Ένα φάντασμα πλανιέται στην Αθήνα: το σόου Τραμπ να μεταφερθεί στο Αιγαίο, στην Κύπρο, με τον Μητσοτάκη στον ρόλο του Ζελένσκι
Μια ασυνήθιστη εικόνα της νέας διεθνούς τάξης μεταδόθηκε αυτές τις μέρες από το Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου: η οιονεί σύσκεψη, ουσιαστικά ενημέρωση, του πρόεδρου Τραμπ με τους ηγέτες της ευρωπαϊκής Συμμαχίας των Προθύμων και της Ουκρανίας, διεξήχθη με τον ίδιο πίσω από το γραφείο του διοικητή και τους άλλους παρατεταγμένους εν σειρά στις καρεκλίτσες τους, υπασπιστές και ορντινάτσες.
Το τραμπικό mise en scene, μπρουτάλ όπως ο ίδιος, ήταν ακόμη μια παγίδα ταπείνωσης και ντροπής, ένα συμβολικό ράπισμα, όχι μόνο για τον τελειωμένο Ζελένσκι που υφίσταται τα σβερκώματα και τις ενδυματολογικές υποδείξεις της τυραννικής οικειότητας Τραμπ, αλλά κυρίως προς τους εκπροσώπους των χωρών-βασάλων της Ευρώπης, και μιας αποσυντεθειμένης Ευρωπαϊκής Ενωσης, συρρικνωμένης στο ανυπόληπτο πρόσωπο μιας εσαεί ερευνώμενης για μίζες.
Η ταπείνωση φάνηκε κυρίως στη σωματική έκφραση του Γάλλου προέδρου Μακρόν, σε όσα είπε και σε όσα δεν είπε, στο πώς τα είπε. Επικεφαλής μιας κυβέρνησης μειοψηφίας, εισηγητής ενός αντικοινωνικού προϋπολογισμού, κουβάλησε επιπλέον από την Ουάσινγκτον στο Παρίσι την υποχρέωση να συγχρηματοδοτήσει την αγορά αμερικανικών όπλων ύψους 100 δισ. για την Ουκρανία... Αυτή άλλωστε είναι η ουσία των περίφημων «εγγυήσεων ασφάλειας» προς την κατεστραμμένη και ακρωτηριασμένη Ουκρανία: ένας ρηχός ευφημισμός για να περιγράψει τη συνθηκολόγηση. Η Ουκρανία θα χάσει 15-20% των εδαφών της, θα εκχωρήσει όλους τους φυσικούς πόρους, και θα μείνει βουλιαγμένη στα χρέη για το υπόλοιπο του 21ου αιώνα. Η μετανάστευση των Ουκρανών τώρα μόλις αρχίζει.
Στο μυαλό του εργολάβου
Είναι φανερό πλέον ότι η τραμπική διπλωματία, διεξαγόμενη με όρους άρπαγα εργολάβου, θα ταπεινώνει με φιλικά σβερκώματα και ιταμές προσβολές όσους θεωρεί αδύναμους ή υποτελείς, θα οραματίζεται real estate Florida τη Γάζα, ο Τραμπ θα κλείνει ντιλ με όσους θεωρεί ισχυρούς, όπως η Ρωσία, αυτοκολακευόμενος ως ειρηνοποιός, αλλά αποσιωπώντας τα χαστούκια άρνησης της Κίνας, της Βραζιλίας ή της Ινδίας.
Διότι το μυαλό του άξεστου Τραμπ –και η MAGA του– αδυνατεί να συλλάβει το ιστορικό τέλος του μερκατορικού χάρτη, την εποχή του Παγκόσμιου Νότου, αδυνατεί να συλλάβει το ιστορικό βάρος των πολιτισμών της Ανατολής, αδυνατεί να χωρέσει ακόμα και τις συλλήψεις των Αμερικανών αρχιτεκτόνων του Ψυχρού Πολέμου και της μεταψυχρής εποχής, από τον Κέναν ώς τον Κίσινγκερ και τον Μπρεζίνσκι. Φαίνεται όμως, ως νταής, να αντιλαμβάνεται ήδη ότι, αφενός, τα πρώτα του πυροτεχνήματα έσβησαν άδοξα (Καναδάς, Γριλανδία, δασμοί σε Κίνα, Βραζιλία, Κίνα), αφετέρου, ότι θα είναι νταής μόνο εκεί που μπορεί.
Η θέση της Ελλάδας
Μέσα σε αυτή την παράδοξη ροή, ποια η θέση της Ελλάδας; Η Ελλάδα, μικρό κράτος-έθνος, από της ιδρύσεώς της βρίσκεται σε συναστρία ή και υποτέλεια ως προς τις Μεγάλες Δυνάμεις, πορευόμενη μεταπολεμικά με το δόγμα «Ανήκομεν εις την Δύσιν», αλλά και με κάποιους βαθμούς ευκινησίας, όπως τη γενικά καλή σχέση με τη Σοβιετική Ενωση και τη Ρωσία μετέπειτα, με την Κίνα μετά το 2000, και τις παραδοσιακά καλές σχέσεις με τον αραβικό κόσμο.
Στα ακανθώδη θέματα των ελληνοτουρκικών διαφορών και του Κυπριακού, η Ελλάδα εν γένει ασκεί πολιτική επικαλούμενη ορθώς το διεθνές δίκαιο και το πλαίσιο του ΟΗΕ, και έχοντας επενδύσει στη συμμετοχή της στους μείζονες σχηματισμούς της Δύσης, στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Αυτό το πλαίσιο φαίνεται ότι δεν αρκεί πια, από μόνο του. Ο ΟΗΕ είναι σε αδυναμία, το αμερικανικό ΝΑΤΟ ζητά χρήματα από τους Ευρωπαίους για να τους παρέχει πυρηνική ομπρέλα. Τέλος, η Ε.Ε. που έπαιξε κεντρικό ρόλο στην ελληνική εξωτερική πολιτική, ιδίως με την είσοδο της Κύπρου, φαίνεται πια ότι γεωπολιτικά αλλά και οικονομικά βρίσκεται σε πορεία υποβάθμισης, αν όχι αποσύνθεσης.
Το φάντασμα Ζελένσκι
Ο Τραμπ έβαλε στους εγγυητές ασφαλείας της Ουκρανίας τη μεγάλη δύναμη Τουρκία, κλείνοντάς της το μάτι, ενώ η Τουρκία συμμετέχει ως μείζων εταίρος στο εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ε.Ε. Η Ελλάδα δεν υπάρχει σε κανέναν ευρύτερο σχεδιασμό, παρότι ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης στα δύο μεγάλα θερμά πεδία, Ουκρανία και Παλαιστίνη, υπερακόντισε κάθε πρόθυμο, κερδίζοντας μια ομιλία στο Καπιτώλιο.
Η Ελλάδα δεν κερδίζει τίποτε διπλωματικά, απλώς αιμορραγεί οικονομικά αγοράζοντας λιανική on the spot φρεγάτες, αεροσκάφη και οπλικά συστήματα, που δεν μπορεί καν να τα επανδρώσει με κατάλληλο προσωπικό. Οσο για την αμυντική βιομηχανία: Ακόμη και η ΕΛΒΟ, προνομιακός κατασκευαστής ερπυστριοφόρων και οχημάτων ειδικού σκοπού, πουλήθηκε εξ ολοκλήρου σε ισραηλινή εταιρεία. Καμία αλυσίδα αξίας στην Ελλάδα, ούτε καν στην άμυνα.
Ενα φάντασμα πλανιέται στην Αθήνα: το σόου Τραμπ και το συνοδό κριντζάρισμα για την Ουκρανία, να μεταφερθεί στο Αιγαίο, στην Κύπρο, με τον καταφανώς εξουθενωμένο πολιτικά Μητσοτάκη (ή άλλον πρωθυπουργό) να παίζει τον ρόλο του Ζελένσκι.
