Κυριακή 30 Απριλίου 2023

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ

ΠΟΙΑ ΔΙΑΛΕΚΤΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΙΛΟΥΣΑΝ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ ΤΟΥ Μ.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ;

Ξέρουμε ότι στην αρχαία Ελλάδα μιλούνταν διάφορες διάλεκτοι με κύριους κλάδους την Δωρική, την Ιωνική (και Αττική) και την Αιολική, ενώ υπήρχαν ακόμα η Κυπριακή, η Αρκαδική κτλ.
Μετά την κατάκτηση της Ανατολής από τον Αλέξανδρο διαμορφώθηκε και επικράτησε στον ανατολικό κόσμο ως lingua franca η ΚΟΙΝΗ ελληνική, η διάλεκτος της ελληνιστικής εποχής στην οποία είναι γραμμένα και τα Ευαγγέλια. Λέγεται ότι η ΚΟΙΝΗ είναι η Αττική διάλεκτος απλοποιημένη για να την μαθαίνουν και οι ξένοι ελληνόγλωσσοι λαοί. Εγώ διαφωνώ.
Νομίζω ότι είναι προφανές πως η γλώσσα των αρχαίων Μακεδόνων ήταν η ΚΟΙΝΗ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ (ή ένας τύπος ίσως λίγο πιο πρώιμος) που καθιερώθηκε στις "νέες χώρες" των διαδόχων σε όλη την ελληνιστική ανατολή, αφού, βεβαίως επηρεάστηκε από την αττική και τις άλλες ελληνικές διαλέκτους.
Σε όλες τις δεκάδες μεγάλες (συνολικά εκατοντάδες) ελληνικές πόλεις της ανατολής δημιουργήθηκαν παντού τρεις τουλάχιστον συνοικίες, μία των Μακεδόνων (κυρίαρχων και ομιλούνταν τα μακεδονικά), μία των υπολοίπων Ελλήνων (ομοεθνών αλλά από διάφορα μέρη της Ελλάδας και με διάφορες διαλέκτους έκαστος) και μία των γηγενών (με την τοπική λαλιά έκαστος).
Στην κάθε μια συνοικία θα ομιλείτο αρχικά η δική της διάλεκτος μέχρι που θα επικράτησε μία. Ποια; Όχι των γηγενών, ξέρουμε ότι επικράτησε η ελληνική γλώσσα. Και ποια μερίδα της ελληνικής; Η αττική, η δωρική, η αιολική ή η μακεδονική; Νομίζω ότι η απάντηση προκύπτει εύκολα αν δούμε ΟΛΗ την ιστορία ΟΛΩΝ των λαών σε ΟΛΕΣ τις περιόδους. Επικράτησε η γλώσσα των κυρίαρχων Μακεδόνων έστω κι αν επηρεάστηκε από τις άλλες.
Η αττική διάλεκτος της ελληνικής ήταν η πιο καλλιεργημένη γλώσσα αλλά η μακεδονική διάλεκτος, της ελληνικής επίσης, ήταν η γλώσσα των κυριάρχων, της διοίκησης και της άρχουσας τάξης που ήταν οι Μακεδόνες. Τι πιο φυσιολογικό από το να επικρατήσει η διάλεκτος των κυριάρχων, επηρεασμένη φυσικά από την ομόγλωσση και καλλιεργημένη αττική διάλεκτο.
Οι Μακεδόνες είναι φυσικό ότι εξακολούθησαν να μιλούν τα "Μακεδονικά", την διαλεκτό τους, αποδεχόμενοι την ως τότε ελληνική γραμματεία (που ήταν στην αττική διάλεκτο) και βρίσκοντας έναν τρόπο να συννενοούνται με τους υπόλοιπους ομόγλωσσους Έλληνες που ήταν φυσικό να μην κατανοούν πλήρως (ή και να κατανοούν ελάχιστα) την Μακεδονική. Οι δυσκολίες θα ήταν ιδιαίτερα μεγάλες αν η προφορά είχε τις γνωστές διαφορές αττικής-Κοινής.
Επομένως η Κοινή Ελληνική (ή μια λίγο πιο πρώιμη εκδοχή της), η γλώσσα της ελληνιστικής περιόδου, είναι η Μακεδονική διάλεκτος επηρεασμένη από την αττική. Τα δ, γ, β αντί ντ, γκ, μπ και η πτώση των διφθόγγων σε φθόγγους (το "αι" αντι για "άϊ" έγινε "ε", το "οι" αντό για "όϊ" έγινε "ι" και λοιπά δείχνουν ότι μεταξύ των νότιων ελληνικών διαλέκτων και της μακεδονικής διαλέκτου υπήρχε πρόβλημα ΑΚΟΥΣΤΚΟ, πρόβλημα προφοράς, που έκανε τους υπόλοιπους Έλληνες να μην καταλαβαίνουν αμέσως τα μακεδονικά και αντιστρόφως. Μπήκαν και τα πνεύματα για να βλέπουν κι οι ξένοι ελληνόγλωσσοι τα μακρά τα βραχέα και τα ηχηρά, μη ηχηρά κτλ. Φτιάχτηκε λοιπόν η Κοινή από την Μακεδονική με την επιδραση της Αττικής κυρίως που ήταν η καλλιεργημένη γλώσσα με τα πολλά και σπουδαία κείμενα.
Αυτό νομίζω πως συνέβη και απορώ γιατί δεν γίνεται περισσότερη γλωσσολογική έρευνα προς αυτή την κατεύθυνση.