Η ενασχόλησή μου με τη συγγραφή βιβλίων τα τελευταία χρόνια με "υποχρέωσε" να διαβάζω πολύ και σε βάθος. Ιδιαίτερα μάλιστα η ενασχόληση με ιστορικά μυθιστορήματα ή μυθιστορίες με οδήγησε στην μελέτη ιστορικών περιόδων για τις οποίες γνωρίζουμε λίγα πράγματα και για τις οποίες το ενδιαφέρον θα ήταν πολύ μεγάλο αν είχαμε την ευκαιρία να τις δούμε με ένα άλλο μάτι. Εκείνο, όμως, που κατά κύριο λόγο διαπίστωσα είναι ότι ο τρόπος που διδασκόμαστε στο σχολείο και εν τέλει βλέπουμε την ιστορία στην σύγχρονη εποχή είναι (κι αυτό φαίνεται κυρίως μέσα στα σχολικά μας βιβλία) ένα μείγμα εθνικιστικού παραληρήματος και ηρωικής γενεαλογίας. Μας μαθαίνουν ένα άθροισμα γεγονότων και χρονολογιών που υπάρχουν μόνο και μόνο για να υπηρετούν ορισμένες "κορυφώσεις" του "έθνους" μας. Πρόκειται για τις μεγάλες στιγμές που πείθουν πως υπάρχει κάποιου τύπου νεοελληνισμός ο οποίος μορφοποιήθηκε σε έθνος και διαρκεί εις τον αιώνα τον άπαντα! Τα ίδια αυτά γεγονότα και οι χρονολογίες καλλιεργούν και τον μύθο για την ιστορική μας συνέχεια που φοριέται πάντοτε παρέα με τον μύθο για την μεγαλοσύνη και τη λεβεντιά μας.
Δεν θα αμφισβητήσω εδώ εγώ όλα αυτά τα στερεότυπα. Το κάνουν καλύτερα ιστορικοί, αρχαιολόγοι και ερευνητές, το κάνουν πολύ καλά οι ποιητές και το αποδεικνύουν σοφοί και φιλόσοφοι, από τον σπουδαίο Λιαντίνη ξεκινώντας και στον μοδάτο Ράμφο του συρμού καταλήγοντας.
Εδώ θέλω μόνο να καταγράψω την άποψή μου που λέει ότι η ιστορία και η πολιτική δεν μπορεί να είναι ισοβαρείς. Μπορεί η ιστορία να επηρεάζει ή και να καθορίζει την πολιτική, δεν επιτρέπεται όμως η πολιτική να καθορίζει και να επηρεάζει την ιστορία. Η ιστορία δηλαδή, σαν διαχρονικό και μακροχρόνιο πνευματικό αγαθό, πρέπει είναι πάνω από την βραχυχρόνιας στόχευσης πολιτική. Αν αυτή η σχέση ανατραπεί, τότε και τα δυο, και η ιστορία και η πολιτική, γίνονται ένα μάτσο χάλια (δεν βρήκα καλύτερη έκφραση)! Παραδείγματα τρανά προσφέρουν η γειτονική Τουρκία που θεωρεί εαυτήν λίκνο κάθε οικουμενικού πολιτισμού (του ελληνικού συμπεριλαμβανομένου) και η ΠΓΜΔ που θέλει τον Μέγα Αλέξανδρο Σλαβομακεδόνα πριν τους Σλάβους! Δεν ξέρω αν η Ελλάδα αποτελεί εξαίρεση πότε κρύβοντας και πότε προβάλλοντας την ρωμαίικη κληρονομιά της και αν η απαξίωση κάθε κριτικής φωνής, από τον Φαλμεράγιερ μέχρι την Ρεπούση και τον Ρίχτερ, δεν είναι απόδειξη της φοβερής ενοχής της σε ένα υποθετικό δικαστήριο ιστορικής αλήθειας.
Η σύγχρονη Ελλάδα όταν αυτοπροβάλλεται σαν συνέχεια της αρχαίας Ελλάδας μόνο θυμηδία και λύπηση μπορεί να προκαλεί. Ο θαυμασμός είναι μόνο για τους άσχετους, γι αυτούς που ΔΕΝ ΞΕΡΟΥΝ τι ήταν ο ελληνικός πολιτισμός και τον μαγαρίζουν συνδέοντάς τον με το σημερινή πραγματικότητα.
Η Ελλάδα όταν προσπαθεί να κρύψει τον σκοταδισμό της εκκλησίας (που δεν πρέπει να τον συνδέουμε με την διδασκαλία του Ιησού) που είναι η μόνη πραγματική της κληρονομιά από την Ρωμαίικη αυτοκρατορική της περίοδο (το Βυζάντιο) μοιάζει με τον γυμνό βασιλιά που κυκλοφορεί νομίζοντας πως φορά ρούχα.
Η Ελλάδα όσο προσπαθεί να ξεζουμίσει το ένδοξο παρελθόν της ή το ορθόδοξο υπόστρωμά της για να ζήσει στο παρόντα και στον μέλλοντα χρόνο, θα είναι καταδικασμένη να αποτελεί τον παρία των εθνών και τον ζητιάνο της Ευρώπης.
Για να προοδεύσει η Ελλάδα χρειάζεται να δημιουργήσει σήμερα κι όχι να θυμάται τους προχτεσινούς Σωκράτηδες και Περικλήδες ή τους χτεσινούς Παλαιολόγους και Βουλγαροκτόνους! Η Ελλάδα του σήμερα και του αύριο χρειάζεται κι άλλους πολλούς Παπανικολάου, κι άλλους Νανόπουλους και Καραθεοδωρήδες θέλει κι άλλον ένα Καβάφη και ένα Σεφέρη ακόμα, θέλει κι άλλους Μίκηδες κι άλλες Μελίνες κι άλλους Καποδίστριες.
Μιλούν για εθνικά σχέδια και παράλληλα προγράμματα. Ναι, όλα αναγκαία και επιθυμητά, δίπλα όμως σε αυτά χρειάζεται και μια επιτροπή εμπνεύσεων, μια δεξαμενή σκέψης που να μας δώσει μια πυξίδα πορείας μέσα στο χρόνο. Τι έκανε τους προγόνους, αυτούς που κατοικούσαν τον ευλογημένο τούτο τόπο, πρωτοπόρους; Τι κατέστρεψε εκείνον τον πολιτισμό; Μήπως ήταν η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ το μυστικό εκείνης της επιτυχίας, της μοναδικής στον κόσμο; Μήπως η απολυταρχία (είτε ρωμαϊκή είτε χριστιανική) σήμανε το τέλος του ονείρου; Μήπως ήρθε ο καιρός να διαλέξουμε τι θα ανασύρουμε και τι θα αφήσουμε από αυτό που θεωρούμε ιστορικό μας παρελθόν; Ας ελπίσουμε ότι κάποιοι που διαχειρίζονται τις τύχες μας, πολιτικοί ή φιλόσοφοι ή δημιουργοί, θα έχουν ανάμεσα σε όλα όσα τους απασχολούν και αυτά τα ερωτήματα στο νου τους.
