Είδα και πάλι ένα από τα γνωστά δοκίμια περί της ελληνικής γλώσσας που εξηγούσε ότι η Κοινή ελληνική των ελληνιστικών χρόνων (μετά τον Αλέξανδρο) ήταν μια απλοποίηση της Αττικής διαλέκτου (με τους μονοφθογγισμούς διφθόγγων, την άλλη προφορά, την απαλοιφή του απαρεμφάτου κτλ. Ο ισχυρισμός με προκάλεσε να απαντήσω. Έχω ξαναγράψει για αυτό το θέμα κι έχω εξηγήσει ότι η Κοινή δεν μπορεί να είναι απλοποίηση της Αττικής κι ας το ισχυρίζονται σπουδαίοι γλωσσολόγοι. Η Κοινή ήταν η γλώσσα των πολιτικά και στρατιωτικά κυρίαρχων Μακεδόνων στον κόσμο εκείνη την εποχή. Παραθέτω την απάντησή μου στον ισχυρισμό και θα σχολιάσω μετά.
Όλες οι αλλαγές που περιγράφετε (σαν αλλαγές της Αττικής ώστε να προκύψει η Κοινή) δεν είναι απλές "απλοποιήσεις" είναι άλλη διάλεκτος.
Υπάρχει η λανθασμένη εκτίμηση ότι η Κοινή προέρχεται από την Αττική. Χωρίς να παραγνωρίζει κανείς την δύναμη της Αττικής, δεν μπορεί να αποδοθεί σε αυτήν η Κοινή γιατί δεν δικαιολογούνται πολλά παράδοξα αλλά κυρίως τα εξής δύο:
1.- Οι Μακεδόνες επέβαλαν ένα ιδίωμα που δεν ήταν δικό τους (αλλά των Αθηναίων) και το τροποποίησαν κιόλας;
2.- Οι Μακεδόνες που ήταν κατακτητές και είχαν την διοίκηση παντού στα ελληνιστικά βασίλεια δεν είχαν δική τους διάλεκτο; Ούτε ένας δεν έγραψε σε αυτήν;
Κατά την γνώμη μου (κι υπάρχουν επιστήμονες γλωσσολόγοι που λένε το ίδιο) η Κοινή των ελληνιστικών χρόνων ήταν η μακεδονική διάλεκτος, έστω τροποποιημένη ελαφρά υπό την επίδραση της Αττικής. Αυτό απαντά στο πρώτο και το δεύτερο από τα παραπάνω παράδοξα.
Είναι επίσης λογικό σε μια οικουμένη όπου επικρατούν οι Μακεδόνες κυρίως στα μεγάλα νέα κέντρα του ελληνισμού, Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια, Πέργαμος, Πέλλα να μιλούν την δική τους διάλεκτο κρατώντας την Αττική για τα σπουδαία συγγράμματα του παρελθόντος. Η δική τους διάλεκτος αφού δέχτηκε θετικές επιρροές από την Αττική κυρίως αλλά και τις άλλες ελληνικές διαλέκτους, κατέληξε να γίνει η Κοινή καθομιλουμένη στον κόσμο μέχρι την ρωμαϊκή κατάκτηση που έφερε και την λατινική στο προσκήνιο.
Αυτό δικαιολογεί και πολλά άλλα που συνέβησαν στην ελληνική γλώσσα, όπως την διαφορά λόγιας και δημώδους από την εποχή των Ρωμαίων μέχρι πρόσφατα. Υπήρχαν πάντα η αρχαιοπρεπής τάση (προερχόμενη από την Αττική διάλεκτο) και η δημοτική (που προερχόταν από την Κοινή, την μακεδονική). Δεν μπορεί δύο γλωσσικές τάσεις που προέρχονταν από την ίδια (Αττική) διάλεκτο να δημιουργούν επί δύο χιλιάδες χρόνια δύο διαφορετικές εκδοχές. Ο λόγος ήταν ότι οι δύο τάσεις (αρχαΐζουσα και δημοτικίζουσα) προέρχονταν από δύο διαφορετικές διαλέκτους οπότε οι διαφορές τους επέμεναν στο διηνεκές.
Ένα μόνο σχόλιο θα κάνω κλείνοντας. Με το να αγνοούμε ή να απορρίπτουμε εύκολα την προφανή λογική παραπάνω εξήγηση, φτάνουμε στο σημείο να αναρωτιόμαστε ποια γλώσσα μιλούσαν οι Μακεδόνες κι αν ήταν ελληνική, κι επιτρέπουμε να υπάρχει σλαβική μακεδονική χωρίς να υπάρχει η ελληνική μακεδονική πουθενά. Πρόκειται για πολιτικό και γλωσσικό αυτοχειριασμό.
Η γλώσσα που μιλάμε σήμερα είναι η εξέλιξη της μακεδονικής των αρχαίων Μακεδόνων. Έζησε σε κόντρα με την αρχαία ελληνική της Αθήνας και τελικά επικράτησε ώστε σήμερα να την μιλάμε όλοι σαν την Κοινή Νέα Ελληνική γλώσσα.
Τόσο δύσκολο είναι να δεχτούμε το προφανές;
