 2004 είναι πλέον μια όμορφη και βιώσιμη πόλη, μπορεί να τους αρέσουν κι άλλα ή τίποτε από τα παραπάνω. 
Σύμφωνα με μια φράση του Άνταμ Ζίμτζικ όταν ρωτήθηκε “γιατί η Αθήνα;” είπε πως η DOCUMENTA 14 στην Αθήνα το 2017 θα προβάλει την ευρωπαϊκή κρίση, που εδώ παίρνει μεγάλες διαστάσεις, σε όλο τον κόσμο και “στο κάτω-κάτω η Ελλάδα έχει υπάρξει πολλές φορές στην ιστορία της σαν τόπος εξωτικός. Από κλασικός τόπος μέχρι σήμερα που αντιπροσωπεύει όλα όσα δεν πρέπει να κάνει μια ευρωπαϊκή χώρα…. Σήμερα η Αθήνα είναι πολύ πιο δραστήρια και μέσω της καλλιτεχνικής δράσης ακούγονται πολύ περισσότερες φωνές, κάτι που πρέπει φυσικά να το λάβεις υπ’ όψη”.

Adam Szymczyk

Να γράψω και δυο τρία αποσπάσματα ακόμη από όσα είπε ο Ζίμτζικ σε μια συνέντευξή του στην Δέσποινα Ζευκιλή πριν από δέκα μέρες περίπου (στις 16/10/2014):

“Η Αθήνα, η Ελλάδα, ο νότος, δεν προσφέρουν μιαν έτοιμη συνταγή που θα νικήσει τον βορά, είναι όμως σίγουρο ότι ο βοράς –παρά την υποτιθέμενη ανάπτυξη- έχει κι αυτός πολλά προβλήματα. Δεν εννοώ ότι υπάρχει ένας τρίτος δρόμος ή μια εναλλακτική αλλά ο νότος μπορεί να μας προσφέρει έναν άλλο τρόπο να δούμε τα πράγματα.”

“Η DOCUMENTA θα προσπαθήσει να προσεγγίσει την κατάσταση της τέχνης με ένα πιο διεθνές μάτι, να φέρι σε επαφή φωνές από πολλά και διαφορετικά μέρη και ως προς αυτό η επιλογή του χώρου είναι συμβολική.”

“Ίσως είμαι υπερβολικά αισιόδοξος αλλά πιστεύω ότι σε τρία χρόνια η Αθήνα θα είναι σίγουρα ένα μέρος που θα θέλεις να ζήσεις, να είσαι εκεί, κάτι το οποίο έχει ήδη αρχίσει να είναι. Μου πήρε λίγο καιρό να την καταλάβω αλλά εν τω μεταξύ έχει γίνει σημείο αναφοράς και όχι μόνο ως φιγούρα της κρίσης αλλά ως ενδιαφέρων τόπος και σε πολιτιστικό επίπεδο. Το να έρθουν τόσοι ξένοι να δουλέψουν εκεί πιστεύω θα είναι ευκαιρία και γι αυτούς και για την Αθήνα.”

Αυτά από τον Άνταμ Ζίμτζικ και την DOCUMENTA που θα φιλοξενηθεί το 2017 κατά το ήμισυ στην Αθήνα. Δεν είμαι ο φαν των εικαστικών τεχνών για να ενθουσιάζομαι με τέτοιες εκδηλώσεις, σημειώνω όμως το γεγονός για να δείξω ότι στους καιρούς που ζούμε, δίπλα στην μαυρίλα και την καταχνιά, υπάρχει και ένα άλλο επίπεδο στο οποίο η ζωή συνεχίζεται δίχως να κοιτάζει τη δική μας μελαγχολία.

Καλές μίνι διακοπές

Ένεκα το Πάσχα, όλοι θα κάνουν κάποιες μίνι διακοπές. Δεκαπενθήμερες στα σχολεία, ολιγοήμερες (ε, χμ,,, ) στο δημόσιο, μονοήμερη (και αν ...) στα καφενεία και τα κέντρα διασκέδασης. Με καλό καιρό, με ολίγη από απογοήτευση, αρκετή από περίσκεψη και μια διπλή μερίδα άγνοιας κινδύνου.

Όλα τα καμπανάκια έχουν χτυπήσει. Μετά το σαξές στόρι του 2014 του Σαμαρά, με τις μεγάλες επισφάλειες, ζούμε το σαξές ημι-στόρι του 2017 του Τσίπρα. Αυτό είναι κάπως ασφαλέστερο μεν αλλά καλοπληρωμένο κι ακόμη μακριά από την ασφάλεια που μπορεί ο καθένας να νιώσει. Μόνο με νοητικές κατασκευές μπορεί κανείς να δει τα πράγματα αισιόδοξα και μόνο με ισχυρές δόσεις αδιαφορίας μπορεί κανείς να ζήσει το σήμερα.

Τυχερός και ταυτόχρονα προφήτης ο Δημήτρης Λιαντίνης αυτοκτόνησε το 1998 γράφοντας ακριβώς τα παρακάτω λόγια (μεταξύ άλλων) στο αποχαιρετιστήριο γράμμα που άφησε στην κόρη του πριν ξεκινήσει το τελευταίο του ταξίδι για τον Ταΰγετο:

"Η τελευταία μου πράξη έχει το νόημα της διαμαρτύρησης για το κακό που ετοιμάζουμε εμείς οι ενήλικοι στις αθώες νέες γενιές που έρχονται. Ζούμε τη ζωή μας τρώγοντας τις σάρκες τους. Ένα κακό αβυσσαλέο στη φρίκη του. Η λύπη μου γι αυτό το έγκλημα με σκοτώνει"

Δέκα χρόνια πριν την Λήμαν Μπράδερς και την παγκόσμια κρίση που ενόχλησε ολόκληρη τη δύση και σάρωσε κυριολεκτικά την Ελλάδα, ο Λιαντίνης, χωρίς να νοιαστεί αν κάποιος θα εκλάβει τα λόγια του ως ομολογία οτι δήθεν "τα έφαγαν μαζί" απολογείται για τη γενιά του απέναντι στις νεώτερες γενιές. Φυσικά σκέφτεται καί τα δάνεια, αλλά δεν σκέφτεται μόνον αυτά. Για λεπτομέρειες όσον αφροά τη σκέψη του, αν θέλετε, μπορείτε να διαβάσετε την "Γκέμμα", εκεί τα λέει όλα.

Ήταν 1η Ιουνίου 1998 που έφυγε. Στην επέτειο των 18 χρόνων και ογδόντα ημερών από τον θάνατό του, αφιερώνω αυτούς τους στίχους του Καβάφη (το τέλος του "Στο 200 πΧ") στον αγαπητό κι εξαίρετο Λιαντίνη:

Εμείς ...

Με τις εκτεταμένες επικράτειες

με την ποικίλη δράση των στοχαστικών προσαρμογών

και την Κοινήν Ελληνική Λαλιά

ως μέσα στην Βακτριανή την πήγαμεν, ως τους Ινδούς

Για Λακεδαιμονίους να μιλάμε τώρα!

Καλές διακοπές φίλοι και σύντροφοι

όπου κι αν πάτε, κι αν μείνετε στα διάφορα άστεα, η Ελλάδα το ίδιο πάντα θα σας πληγώνει!

Η συμπύκνωση του πολιτικού χρόνου

Παρακολουθώντας τις ανακοινώσεις του Ευρωγκρούπ και την τραγική φιγούρα του Τσακαλώτου να τις εξηγεί, θυμήθηκα την χτεσινή αυζήτηση που είχα με έναν φίλο μου.

Ο φίλος μου είναι πρώην Πασοκος που τα τελευταία χρόνια ψηφίζει Συριζα και μου έλεγε ότι μέσα σε λίγα χρόνια με τον Σύριζα έζησε πολιτικές μεταλλάξεις που με το ΠαΣοΚ χρειάστηκε πολύ περισσότερα χρόνια για να τα καταφέρει.

• Το διάστημα 1974-77 έζησε μια ακραία Πασοκική άρνηση στο κατεστημένο ίδια με την Συριζαίικη άρνηση των πάντων της περιόδου 2010-2012.
• Κατόπιν το 1977-81 έζησε την θυελλώδη Πασοκική (αξιωματική) αντιπολίτευση αντίστοιχη με την θυελλώδη Συριζαίικη (επίσης αξιωματική) αντιπολίτευση του 2012-2014.
• Την περίοδο 1981-84 έζησε την Πασοκική επανάσταση και τον αντιευρωπαϊσμό ίδια με τον Συριζαίικη αντίσταση του α' εξαμήνου 2015.
• Ο Πασοκικός συμβιβασμός της περιόδου 1985-87 μοιάζει με τον Συριζαίικο συμβιβασμό της περιόδου 2016-2017.
• Μετά είχαμε το Πασοκικό "βρόμικο '89" που έφερε τον Μητσοτάκη και που μας παραπέμπει σε ένα Συριζαίικο "τραγικό '19" που έχει και πάλι στο βάθος Μητσοτάκη.

Στην ερώτησή μου αν βρήκε κάτι που δεν ήταν απλά ανάλογο αλλά εντελώς κοινό ανάμεσα στο ΠαΣοΚ (όπως το ξέραμε) και τον Σύριζα (όπως τον βλέπουμε) μου είπε ότι το απολύτως κοινό είναι η ικανότητα να χειρίζονται την γλώσσα για λόγους προπαγάνδας.

Ο Αντρέας είχε βάλει το ΠαΣοΚ να πανηγυρίζει ότι δώχνει τις βάσεις την ώρα που υπέγραφε τη συμφωνία Ρότζερς για παραμονή όσων βάσεων ήθελαν οι Αμερικάνοι. «Ήταν καλό για την Ελλάδα που παρέμεινε στην ομπρέλα του ΝΑΤΟ» μου είπε «αλλά χρειαζόταν ένα ψέμα για να το περάσει από τον κόσμο που ο ίδιος τον είχε ψήσει ότι ήταν κακό». Του θύμιζε το ΟΧΙ που έγινε ΝΑΙ, στο δημοψήφισμα όταν κι αυτός ψήφισε ΟΧΙ για να ανακουφιστεί με τη συμφωνία (το ΝΑΙ).

Όλα αυτά τα δεκαπέντε χρόνια (1974-1989) που ο Πασόκος φίλος μου τα έζησε με τον Αντρέα εγώ δεν ήμουν ΠαΣοΚ (ανένταχτος ήμουν και προς το τέλος ΣΥΝασπισμός) και δεν τα ξέρω, όμως τον καταλαβαίνω και βλέπω πως η διαδρομή του στα επτά χρόνια Σύριζα έχει πραγματικές αναλογίες με την Πασοκική του δεκαπενταετία.

Τελίωσε τον λόγο του ο Τσακαλώτος. Τωρα θα πάει στην κεντρική επιτροπή όπου πόλλοί θα έχουν σοβαρές αντιρρήσεις αλλά στο τέλος θα τα ψηφίσουν με πόνο ψυχής όλα, όπως ακριβώς και τότε, με το ΠαΣοΚ.

Απλά, θυμίζουμε το σοφόν του Σόλωνα προς Μίδα: Μηδένα προ του τέλους μακάριζε! 

Προς τι λοιπόν η επιμονή;

Αυτές τις μέρες παρακολουθούμε ένα κακό θέαμα που κυβέρνηση και θεσμοί παρουσιάζουν στις οθόνες μας. Η κυβέρνηση έχει υποκύψει σε όλα όσα της ζητησαν και συνεχίζουν να της ζητούν οι εταίροι (ο Σόιμπλε). Παρ' όλα αυτά οι εταίροι κι οι εταίρες δεν συμφωνούν αναζητώντας κάθε φορά κάποια νέα απαίτηση να προσθέσουν. Η κυβέρνηση εξηγεί (σε εμάς, τους ντόπιους) πόσο κακά είναι όλα αυτά τα μέτρα που ψιθυρίζει -με διαρροές- ότι αποδέχεται και παρακαλεί (τους άλλους, τους έξω) να αποδεχτούν την πλήρη υποταγή της. Και πάλι εκείνοι (ο Σόιμπλε και το ΔΝΤ) δεν αποδέχονται την υποταγή αναζητώντας να βρουν το νέο αδύνατο για να της ζητήσουν. 

Είναι αλήθεια ότι κάποιοι Ευρωπαίοι θέλουν να απαλλαγούν από τον Σύριζα. Αυτοί που θέλουν να τον πνίξουν, πνίγουν μαζί του και την Ελλάδα. Κι ο Σύριζα, πεισματωμένος δεν θέλει να τους κάνει το χατίρι! "Δεν φεύγω" τους λέει όπως "δεν πληρώνω" έλεγε κάποτε. Τώρα λέει "πληρώνω". Αναρωτιέμαι πότε θα πει "φεύγω"; ... όταν η αριστερά θα έχει αποδεχτεί με κείμενά της -κι όχι με διαρροές που δεν μετράνε- τα πάντα; Κι αν το κάνει πως θα σταθεί;

Αυτά που θέλει να κάνει ο Σύριζα είναι λογικά. Κλείσιμο της αξιολόγησης, ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση, ανάκτηση της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία, θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης, εν καιρώ έξοδος στις αγορές και επάνοδος στην κανονικότητα. Λογικά, όμως ... δεξιά! Κι ο Σαμαράς τα ίδια ήθελε. Το διαφορετικό που είχε ο Σύριζα από τον Σαμαρά ήταν η δυνατότητα διαπραγμάτευσης. Την έκανε και δεν του βγήκε. Προσπέρασε τον σκόπελο το 2015 αλλά τον ξαναβρίσκει μπροστά του το 2017. Το κάτι παραπάνω λοιπόν δεν γίνεται. Και τότε ... γιατί να τα κάνει όλα αυτά ο Σύριζα κι όχι εκείνοι που ξέρουν καλύτερα; Πως θα μοιράσει το κερδισμένο ΑΕΠ δικαιότερα όταν δεν τον αφήνουν καν να φτιάξει ΑΕΠ; Μόνο την κάθαρση μπορεί εν μέρει να προσπαθήσει καλύτερα από την δεξιά αλλά και στον τομέα αυτόν τα χέρια του είναι δεμένα από το σύνταγμα και τα δικαστήρια. Ούτε τα στοιχειώδη δεν μπορεί να κάνει π.χ. τον χωρισμό εκκλησίας κράτους (λόγω Καμένου), έναν απλό διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες (λόγω δικαστών) ή την τροποποίηση του συντάγματος (όπου επεμβαίνουν κι άλλες τετραετίες).

Προς τι λοιπόν να μένει ο Σύριζα σε μια εξουσία η οποία απλά στερεί τον λαό από μια αντιπολίτυευση ικανή να πει στο μέλλον, σε ενδεχομένως πιο ευνοϊκές συνθήκες, έναν άλλον λόγο; Γιατί το να μετασχηματιστεί μια άλλη αριστερά (ΚΚΕ, ΛΑΕ κτλ) σε κόμμα κυβερνητικό είναι ουτοπία ενώ η Χρυσή Αυγή παραμονεύει για να γίνει αυτή το αντισυστημικό κόμμα της αντιπολίτευσης.

Η οικονομία στην Αρχαία Ελλάδα

Αυτό το κείμενο δημοσιεύτηκε από την Ένωση Φορολογούμενων Ελλάδος

Τότε (2011) δημοσίευαν και τέτοια κείμενα. 

Μετά άρχισε να φαίνεται η καταστροφή που γεννήθηκε στις τράπεζες το 2008 (όταν χρεοκόπησαν) κι επισημοποιήθηκε το 2010 (όταν το κράτος "αποφάσισε" να χρεοκοπήσει για να σώσει τις τράπεζες, κυρίως τις ξένες) και άρχισε να φίνεται από το 2012 με τις μεγάλες μειώσεις μισθών και το κλείσιμο των μαγαζιών.

Τότε ο κόσμος στράφηκε στα προς το ζην κι εγκατέλειψε την σκέψη προς όφελος της δράσης.

Φυσικά, είναι κείμενο του Αλέξανδρου Κόντου.
Μεγάλο το κείμενο (αφού ξεπερνά τις 200 λέξεις όπως λέει ο φίλος μου ΓΚ) αλλά τι να κάνουμε, έτσι γράφτηκε. όποιος το διαβάσει θα μάθει και θα καταλάβει πολλά.

Το φορολογικό σύστημα της αρχαίας Αθήνας

Βασικές αρχές: 1) Άμεση φορολογία, 2) Οι πενέστεροι είναι αφορολόγητοι.

Ο άνθρωπος είναι ζώο πολιτικό. Ο άνθρωπος δεν είναι ούτε ζώο θρησκευτικό, όπως θέλουν να τον παραστήσουν οι διάφορες θρησκείες, ούτε ζώο οκονομικο-παραγωγικό, όπως θέλουν να τον παρουσιάσουν οι διάφορες οικονομικές θεωρίες και ιδιαίτερα ο μαρξισμός. Δεν είναι καν ζώο εργαζόμενο. Δε ζει για να εργάζεται, όπως η μέλισσα, αλλά εργάζεται για να ζει. Ο άνθρωπος είναι ζώο πολιτικό κι εκείνο που κυρίως τον ενδιαφέρει δεν είναι τόσο η οικονομική ανάπτυξη, όσο η συμμετοχή στην πολιτική απόφαση. Γιατί η πολιτική απόφαση είναι εκείνη που θα ρυθμίσει και την οικονομική ανάπτυξη, αυτή, η πολιτική απόφαση, είναι η υποδομή των ανθρώπινων κοινωνιών και όλα τα άλλα, και η οικονομική ανάπτυξη μαζί, είναι το εποικοδόμημα και εξαρτώνται από το χαρακτήρα του πολιτεύματος.

Η ανάπτυξη της τεχνολογίας πάντα θα βοηθάει τον άνθρωπο σ' όλους τους τομείς της ζωής του. Όμως η σωστή χρήση της θα διέπεται πάντα από τους πολιτικούς θεσμούς, από το πολίτευμα. Έτσι η Ιστορία έχει καταστήσει πασιφανές ότι η Δημοκρατία είναι πιο αποτελεσματική και κάνει τη ζωή του ανθρώπου πιο ευχάριστη, πιο ευτυχισμένη, πιο παραγωγική από άποψη νευματική και πιο εναρμοσμένη στον άνθρωπο από άποψη υλική και οικολογική - ακόμα κι αν η τεχνολογία της είναι υποδεέστερη. Αυτό δεν καταδεικνύει ο Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός, παρά τις ελλείψεις και τα ελαττώματα που θα μπορούσε κανείς να του καταλογίσει;

Αν το σύγχρονο οικονομικό ιδεώδες είναι η αλληλεξάρτηση, που υπάρχει στην παγκόσμια αγορά, το οικονομικό ιδεώδες της αρχαίας ελληνικής πόλης - κράτους ήταν η αυτάρκεια (Αριστ. Πολ. Α, 1252β 27-30). Η αυτάρκεια σαν βασικό οικονομικό αίτημα βρίσκεται σε όλες τις μικρές κοινωνίες, παρά το εμπόριο που αναπτύσσεται κατά καιρούς και κατά τόπους, και το οποίο δεν θεραπεύει πάντα ανάγκες ζωτικές. Η οικονομική αλληλεξάρτηση συμπορεύεται με την κεφαλαιοκρατική ανάπτυξη και από πλευρά πολιτική προϋποθέτει το μεγάλο συγκεντρωτικό και με ολιγαρχικούς θεσμούς οργανωμένο κράτος, ενώ από πλευρά τεχνική προϋποθέτει την εξέλιξη των συγκοινωνιών και των επικοινωνιών. Γιατί ακόμα και αν υποθέσουμε πως υπάρχει η πρώτη, (η ολιγαρχική πολιτική προϋπόθεση) και δεν υπάρχει και η δεύτερη (η ανάπτυξη της επικοινωνίας), τότε το μεγάλο συγκεντρωτικό κράτος, θα στηρίζεται κυρίως στην προσπάθεια για αυτάρκεια, για λόγους καθαρά τεχνικούς. Όμως όποιο και να είναι το οικονομικό ιδεώδες, όποια κι αν είναι η ανάπτυξη της τεχνολογίας, η πολιτική κατάσταση έχει τον πρωτεύοντα ρόλο.

Ο Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός βασιζόταν όχι απλώς στην αποκέντρωση, προς την οποία λένε ότι τείνουν τα σύγχρονα κράτη, αλλά σε κάτι πολύ πιο δημοκρατικό και πολύ πιο αποτελεσματικό: τον πολυκεντρισμό. Κάθε ελληνική πόλη σχεδόν αποτελούσε κι ένα πολιτικο-πολιτιστικό κέντρο, χωρίς βέβαια να χαθεί ποτέ από τα μάτια των Ελλήνων το ενιαίο του πολιτισμού τους και η έντονη αλληλεπίδραση. Η μελέτη της Ιστορίας αποφαίνεται ότι κανένας πολιτισμός δεν στάθηκε τόσο πολυκεντρικός και συνάμα τόσο ενιαίος, όσο ο Ελληνικός.

Ο ελληνικός πολυκεντρισμός είναι προφανής από το γεγονός ότι οι ελληνικές πόλεις - κράτη αναπτύχθηκαν με βάση την ελευθερία και την αυτονομία στον πολιτικό τομέα και την αυτάρκεια στον οικονομικό. «Αυτάρκης γαρ η πόλις, το δε δούλον ουκ αύταρκες» λεει αλλού ο Αριστοτέλης (Πολ. Δ, 1291α, 10). Η αυτάρκεια αυτή των ελληνικών πόλεων στηριζόταν στην φορολόγηση μόνο των πλούσιων μελών της κοινότητας. Και η κοινότητα τα διαχειριζόταν με βάση τις κοινές ανάγκες, λαμβάνοντας υπόψη κυρίως τους πενέστερους. Γι' αυτό και οι Έλληνες μιλούσαν για το Κοινό των Αθηναίων, το Κοινό των Θηβαίων, το Κοινό των Μηλίων, το Κοινό των Ναξίων κλπ. και δεν χρησιμοποίησαν ποτέ τον όρο «κράτος» με την σημερινή έννοια.

Οι ευπορότερες τάξεις επειδή είχαν το βάρος της φορολόγησης, είχαν αρχικά μόνο αυτοί πλήρη πολιτικά δικαιώματα, δηλαδή συμμετοχή και στις τρεις λειτουργίες της εξουσίας (ελευθερία πρώτου βαθμού). Οι φτωχότεροι αρχαίοι Έλληνες πολίτες είχαν συμμετοχή μόνο στη νομοθετική λειτουργία της εξουσίας - Εκκλησία του Δήμου ή Απέλλα ή Αλία ονομαζόταν συνήθως το σχετικό πολιτειακό όργανο (ελευθερία δευτέρου βαθμού). Όμως, όπως καθένας το αντιλαμβάνεται, η ελευθερία δευτέρου βαθμού των αρχαίων Ελλήνων ήταν πολύ μεγαλύτερη από αυτή που έχουν οι πολίτες των συγχρόνων Κοινοβουλευτικών Ολιγαρχιών. Και επί πλέον: όσοι είχαν αυτή την ελευθερία δεν πλήρωναν φόρους.

Ο Θησέας έφερε τη Δημοκρατία στην Αττική. Όμως επειδή δεν θέσπισε θεσμούς που να εμποδίζουν τη δημιουργία μεγάλων περιουσίων, όπως έκανε αργότερα ο Σόλωνας, γρήγορα οι πλούσιοι γίνανε πιο πλούσιοι και οι φτωχοί φτωχότεροι, με αποτέλεσμα να χάνουν ακόμα και τα πολιτικά τους δικαιώματα (1-3). Έτσι τα πλήρη πολιτικά δικαιώματα, λίγο πριν τον Δράκοντα, τα είχαν πια μόνο οι πλούσιοι (3, 6). Όμως τελικά επικράτησε, με κοινή συναίνεση, η Δημοκρατία σαν πολίτευμα και ελευθερία πρώτου βαθμού δόθηκε σ' όλους, ακόμα και σ' εκείνους που ήσαν ατελείς, αφορολόγητοι. Έτσι είχε αποσυνδεθεί η συμμετοχή στην άσκηση της εξουσίας από την συμμετοχή στα έξοδα του Κοινού, της πόλης.

Άλλωστε το δημοκρατικό θεσμικό πλαίσιο παρακώλυσε, όπως βασικά νομοθετήθηκε από το Σόλωνα, το σχηματισμό τεράστιων περιουσιών. Η δόμηση υπέρλαμπρων ιδιωτικών οικημάτων, η με κάθε τρόπο επίδειξη ιδιωτικού πλούτου ήταν αδιανόητη κατά την ακμή της Δημοκρατίας, δηλαδή κατά την κλασική περίοδο. Αν κάποιος έκανε το λάθος της επίδειξης, γρήγορα κάποια πρόσθετη λειτουργία θα του έκοβε την επιδεικτική διάθεση. Το αποτέλεσμα ήταν ότι στη Δημοκρατία οι πλούσιοι πλήρωναν τα έξοδα του Κοινού και οι φτωχοί ασκούσαν την εξουσία: κάτι το αδιανόητο, ακόμη και για το πιο προηγμένο από τα σημερινά πολιτεύματα, όπως είναι ο Κοινοβουλευτισμός δυτικού τύπου, στον οποίο ζούμε. Γιατί ο Κοινοβουλευτισμός και οι ποικιλώνυμες παραλλαγές του δεν είναι παρά ολιγαρχικές πολιτειακές παραλλαγές.

Για την κλασική Ελληνική Αρχαιότητα ήταν αναπόφευκτο οι πενέστεροι να έχουν την εξουσία στα χέρια τους. Κι αυτό γιατί ήταν πάντα περισσότεροι και η αρχή να κατισχύει η γνώμη των πολλών είναι η βασική δημοκρατική αρχή. Η κατάσταση αυτή ήταν αποδεκτή από τις πλουσιότερες τάξεις, που χωρίς ιδιαίτερη βαρυγκόμηση ανταποκρίνονταν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις απέναντι στον Δήμο και την Πόλη. Έτσι όμως κερδιζόταν η κοινωνική γαλήνη και η εγκληματικότητα ήταν μηδενική. Φαίνεται πως οι πλούσιοι της Ελληνικής Αρχαιότητας είχαν διαπιστώσει ότι, όπως είναι πολύ δύσκολο να παραμείνεις καθαρός ζώντας ανάμεσα σε βρόμικους, ή υγιής ζώντας ανάμεσα σε αρρώστους, είναι το ίδιο δύσκολο να παραμένεις χορτάτος και να ευημερείς ζώντας ανάμεσα σε πεινασμένους και εξαθλιωμένους.

Το δημοκρατικό οικονομικό ιδεώδες δεν ήταν η οικονομική ανάπτυξη. Αυτή λίγο ως πολύ θεωρούνταν σαν κάτι το δοσμένο, το αυτονόητο. Το οικονομικό αίτημα της Δημοκρατίας ήταν η ανακατανομή του πλούτου, η προσπάθεια για να γίνει η ζωή όλων των πολιτών ευφρόσυνη, χαρούμενη, ευτυχισμένη. Ο Επιτάφιος, όπως μας τον διασώζει ο Θουκυδίδης, είναι μια σύντομη περιγραφή της σκέψης και της πράξης της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, κάτι ανάλογο με αυτό που θα το ονομάζαμε σήμερα λόγο απολογητικό του κυβερνητικού έργου ή και προγραμματικές δηλώσεις. Και αναφέρεται βέβαια ο Περικλής στην εμπορική τους ανάπτυξη, αλλά για να πει ότι αυτή την απολάμβανε όλος ο Δήμος των Αθηναίων κι όχι λίγοι προνομιούχοι.

Και μια κι έγινε λόγος για τον Επιτάφιο, αξίζει να τονίσουμε ποιο ήταν το πολιτικό ιδεώδες της Δημοκρατίας για το Πανελλήνιο. Γιατί αυτό δεν το επισημαίνει με σαφήνεια ο ολιγαρχικός Αθηναίος ιστορικός, αλλά μπορεί να το οσφρανθεί κανείς και μέσα από τις ολιγαρχικές του γραμμές. Το πολιτικό ιδεώδες της Δημοκρατίας, της Αθήνας, του Δήμου των Αθηναίων, δεν ήταν η ιμπεριαλιστική επέκταση, όπως συχνά λέγεται. Η προσπάθεια των Αθηναίων δημοκρατών ήταν η συνένωση και αλληλοϋποστήριξη των απανταχού ελληνικών πόλεων, έτσι ώστε να ζουν ειρηνικά και ευτυχισμένα, χωρίς φόβο για τους Πέρσες στην Ανατολή και τους Καρχηδονίους στη Δύση. Ο συνήθης ορισμός του ιμπεριαλισμού είναι: η από μια αναπτυγμένη βιομηχανική δύναμη κατάληψη άλλων χωρών, για την απόκτηση φτηνών πρώτων υλών και η χρησιμοποίηση των κατειλημμένων χωρών σαν αγορών των βιομηχανικών της προϊόντων. Η Αθήνα δεν είχε καμιά βιομηχανία ούτε ανάγκη από πρώτες ύλες. Οι κεραμικές της βιοτεχνίες δεν ήταν λιγότερο παραγωγικές από τις αντίστοιχες των άλλων ελληνικών πόλεων και το κοκκινόχωμα της Αττικής επαρκούσε για τις ανάγκες της αττικής αγγειοπλαστικής. Καμιά ξένη, μη ελληνική, πόλη δεν καταλήφθηκε ή προσκλήθηκε να συμμετάσχει στη Δηλιακή Συμμαχία. Στη Δηλιακή Συμμαχία ήταν μόνο ελληνικές πόλεις. Όταν όμως οι Αθηναίοι και οι Σύμμαχοί τους εκμηδένισαν με πολύ ιδρώτα και περισσότερο αίμα τον περσικό κίνδυνο στην Ανατολή και αποθάρρυναν τον καρχηδονιακό στη Δύση, οι κατά πόλεις Έλληνες ολιγαρχικοί και πλούσιοι, που κατά τα δημοκρατικά θέσμια ήταν επιφορτισμένοι με τις εισφορές στη Δηλιακή Συμμαχία, βαρέθηκαν να πληρώνουν φόρους και άρχισαν να μιλάνε για «αυτονομία» και «ελευθερία», δηλαδή για διάλυση της Πανελλήνιας Ένωσης, ενώ οι Πέρσες και οι Καρχηδόνιοι καραδοκούσαν. Για παράδειγμα: Το 409 π.Χ. μετά την αθηναϊκή αποτυχία στην Σικελία, οι Καρχηδόνιοι ισοπέδωσαν τον Ακράγαντα. Αργότερα, το 387, οι Πέρσες με την Ανταλκίδεια ή Βασίλεια ειρήνη έγιναν ρυθμιστές των Ελληνικών πραγμάτων.

Κι ας επανέλθουμε. Το οικονομικό ιδεώδες της Δημοκρατίας δεν αδιαφορεί για την οικονομική ανάπτυξη. Όμως ο Επιτάφιος μιλάει και για ουσιαστική συμμετοχή του πλήθους τόσο στις πολιτικές διαδικασίες και γενικότερα στην πολιτική λειτουργία όσο και στην οικονομική ευμάρεια. Και αυτό το οικονομικό ιδεώδες της Δημοκρατίας πραγματοποιούνταν από τη μια μεριά μέσω της τακτικής και αναλογικής φορολόγησης των ευπορότερων για τα τρέχοντα έξοδα του κράτους και, από την άλλη, μέσω της ανάληψης των λειτουργιών από τους πιο εύπορους προς όφελος των οικονομικά ασθενέστερων.

Κανείς στην Αθήνα δεν είχε την επιλογή να αρνηθεί να φέρει σε πέρας μια λειτουργία, που θα του ανέθετε το αρμόδιο κληρωτό ενιαύσιο πολιτειακό όργανο - το μόνο που επιτρεπόταν ήταν να υποδείξει κάποιον άλλο πλουσιότερο του, ώστε να κάνει εκείνος τη λειτουργία. Αυτός ο άλλος, αλλά και οποιοσδήποτε Αθηναίος, που καλούνταν να επιτελέσει κάποια λειτουργία, είχε το δικαίωμα να κάνει τέτοια υπόδειξη και μάλιστα μπορούσε να ζητήσει να γίνει ανταλλαγή περιουσιών και ο πραγματικά πλουσιότερος να αναλάβει τη λειτουργία. Ποιος λοιπόν θα δεχόταν να ανταλλάξει την περιουσία του, για να μην κάνει τη λειτουργία, αν δεν ήταν πραγματικά λιγότερο πλούσιος; Αυτός ο θεσμός ήταν η περίφημη αντίδοση, η οποία απέκλειε κάθε ευκαιρία για φοροδιαφυγή ή ελπίδα για μη ανακατανομή του πλούτου.

Δεν παρείχε λοιπόν καμιά πολιτική δύναμη ο πλούτος στην αρχαία Αθήνα, όπου ο μόνος πολιτικά δυνατός ήταν ο Δήμος. Οι δημοκρατικοί θεσμοί καθόριζαν πολύ συγκεκριμένα τον τρόπο με τον οποίο οι πλούσιοι μπορούσαν να διαθέσουν τα λεφτά τους. Ο πλούτος στην αρχαία Αθήνα έδινε μόνο τη δυνατότητα να ξοδέψει κανείς για την πόλη και οι πλούσιοι διαπαιδαγωγούνταν από τους δημοκρατικούς θεσμούς όχι στο να φοροδιαφεύγουν, αλλά στο να θεωρούν μεγάλη τους τιμή να ευεργετήσουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο την πατρίδα και τους συμπολίτες τους. Έτσι χαίρονταν τα πλούτη τους χωρίς φόβους και άγχη και δίχως τη συνδρομή σωματοφυλάκων.

Το αντίθετο συμβαίνει στα σύγχρονα πολιτεύματα. Οι σύγχρονοι θεσμοί δίνουν τη δυνατότητα να δημιουργηθούν τεράστιες περιουσίες. Οι Κοινοβουλευτικές Ολιγαρχίες εισπράττουν το μεγαλύτερο μέρος των εξόδων τους από τις πιο φτωχές τάξεις, από τη μια μεριά χάρη στην έμμεση φορολόγηση, και από την άλλη, επειδή οι πιο φτωχοί είναι συνήθως μισθωτοί ή συνταξιούχοι και δε μπορούν να κρύψουν τα βασικά, τουλάχιστο, έσοδά τους. Οι πιο πλούσιοι που ασκούν συνήθως ελευθέρια επαγγέλματα έχουν περισσότερες ευκαιρίες να φοροδιαφύγουν. Όμως, κατ' αυτό τον τρόπο, οι σύγχρονοι μεγιστάνες του πλούτου ζουν συνήθως -και δικαιολογημένα- με το φόβο κάποιας τρομοκρατικής επίθεσης. Και κάλλιστα θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς: ποιος είναι πιο ευτυχισμένος, ο Λάτσης, ο Βαρδινογιάννης ή οποιοσδήποτε σύγχρονος μεγιστάνας του πλούτου Έλληνας ή ξένος, που είναι υποχρεωμένος να ζει περιχαρακωμένος στο αρχοντικό του, στη σκιά των σωματοφυλάκων του, ή ο Κίμωνας που, υποχρεωμένος από τα θέσμια της Αθηναϊκής Πολιτείας να διαθέτει αφειδώς τα πλούτη του για την πόλη και τους συμπατριώτες του, είχε πάντα το σπίτι και τους κήπους του ανοικτούς και προσιτούς σε οποιοδήποτε Αθηναίο και κυκλοφορούσε ελεύθερα παντού, χωρίς το φόβο καμιάς τρομοκρατικής επίθεσης;

Η Ελλάδα το μεγαλείο της το οφείλει στην Δημοκρατία και μόνο. Ο Ελληνικός Πολιτισμός είναι ένας λαϊκός πολιτισμός που δε δέχτηκε ποτέ ούτε δόγματα, ούτε ιερά βιβλία, ούτε αρχηγούς - όσοι στον ελληνικό χώρο θέλησαν να «το παίξουν χαρισματικοί αρχηγοί» γρήγορα τα βρήκαν σκούρα με τους συμπολίτες τους, που δεν το είχαν σε τίποτα να τους θεωρήσουν ύποπτους για τυραννία. Και είναι γνωστό ποια τύχη περίμενε τους τυράννους στην Ελλάδα: ήταν πολύ δύσκολο να βρεις γέρο τύραννο· οι συμπολίτες του δεν του χαρίζανε την ευκαιρία να γεράσει!...

Οι Έλληνες, εφευρίσκοντας χάρη σε διάφορες συγκυρίες τη Δημοκρατία, χωρίς ποτέ να πιστέψουν πως ήταν ή είναι κάποια ανώτερη φυλή, δημιούργησαν ό,τι δημιούργησαν. Η ερμηνεία του Ελληνικού Πολιτισμού είναι τόσο απλή, που δύσκολα δέχονται να την καταλάβουν όσοι δεν αρέσκονται στο δημοκρατικό πνεύμα και αντίθετα διέπονται από πνεύμα ελιτίστικο. Σε χρόνους κατοπινούς μέχρι και σύγχρονους, πολλοί μελετητές και παρακοιμώμενοι ή παρατρεχάμενοι των διάφορων αντιδημοκρατικά οργανωμένων εξουσιών προσπάθησαν να ερμηνεύσουν το «ελληνικό θαύμα» με όρους φυλετικούς ή μεταφυσικούς. Αυτός ο ίδιος ο όρος «θαύμα» δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να δείχνει την αδυναμία να γίνει αντιληπτό το γιατί και το πώς του Ελληνικού Πολιτισμού. Γιατί η λέξη «θαύμα» παραπέμπει σε καταστάσεις έξω από τη φυσική νομοτέλεια και την κοινωνική πραγμάτωση. Συχνά πολλή φαιδρότητα χαρακτηρίζει τις προσπάθειες ερμηνείας του Ελληνικού Πολιτισμού που τον αποδίδουν σε ... όντα που έχουν έρθει από το Υπερπέραν κλπ, κλπ. Κι όμως η ερμηνεία είναι τόσο απλή, σαν το αυγό του Κολόμβου: η Δημοκρατία έφτιαξε την Ελλάδα, γιατί έγινε αιτία να εφευρεθεί η φωνητική - αλφαβητική γραφή και να αξιοποιηθεί ο εγκέφαλος πλήθος ανθρώπων, πολιτών και μη πολιτών, ανδρών και γυναικών, πράγμα που δε θέλησαν και δε μπόρεσαν να κάνουν τα μη δημοκρατικά πολιτεύματα. Όμως οι τόσο απλές και οφθαλμοφανείς ερμηνείες είναι πολύ δύσκολο να γίνουν αποδεκτές.

Αλέξανδρος Κόντος
Φιλόλογος - Γλωσσολόγος - Κοινωνιολόγος

Ελληνική γλώσσα

Ενδιαφέρον βίντεο κι ενδιαφέρων διάλογος από κάτω

ΕΔΩ: Ελληνική γλώσσα

Ακόμα κι αν περάσει το σχέδιο Σόιμπλε, η χώρα χρειάζεται αντιπολίτευση!

Ο Σόιμπλε, σαν εκπρόσωπος της νεοφιλελεύθερης δεξιάς, έχει σκοπό να τιμωρήσει την Ελλάδα και να την πετάξει -ει δυνατόν- έξω από το Ευρώ. Αυτά είναι δικά του λόγια και ποτέ δεν τα έχει αρνηθεί. Κάποιες περιόδους μόνο αναμένει κι ύστερα προχωρά πάλι, όπως το 2012 και το 2015 κι όπως και τώρα, που έχει βάλει όλα του τα όπλα σε εφαρμογή, στο στενό χρονικό περιθώριο μέχρι τον Ιούλιο του 2017. Το ξανάκανε το 2015 και πάλι στο διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου όπως και τώρα. Τότε δεν χρειαζόταν αφορμή, είχε το ίδιο το γεγονός της εκλογής Σύριζα να τον κινητοποιεί και τον Βαρουφάκη να του δίνει προσχήματα. Τώρα εφορμά με ορίζοντα τις γερμανικές εκλογές και πρόσχημα την μονομερή απόφαση για το επίδομα των 300 ευρώ τα Χριστούγεννα και την αποχώρηση του ΔΝΤ. Στην τακτική Σόιμπλε σιγοντάρει η σημερινή φιλοευρωπαϊκή αντιπολίτευση μη αντιλαμβανόμενη το είδος της επίθεσης και τις επιπτώσεις του ή αδιαφορώντας γι αυτό.

Ο Σύριζα πρέπει να περάσει από το μάτι της βελόνας για να επιζήσει στην κυβέρνηση χωρίς να χάσει εντελώς την ταυτότητα και χρησιμότητά του σαν λαϊκό αντίβαρο στις εντόπιες νεοφιλελεύθερες δυνάμεις. Για να το πετύχει στη μέχρι σήμερα θητεία του υπέγραψε μνημόνιο (το τρίτο), το έπαιξε φιλοκαραμανλικός, φιλοευρωπαίος, σοσιαλδημοκράτης, φιλόθρησκος ... τα έκανε όλα. Ώσπου έφτασε στον κόμπο που υπάρχει στο κτένι. Του ζητούν να μας κάνει εκείνος Βουλγαρία πριν προλάβουν να μας κάνουν οι άλλοι. Μόνο που οι "άλλοι", οι πρόθυμοι να εφαρμόσουν μέτρα, ως τώρα είχαν μιαν αντιπολτευση απέναντί τους. Αν εφαρμόσει ο Τσίπρας τα μέτρα, παύει και αυτή η τελευταία πολυτέλεια για τους Έλληνες. Κι αυτό δεν μπορεί, δεν δικαιούται ο Σύριζα να τους το στερήσει.

Υπάρχει η λογική που λέει ότι τα οφέλη από την ύπαρξη μιας αριστερής κυβέρνησης ξεπερνούν κατά πολύ τις αβαρίες που πρέπει να υποστεί ο λαός μας. Ναι, συμφωνώ αλλά ... αυτό έχει ένα όριο. Η μόνη αβαρία που δεν πρέπει να υποστεί ο λαός -κι αυτό κινδυνεύει να πάθει τώρα- είναι να αποστερηθεί το δικαιωμά του να ελπίζει σε μιαν αντιπολίτευση όταν οι πρόθυμοι φιλοευρωπαίοι θα παίρνουν τα μέτρα. Ας τα πάρουν αυτοί. Φτάνουν δυο χρόνια στην κυβέρνηση. Ο Σύριζα δεν πρέπει να μολυνθεί με την λήψη μέτρων που θα τον κάνουν παντελώς άχρηστο. Γιατί η Ελλάδα και η κρίση της όπως και η Ευρώπη με την δική της έχουν μέλλον.

Μαγκιές εκ του ασφαλούς;

Εν όψει της πανηγυρικής διάσκεψης της Ρώμης, ο πρωθυπουργός έστειλε μήνυμα διαμαρτυρίας σε Τουσκ και Γιούνκερ σχετικά με την στάση Πόντιου Πολάτου που κρατούν οι θεσμοί στα εργασιακά. Εύκολο θέμα και -πιθανώς κατά τη γνώμη του- πολύ "αριστερό". Αν σκεφτούμε όμως ότι το ευρωπαϊκό κεκτημένο που ζητά είναι κεκτημένο ΔΕΞΙΩΝ κυβερνήσεων, ε, δεν θα το έλεγες και τόσο εξτρέμ αίτημα ή τέλος πάντων το πρωθυπουργικό μήνυμα μοιάζει με μαγκιά εκ του ασφαλούς.

Αντίθετα ο πρωθυπουργός δεν έστειλε το αναγκαίο και πρέπον μήνυμα ότι η Ελλάδα συζητά μόνο για ό,τι συμφώνησε και δέχτηκε το 2015 με την ΕΕ (και κατόπιν την Ευρωομάδα) και ότι δεν δέχεται ΚΑΜΙΑ συζήτηση για θέματα που δεν περιλαμβάνονται σε εκείνο το πακέτο. Αν το ΔΝΤ θέλει κάποια προαπαιτούμενα για να μετάσχει, ας τα ζητήσει από εκείνους που το θέλουν οπωσδήποτε στο πρόγραμμα κι όχι από την Ελλάδα. Αυτό θα ήταν μαγκιά, έστω κι αν δεν ήταν εκ του ασφαλούς καθώς ο Σόιμπλε παραμένει επικίνδυνος.

Δεν ξέρω αν ο Τσίπρας "περνά ένα δράμα" ή όχι, δεν ξέρω αν σκέφτεται αμέριμνος τα δυο χρόνια που έχει ακόμα στην εξουσία, για τον ελληνικό λαό που τον στήριξε, όμως, η θητεία του ήταν κάτι διαφορετικό και κάτι πολύ περισσότερο από τον υγιεινό περίπατο κάποιων αριστερών στα μεγάλα σαλόνια. Εργαζόμενοι, άνεργοι, συνταξιούχοι, νέοι κτλ. στήριξαν σε αυτόν τις ελπίδες τους. Θέλησαν να πάψει πια να διαχειρίζεται την καταστροφή ο ίδιος ο καταστροφέας και να επικρατήσει μια άλλη λογική που θέλει και μπορεί να προβάλει αντιστάσεις, που ξέρει να λέει και ΟΧΙ. Να λέει "ναι" στα συμφωνηθέντα και "όχι" στις παράλογες απαιτήσεις. Κι αν το ΟΧΙ δεν περνάει ή πρέπει να γίνει "ναι", τότε να προσφεύγει στον λαό.

Ο λαός είναι ο μόνος που μπορεί να αλλάζει την ετυμηγορία του. Ο Σύριζα το σεβάστηκε το 2015 όταν για άλλα ψηφίστηκε κι άλλα αναγκάστηκε να κάνει. Προσέφυγε στον αρμόδιο (τον λαό) κι επιβραβεύτηκε με την επιδοκιμασία του εκλογικού σώματος. Θα πρέπει να κάνει το ίδιο και τώρα. Αν τα πράγματα δεν "βγαίνουν", αν του ζητούν να θυσιάσει τον ελληνικό λαό για να του δώσουν τα απαραίτητα χρήματα ώστε να παραμείνει στην εξουσία, ο Σύριζα πρέπει να κάνει εκλογές. Κάθε άλλη στάση καθώς κι η επίκληση οποιασδήποτε άνωθεν αναγκαιότητας που επιβάλει -δήθεν- την παραμονή του στην εξουσία θα είναι ανεντιμότητα και θα τιμωρηθεί δεόντως.

Γιατί όχι εκλογές;

Δεν πρέπει να δεχτεί ο Σύριζα να γίνει ο καταστροφέας των όποιων ελπίδων έχουν οι συνταξιούχοι για αξιοπρεπή διαβίωση και η Ελλάδα για ανάκαμψη!

Είναι βέβαιο πλέον ότι ο Σόιμπλε πιέζει (με τη βοήθεια του ΔΝΤ που έχει μπει για τα καλά στο κόλπο) να ξεπατώσει τον Σύριζα και τους συνταξιούχους και τους Έλληνες. Κι η κυβέρνηση, ως τώρα, φαίνεται να έχει μπει κι εκείνη στο κλίμα της παρακμής και των επιδιώξεων του Σόιμπλε με μόνο στόχο τη μακροημέρευσή της. Δημιουργείται επομένως μια κατάσταση δίνης προς τα κάτω που κάπως πρέπει να σπάσει. Κι ο μόνος τρόπος φαίνεται να είναι η παραίτηση της κυβέρνησης κι οι εκλογές, γύρω στον Ιούλιο-Αύγουστο. Να εξηγηθώ καλύτερα:

Τα μέτρα για τις συντάξεις είναι ουσιαστικά το μόνο σοβαρό ζήτημα που θέτουν οι δανειστές και δευτερευόντως το αφορολόγητο και το εργασιακό. Όμως ενώ αφορολόγητο και εργασιακό θεωρούνται (και είναι ακόμα και για την πλευρά ΔΝΤ-Σόιμπλε) ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ, μέχρι να ισορροπήσει η Ελλάδα τα οικονομικά της, στο ασφαλιστικπό επιχειρείται μια επέμβαση με μόνιμα χαρακτηριστικά από τα οποία ΠΟΤΕ' δεν θα ανακάμψουν οι συνταξιούχοι κια τα οποία θα οδηγήσουν σε πρόσθετη ύφεση λόγω της δραματικής μείωσης της κατανάλωσης. Κι όμως, η κυβέρνηση φαίνεται να τα συζητά, δείχνει να τα έχει αποδεχτεί και πετάει συνέχεια την μπάλα στην εξέδρα μιλώντας για κάθε τι άλλο εκτός του σημαντικού. Το βλέπει κανείς αυτό από διάφορες δηλώσεις που γίνονται αλλά κυρίως από τον τρόπο προβολής των θεμάτων από την ΕΡΤ και το Κόκκινο. Δεν ξέρω αν αυτό είναι προπέτασμα καπνού, αν όμως η κυβέρνηση έχει αποδεχτεί τέτοιες ρυθμίσεις τότε θα αποδειχτεί όχι απλά ίδια με εκείνους που κατηγορεί αλλά και πολύ χειρότερη, δεδομένου ότι θα προσθέσει τη δική της καταστροφική συμβολή στο ήδη ρημαγμένο τοπίο και θα έχει εξαφανίσει και κάθε ελπίδα-προοπτική ανατροπής αυτής της κατάστασης.

Μόνη λύση για την κυβέρνηση, αν οι δανειστές επιμείνουν (και Σόιμπλε-ΔΝΤ θα επιμείνουν όπως φαίνεται) είναι η ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ. Να μην ψηφίσει μέτρα τέτοια τα οποία και θα την καταδικάσουν σε πλήρη ανυποληψία αλλά και θα εξαφανίσουν κάθε προοπτική επαναφοράς μιας στοιχειώδους κανονικότητας. Ας σκεφτεί ότι στη ζυγαριά έχει να βάλει από τη μια δυο χρόνια κυβερνησιμότητας ακόμη υπό ασφυκτική λαϊκή πίεση και κατακραυγή (αν έχει διαπράξει το "έγκλημα") κι από την άλλη την δυνατότητα δυο εκατομμυρίων Ελλήνων (τουλάχιστον) να αντιδράσουν. Μπορεί να μείνει δυο χρόνια ακόμα στην εξουσία με αντάλλαγμα την καταβύθιση στην εξαθλίωση και του μόνου μέρους της κοινωνίας που έχει απομείνει (οικονομικά) λαβωμένο αλλά ζωντανό και -το σημαντικότερο- με ακόμα χειρότερο αντάλλαγμα την οριστική εκμηδένιση κάθε ελπίδας για την κοινωνία!!

Αν οι δανειστές (Σόιμπλε-ΔΝΤ), πριν φύγουν τον Σεπτέμβρη, την φέρουν στο σημείο ΝΑ ΠΡΕΠΕΙ οπωσδήποτε να λάβει τέτοια μέτρα για να της δώσουν χρήματα (έστω και με "γέφυρα") τον Ιούλιο, τότε πρέπει να προκηρύξει εκλογές αρνούμενη να τα δεχτεί. Κι ας βγει ο Μητσοτάκης να τα εφαρμόσει. Με τον Σύριζα ζωντανό να μην έχει δεχτεί την καταστροφή και με την ελπίδα επανόδου ζωντανή. Γιατί τότε, επάνοδος του Σύριζα θα είναι επάνοδος του λαού με δυνατότητα αναστροφής των πεπραγμένων της ΝΔ σε ενα νέο ενδεχομένως πολιτικό τοπίο. Αλλιώς η παραμονή του Σύριζα στην κυβέρνηση θα είναι μόνο οι τελευταίες μέρες της Πομπηίας πριν την έκρηξη. Ό,τι φάνε κι ό,τι πιούνε πάνω στο πτώμα ενός λαού που τους εμπιστεύτηκε. Ακόμα ελπίζω ότι αυτό δεν θα το αφήσει ο Τσίπρας και η ηγετική του ομάδα να συμβεί.

Ο ΓΑΠ και ο Σύριζα

Το ΔΝΤ θα φύγει από το ελληνικό πρόγραμμα, το ξέρουμε αυτό. Όχι μόνο γιατί άλλαξε το καταστατικό του πρόσφατα και με τις νέες διατάξεις απαγορεύεται να μπει σε πρόγραμμα με χρέος μη βιώσιμο (κι έχει αποφασίσει πως το ελληνικό χρέος είναι μη βιώσιμο) αλλά και γιατί η διοίκηση Τραμπ το θέλει εκτός Ελλάδας. Αν μπει θα το κάνει με ενα μικρό ποσό για ένα μόνο χρόνο μέχρι το 2018 που λήγει και το ευρωπαϊκό πρόγραμμα δανειοδότησης του 3ου μνημονίου. Το πιθανότερο όμως είναι πως ούτε και τόσο λίγο δεν θα μπει, θα αποχωρήσει αμέσως μόλιες τελειώσουν οι γερμανικές εκλογές ώστε να μην δημιουργήσει πρόβλημα στους χριστιανοδημοκράτες.

Ο Σόιμπλε θα φύγει από καγκελάριος (οικονομικών) της Γερμανίας. Μετά τις εκλογές του Σεπτέμβρη είτε σχηματίσουν κυβέρνηση οι κεντροαριστεροί (Σοσιαλδημοκράτες με τους Πράσινους και την Αριστερά) είτε σχηματιστεί και πάλι ένας "μεγάλος" συνασπισμός (χριστιανοδημοκράτες και σοσιαλδημοικράτες) υπό τον όρο που έχουν θέσει Γκάμπριελ και Σουλτς να μην είναι ο Σόιμπλε στο Οικονομίας, και στις δυο περιπτώσεις ο Σόιμπλε φεύγει.

Στο τέλος αυτού του χρόνου ΔΝΤ και Σόιμπλε φεύγουν από μπροστά μας. Το θέμα η ζημιά που μπορούν να κάνουν μέχρι τότε, και δυστυχώς, μπορούν να κάνουν πολλά. Μπορούν να δυναμιτίσουν κάθε περίπτωση μελλοντικής ανάκαμψης της οικονομίας αν μας βυθίσουν σε ένα νέο φαύλο κύκλο ύφεσης και χρηματιπιστωτικής ασφυξίας. Να τα πάρουμε όμως ένα προς ένα:

Η ύφεση θα προέλθει από τις νέες περικοπές που απαιτούν στις συντάξεις και από τις νέες απολύσεις. Αν ρίξουν τις προσωπικές διαφορές και μειώσουν τη συμμετοχή του κράτους στο ασφαλιστικό, θα μειωθούν κατά 7-8% τα μισθολογικά έξοδα του κράτους, με αποτέλεσμα κατά 3-4% περίπου μείωση της κατανάλωσης με άμεση ισόποση επίπτωση στο ΑΕΠ. Η μέθοδος αυτή εφαρμόστηκε στην Ελλάδα την τριετία 2010-2012 όταν με την μείωση των μισθπών και την κατάργηση των επιδομάτων (δώρων κλπ) κατά 30-40% έπεσαν τα μισθολογικά κόστη του δημοσίου και κατά συνέπεια η κατανάλωση και το ΑΕΠ κατά 25% παρασύροντας στον βυθό την ιδιωτική οικονομία με την μείωση της απασχόλησης και την εκτόξευση της ανεργίας. Σήμερα επιζητούν μιαν επανάληψη της ίδιας κατρακύλας με την ίδια και πάλι μέθοδο αλλά μέσω των συντάξεων αυτή τη φορά. Η απελευθέρωση των απολύσεων στοχεύει στην εύκολη μετακύλιση αυτής της πτώσης της κατανάλωσης και του ΑΕΠ στον ιδιωτικό τομέα. Γι αυτό και η επιμονή να ψηφιστούν οι δυο αυτές ρυθμίσεις (μετά...-ρυθμίσεις) ταυτόχρονα.

Η χρηματοπιστωτική ασφυξία είναι το όπλο που θα χρησιμοποιηθεί αν η Ελλάδα αντιδράσει με καθυστέρηση μέχρι το φθινόπωρο του 2017. Θα πρόκειται για έναν εκβιασμό ώστε να επιτευχθεί ο νέος τωρινός συμβιβασμός (όπως εκείνος του 2010-11). Κι επειδή τα μόνα όργανα που μπορούν να κάνουν τον εκβιασμό και να πετύχουν τη νέα μείωση του ΑΕΠ είναι ο Σόιμπλε και το ΔΝΤ γι αυτό όλο το παιχνίδι παίζεται αυτούς τους μήνες, μέχρι την αποχώρηση και των δυο από το ελληνικό προσκήνιο.

Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να προσέξει, μήπως από αλλού φοβάται την ύφεση και από αλλού της προκύψει. Αν ο ΓΑΠ ήταν ήρωας, αφελής ή προδότης θα το κρίνει η ιστορία, αν όμως ο Σύριζα επαναλάβει την γκάφα του δεν θα χρειαστεί τόσος πολύς χρόνος.

Σε ποιο ύψος (περικοπών) θα σταθεί ο Σύριζα;

Τη γνώμη μου για τη διαπραγμάτευση την έγραψα (Περιμένοντας να μάθουμε τα προαποφασισμένα, 28/2/2017). Θεωρώ ότι όλα έχουν προαποφασισθεί και το μόνο που μένει είναι το περιτύλιγμα. Το βασικό θέμα είναι οι συντάξεις, και δεύτερο το αφορολόγητο. Τρίτο και καταϊδρωμένο παίζει το θέμα των εργασιακών, οι Ευρωπαίοι ούτε που νοιάζονται καν γι αυτό. Τους νοιάζει το αφορολόγητο (που θα μειωθεί ούτως άλλως) και τον Σόιμπλε τον νοιάζουν οι συντάξεις. Όπως και το ΔΝΤ. Σε αυτό συμφωνούν απόλυτα. Και δεν θέλουν απλά μείωση, θέλουν ΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΗ! 

Αυτή η "προσωπική διαφορά" που έβαλε ο Κατρούγκαλος, από τη μια, είναι ενοχλητική γι αυτούς ρύθμιση αλλά, από την άλλη, είναι και σκαλοπάτι για να έχουν μειώσεις της τάξης του 40% που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν αδύνατες, δεν θα τολμούσε κανείς να τις ζητήσει. 

Σίγουρα λοιπόν θα μειωθούν οι συντάξεις. Το θέμα είναι πόσο; Αν κοπεί ΟΛΟΚΛΗΡΗ η προσωπική διαφορά (έστω και σε βάθος πεντεαετίας) αυτό θα σημαίνει μείωση του εισοδήματος εκατοντάδων χιλιάδων οικογενειών κατά ποσοστό ίδιο με εκείνο της πρώτης καταστροφής (του 2011-13). Και μάλιστα αυτή τη φορά η μείωση θα είναι προσθετική στην προηγούμενη οπότε θα είναι καταστροφική. Εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχοι, απροστάτευτοι πλέον λόγω ηλικίας και εκτός εργασίας, θα βρεθούν σε θέση επαίτη, η δε εσωτερική ζήτηση θα συρρικνωθεί απόλυτα εξαφανίζοντας κάθε προοπτική ανάπτυξης.

Μπορεί ο Σύριζα να δεχτεί κάτι τέτοιο; Φυσικά και μπορεί. Το έχει ήδη κάνει, απλά δεν ξέρουμε σε ποιο βαθμό. Αν έχει αποδεχτεί (έστω και με πενταετία μειώσεων) να εξαφανιστεί ολόκληρη η προσωπική διαφορά τότε θα οδηγήσει και την κοινωνία σε πλήρη διάλυση και τα ποσοστά του στα παλιά γνώριμα επίπεδα. Και, βέβαια, για τους υπουργούς και τους βουλευτές του, τι είχαν τι έχασαν. Θα έχουν κάνει και ένα πέρασμα από τα σαλόνια της ολιγαρχίας με το κεφάλι ψηλά, όμως τα χαμηλότερα στελέχη του Σύριζα θα βρεθούν σε πολύ δύσκολη θέση. Αποδέχτηκαν τον συμβιβασμό του 2015 ελπίζοντας ότι η κυβέρνηση θα καταφέρει -έστω και με τους γνωστούς περιορισμούς του τρίτου μνημονίου- να βγάλει τη χώρα από το τούνελ χωρίς τις απώλειες που θα είχαν οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι από τις ρυθμίσεις που θα αποδεχόταν η δεξιά. Αν δουν ότι η κυβέρνηση αποδέχτηκε όρους χειρότερους κι από ό,τι είχε ονειρευτεί η δεξιά (είχε αποδεχτεί τη ρήτρα μηδενικού ελλείματος στα επικουρικά και κάποιες μειώσεις στις συντάξεις) τότε θα έχουν μεγάλες δυσκολίες να δικαιολογήσουν αυτό που έγινε το 2015, κι όχι μόνο τα στελέχη αλλά κι οι απλοί ψηφοφόροι όπως ο υποφαινόμενος.

Ας ελπίσουμε ότι Τσακαλώτος και Τσίπρας ξέρουν τι κάνουν κι ότι η καθυστέρηση που εφαρμόζουν εδώ και μερικούς μήνες θα αποδώσει. Ο Σόιμπλε μάλλον φεύγει αλλά όχι πριν τον Δεκέμβρη. Ως τότε τι γίνεται;

Ας ελπίσουμε ότι οι βουλευτές, έστω κι αν δεν λένε τίποτε δημοσίως, θα πιέσουν και θα απειλήσουν για να μην γίνει αποδεκτό το καταστροφικό σενάριο. 

Το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει!

Θα το έχετε ακούσει αυτό το τραγούδι
Κι αν δεν το έχετε ακούσει ως τώρα, ακούστε το εδώ.
Το έφτιαξαν οι ΛΑΡΓΚΟ που ψυχή και δημιουργός τους είναι ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, γιος του μεγάλου τροβαδούρου Θανάση Παπακωνσταντίνου.
Δεν ξεχειλίζει απλά το ταλέντο, κάτι παραπάνω.

Οι στίχοι του τραγουδιού που βάζω παρακάτω είναι του ίδιου του Θανάση Παπακωνσταντίνου.
Μιλάνε για μια αδιόρατη θλίψη που βάζει τους ανθρώπους σε κίνηση (σαν βουκέντρα) από την αρχή του χρόνου, σε αντίθεση με τους "κυρίους δεν με μέλλει" που χάνοντας την "θλίψη" (σαν αδιόρατο βελούδο, σα μετάξι, την βρίσκει ο Θανάσης) χάνουν και την ουσία της ζωής.
Φυσικά αυτή η ανησυχία αφορά μόνο στους ανθρώπους (συνείδηση) γιατί τα μικρά παιδιά και τα ζώα και τα δέντρα ζουν τη φυσική τους ζωή και δεν χρειάζονται βουκέντρες και θλίψεις που σε κάνουν να μην σε χωράει ο τόπος.

ΟΙ ΣΤΙΧΟΙ του Θανάση Παπακωνσταντίνου

Έχω μια θλίψη που έρχεται απ' την αρχή του κόσμου
μαζί με την βαθιά πνοή, την παγωμένη λάμψη.
Μπήκε στο πρώτο κύτταρο σαν μια μικρή ακίδα
κι, ότι απ' αυτό γεννήθηκε, θέλησε να υποτάξει.

Τ'αμέριμνα μικρά παιδιά, τα ζώα και τα δέντρα
ποτέ της δεν τα γλέντησε, δεν είχε τι να κάνει.
Μα αν έβρισκε συνείδηση, έβγαζε την βουκέντρα
κι έσπρωχνε την βαρύθυμη στην τρομερή χοάνη.

Θλίψη σαν αδιόρατο βελούδο, σαν μετάξι.
Κανείς δεν την ανίχνευσε, δεν βρέθηκε ο τρόπος.
Δεν σου φωνάζει: ''Είμ' εδώ!'' κι, ενώ όλα είναι εντάξει,
αυτή ‘ναι που θα φταίει, αν δεν σε χωράει ο τόπος.

Όπου τα λόγια είναι φτωχά, το πένθος είναι γλέντι
κι όπου μπορούν να ερωτευτούν η όμορφη κυρία 
-που από τα ψώνια της γυρνά στο σπίτι ευτυχισμένη-
κι ο σκελετός που βρέθηκε κάπου στην Σιβηρία

Στρατιές περάσαν απο κεί, χαθήκανε στην δίνη, 
σε μιά πραγματικότητα ρευστή σαν άγριο μέλι.
Οι ανήσυχοι σταυρώθηκαν, οι ήσυχοι τρομάξαν
κι ένας περίπου αλώβητος: ''Ο κύριος δεν με μέλει".

Θλίψη σαν αδιόρατο βελούδο, σαν μετάξι.
Κανείς δεν την ανίχνευσε, δεν βρέθηκε ο τρόπος.
Δεν σου φωνάζει: ''Είμ' εδώ!'' κι, ενώ όλα είναι εντάξει,
αυτή ‘ναι που θα φταίει, αν δεν σε χωράει ο τόπος.

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ του Κωσνταντή Παπακωνσταντίνου

Άκης

Η πρόσκληση τα λέει όλα.
Για όσους τον γνώριζαν, ο Άκης ήταν ένας φίλος.
Το έργο του έχει ενδιαφέρον και για όσους δεν τον γνώριζαν.

ΚΥΝΙΣΜΟΣ

Από την Βικιπέδια τα πήρα αυτά που ακολούθουν, δεν είναι ούτε φιλοσοφική διατριβή ούτε διδακτορικό. Πρόκειται για τις αρχές των "Κυνικών Φιλοσόφων" της αρχαιότητας που ονομάστηκαν έτσι γιατί σύχναζαν στο γυμναστήριο του Κυνόσαργες (κάπου απέναντι από τον ναό του Ολυμπίου Διός). Ιδρυτής της σχολής ο Αντισθένης (ήταν μαθητής του Σωκράτη), κύριος εκπρόσωπος ο Διογένης από τη Σινώπη τπυ Πόντου, συνεχιστές ο Κράτης, η Ιππαρχία, ο Μητροκκλής κλπ.

Για την Ιππαρχία έπρεπε ίσως να γράψω κάτι την "ημέρα της γυναίκας" αλλά είχα εκνευριστεί με την απίστευτη κοινοτυπία που κυκλοφορούσε σε όλα τα μέσα και δεν έγραψα τίποτε. Θα γράψω όμως εν καιρώ.

Τα όσα ακολουθούν τα παραθέτω γιατί κάποιοι ίσως τα βρουν ενδιαφέροντα και, μάλιστα, πολύ χρήσιμα στην κατάσταση στην οποία μας οδηγούν τα μνημόνια:

ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ "ΚΥΝΙΚΗΣ" ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

1. Κατά τους «Κυνικούς», η Φιλοσοφία οφείλει ν' ασχολείται με την καθημερινή ζωή και με κάθε τι που είναι συγκεκριμένο και απτό και να παρακάμπτει, ως ματαιοπονία, τον κόσμο των αφηρημένων εννοιών. Για την Αρετή, η οποία ορίζεται ως σκοπός της ζωής, δεν απαιτείται πολυμάθεια, και στην κατάκτησή της δεν συντελεί διόλου η μελέτη πολύπλοκων αντικειμένων όπως η Γεωμετρία, η Μουσική και η Λογοτεχνία. Ανίσχυρες και παραπλανητικές είναι επίσης όλες οι ενασχολήσεις με μεταφυσικά, γλωσσολογικά και επιστημονικά ζητήματα. Ως βασικά εργαλεία διακίνησης των ιδεών της Σχολής αναγνωρίζονται μόνον το έμπρακτο παράδειγμα και η συγγραφή «διατριβών» και «σάτυρας».
2. Σημαντικό είναι το απτό άτομο και όχι η αόριστη και γενική έννοια «Ανθρωπότης» και η λεγομένη «κοινή ανθρώπινη φύσις». Το «καλό» ισχύει για τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά, σε προσωπική βάση, και η «ευδαιμονία» αποκτάται με την εξασφάλιση της μέγιστης δυνατής εσωτερικής αυτάρκειας μέσω της απελευθερώσεως από τις μεταβολές της Τύχης και των άλλων εξωτερικών του εαυτού (και συχνά απειλητικών προς αυτόν) δυνάμεων του κόσμου. Ο «ευδαίμων» άνθρωπος οφείλει να είναι επιμόνως αδιάφορος και υπομονετικός απέναντι στις όποιες συμφορές. Το κέντρο βάρους της ηθικής και της συνειδησιακής αλλαγής τοποθετείται από τους Κυνικούς αποκλειστικώς στο άτομο, πέρα από κάθε εξωτερικό δεδομένο, όπως θεσμούς, συνήθειες, απόψεις, έξεις, κανόνες, παρορμήσεις, σχέσεις. Η όποια αλλαγή και βελτίωση είναι αποκλειστικώς εσωτερική ανθρώπινη υπόθεση, εντελώς ανεξάρτητη από την όποια κοινωνική, πολιτισμική, πολιτική και οικονομική πραγματικότητα. Η εσωτερική συνειδησιακή αλλαγή είναι απείρως πιο σημαντική από κάθε πολιτικοκοινωνική τέτοια, σε βαθμό που η τελευταία να καθίσταται ακόμη και αδιάφορη.
3. Πρέπει να αντιμετωπισθούν με τη μέγιστη περιφρόνηση τα όσα αιχμαλωτίζουν τους ανθρώπους στα δεσμά των «αναγκών», δηλαδή ο πλούτος, η πολυτέλεια, τα αξιώματα, η δόξα, οι απολαύσεις κ.ά. Η ειρήνη του πνεύματος και η ακμή του σώματος, κατακτώνται μέσω μίας απλής και λιτής διαβιώσεως, της λεγόμενης «εντίμου πενίας». Στον άμετρο και αφιλοσόφητο άνθρωπο, τα αποκτήματα κατά κανόνα γίνονται αδυσώπητοι και εκνευριστικοί κτήτορες, και η λεγομένη «κοινωνική θέση» ή τα διάφορα αξιώματα γίνονται δυνάστες των κατόχων τους, τους οποίους εν τέλει καταπίνουν. Ο Κράτης αποκαλεί «ημιονηγούς» τους στρατηγούς, ενώ κατά τον Διογένη ο «Κυνικός» είναι πιο προνομιούχος από τον θεωρητικώς ισχυρότερο όλων των ανθρώπων, τον τύραννο, επειδή ο τελευταίος έχει πάρα πολλά να χάσει, άρα και πάρα πολλές αιτίες για να φοβηθεί (Δίων Χρυσόστομος 8, 17). Ενώ ο τύραννος τρέμει συνεχώς, ο «Κυνικός» δεν φοβάται απολύτως τίποτε, διότι δεν έχει, ή δεν θεωρεί, τίποτε δικό του, αλλ' αντιθέτως, χαλαρωμένος και εσαεί ελεύθερος, κυριαρχεί απολύτως πάνω στον φόβο του ως «το μόνο πράγμα που όντως έχει νόημα να φοβάται κανείς».
4. Η εμπειρία και η μέσω των αισθήσεων αντίληψη, αποτελούν τη μοναδική πηγή της Γνώσεως. H μεγαλύτερη από όλες τις ανοησίες είναι το να παίρνει κανείς την ίδια τη ζωή στα σοβαρά, ή, έστω, περισσότερο σοβαρά από όσο η ίδια η φύση της απαιτεί, ως διαδρομή περισσότερο παρά ως άπαν. Ο βίος δεν είναι παρά μία διασκεδαστική περιπέτεια, μία πόρευση μέσα από φιλικά ή εχθρικά δεδομένα και καταστάσεις, και ο θάνατος απλώς το υποχρεωτικό πέρασμα εκτός του έμβιου κόσμου σε κάποια δεδομένη χρονική στιγμή, άρα παντελώς αδιάφορος. Οι νεκροί εκ των πραγμάτων δεν υποφέρουν, οι δε ζώντες για να μην υποφέρουν οφείλουν πρωτίστως να κατανικήσουν τον φόβο του θανάτου. Όπως τονίζει ο Διογένης, η ετοιμότητα του ανθρώπου να πεθάνει ανά πάσα στιγμή είναι εκείνη που τον κάνει πραγματικά ευτυχή και ελεύθερο.
5. Ως συνέπεια των ανωτέρω, οι Κυνικοί, όπως και οι Στωϊκοί με την αυτή συλλογιστική βάση, επιδοκιμάζουν την «εύλογον» αυτοκτονία, δηλαδή την εθελουσία αποχώρηση από τον βίο ως το κατεξοχήν και πάντοτε πρόχειρο εργαλείο εξασφαλίσεως Αξιοπρέπειας και Ελευθερίας. Το ίδιο επιδοκιμάζουν την ευσπλαχνική ευθανασία και όχι αδίκως βεβαίως, αφού, όπως σημειώνει ο Τζαίησον Ξενάκης, «η στάση απέναντι στο δικαίωμα των ανθρώπων να πεθάνουν είναι σημαντική ένδειξη για το πόσο ανθρωπιστική είναι μία κοινωνία». Κανείς δουλοκτήτης και δουλοποιός δεν αρέσκεται στην ιδέα πως ανά πάσα στιγμή είναι εφικτή η οριστική απόδραση κάποιων δούλων του, ή ακόμη και όλων των δούλων του (και δεν είναι διόλου συμπτωματική η καταδίκη κάθε εθελουσίας αποχωρήσεως από τις γνωστές οργανωμένες Θρησκείες που συνεργάζονται στενά με συστήματα πολιτικο-οικονομικού εξουσιασμού).
6. Ο πραγματικά σοφός πρέπει να στέκει αντίθετος στη χρήση γενικών εννοιών και να καλλιεργεί τον αντιιδεαλισμό και τον σχετικισμό. Η «Αρετή» και η «Κακία», υπό την κυρίαρχη, συμβατική και γενική χρήση τους, είναι απλώς λέξεις κενές.
7. Υπάρχει θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα στη «Φύση» (η οποία στηρίζεται στο «Είναι») και το «Νόμο» (ο οποίος στηρίζεται στο «Έθιμον»). Όλοι οι κοινωνικοί θεσμοί είναι συμβατικοί και τεχνητοί, αλλά και αμείλικτοι στραγγαλιστές της ατομικής ελευθερίας αν κανείς διαπράξει το σφάλμα να τους πάρει στα σοβαρά. Η πραγματική απελευθέρωση (από-ελευθέρωση), επιτυγχάνεται μέσω της εκ θεμελίων επαναξιολογήσεως όλων των αξιών και της συνειδητοποιήσεως του απρόσμενα μεγάλου αριθμού πραγμάτων που μπορούν να διαγνωσθούν, και εν συνεχεία ν' αντιμετωπισθούν ως περιττά ή παντελώς άχρηστα. Πολιτισμός σημαίνει κατακλυσμός από άχρηστα αντικείμενα, σκουπιδοπαραγωγή, σκουπιδοσυλλογή, σκουπιδαποθησαύρισμα και σκουπιδολατρία, συνεπώς ο «Κυνικός» οφείλει να διαβιεί με τρόπο που ν' αποδεικνύει το πόσο ελάχιστα είναι τα πράγματα τα οποία όντως απαιτεί ένας βίος Ελευθερίας και Αυτο-εξαρτήσεως. Το ιδανικό του «Κυνικού», είναι η πλήρης απουσία των οποιωνδήποτε δεσμών. Όταν μηδενίζεται η ένταξη, μηδενίζονται οι απώλειες και συνεπώς ο άνθρωπος μένει αυτάρκης, αυτεξούσιος και ευδαίμων, όπως ένας ένσαρκος Θεός, του οποίου οι πραγματικές ανάγκες περιορίζονται στη βιολογική διατήρηση και μόνον εκεί. Οι πραγματικοί Θεοί θεωρούνται τέτοιοι, επειδή ακριβώς δεν χρειάζονται απολύτως τίποτε και η Αυτάρκεια είναι πρωτεύον χαρακτηριστικό τους.
8. Ως υπογράμμιση της ανθρώπινης Αυτάρκειας, ο «Κυνικός» δεν χρειάζεται καν τον λεγόμενο προσωπικό χώρο, για τον οποίο πασχίζουν σε όλον τους τον βίο οι άλλοι άνθρωποι, αλλ' αντιθέτως λειτουργεί πάντοτε δημοσίως, ακόμη και στις περιπτώσεις του φαγητού, του ύπνου ή και αυτού ακόμη του ερωτισμού. Σε αντίθεση προς τα ισχύοντα, το να κρύβεται κανείς καθ' οιονδήποτε τρόπο, για τον «Κυνικό» αποτελεί όνειδος, επειδή καταδεικνύει φοβικότητα, υποκρισία και αρρωστημένη μυστικοπάθεια. Ο Κράτης και η Ιππαρχία αποτολμούν να κάνουν δημοσίως έρωτα, ενώ ο Διογένης, αυνανιζόμενος στο κέντρο της Αγοράς, αναφωνεί ότι είναι κρίμα από τη φύση να μη μπορούν οι θνητοί να χορτάσουν αναλόγως την πείνα τους χαϊδεύοντας απλώς την κοιλιά τους.
9. Για τους «Κυνικούς», ακόμη και οι θρησκείες είναι «προϊόντα ανθρώπινης συνήθειας». Κατ' αυτούς, ο Κόσμος διοικείται από έναν «Θείο Νού», που δεν μπορεί ν' αναπαρασταθεί με εικόνα διότι, απλώς, τίποτε επί γης δεν ομοιάζει προς αυτόν. Οι Θεοί πάντως του Εθνικού Πολυθεϊσμού, μπορούν να θεωρηθούν «πολλές μορφές» αυτού του «Θείου Νοός», οπότε η ερμηνεία της φύσεώς τους καθίσταται δυνατή μέσω της αλληγορίας.
10. Η Αρετή είναι διδακτέα και από τη στιγμή που θα κατακτηθεί είναι παντελώς αδύνατον να απωλεσθεί. Ο κάτοχός της, ο «Κυνικός» σοφός, είναι απολύτως ελεύθερος και αυτάρκης, αφού, με το να είναι τέτοιος, κατέχει όλον τον πλούτο που μπορεί να αφορά την ανθρώπινη φύση. Σε αντίθεση προς αυτό που πάρα πολλοί πιστεύουν, η αντισυμβατικότητα του «Κυνικού» δεν είναι απλώς ένα εντόνως δραματικό μέσον για την επίτευξη ενός σκοπού ή για την άμεση ενόχληση του μέσου, συμβατικού ανθρώπου, με την ελπίδα ενός πιθανού αφυπνιστικού σοκ, αλλά αποτελεί, όπως πολύ σωστά τόνισε ο Ξενάκης, «αναπόσπαστο στοιχείο της προσωπικότητος του Κυνικού, που είναι ακέραιος και συνεπής. Αυτό που λέει το εννοεί και αυτό που πρεσβεύει το εφαρμόζει».