Ιστορία, επετειακά
Πριν την έναρξη της ελληνικής επανάστασης του '21 έγιναν τρεις βασικές συσκέψεις στις οποίες συζητήθηκε η έναρξη του αγώνα.
Μία σύσκεψη έγινε στο ΚΙΣΝΟΦ της Βεσσαραβίας (στη Νότια Ρωσία) στις 16 Φεβρουαρίου στο σπίτι του Υψηλάντη και αποφασίστηκε η διάβαση του Προύθου στις 22 Φεβρουαρίου 1821. Αυτή ήταν η πραγματική κήρυξη της επανάστασης των Ελλήνων κατά του Σουλτάνου. Η διακήρυξη της ανεξαρτησίας, με τίτλο “Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος” δημοσιεύτηκε στις 24 Φεβρουαρίου 1821 στο Ιάσιο.
Μία ακόμη σύσκεψη έγινε στις 26-29 Ιανουαρίου 1821 στη Βοστίτσα. Αυτή είχε σκοπό να οργανώσει την έναρξη της επανάστασης στον Μοριά. Κι αυτή η σύσκεψη έγινε κατ' εντολή του Υψηλάντη που σαν Αρχή της Φιλικής Εταιρείας ήταν και ο αρχηγός του αγώνα. Στη Βοστίτσα, όμως, βρίσκονταν ο Παλαιών Πατρών Γερμανός και άλλοι προεστοί που κατάφεραν να σταματήσουν τον απεσταλμένο του Υψηλάντη Γρηγόρη Δικαίο (Παπαφλέσσα) προβάλλοντας διάφορες “λογικές” αιτιολογίες. Οι αποφάσεις της σύσκεψης ότι "ο καιρός δεν ευνοεί την επανάσταση κι ότι ο Παπαφλέσσας πρέπει να κλειστεί σε μοναστήρι" αγνοήθηκαν χάρη στην επιμονή του Παπαφλέσσα και του Κολοκοτρώνη κι η επανάσταση στον Μοριά ξεκίνησε στις 22 Μαρτίου στην Καλαμάτα.
Μια τρίτη σύσκεψη έγινε στη Λευκάδα στις 29 Ιανουαρίου ή 7 ή 14 Φεβρουαρίου για την οργάνωση της επανάστασης στη Χέρσο Ελλάδα (Στερεά ή Ρούμελη). Στη σύσκεψη αυτή, που έγινε επίσης κατ' εντολήν του Υψηλάντη, βρέθηκαν οπλαρχηγοί της Στερεάς Ελλάδας κι όχι παππάδες ή προεστοί, με αποτέλεσμα να αποφασιστεί η έναρξη του αγώνα και να γίνουν οι πρώτες συγκρούσεις με Τούρκους στις 5 Μαρτίου και 20 Μαρτίου.
Για την σύσκεψη της Λευκάδας, που σήμερα είναι μια από τις πιθανές ημερομηνίες της επετείου της, πρέπει να πούμε μερικά πράγματα:
Από το 1817 υπήρχε μια 3-μελής επιτροπή της Φιλικής Εταιρείας που την αποτελούσαν ο Ιωάννης Ζαμπέλιος, ο Ιωάννης Ζαπραλής κι ο Άγγελος Σούνδιας. Η εντολή για τη ύσκεψη δόθηκε στα τέλη του '20 κι οργανώθηκε στο σπίτι του Ζαμπέλιου. Μετείχαν:
Οδυσσέας Ανδρούτσος (Ανατολική Χέρσος Ελλάδα), ο Γιάννης Βαρνακιώτης (Ξηρόμερο), ο Γ. Τσόγκας (Δυτική Χέρσος), ο Γιώργος Καραϊσκάκης (Άγραφα) ο Δ. Μακρής, ο Ν. Στορνάρης (Ασπροπόταμος) ο Δ. Κοντογιάννης (Αταλάντη), ο Πανουργιάς (Σάλωνα, Γαλαξείδι), Δ. Κίτσος, Κατσικογιάννης (Βόνιτσα), ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης (απεσταλμένος από τον Μοριά) και ο Γιακουμάκης Τομπάζης (υδραίος, εκπρόσωπος των νησιών).
Ο Μαυρομιχάλης είπε πως η έναρξη θα γίνει στις 25 Μαρτίου και το δέχτηκαν με ενθουσιασμό. Συμφώνησαν ότι οι οπλαρχηγοί της Στερεάς έπρεπε να κλείσουν τα περάσματα για να πετύχει η επανάσταση και στον Μοριά. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος κι ο Πανουργιάς ανέλαβαν την εξέγερση της Ανατολικής Στερεάς κι οι Βαρνακιώτης, Τσόγκας της Δυτικής.
Αν στη Λευκάδα οι σύνεδροι (αρματολοί) ενθουσιάστηκαν σε αντίθεση με αυτούς στη σύσκεψη της Βοστίτσας οι σύνεδροι (κοτζαμπάσηδες και παπάδες) κατέβασαν τα μούτρα. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια μερικών από εκείνους που αντέκρουσαν τον Παπαφλέσσα στη Βοστίτσα:
Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός (Μητροπολίτης Πάτρας – «το βαρύ πυροβολικό») είπε (και τα έγραψε και στα απομνημονεύματά του):
«Πού πολεμοφόδια; Πού όπλα; Πού χρήματα πολυάριθμα; Πού στρατός πεπαιδευμένος; Πού στόλος εφοδιασμένος; …Αλλ’ εις την εποχήν ταύτην οποία δείγματα θετικότητας έχομεν, διά να πιστεύσωμεν όσα λέει ο Δικαίος και όσα γράφει ο Υψηλάντης;
Είπε ο Σωτήρης Χαραλάμπης (κοτζαμπάσης – «εις εκ των μεγαλυτέρων αρχόντων της Πελοποννήσου προ της επαναστάσεως» τον αναφέρουν):
«… Πιστεύω πως η Ρωσία, όπου έχει την ίδια θρησκεία μ’ εμάς, θα συντροφέψει τον Υψηλάντη με στρατεύματα… Μα εμείς εδώ, αφού ξεκάνουμε τους Τούρκους, σε ποιον θα παραδοθούμε; Ποιον θα’χουμε ανώτερο; Ο ραγιάς, αφού θα πάρει όπλα, δε θα μας ακούει πια και δε θα μας σέβεται και θα πέσουμε στα χέρια εκείνου, που δεν μπορεί να κρατήσει το πηρούνι να φάει! Κάλλιο οι Τούρκοι και ο ραγιάς υπόδουλος, παρά λεύτερο έθνος με το λαό να’χει δικαιώματα!».
Ο Αντρέας Ζαΐμης (προεστός Καλαβρύτων) είπε:
«Όλα όσα μας είπε ο Δικαίος είναι άστατα, απελπισμένα, στασιαστικά, ιδιοτελή και σχεδόν μπερμπάντικα…»
Τι τους είπε ο Παπαφλέσας; (Γρηγόρης Δικαίος, εκπρόσωπος του Υψηλάντη):
«… Η επανάσταση είτε θέτε είτε όχι θα γίνει! πάρτε το απόφαση. Αν εσείς γυρεύετε να την εμποδίσετε, εγώ πήρα προσταγή από την Αρχή να ξεσηκώσω το λαό και να την κάνω. Και τότες όποιον βρουν ξαρμάτωτο οι Τούρκοι, ας τον κόψουν…»
Κι ο Παλαιών Πατρών Γερμανός του απάντησε: «Είσαι απατεώνας, άρπαγας, εξωλέστατος!».
Δεν είναι κακό να θυμόμαστε που και που κομμάτια της ιστορίας μας.
