Ας πω, σήμερα έστω, τις (καθυστερημένες) ευχές μου για ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ το 2016.
Δεν συμφωνώ με όσους λένε ας πάει το 2015 κι ας μην ξαναγυρίσει. Το 2015 γίναν τρεις εκλογικές αναμετρήσεις και βρέθηκα και τις τρεις να έχουν κερδίσει οι επιλογές μου. Δεν μου έχει ξανασυμβεί. Ξέρω ανθρώπους που τις έχασαν και τις τρεις!
Αυτοί λένε ας πάει το '15 στο καλό κι ας μην ξαναγυρίσει.
Για μερικούς το 2015 είχε καλά νέα. Κάποιοι (πάνω από 8.000 απολυμένοι) γύρισαν στις δουλειές τους, οι συνταξιούχοι απέφυγαν τις βασικές περικοπές και μειώσεις (πλην της συνεισφοράς στην υγεία), πολλοί που βρίσκονταν σε κατάσταση απελπισίας βρήκαν ένα μικρό εισόδημα και κοινωνική στήριξη.
Για μερικούς άλλους η χρονιά ήταν μαύρη, κυρίως εξ αιτίας των κάπιταλ κοντρόλ που έφεραν επιχειρηματίες σε απόγνωση και οδήγησαν στην ανεργία αρκετούς εργαζόμενους στις δουλειές αυτών των επιειρηματιών.
Έμποροι και καταστηματάρχες είδαν τη θηλειά να σφίγγει γύρω από τον λαιμό τους ενώ οι δημόσιοι υπάλληλοι είδαν την μαυρίλα της ταγματασφαλίτικης νοοτροπίας των τελευταίων χρόνων του Σαμαρά να χαλαρώνει.
Μέσα σε ένα χρόνο η Ελλάδα άλλαξε όσο ποτέ μέσα στην ιστορία της σαν ελεύθερο κράτος. Ίσως μονάχα το 1923-24 μετά την μικρασιατική καταστροφή και με την συνθήκη ειρήνης, την ανταλλαγή πληθυσμών και τη αβασίλευτη δημοκρατία να είχαμε μιαν ανάλογη εμπειρία σαν έθνος. Η συνειδητοποίηση από τον λαό (και κυρίως από την ηγεσία του) των ορίων που θέτει το διεθνές περιβάλλον, κάτι που ήταν πολύ γνωστό σε όλη τη διάρκεια των εκατόν πενήντα χρόνων από το 1822 μέχρι το 1974 αλλά ξεχασμένο τα τελευταία σαράντα χρόνια (1974-2014), ήταν το νέο που μας έφερε το 2015.
Δεν μας χάϊδεψε τα αυτιά το νέο, αλλά δεν απέχει και πολύ από την αλήθεια. Ο κόσμος σήμερα είναι πολύ πιο καθοδηγούμενος από κάθε άλλη περίοδο στην ιστορία του. Υπάρχει μια μοναδική υπερδύναμη, η Αμερική, που κάνει τη δουλειά της με μεσάζοντες. Το Ισραήλ στρατιωτικά στη Μέση Ανατολή, η Γερμανία οικονομικά στην Ευρώπη, η Ιαπωνία κι η Νότια Κορέα στην Άπω Ανατολή. Ρωσία και Κίνα προσαρμόζονται εξ ανάγκης. Οι Άραβες το ίδιο. Εμείς είμαστε ένας παρίας της οικουμένης. Δέκα εκατομμύρια εντός της χώρας κι άλλα τόσα (ας πούμε) εκτός, μια τρίχα στο χαλί του κόσμου των 6 και 7 δισεκατομμυρίων ψυχών.
Η χώρα είναι όμορφη, ίσως η πιο όμορφη στον κόσμο, αλλά αυτό δεν οφείλεται στους κατοίκους της. Σχεδόν τίποτε δεν έχουν κάνει ακόμα οι κάτοικοι αυτοί, εμείς δηλαδή οι Νεοέλληνες. Ένας Παπανικολάου κι ένας Καραθεοδωρής χτες, ένας Νανόπουλος τώρα, ένας Καβάφης, ένας Σεφέρης χτες, ένας Θεοδωράκης σήμερα. Δεν έχουμε ανακαλύψει κανένα καινούριο εργαλείο, κανένα θεώρημα, κανένα φάρμακο, κανένα στοιχείο, κανένα πλανήτη, τίποτε. Στον διεθνή ανταγωνισμό πνεύματος, προσπερνάμε μόνο τις χώρες της Αφρικής και κάποιες της Ασίας που μέχρι πριν πενήντα χρόνια ήταν σκλαβοπάζαρα. Δεν θα χάσει τίποτε η ανθρωπότητα αν το έθνος μας εκλείψει. Γι αυτό και δεν μας δίνουν σημασία. Όσο για το σπουδαίο παρελθόν μας, όλοι ξέρουν πως δεν είναι δικό μας, κλεμένο είναι και μάλιστα με τρόπο κραυγαλέο. Θαυμάζουμε ναούς θεών που τους λέμε "είδωλα" και αποδεικνύουμε πόσο ξένοι μας είναι ενώ προσκυνάμε μαζικά την Παναγιά της Τήνου. Όσο οι φελάχοι στην Έρημο είναι απόγονοι του Ναρσή και του Αμενόφη άλλο τόσο εμείς είμαστε παιδιά του Αχιλλέα και του Θησέα. Στον τόπο που άνθισε το μοναδικό πολίτευμα στον κόσμο (που θεωρούσε δηλαδή τον λαό πολίτες κι όχι υπηκόους), η Δημοκρατία, εμείς θαυμάζουμε τους ισχυρούς μονάρχες, τον Μεγαλέξανδρο και τον Παλαιολόγο.
Ένα μόνο μεγάλο πλεονέκτημα έχουμε και -απ' ό,τι φαίνεται- δεν το χωνεύουμε και πολύ: την εμπορική Ναυτιλία μας που είναι πρώτη στον κόσμο! Πάντα ήταν μεγάλη η εμπορική ναυτιλία σε αυτόν εδώ τον τόπο, είτε τον κατοικούσαν Έλληνες, είτε Αρβανίτες, είτε Νεοέλληνες. Ήταν ο τομέαας με την μεγαλύτερη επιτυχία μας! Αυτός και η αποδημία, υποχρεωτική συνήθως αλλά αποδοτική για τους αποδημούντες που ξέρουν να επιβιώνουν και να γίνονται καλύτεροι.
Μόνο όταν κατοικήθηκε από Σλάβους δεν τα πήγε καλά στον τομέα αυτόν, ίσως γι αυτό και οι Σλάβοι έχασαν και την εθνική τους ταυτότητα και τη γλώσσα τους κι έγιναν κι αυτοί Νεοέλληνες, αντίθετα με τους Αλβανούς ή τους Βλάχους που έδειξαν φοβερή ανθεκτικότητα.
Ακόμα και οι Ρωμιοί, που γέμισαν την χώρα δυο φορές, εντάχθηκαν σε αυτή την παράδοξη συνήθεια, της αποδημίας και της ναυτοσύνης. Οι δυο φορές που πρποανέφερα είναι 1) τον 7ο-8ο αιώνα μΧ μεταφέρθηκαν εδώ Ρωμιοί ελληνόφωνοι από τις απέναντι ακτές όταν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες υπέταξαν τις Σκλαβηνίες (στην ουσία την Ελλάδα) και 2) μία ακόμη τον 20ο αιώνα όταν με την ανταλλαγή πληθυσμών ήρθαν σε αυτόν τον τόπο ενάμιση εκατομμύριο Ρωμιοί κι έφυγαν πεντακόσιες χιλιάδες μουσουλμάνοι.
Με εξαίρεση το διεθνες παράδοξο λοιπόν, την εμπορική μας ναυτιλία, είμαστε ασήμαντη χώρα για τον κόσμο που προχωράει χωρίς να κοιτάει τι αφήνει πίσω του. Κι αν δεν θέλουμε να αφήσει στον δικό μας τον τόπο ερείπια, πρέπει να βρούμε τρόπο να αντιδράσουμε. Δεν αισιοδοξώ πως κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει σύντομα, έχω όμως κάποιες ιδέες που θα τις εκθέσω εν καιρώ. Προς το παρόν, κλείνω με την ευχή το 2016 να είναι μια καλή χρονιά για όλους, για τους περισσότερους από εμάς αν για όλους εόιναι αδύνατο.
Καλή χρονιά!
