Ήταν η τελευταία ναυμαχία που δόθηκε με πλοία που κινούνταν εξολοκλήρου με κωπηλάτες στη διάρκεια της μάχης. Μετά από αυτήν οι μάχες γίνονταν από πλοία πιο εξελιγμένα, ιστιοφόρα, με τρόπους διαφορετικούς κι άλλες στρατηγικές.
Η μεγάλη αυτή νίκη τελικά δεν αξιοποιήθηκε όπως θα έπρεπε. Γιορτάστηκε μεν έξαλλα σε όλες τις πρωτεύουσες της δύσης, ωστόσο, δεν είχε συνέχεια. Δεν έγινε η άμεση προέλαση των χριστιανικών δυνάμεων μέχρι την Κωνσταντινούπολη. Αυτό θα έπρεπε να έχει κάνει η Συμμαχία. Εξάλλου, αυτό προέβλεπαν πολλά σχέδια που είχαν έγκαιρα κατατεθεί στις μεγάλες βασιλικές αυλές της δύσης.
Η αδράνεια των δυτικών επέτρεψε στους Οθωμανούς να φτιάξουν πολύ γρήγορα ένα στόλο, έστω και πρόχειρο. Τον έστειλαν το 1572 στη νότια Πελοπόννησο για να αποτρέψουν την δυτική προέλαση στην Κωνσταντινούπολη. Μετά την ήττα τους φοβήθηκαν πολύ αυτό το ενδεχόμενο που ήταν πιθανό, δυνατό και σχετικά εύκολο να συμβεί. Ο χριστιανικός στόλος δεν φρόντισε να διαλύσει αυτόν τον νέο οθωμανικό στόλο κι επέστρεψε στις βάσεις του. Απέφυγε, έτσι, να επιβάλει στους Οθωμανούς τους όρους του.
.........
Οι
οδηγίες της μάχης είχαν δοθεί έτσι κι
αλλιώς από πριν. Ο χριστιανικός στόλος
θα προσπαθούσε να κρ
ατηθεί στις
συμφωνημένες
γραμμές. Αντίστοιχοι ελιγμοί γίνονταν
κι απ’ τον οθωμανικό στόλο. Η
«Σουλτάνα», η ναυαρχίδα του Αλή Πασά,
βρισκόταν απέναντι
από την «Ρεάλ». Ένα δυτικό αεράκι φύσηξε
και φάνηκε να μας ευνοεί ελαφρά. Οι
Ιμάμηδες προσεύχονταν στο τουρκικό
στόλο όπου ανέμιζε η τεράστια πράσινη
και σουλτανική σημαία. Οι καθολικοί
ιερείς εξομολογούσαν τον στόλο με την
μεγάλη γαλάζια παπική σημαία. Ο Αλή
Πασάς έριξε το πρώτο βλήμα για να αρχίσει
η μάχη. Ο Δον Χουάν απάντησε με μια βολή.
Ήμασταν ακριβώς στην έναρξη της πιο
μεγάλης ναυμαχίας όλων των αιώνων.
Εμπλέκονταν και στις δυο πλευρές πάνω
από 130.000 πολεμιστές και κωπηλάτες και
πάνω από 600 πλοία. Εδώ είχαν συγκεντρωθεί
σχεδόν τα τρία τέταρτα του συνολικού
ναυτικού δυναμικού της Μεσογείου. Κι
εκείνη τη στιγμή, στο κέντρο αυτής της
δίνης, ο Δον Χουάν έκανε κάτι ασυνήθιστο.
Έκανε κάτι που εξέπληξε τους πάντες, το
οποίο, όμως, τον χαρακτήριζε πάντα.
Με την εκθαμβωτική ασημένια και χρυσή πανοπλία του έλαμπε εκτυφλωτικά στο δυνατό φως του μεσημεριανού ήλιου. Γονάτισε και ευχήθηκε να του δώσει ο θεός τη νίκη. Αμέσως μετά σηκώθηκε κι έριξε ένα βλέμμα στην Μαρία τη χορεύτρια. Ήταν ντυμένη σαν στρατιώτης του ισπανικού στρατού αλλά το βλέμμα της έκαιγε γι αυτόν. Προς έκπληξη όλων, έριξε, έναν χορό, μια γκαγιάρντ, υπό τους ήχους ενός φλάουτου που έπαιζε ένας στρατιώτης. Φλαουτίστας ήταν ο Βιτόριο, που κάτω από την περικεφαλαία του έκρυβε το φλογισμένο πρόσωπο της Φουέντε. Τελειώνοντας τον χορό, ο νεαρός πρίγκιπας σήκωσε ψηλά το σπαθί κι ο στόλος ξεκίνησε.
Η ναυμαχία της Ναυπάκτου έμεινε στην ιστορία. Εκείνη η τρομερή μέρα, κρίθηκε όταν σε κάποια φάση της μάχης οι δυο ναυαρχίδες επιτέθηκαν η μία στην άλλη. Στα δυο ενωμένα καταστρώματα δόθηκαν μάχες με απίστευτη αγριότητα. Ο τουρκικός στρατός χίμηξε και μπήκε πρώτος στο κατάστρωμα του “Ρεάλ”. Ο Δον Χουάν τραυματίστηκε ελαφρά αλλά κράτησε. Η επίθεση των Τούρκων αναχαιτίστηκε. Η απειλή, μάλιστα, αντιστράφηκε καθώς ο ισπανικός στρατός χίμηξε πάνω στην “Σουλτάνα”. Δόθηκαν κι εκεί φονικές μάχες. Ήταν ένα σφαγείο όπου παίζονταν όλα. Ο ναύαρχος του τουρκικού στόλου Αλή Πασάς έπεσε σε εκείνη την επιδρομή. Αυτό έκρινε, κατά μεγάλο ποσοστό, την τελική έκβαση της μάχης.
Υπήρξαν κι άλλα κρίσιμα σημεία σ’ αυτή την ναυμαχία. Ο Ουλούτζ Αλή κτύπησε σε κάποια στιγμή την πλευρά των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη. Είχε σκοπό να περικυκλώσει τον υπόλοιπο χριστιανικό στόλο. Οι Ιππότες υπερασπίστηκαν τις θέσεις τους με τρομερές θυσίες. Ο Ουλούτζ κατάφερε να πάρει το λάβαρο του τάγματος δεν κατάφερε όμως να σπάσει τις γραμμές τους. Δεν μπόρεσε να βγει πίσω από την χριστιανική αρμάδα. Μια άλλη κίνηση του τουρκικού στόλου πήγε να αλλάξει τον ρου της μάχης. Προσπάθησε να ξεπεράσει τους Ενετούς πλέοντας κοντά στα ρηχά. Ούτε κι αυτή η κίνηση δεν είχε αίσιο τέλος. Ο τουρκικός στόλος τελικά καταστράφηκε. Μόνο ογδόντα πλοία υπό τον Ουλούτζ Αλή ξέφυγαν ενώ πάνω από διακόσια βυθίστηκαν στο Ιόνιο πέλαγος.
Η μάχη κράτησε τέσσερις με πέντε φονικές ώρες. Τα αστραφτερά κράνη των Χριστιανών και τα τουρμπάνια των μουσουλμάνων ανακατεύτηκαν πολύ γρήγορα. Οι μάχες που έδιναν απλώνονταν στα καταστρώματα των πλοίων. Αυτά εμβόλιζαν το ένα το άλλο και κολλούσαν αναμεταξύ τους. Έτσι έφτιαχναν πλωτές εξέδρες όπου οι στρατιώτες έδιναν τις μάχες τους. Τα κανόνια χτυπούσαν, τα βέλη έσκιζαν τον αέρα και μετά τα σπαθιά μιλούσαν στις μάχες σώμα με σώμα. Πριν ακόμα ο ήλιος αρχίσει να πέφτει, η θάλασσα είχε γίνει κόκκινη από το αίμα των δεκάδων χιλιάδων νεκρών. Κι οι δυο πλευρές είχαν απώλειες, η συντριπτική πλειοψηφία, όμως, ήταν από την πλευρά των Οθωμανών. Η ζωή εκείνη τη μέρα δεν άξιζε τίποτε. Τα επιπλέοντα κορμιά το έδειχναν αυτό περίτρανα. Τα καμένα ξύλα και τα πανιά των τσακισμένων πλοίων συμπλήρωναν το εφιαλτικό τοπίο.
Ήταν η πιο μεγάλη μέρα της χριστιανοσύνης. Ήταν η πρώτη κι η πιο μεγάλη ήττα των Τούρκων. Ήταν ο απόλυτος θρίαμβος του νεαρού Δον Χουάν. Το όνομά του, μετά από αυτό, δίκαια εκτοξεύτηκε στην κορυφή του κόσμου.
