Για την πολύπαθη Δραπετσώνα θα γράψω αυτή τη φορά, μια και ένα νομοσχέδιο για την τοπική αυτοδιοίκηση είναι στη βουλή για συζήτηση:
Όταν εφαρμόστηκε ο "Καλλικράτης", ο νόμος που προέβλεπε αλλαγές στην γεωστρατηγική της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο Δήμος Δραπετσώνας έπαψε να υπάρχει. Αυτό έγινε το 2010. Για τους δήμους του λεκανοπεδίου είχε οριστεί τότε σαν ελάχιστο όριο ο πληθυσμός να ξεπερνά τους 25.000 κατοίκους, και καθώς η Δραπετσώνα δεν έπιανε το όριο, καταργήθηκε. Έγιναν "οικονομίες κλίμακας" όπως λέγεται η εξοικονόμηση χρημάτων από τη λειτουργία ενοποιημένων υποσυστημάτων. Ταυτόχρονα είχαμε απώλειες σε δημοκρατία και τοπικότητα. Οι δήμοι είναι πλέον απομακρυσμένοι από τους κατοίκους κι εκλογείς (αυτό συνέβαινε έτσι κι αλλιώς στους μεγάλους δήμους πάντοτε) και η αντιμετώπιση των τοπικών προβλημάτων έγινε δυσχερής.
ΤΟΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ
Στη Δραπετσώνα η "τοπικότητα" συνέπιπτε με την ιδιαιτερότητα της πόλης να φέρει στον ιστό της το κύριο μέρος της βιομηχανικής ζώνης Πειραιά. Αυτή η τοπικότητα της έδινε έναν ευρύτερο ρόλο καθώς από την βελτίωση ή την χειροτέρευσή της εξαρτιόταν η βελτίωση ή χειροτέρευση της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά και των δυτικών συνοικιών. Κατά κάποιο τρόπο η Δραπετσώνα ήταν ο "θεματοφύλακας" της περιβαλλοντικής αναβάθμισης ή υποβάθμισης της ευρύτερης περιοχής. Το τοπικό της πρόβλημα, ήταν πρόβλημα όλων, με συνέπειες σε όλους, στην υγεία των κατοίκων, στην αξία των ακινήτων τους και στον πολιτισμό τους (με την ευρεία έννοια του πολιτισμού). Όταν η Δραπετσώνα κατάφερε να απαλλαγεί από τις βιομηχανικές χρήσεις όλη η περιοχή αναβαθμίστηκε κι άρχισε να ελπίζει. Όταν η Δραπετσώνα κατέπεσε και πάλι σε περιοχή με μεταποίηση, όλη η περιοχή έχασε κάτι σημαντικό από την αξία της.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ
Φυσικά στην τοπική αυτοδιοίκηση και στον δημόσιο βίο δεν λειτουργεί καμιά δημοκρατία. Μόνο μια ισχνού τύπου έμμεση αντιπροσώπευση ισχύει, μέσω δημοτικών συμβουλίων ή βουλών κλπ.. Η μόνη περίπτωση όπου η "δημοκρατία", δηλαδή η γνώμη του κόσμου, μπορεί να περάσει, είναι στις μικρές κοινωνίες, όπου όλοι είναι γνωστοί κι όλοι επηρεάζονται άμεσα από την κοινή γνώμη, Η Δραπετσώνα ήταν ένας μικρός δήμος κι η γνώμη του κόσμου μετρούσε πολύ. Γι αυτό κι οι αγώνες που δίνονταν ήταν πάντα μαζικοί, λαϊκοί κι αποτελεσματικοί, ανεξάρτητα από το ποιος διοικούσε τον δήμο. Θέλοντας και μη, κυριαρχούσε η θέληση του δήμου, του κόσμου, που εύκολα καταδίκαζε όποιον έβλεπε να "κάνει νερά" κι εύκολα δόξαζε όποιον αγωνιζόταν. Μπορεί να μην υπήρχε δημοκρατία κανονική (εξ άλλου πουθενά δεν υπάρχει), ωστόσο το μικρό της μέγεθος συνηγορούσε σε μια επικράτηση των απόψεων του δήμου έναντι της γραφειοκρατίας ή των μυστικών διαβουλεύσεων και των σκοπιμοτήτων. Ήταν ένας κοινωνικός έλεγχος που αναπλήρωνε εν μέρει την έλλειψη της δημοκρατίας.
ΤΟ ΚΑΚΟ ΕΓΙΝΕ
Η κατάργηση του δήμου Δραπετσώνας, επέφερε ένα τεράστιο πλήγμα σε ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή του Πειραιά και των δυτικών συνοικιών. Το "τοπικό" της πρόβλημα, λόγω της έλλειψης του άμεσου κοινωνικού ελέγχου, πήρε την κάτω βόλτα. Η κατάργηση συνέπεσε (τυχαία ασφαλώς) με την πιο κρίσιμη στιγμή της κυβερνητικής επίθεσης. Όταν τα σχέδια Σαμαρά έπρεπε να γνωστοποιηθούν και να αποκρουστούν (κι ήταν εύκολο για μια Δραπετσώνα ανεξάρτητη να τα μάθει έγκαιρα και να τα αποκρούσει), τότε ο δήμος δεν υπήρχε. Χαμένα και ουσιαστικά κρυμμένα τα σχέδια μέσα στον "μεγάλο" δήμο, όπου ούτε συναινέσεις μπορούν να βρεθούν ούτε πληροφόρηση έγκαιρη μπορεί να υπάρξει, πέρασαν και φόρτωσαν στην πόλη μεταποίηση πηγαίνοντάς την τριάντα χρόνια πίσω, στο 1990.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΡΟΙΠΟΣ ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΗΣ;
Δυστυχώς, ο νέος "μεγάλος" δήμος, εξακολουθεί να βρίσκεται σε θέση αδυναμίας. Όσο κι αν καταφέρνει πολλά στην παραλία που παραχωρήθηκε από τον ΟΛΠ, όσο κι αν έχει αγωνιστική διάθεση, δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα στην ουσία. Όχι γιατί δεν θέλει αλλά γιατί δεν μπορεί. Ούτε συναινέσεις μπορούν να επιτευχθούν σε τέτοια κλίμακα πληθυσμού, ούτε κοινή στάση και συνείδηση μπορεί να διαμορφωθεί στον κόσμο που να σπρώξει προς λύσεις δυναμικές, όπως έκανε πάντα. Κι αυτό, ανεξάρτητα από την διοίκηση και την επιθυμία ή την απροθυμία της. Οι δυσκολίες είναι αντικειμενικές.
Μπορούμε να ελπίζουμε ότι κάποια στιγμή η Δραπετσώνα θα γίνει και πάλι ανεξάρτητη. Τότε θα αλλάξουν όλα. Μέχρι τότε, ας προσπαθούμε να βρίσκουμε συναινέσεις και να προτείνουμε σωστές κι αποτελεσματικές λύσεις. Στο μέτρο του δυνατού πάντα, κι εν γνώσει της θεσμικής αδυναμίας που προκάλεσε και προκαλεί η κατάργηση του δήμου Δραπετσώνας.
