Τρίτη 30 Μαρτίου 2021

27 Δον Χουάν Ηρακλείδης (κεφ.7β)

Με την σημερινή δημοσίευση ολοκληρώνεται το έβδομο κεφάλαιο και η τρίτη Συνεδρία της Αδελφότητας στην Βενετία το 1569.

Έχουν καταρτιστεί τα νέα σχέδια που πρέπει να μπουν σε εφαρμογή. 

*****************************



κεφ. 7β

...............

«Να τον σπρώξουμε σε μια Ιερή Συμμαχία» συμπλήρωσε ο Φραγκίσκος. «Αυτό περιμένει κι ο Πάπας.»

«Ας μην κάνουμε μόνο υποθέσεις» είπε ο Ιουστίνος. «Ας δούμε πως θα τα συνδέσουμε όλα αυτά.»

«Σας βεβαιώνω» επέμεινε ο Φραγκίσκος. «Αν πιεστούν ταυτόχρονα ο Φίλιππος στην Ανδαλουσία κι οι Βενετοί στην Κύπρο, η Ιερά Συμμαχία θα γίνει γεγονός!»

«Στην Κύπρο η επέμβαση των Τούρκων είναι βέβαιη» είπε η Σοφία. «Να το έχουμε δεδομένο.»

«Το βεβαιώνω κι εγώ» είπε η Μαργαρίτα. «Στο Τουρίνο το έχουν σίγουρο. Ο Δούκας έχει προειδοποιήσει τους δόγηδες με ατράνταχτες αποδείξεις. Φιλοξένησα τον Πετροκόκκινο(i), που ήρθε από την Πύλη. Ήθελε να αγοράσει τα δικαιώματα της Σαβοΐας επί της Κύπρου για τον Σουλτάνο.»

«Έχει τέτοια δικαιώματα ο οίκος της Σαβοΐας;»

«Απ’ τον καιρό των Λουζινιάν» είπε η Μαργαρίτα. «Οι Τούρκοι θέλουν το δικαίωμα για να εγείρουν αξιώσεις.

«Οι Βενετοί πως το αξιολόγησαν αυτό;»

«Φοβήθηκαν και κατάλαβαν» είπε η Μαργαρίτα.

«Εθελοτυφλούν στην Βενετία» είπε η Σοφία.

«Πιστεύουν ότι η διπλωματία θα τους σώσει και πάλι» είπε ο Ιουστίνος. «Όμως οι φίλοι μας από την Πόλη κι από το Τουρίνο βλέπουν τα πράγματα καθαρά.»

«Να τα πούμε στους Βενετούς» είπε ο Καλλέργης.

«Τα ξέρουν όλα αλλά προτιμούν την ψευδαίσθηση ότι οι Τούρκοι τελικά δεν θα το κάνουν» είπε ο Ιουστίνος. «Είναι δύσκολη η υπεράσπιση της Κύπρου. Θα υποστούν πολλά αν μπλέξουν σε πόλεμο. Προτιμούν να χώνουν το κεφάλι στην άμμο και να μην δουν τον κίνδυνο.»

«Αγνοούν τις προειδοποιήσεις» είπε η Μαργαρίτα

«Πάντως ο Δούκας δεν ενέδωσε» είπε η Σοφία. «Δεν τους πούλησε τα δικαιώματα.»

«Καλά έκανε» είπε ο Φραγκίσκος. «Θα ήταν ανήθικο να τους δώσει αφορμή για εισβολή! Ο Πάπας θα αντιδρούσε κι ο οίκος της Σαβοΐας θα είχε πρόβλημα με τους Ισπανούς.»

«Οι Τούρκοι δεν χρειάζονται τα δικαιώματα. Μπορούν να ισχυριστούν ότι έχουν προβλήματα με τους πειρατές. Δήθεν θα προστατέψουν έτ6σι την επικοινωνία της Ισταμπούλ με τους Άγιους Τόπους και την Αίγυπτο.»

Ο Ροντρίγκες άκουγε όλη αυτή την ώρα με προσοχή. Είπε κάτι στον Βαλέρη για να μεταφράσει.

«Ο Ματίας λέει» είπε ο Βαλέρης «ότι και για τη Μάλτα βρήκαν σαν δικαιολογία τους πειρατές. Τα ίδια θα πουν και για την Κύπρο.»

«Αν επιτεθούν στην Κύπρο θα την πάρουν» είπε ο Μενάγιας. «Η υπεράσπιση του νησιού είναι σχεδόν αδύνατη. Τα παράλια της Τουρκίας είναι απέναντι ενώ οι πιο κοντινές βάσεις της Βενετίας είναι στην Κρήτη.»

«Που μπορεί να δεχτεί ταυτόχρονα κι η Κρήτη τουρκική επίθεση για αντιπερισπασμό» είπε ο Καλλέργης.

«Ας δούμε τα πράγματα καθαρά» είπε η Αλεξάνδρα. «Οι Τούρκοι θα επιτεθούν στην Κύπρο. Θα αναγκάσουν τους Βενετούς να συμμαχήσουν με τον Πάπα και την Ισπανία.»

«Αυτό είναι το πιο πιθανό» συμφώνησαν όλοι.

«Άρα θα κηρυχτεί πιο εύκολα η σταυροφορία που εμείς την έχουμε ανάγκη. Έτσι δεν είναι;»

«Ναι, αν τα πράγματα εξελιχθούν έτσι» είπε ο Βαλέρης.

«Πρέπει, επομένως, να σχεδιάσουμε την επόμενη δική μας κίνηση» είπε η Αλεξάνδρα. «Φτάσαμε χρονικά πολύ κοντά στον στόχο μας. Ας εκμεταλλευτούμε όσα ξέρουμε.»

«Έχει δίκιο η Αλεξάνδρα» είπε ο Φραγκίσκος. «Αυτό είναι το πλεονέκτημά μας. Μόνο εμείς έχουμε πληροφόρηση απ’ όλα τα μέτωπα. Έχουμε, έναντι όλων των άλλων, ένα προνόμιο που πρέπει να εκμεταλλευτούμε.»

Ο Ματίας μου ζήτησε να μεταφράσω και πήρε τον λόγο.

«Αξιότιμες Κυρίες, Κύριοι» είπε ο Ροντρίγκες. «Μιλώ για πρώτη μου φορά στην Αδελφότητα. Επιτρέψτε μου πρώτα να εκφράσω τα συναισθήματά μου.»

«Φυσικά!» του απαντήσαμε όλοι εν χορώ.

Με ύφος σοβαρό ο Ματίας μάς κοίταξε όλους ένα γύρω εμφανώς ευχαριστημένος από τη στιγμή.

«Φίλοι μου, ακούω την συζήτησή σας που μεταφράζουν ευγενικά οι φίλοι μου κύριοι Χάρμος και Μενάγιας. Θα ήθελα να εκφράσω τον ενθουσιασμό μου και την μεγάλη μου εκτίμηση για την Αδελφότητά σας. Εδώ μέσα αναπτύσσετε συλλογισμούς που κανένα άλλο σώμα σε όλη την Ευρώπη δεν μπορεί να κάνει. Η πληροφόρησή σας προηγείστε όλων των επιτελείων, οθωμανικών βενετικών ή ισπανικών. Εκείνοι γνωρίζουν μέρος της αλήθειας ενώ εσείς έχετε σφαιρική γνώμη. Συνδυάζετε τις πληροφορίες σας με τρόπο που με εντυπωσίασε.»

Μας άρεσε που ο Ροντρίγκες μας έβλεπε έτσι.

«Είμαι, λοιπόν, ενθουσιασμένος, που βρίσκομαι εδώ και συμμετέχω σε το Σχέδιό σας» συνέχισε ο Ματίας. «Ένα Σχέδιο που θα κινήσει τους Γραικούς και την ελληνική χερσόνησο για να αποκτήσετε το δικό σας κράτος. Θα χρειαστείτε την βοήθεια του Θεού, όμως, πιστεύω πως θα την έχετε γιατί η υπόθεση που παλεύετε είναι δίκαιη. Θα είναι θέλημά του η επιτυχία σας. Εγώ σας δηλώνω ότι είμαι ολόψυχα μαζί σας όπου χρειαστεί κι ανυπομονώ να φανώ χρήσιμος!»

Το λογύδριο άξιζε επιβράβευσης κι ο Ισπανός δέχτηκε επιδοκιμασίες από όλους. Ο κουρσάρος των θαλασσών δεν είχε συνηθίσει στον ρόλο πολιτικού ομιλητή. Ντράπηκε αλλά ένιωσε καλά και το στήθος του φούσκωσε από περηφάνια.

«Κύριε, ήσασταν έξοχος» του ψιθύρισα.

Η Διονυσία του έπιασε το χέρι και τον κοίταξε μέσα στα μάτια με τρόπο αφοπλιστικό.

«Μας δώσατε μεγάλο κουράγιο Ματίας» του είπε.

«Σ’ ευχαριστώ Δόνα Δονίζια» της απάντησε.

Ο Ιουστίνος σαν προεδρεύων επανέφερε τα πράγματα στη θέση τους και συνέχισε τη συζήτησή μας.

«Αγαπητές κυρίες και κύριοι, έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε. Πρέπει να δώσουμε τις κατάλληλες πληροφορίες στη Μαδρίτη, την Βιέννη, την Ρώμη την Βενετία και την Γένοβα. Να βοηθήσουμε την άμυνα της Κύπρου και να φροντίσουμε να το μάθουν οι Βενετοί. Πρέπει, τέλος, να γίνει πολλή και καλή δουλειά στην Κωνσταντινούπολη. Ο Σοκουλού κι ο Νέζη έχουν ρόλο στη φάση αυτή. Πρέπει να μάθουμε τι θα κάνουν και να το κάνουν όπως θέλει το δικό μας Σχέδιο.»

«Χρειαζόμαστε την Ιερά Συμμαχία» είπε ο Φραγκίσκος. «Πρέπει να φανεί η απειλή στην Κύπρο και στην Ανδαλουσία.»

«Δεν θα υποχρεώσουμε κανέναν να κάνει κάτι που δεν θέλει, όμως μπορούμε να τα συντονίσουμε. Αν συμπέσουν οι απειλές θα προκαλέσουν δυτική αντίδραση» είπε ο Ιουστίνος

Οι Ισπανοί θα σταματούσαν εύκολα την μαυριτανική εξέγερση. Ο Δον Χουάν θα αποκτούσε ακόμη περισσότερο την εμπιστοσύνη του Φίλιππου. Έπρεπε όμως να νιώσουν απειλή όταν θα ένιωθαν το ίδιο κι οι Βενετοί. Στη Κύπρο θα έπρεπε να οργανωθεί μια ισχυρή αντίσταση. Η πολιορκία έπρεπε να γίνει σοβαρό και χρόνιο πρόβλημα. Τότε ο Πάπας θα μπορούσε να μαζέψει τους καθολικούς ηγέτες υπό την σκέπη του. Έπρεπε ακόμα να αναλάβει αρχηγός της Αδελφότητας ένα σπουδαίο όνομα όπως αυτό του Δον Χουάν.

«Χρειαζόμαστε την θεά Τύχη μαζί μας» είπε ο Καλλέργης.

«Και του θεού του Ροντρίγκες» είπε η Μαργαρίτα.

«Όλους τους θεούς κι όλες τις τύχες χρειαζόμαστε» είπα.

«Μην χάνεις την πίστη σου στον αγώνα μας, Χάρμο» μου είπε για να με ενθαρρύνει η Διονυσία.

«Δεν είναι θέμα πίστης γλυκιά μου» της είπα. «Θέλει ψύχραιμη εκτίμηση των καταστάσεων.»

«Αν το πιστέψουμε θα έχουμε δύναμη» είπε η Σοφία.

Είχε κοκκινίσει από την ένταση. Ήταν σαν αμαζόνα!

«Πιο πολύ απ’ όλα χρειαζόμαστε έναν επιφανή αρχηγό» είπα και κέντρισα το ενδιαφέρον τους.

«Θέλουμε έναν γαλαζοαίματο» παρενέβη ο Βαλέρης.

Είχε συζητηθεί το θέμα. Ξέραμε για τον Δον Χουάν. Δεν ήταν νέο αλλά η απόφαση έπρεπε να είναι ομαδική.

«Ο αγώνας μας χρειάζονται έναν αρχηγό σεβαστό στις αυλές της Ευρώπης. Όλοι γνωρίζουμε ότι ο νεαρός πρίγκιπας Δον Χουάν της Αυστρίας είναι ο καταλληλότερος. Έχει παιδεία ελληνική, είναι γενναίος, είχε δασκάλους τον Διασσωρίνο και τον Παλαιολόγο. Δεν του έχουμε κάνει επίσημα πρόταση. Ήρθε η ώρα να αποφασίσουμε να του το προτείνουμε, ελπίζοντας ότι θα δεχτεί!» είπε ο Ιουστίνος.

«Εγκρίνουμε ομόφωνα» ήταν η απάντηση όλων.

Έπρεπε να αποδεχτεί την πρόταση κι ο Δον Χουάν που ήδη την είχε απορρίψει γελώντας. Δεν μίλησα γι αυτό.

«Αρκετά για σήμερα» είπε ο Ιουστίνος.

Κήρυξε το τέλος της πρώτης μέρας της συνεδρίασης και περάσαμε για δείπνο.

Δεν ήταν εύκολο να γίνει ένα λεπτομερές σχέδιο που να δίνει και εναλλακτικές λύσεις σε κάθε ενδεχόμενο. Είχαμε την διάθεση να δουλέψουμε. Κάναμε συζητήσεις φτιάξαμε σχέδια, ανταλλάξαμε σκέψεις και φτάσαμε σε ένα κορμό αποφάσεων. Αυτό κράτησε τρεις μέρες. Την πέμπτη μέρα της συνεδρίασης ο Ιουστίνος μας κάλεσε πάλι στην αίθουσα των συσκέψεων. Εκεί μας είπε τα καθήκοντα του καθενός μας.

«Αγαπητές μου Κυρίες, Κύριοι, φίλοι μου, φτάσαμε στο τέλος. Ελπίζω να αναπλήρωσα το κενό που άφησε φεύγοντας ο Ιάκωβος Ηρακλείδης. Μετά από πλήρη μελέτη των δεδομένων καταλήξαμε όλοι μαζί σε κάποια αποτελέσματα.»

Ήμασταν όλοι έτοιμοι να αναλάβουμε αποστολές.

«Για αρχηγό της κίνησής μας και πρώτον Ηγεμόνα του ελληνικού κράτους, διαλέξαμε τον Δον Χουάν τον Αυστριακό, Φυσικά, προϋπόθεση είναι ότι εκείνος θα δεχτεί. Οι αγαπητοί Κύριοι Ροντρίγκες, Βαλέρης και Παλαιολόγος μαζί με τον κύριο Χάρμο επιφορτίστηκαν να του το πουν.»

«Καλή τύχη Κύριοι» ακούστηκε απ’ όλα τα στόματα.

«Σπουδαία είναι η αποστολή μας στην Πόλη. Εκεί θα μεταβούν η Αλεξάνδρα κι η Χριστίνα για να βοηθήσουν την προσέγγιση του Καντακουζηνού με τον Νέζη. Στόχος μας είναι να συμβαδίζουν τα συμφέροντα του Νέζη με τα δικά μας, ή έστω, να μην είναι αντίθετα. Στην Πόλη επίσης θα δράσουν και η αγαπητή μας Ελένη κι ο Πατριάρχης δια μέσου του Μεγάλου Βεζίρη Σοκουλού. Στόχος μας είναι να τρομάξουν οι Οθωμανοί τους Βενετούς και τους Ισπανούς χωρίς να χαθεί η Κύπρος. Θα μπορέσει έτσι ο Πάπας να τους ενώσει.»

«Τι θα κάνουμε για την Κύπρο;» ρώτησε ο Βαλέρης.

«Θα στείλουμε στην Κύπρο τον Χάρμο με πεντακόσιους στρατιώτες από τη Μάνη και την Απουλία. Θα ενισχύσουμε τους Βενετούς και θα συμβάλλουμε στην άμυνά τους. Θέλουμε να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τους» είπε ο Ιουστίνος.

Η Διονυσία μου έσφιξε το χέρι.

«Πάμε εκεί που χάθηκε ο Διασσωρίνος» μου ψιθύρισε.

«Μην φοβάσαι» της είπα.

Μου τσίμπησε το χέρι και μου ψιθύρισε ότι φοβάται για μένα και τη μικρή μας Δηιάνειρα. Την καθησύχασα αλλά όχι πειστικά. Δεν ένιωσα καλά καθώς πίστευα πολύ στη διαίσθηση της Διονυσίας και στην κρίση της. Η αυθόρμητη αντίδρασή της με ανησύχησε αλλά δεν είπα τίποτε.

«Στην Κύπρο είναι συνδεδεμένο μέλος της Αδελφότητας ο ευπατρίδης Πέτρος Ροντάκης. Έχουμε επαφή με τον διοικητή του κυπριακού ιππικού τον ευπατρίδη Ευγένιο Συγκλητικό(ii). Θα τους ορκίσεις, Χάρμο ως μέλη της Αδελφότητας. Αυτοί θα έχουν ισχυρό λόγο απέναντι στους Βενετούς. Θα έρθεις σε επαφή μαζί τους αμέσως με την άφιξή σου στην Κύπρο »

«Θα τα αναγνωρίσει η Βενετία όλα αυτά ή μόλις φύγει ο κίνδυνος θα μας ξεχάσει;» ρώτησε ο Παλαιολόγος.

«Θα είμαστε πολύ προσεκτικοί» είπε ο Βαλέρης.

«Ιάκωβε, διεκδικούμε για την μελλοντική Γραικία μέρη που ανήκουν στους Οθωμανούς ή στους Βενετούς. Δικά τους εδάφη θέλουμε να πάρουμε. Θα χρειαστούμε την καλή θέληση και των δύο κάποια στιγμή» τόνισε ο Ιουστίνος.

«Εντάξει, συμφωνώ πως πρέπει να δουλεύουμε γι αυτές τις κρίσιμες σχέσεις» είπε ο Παλαιολόγος.

«Ωστόσο ας προβληματιζόμαστε» είπε η Αλεξάνδρα.

«Σε κάθε κίνηση ελλοχεύουν κίνδυνοι, όμως, προχωράμε αποφασιστικά για να πετύχουμε» είπε ο Φραγκίσκος

«Το βάρος με τους Ενετούς πέφτει κατά βάση σε μένα» συνέχισε ο Ιουστίνος. «Ελπίζω οι σχέσεις μου με τους δόγηδες κι ο λόγος μου να βελτιωθούν μετά από την έγκαιρη στήριξή μας στην Κύπρο.»

«Γι αυτό θα μιλήσουμε με τον Εβραίο στην Πόλη» είπε ο Καντακουζηνός. «Ευτυχώς οι δουλειές μου πάνε καλά γιατί η σχέση με τον Νέζη περνάει από το σεντούκι του.»

«Ιάκωβε, εσύ, ο Ροντρίγκες κι ο Βαλέρης θα πάτε στην ισπανική αυλή. Μετά θα έρθει κι ο Χάρμος» είπε ο Ιουστίνος.

«Είναι σημαντικός ο Δον Χουάν» είπε ο Φραγκίσκος.

«Θα βοηθήσω κι εγώ» είπε μέσω εμού ο Ροντρίγκες.

«Στη Σαβοΐα την υπόθεση έχουν αναλάβει η Μαργαρίτα κι η κόρη της Σοφία.»

«Η Σοφία έχει ξεπεράσει τις προσδοκίες μου» είπε η Μαργαρίτα. «Όμως, ας τα πει η ίδια.»

Η Σοφία κοκκίνισε αλλά πήρε τον λόγο να εξηγήσει.

«Η Σαβοΐα είναι μικρή χώρα, αλλά, σημαντική για εμάς. Έχει τα δικαιώματα των Γενοβέζων σε νησιά του Αιγαίου και θα είναι πολύτιμη αν αποφασιστεί να γίνει ένα νέο κράτος, Θα έμπαινε και σε μια ιερή συμμαχία που θα έφτιαχνε ο Πάπας. Η πρόσβασή μας στην αυλή του Τουρίνου είναι κρίσιμη.»

Ήταν μια πολύ όμορφη εικοσιοχτάχρονη νεαρή. Είχε παντρευτεί έναν ανιψιό του Φιλιβέρτου(iii), του Μεγάλου Δούκα της Σαβοΐας Έμενε στο Τουρίνο, πρωτεύουσα του Δουκάτου. Ο Μέγας Δούκας εκτιμούσε την Σοφία για την ομορφιά της, αλλά, και την έντονη προσωπικότητά της.

«Όπως ξέρετε ο πεθερός μου Φιλιβέρτος με συμπαθεί. Συζητάμε πολύ κι έχει πεισθεί να δώσει τους τίτλους που έχει σ’ ένα ελληνικό κράτος, αν κι όποτε το πετύχουμε.»

«Γνωρίζω τον Φιλιβέρτο» είπε ο Ροντρίγκες. «Σ’ εκτιμά πολύ, Σοφία. Μου έχει πει εξαιρετικά λόγια για εσάς.»

«Σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια, Ιππότη.»

«Δεν είναι δικά μου. Ήταν λόγια του μεγάλου Δούκα.»

«Ας δούμε το στρατιωτικό μέτωπο» είπε ο Ιουστίνος. «Θα έχουν γενικό πρόσταγμα στην ξηρά ο Μενάγιας και στη θάλασσα ο Καλλέργης. Θα τους συντονίζει ο Μορμόρης απ’ την Κέρκυρα. Ο Μενάγιας, με τον Μορμόρη, απ’ την Ήπειρο ως τον Μοριά, θα προετοιμάσουν τους οπλαρχηγούς. Ο Καλλέργης θα προετοιμάσει και θα μυήσει τους καπετάνιους. Θα είναι όλοι έτοιμοι να εξεγερθούν με το σύνθημα.»

Ο Μενάγιας, ο Μορμόρης κι ο Καλλέργης ήταν έτοιμοι γι αυτή τη δουλειά.

«Εσύ, Φραγκίσκο έχεις την πιο σημαντική και κρίσιμη αποστολή. Πρέπει να πείσεις τον φίλο σου Γκισλιέρι, τώρα που έχει γίνει Πάπας, να οργανώσει μια δυτική συμμαχία.»

«Αυτό θα συμβεί αν οι εξελίξεις στην Κύπρο και την Ανδαλουσία, είναι όπως περιμένουμε» είπε ο Φραγκίσκος. «Ο Πάπας είναι πεπεισμένος ότι η σταυροφορία είναι αναγκαία και θα την πραγματοποιήσει.»

Γύρισε προς τον Ροντρίγκες που καθόταν δίπλα μου.

«Σεβαστέ Ματίας, περιμένουμε από εσάς καλά νέα. Να έχουμε τον Δον Χουάν αρχηγό στην επόμενη συνάντησή μας.»

«Να μεταφέρετε στον Υψηλότατο όταν τον δείτε και τα δικά μου χαιρετίσματα» είπα.

«Θα μου λείψεις, κύριε Χάρμο» είπε ο Ροντρίγκες.

«Να μας επισκεφτείτε στην Κύπρο» του είπε η Διονυσία.

«Θα μένουμε στο αρχοντικό των Μενάγια» του είπα. «Μας το διαθέτει ο Πέτρος όσο χρόνο μείνουμε εκεί.»

«Θα φύγετε με τον Μενάγια για Απουλία, Σαλέντο και Καλαβρία» μου υπενθύμισε ο Ιουστίνος. «Θα συγκεντρώσετε το σώμα των πεντακοσίων στρατιωτών.»

«Πότε θα γίνει αυτό;» τον ρώτησα.

«Σε ένα με δυο μήνες. Πρέπει πρώτα να στείλουμε τις επιστολές και τα χρήματα.»

«Θα είμαστε εδώ ως το Πάσχα» μου είπε η Διονυσία.

«Πως θα τα μάθουν όλα αυτά οι Βενετοί;» ρώτησα.

«Θα μεταφέρουν το στράτευμά σου στην Κύπρο αυτοί, με τις δικές τους γαλέρες.»

«Θα είναι Έλληνες οι στρατιώτες μου;» τον ρώτησα.

«Τριακόσιοι θα είναι Έλληνες» μου είπε. «Θα βρεις και γνωστούς σου από την Κορώνη.»

«Όταν φύγαμε με τον Ιάκωβο από την Κορώνη πήγαμε στη Χίο ενώ εκείνοι ήρθαν στην Ιταλία» είπα.

«Έχουν προκόψει σε Απουλία και Σαλέντο. Θεωρούν, όμως, ακόμα δουλειά τους την μάχη» είπε ο Ιουστίνος. «Είναι πάντα πρόθυμοι να πολεμήσουν τους Τούρκους. Θα περιμένουν με ανυπομονησία να τους βρεις.»

«Οι άλλοι διακόσιοι ποιοι θα είναι;»

«Θα είναι εκατό έμπειροι Αλβανοί από την Καλαβρία, με επικεφαλής κάποιον Γιώργη Τσόμη. Θα τον συναντήσεις στο Μπάρι. Άλλοι εκατό θα είναι Ιταλοί από τη Λομβαρδία και θα τους βρεις να σε περιμένουν στο Ρίμινι.»

«Ο Γιώργης ο Τσόμης!» έκανα έκπληκτος. «Τον γνώρισα στην Κορώνη, σπουδαίο παλικάρι!»

«Τους Ιταλούς θα μαζέψει ο Μάρκος Μαρτινέγκο, ένας Λομβαρδός συμβολαιογράφος. Ζήλεψε την δόξα του θείου του Τζιρόλαμο, που είναι στρατηγός των Βενετών.»

«Στην Κύπρο ποιος είναι Τοποτηρητής;» ρώτησα.

«Είναι ο Ντάντολο, ένας Βενετός ευγενής με καλούς τρόπους αλλά μέτριος στρατιώτη. Δεν θα περάσεις καλά μαζί του. Δεν σου πάει σαν χαρακτήρας όμως να μην σε πειράξει» είπε ο Ιουστίνος. «Ο Ντάντολο θα πληρώνει το μισό μισθό των στρατιωτών. Τα υπόλοιπα θα τα δίνεις από τραπεζογραμμάτια που θα έχεις μαζί σου και που θα ρευστοποιήσεις εκεί.»

«Τα σχόλια που γίνονται για τον Ντάντολο είναι πολύ επικριτικά» είπε ο Βαλέρης. «Απορούν όλοι πως του έδωσαν τη θέση του τοποτηρητή στην Κύπρο σε καιρό πολέμου. Φαίνεται ότι δεν πιστεύουν πως θα γίνει πόλεμος.»

«Υπάρχουν και σπουδαίοι αξιωματικοί στην Κύπρο σε καίριες θέσεις» είπε ο Ιουστίνος.

«Ελπίζω να τους φανούμε χρήσιμοι για να πάρουμε τα ανάλογα ανταλλάγματα» είπα.

«Θα εξαργυρώσουμε αυτή την κίνησή μας ακριβά. Να είσαι βέβαιος» μου απάντησε.

«Μόλις βρω καιρό θα έρθω να σας βρω στη Λευκωσία» είπε ο Ροντρίγκες. «Ελπίζω να έρθω με σταυροφορικό στρατό και στόλο και με τον Δον Χουάν μπροστάρη.»

«Μακάρι να φτάσετε, Ματίας, με τον πρίγκιπα ως τους Αγίους Τόπους. Μακάρι να ανοίξετε και τον δικό μας δρόμο» του είπε ο Μενάγιας.

«Προχωράτε πολύ αλλά είστε στον σωστό δρόμο» είπε χαμογελώντας ο Φραγκίσκος.

«Ελπίζουμε να μας υποδεχτείτε με άνθη και δάφνες» είπε ο Ροντρίγκες σε μένα και τη Διονυσία.

«Σας ευχαριστούμε, Ιππότη Ματίας, για την παρηγοριά» είπε η Διονυσία.

Δεν της άρεσε καθόλου η ιδέα να πάμε στην Κύπρο.

«Δόνα Δονίζια, η ζωή που διαλέξατε με τον Χάρμο κι όλους τους φίλους σας εδώ, τα έχει αυτά» της είπε εκείνος.

«Δεν είναι δειλία» είπε η Διονυσία. «Απλά έχω ένα πολύ κακό προαίσθημα.»

«Θα το ξεπεράσεις γλυκιά μου» της είπα εγώ.

«Θέλω να το ξεπεράσω κι ίσως βοηθήσει το τέλος του καρναβαλιού» είπε εκείνη με αυτοσαρκασμό.

Η Διονυσία μου άρεσε πολύ. Ήμουν στα πενήντα οχτώ μου χρόνια, αλλά, ήμουν γοητευμένος μαζί της. Είχα γνωρίσει γυναίκες στη ζωή μου και για κάποιες είχε χτυπήσει δυνατά η καρδιά μου. Καμιά δεν με είχε κερδίσει τόσο απόλυτα. Μου είχε χαρίσει μια υπέροχη κορούλα που την υπεραγαπούσα και που είχε κάνει τη ζωή μου όμορφη. Το χτύπημα από τον χαμό του Ηρακλείδη με είχε συγκλονίσει και αν δεν ήταν η Διονυσία θα είχα τρελαθεί. Ήμουν ακόμα πνευματικά άρρωστος κι είχα πού και πού διαλείψεις. Έβγαινα εκτός πραγματικότητας για κάποια μικρά χρονικά διαστήματα, αλλά, επανερχόμουν.

Η Διονυσία ήταν ο σταθερός κρίκος που με συνέδεε με την πραγματικότητα όταν χανόμουν. Μου χάριζε την ευτυχία απλόχερα και με συνέδεε με το μέλλον που το έβλεπα στα μάτια της μικρής μου Δηιάνειρας.

«Εμείς αποχωρούμε» είπα. «Νιώθω λίγο κουρασμένος.»

Μας χαιρέτησαν με σεβασμό κι αγάπη. Τα πρόσωπα που είχαν σημαδέψει τη ζωή μου ήταν σχεδόν όλα εκεί. Και μαζί τους η μόνη οικογένεια που είχα μετά την αναχώρησή μας με τον Ιάκωβο από την Κερασούντα. Ένιωθα την Αδελφότητα σαν τη δική μου οικογένεια και τον σκοπό μας σαν τον μοναδικό σκοπό της ζωής μου.

«Έχεις χλομιάσει, μήπως νιώθεις άσχημα;» με ρώτησε ανήσυχη η Διονυσία.

«Θέλω να δω λίγο την Δηιάνειρα» της είπα.

«Πάμε» μου ψιθύρισε και κρεμάστηκε από το χέρι μου. «Θέλω να δοκιμάσουμε τις στολές μας. Αύριο θα πάμε στον δημόσιο ανοιχτό χορό στη πλατεία του Αγίου Μάρκου.»

«Τι στολή έχετε διαλέξει;» ρώτησα χαμένος μέσα σε μια γλυκιά ζαλάδα.

«Λεμονανθού» είπε. «Ταιριάζει πολύ με το περιβάλλον. Θα παρελάσουμε στην λαχαναγορά την Ερμπερία, στο Ριάλτο!»

«Λεμονανθοί!» σκέφτηκα φωναχτά. «Μυρίζουν όμορφα οι λεμονιές την άνοιξη!»

Στο μυαλό μου ήρθαν οι ευτυχισμένες μέρες στον Πόντο, στην Κερασούντα. Λες και μύριζα τις κερασιές, τις ανθισμένες αμυγδαλιές, τους λεμονανθούς. Θυμήθηκα τα γλυκά παιδικά μου χρόνια και το όνειρο της ελευθερίας που είχαμε τόσο πολύ πλησιάσει. Ένιωθα γεμάτος!

===

παραπομπές:

i Ιστορικό γεγονός η προσπάθεια των Οθωμανών να εξαγοράσουν τα δικαιώματα της Κύπρου από τον Φιλιβέρτο που την εκτέλεσε το 1564 ο Νικόλαος Πετροκόκκινος, Έλληνας από την Χίο (ΠΗΓΗ: Ιστορία Ελληνικού Έθνους, τόμος Ι’ σελ. 200).

ii Ο Ροντάκης και ο Συγκλητικός είναι πρόσωπα υπαρκτά που έπαιξαν ρόλο στην μάχη της Κύπρου το 1570 (ΠΗΓΕΣ: Ιστορία Ελληνικού Έθνους, τόμος Ι’ σελ. 308,312)

iii Ο Εμμανουήλ Φιλιβέρτος ήταν ένας πολύ δυνατός ηγέτης του Δουκάτου της Σαβοΐας που είχε ανεβάσει πολύ το κύρος του Δουκάτου που στεκόταν ανάμεσα στα Γαλλικά εδάφη και τις Ισπανικές κτήσεις (στην βόρεια Ιταλία). Ο Φιλιβέρτος μετέφερε το 1563 την πρωτεύουσα από το Σαμπερύ στο Τουρίνο.(ΠΗΓΗ: Βικιπέδια)

*****************************

Αύριο Τετάρτη, 31/3, συνεχίζουμε με το όγδοο κεφάλαιο (8α)

Δευτέρα 29 Μαρτίου 2021

26 Δον Χουάν Ηρακλείδης (κεφ.7α)

 Η αδελφότητα συνέρχεται στην Βενετία για την τρίτη της συνεδρία. Η πρώτη το 1555 στην Αυγούστα ήταν η ιδρυτική που έφτιαξε τα σχέδια για την στρατιωτική και διπλωματική ετοιμότητα των Ελλήνων. Η δεύτερη συνεδρία, μετά από επτά χρόνια το 1562 στο Ιάσιο, καθόρισε ένα Σχέδιο εξέγερσης που θα γινόταν μετά από δύο αντιπερισπασμούς (σε Κύπρο και Μολδαβία). Η τρίτη τώρα, στην Βενετία, μετά από άλλα επτά χρόνια, το 1569, θα φτιάξει το νέο σχέδιο για την προώθηση της αντιτουρκικής συμμαχίας των δυτικών.

***********************



κεφ. 7α

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: 

ΣΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ 1569 μΧ

 

Η καρναβαλική περίοδος στη Βενετία είναι μια μεγάλη πολυήμερη γιορτή στην οποία συμμετέχει όλη η πόλη. Διαρκεί σχεδόν ολόκληρο τον χειμώνα. Κορυφώνεται πριν τις νηστείες του Πάσχα, δέκα μέρες πριν τη Σαρακοστή όσο ο καιρός είναι ακόμα κρύος και βροχερός. Ολόκληρη η πόλη, από τη μια άκρη της ως την άλλη, μετατρέπεται σε μια απέραντη σκηνή θεάτρου. Η λιμνοθάλασσα, τα γοτθικά κτήρια, οι μεγαλοπρεπείς αψίδες, οι πλατείες κι οι αμέτρητες γέφυρες είναι τα σκηνικά. Ηθοποιοί είναι όλοι οι κάτοικοί της. Όλοι κι όλες συμμετέχουν σ’ ένα τρελό παιχνίδι πειραγμάτων, μυστικών κι ερωτικών αγγιγμάτων. Όλα μεταμορφώνονται κρυμμένα επιμελώς πίσω από μάσκες. Πρωταγωνιστές σ’ αυτό το παιχνίδι οι αριστοκράτες γόνοι των καλών οικογενειών κι οι νεαρές κυρίες των πλούσιων σπιτιών. Ευγενείς, δούκες, κόντηδες και κοντέσες, ακόμα κι ιερωμένοι και καλόγριες συμμετέχουν.

Η Κομμέντια ντελ Άρτε αναπτύχθηκε σε όλη την Ιταλία και τις φιλελεύθερες ανεξάρτητες πόλεις του βορά. Αυτή δίνει τις ιστορίες, τα σκηνικά και τις εμπνεύσεις ώστε να ραφτούν οι χιλιάδες στολές. Με τα δικά της πρότυπα φτιάχνονται χιλιάδες μάσκες στα εργαστήρια και τα σπίτια. Αρλεκίνοι κι Αρλεκίνες, κουρελήδες με μανδύες φτιαγμένους από πολύχρωμα κομμάτια υφάσματος γυρνούν παντού. Μαρκησίες, κοντεσίνες, ντόμινα, βαρόνοι και σάτυροι, με μάσκες και ρούχα που κρύβουν το φύλο, διατρέχουν την πόλη. Πειράζουν, σαρκάζουν, φτιάχνουν σκάνδαλα παίζοντας στην αληθινή ζωή ρόλους φανταστικούς. Το παιχνίδι της παραπλάνησης στ έπακρο.

Υπηρέτριες και ζητιάνες αλλάζουν ταυτότητα πίσω από μια στολή κοντέσας ή μαρκησίας. Πριγκίπισσες και κόντηδες κρύβονται πίσω από περίτεχνες μάσκες και στολές. Πρίγκιπες ντύνονται με ρούχα καρδιναλίου και καλόγριες φορούν ρούχα φανταχτερά κοκότας. Άλλοι ταυτίζονται με τον ρόλο τους και άλλοι σαρκάζουν τον εαυτό τους ή την τάξη τους. Όλο αυτό το ζωντανό θέατρο δρόμου εκτυλίσσεται στο απίθανο σκηνικό μιας πόλης βυθισμένης στο νερό. Ένα κλίμα συνεχούς ερωτισμού κι αδιάκοπης αναζήτησης της ηδονής κυριαρχεί. Η Βενετία είναι πλούσια κι ο πλούτος της διαφθείρει τους πάντες. Τα σκάνδαλα είναι δεμένα με την καθημερινή ζωή. Παράνομοι έρωτες και φοβερές ίντριγκες παντού. Με αυτά διασκεδάζει και περνά τον καιρό του ο πολίτης της Βενετίας. Καμιά πόλη στον κόσμο δεν είναι τόσο διεφθαρμένη και πανηδονική.

Μόνο τα τελευταία χρόνια έχουν κάπως ελαττωθεί τα πολύ τολμηρά πειράγματα και ντυσίματα. Ο νέος Πάπας έχει πάρει πολύ αυστηρά μέτρα για να μετριάσει την έκλυση των ηθών. Ασκητικός ο ίδιος, σταυροφόρος του καθολικισμού, έχει καταβάλει άοκνες προσπάθειες για να κάνει την Ιταλία ευσεβή. Πίος Ε’ ήταν το όνομα που πήρε, όταν εκλέχτηκε Πάπας, ο φίλος του Φραγκίσκου δομινικανός Καρδινάλιος Μικάλε Γκισλιέρι. Απ’ τις αρχές του 1566 αυτός κατείχε την Αγία Έδρα.

Βρισκόμασταν με την Διονυσία και τη Δηιάνειρα στην Βενετία ήδη από τα τέλη του 1568. Μέναμε σε ένα σπίτι κοντά στην πλατεία του Αγίου Μάρκου. Μας είχε προσκαλέσει εδώ ο Ιουστίνος. Είχε ένα δικό του πύργο έξω από την πόλη κι εκεί θα διεξαγόταν η συνεδρίασή μας. Τα μέλη της Αδελφότητας θα έφταναν εδώ σταδιακά το ένα μετά το άλλο στις αρχές του 1569. Τον Μάρτιο του 1569 θα λάμβανε χώρα η Τρίτη συνεδρία. Τον Μάρτιο κορυφώνονταν κι οι εκδηλώσεις του καρναβαλιού. Τότε έφτανε στο ζενίθ ο παροξυσμός στους δρόμους, τις πλατείες και τα κανάλια της πόλης. Δεκατέσσερα χρόνια είχαν περάσει από την πρώτη συνεδρία της Αυγούστας κι επτά από την δεύτερη του Ιασίου. Τις δύο πρώτες είχε οργανώσει ο Ιάκωβος Βασιλικός Ηρακλείδης. Τώρα οικοδεσπότης ήταν ο Ιουστίνος Βαρδάτης.

Είχαμε γνωριστεί πριν από περίπου τριάντα χρόνια στο Ναύπλιο. Ήμασταν νέοι με όρεξη να ζήσουμε τη ζωή και να αγωνιστούμε για την ελευθερία του γένους των Γραικών. Τώρα ο Ιάκωβος ήταν στο χώμα κι εγώ στα πενήντα οχτώ μου χρόνια. Ένιωθα πιο σοφός, αλλά, και πιο κουρασμένος. Οι συζητήσεις στο πολιορκημένο Ναύπλιο έδειχναν τώρα να δίνουν καρπούς.

Ήμασταν πάλι μετρημένοι όσοι θα συμμετείχαμε στην συνεδρίαση. Είχαμε μιλήσει όλα αυτά τα χρόνια με αρκετούς ανθρώπους και τους είχαμε μυήσει. Αποτελούσαν συνδεδεμένα μέλη που δεν είχαν ορκιστεί ακόμα αλλά που ήταν έτοιμα να ενταχθούν και να συνεργαστούν. Ο πυρήνας μας παρέμενε ολιγομελής και συνωμοτικός, όπως είχε ξεκινήσει από τον ιδρυτή του. Από τους δεκαεννιά του Ιασίου είχαμε τις απώλειες του Ηρακλείδη, του Διασσωρίνου και του Μεγαδούκα. Έλειπε κι ο Ιωσήφ Παππάς, ο σύζυγος της Ελένης που είχε πεθάνει ξαφνικά από φυσικά αίτια. Στους δεκαπέντε εναπομείναντες είχαν προστεθεί η Διονυσία κι ο Ροντρίγκες. Οι προσκεκλημένοι λοιπόν στη συνεδρίαση της Βενετίας ήταν δεκαεπτά και είχαν έρθει οι δεκαέξι.

Ήταν παρόντες ο Ιουστίνος κι ο Ιάκωβος Παλαιολόγος. Η Ελένη Παπά κι ο Μιχαήλ Καντακουζηνός είχαν έρθει από την Κωνσταντινούπολη. Η Αλεξάνδρα Λεπουσνεάνου κι η Χριστίνα Σβαρόφσκι είχαν έρθει από το μοναστήρι της Σουτσεάβας. Ήταν κλεισμένες εκεί μετά τον θάνατο του Ηρακλείδη. Ήταν ακόμα η Χιώτισσα Μαργαρίτα Γκριμάλντι Κορέση κι η κόρη της Σοφία που ήρθαν από τη Γένοβα. Ο Φραγκίσκος Καστιλιόνης ήρθε από τη Ρώμη, ο Ανδρέας Καλλέργης από τον Χάνδακα, ο Εμμανουήλ Μορμόρης απ την Κέρκυρα. Ήταν εδώ ο Πέτρος Μενάγιας που μετείχε πρώτη φορά σε τέτοια συνεδρίαση. Το ίδιο κι ο Ιωάννης Βαλέρης κι ο Ματίας Ροντρίγκες συμμετείχαν για πρώτη φορά κι αυτοί. Ήμασταν κι εγώ κι η Διονυσία. Δεν είχε έρθει ο Μητροφάνης που απ’ τον Ιανουάριο του 1565 ήταν Πατριάρχης Νέας Ρώμης στην Πόλη. Είχε “εξαγοράσει” την θέση με χρήματα της Αδελφότητας. Ήταν παρών στην Αυγούστα και στο Ιάσιο, αλλά, αυτή τη φορά θα μάθαινε τα νέα απ’ την Ελένη και τον Καντακουζηνό.

Ο Ροντρίγκες ήταν η ατραξιόν της συνάντησης. Δεν ήταν και λίγο. Ένας ξακουστός κουρσάρος, με κατορθώματα σ’ όλη τη Μεσόγειο, βρισκόταν μαζί μας, ενταγμένος στον στόχο μας. Μιλούσε πολύ λίγα ελληνικά. Είχε τον Μενάγια και τον Βαλέρη αλλά κι εμένα να του μεταφράζουμε όσα άκουγε ή όσα ήθελε να πει στα ελληνικά. Ήταν σπουδαία ένεση ηθικού η συμμετοχή του Ισπανού στον αγώνα μας. Όλοι τον πλησίαζαν για να τον γνωρίσουν από κοντά και να του μιλήσουν. Η Βενετία τον είχε υποδεχτεί δια του Μεγάλου Δόγη με παρασημοφορία. Δεν λέγαμε, βέβαια, πουθενά ότι βρισκόταν εδώ σαν μέλος της Αδελφότητας αλλά νιώθαμε περήφανοι γι αυτό.

Χωρίς τον Ιάκωβο ήταν περίεργη συνεδρία. Ο Ιουστίνος μας υποδέχτηκε στον πύργο του και μας οδήγησε στο μεγάλο δωμάτιο όπου θα συνεδριάζαμε. Μια όμορφη κι επιβλητική αίθουσα, στον δεύτερο όροφο, όχι βέβαια όσο κι η αίθουσα των βασιλικών συμβουλίων του Ιασίου. Ήταν όμως ευρύχωρη, με ελληνικότατο διάκοσμο, εφοδιασμένη με χάρτες, γραφική ύλη κι ανέσεις για όλους. Οι διάδρομοι και τα δωμάτια των ορόφων είχαν κόκκινα ή μαύρα βελούδα στους τοίχους. Οι τοιχογραφίες με έργα έξοχων καλλιτεχνών, έκαναν τον πύργο να μοιάζει με παλάτι. Έτσι ήταν οι πύργοι των Βενετών ευγενών.

Τα θέματα στις τοιχογραφιών προέρχονταν από την ελληνορωμαϊκή ιστορία και την εβραιοχριστιανική παράδοση. Ο Ιουστίνος, αν και δωδεκαθεϊστής, δεν μπορούσε να αποφύγει την βίβλο. Αν δεν είχε βιβλικά θέματα στους τοίχους και στα ταβάνια θα κινδύνευε να κατηγορηθεί ως αντίχριστος. Ακόμα και στην ελεύθερη, και συχνά ανήθικη, Βενετία η Ιερά Εξέταση έριχνε βαριά την σκιά της. Η αίθουσα των συσκέψεων ήταν καθαρά ελληνική. Κυριαρχούσαν το άσπρο, το γαλάζιο και το χρυσαφί, με μαιάνδρους, λιτές άσπρες κουρτίνες και λαμπρά αγάλματα. Ο Δίας, η Αφροδίτη, η Αθηνά, ο Αχιλλέας, η Ήρα, ο Περικλής, ο Λεωνίδας κι άλλοι θεοί και ήρωες την κοσμούσαν. Πίνακες με θέματα από την μυθολογία και την αρχαία ελληνική ιστορία γέμιζαν τον χώρο με κάλλος. Μια πλούσια βιβλιοθήκη περιείχε βιβλία, κώδικες και συγγράμματα αρχαίων αλλά και σύγχρονων φιλοσόφων.

Με τις διαδοχικές αφίξεις στη Βενετία ξαναβρεθήκαμε και γνωριστήκαμε με τα νέα μέλη. Ήταν συγκινητικές στιγμές καθώς κάποιοι είχαμε να βρεθούμε ακόμα κι επτά χρόνια. Οι μετακινήσεις δεν ήταν καθόλου εύκολες σε ένα κόσμο χωρίς ασφαλείς δρόμους και χωρίς μέσα μεταφοράς. Δεν υπήρχαν οργανωμένες διαμονές για κάποιον που ήθελε να ταξιδέψει. Οι πορείες στη στεριά ήταν κουραστικές κι επικίνδυνες και στη θάλασσα ήταν περιπέτειες χωρίς τέλος. Το πιο συνηθισμένο ήταν να γεννιέται και να πεθαίνει κανείς στο ίδιο μέρος χωρίς να γνωρίζει άλλο στη ζωή του. Γι αυτό οι συναντήσεις δεν ήταν συχνές και γι αυτό η συγκίνησή μας ήταν μεγάλη. Για αρκετές μέρες χαιρετιόμασταν, αλλάζαμε αγκαλιές. Δακρύζαμε, άλλοτε για μια ιστορία που ακούγαμε κι άλλοτε για κάποια απώλεια που είχε συμβεί και την διαπιστώναμε. Κάποια στιγμή καθίσαμε γύρω από το τραπέζι κι η συνεδρίαση ξεκίνησε.

Ο Ιουστίνου μίλησε αγγίζοντας ευαίσθητες χορδές. Οι απουσίες έπεφταν βαριές σαν σκιές στη σκέψη μας. Από το στόμα του ομιλητή έβγαιναν λέξεις που έσφιγγαν με θλίψη τις καρδιές μας.

«Οι δυο Ιάκωβοι που απουσιάζουν ήταν σπουδαίοι και μεγάλοι Έλληνες» ξεκίνησε ο Ιουστίνος. «Γεννήθηκαν ραγιάδες, όμως, κατάφεραν να κερδίσουν την Ευρώπη και το έργο του το αναγνώρισαν όλοι. Στη Μολδαβία ο Ιάκωβος εκσυγχρόνισε την χώρα. Στην Κύπρο Διασσωρίνος ενέπνευσε στους Γραικούς την αγάπη για την ελευθερία. Δυστυχώς κι οι δυο προδόθηκαν κι έχασαν την ζωή τους.»

Κόμπιασε για λίγο καθώς είχε συγκινηθεί ιδιαίτερα. Ο Ιουστίνος είχε βαθιά συναίσθηση της αποστολής μας για την αναβίωση της Ελλάδας στον σύγχρονο κόσμο. Η γνωριμία του με τον Ιάκωβο ήταν ορόσημο στη ζωή του κι ο θάνατός του τον είχε συνταράξει. Όσο τον άκουγα σκεφτόμουν πόσο πολύ είχε συνταράξει εμένα. Στην πραγματικότητα κανέναν άλλον δεν είχε πειράξει αυτός ο χαμός όσο εμένα που με είχε αρρωστήσει. Έχανα το μυαλό μου. Κάποια διαστήματα ένιωθα διαλείψεις κι αυτό το καταλάβαιναν οι γύρω μου. Ζούσα για μικρά χρονικά διαστήματα εκτός πραγματικότητας.

«Θύμα στο βωμό του καθήκοντος ήταν και ο Διονύσιος» συνέχισε ο Ιουστίνος.

Η παρουσία του Διονύσιου πιο πριν και του Μητροφάνη τώρα, άλλαζε την γνώμη μας για την κορυφή της ορθοδοξίας. Ακόμη κι ο Ιουστίνος έβλεπε την διαφορά. Οι αγράμματοι, ως τώρα πατριάρχες, όργανα κι υπηρέτες των σουλτάνων, είχαν δώσει χροιά προδοτική στο Πατριαρχείο. Τώρα όμως, με τον Διονύσιο και τον Μητροφάνη, η ορθοδοξία έπαιζε σημαντικό ρόλο στην μόρφωση μιας νέας γενιάς. Αυτή η γενιά θα έβγαζε το υπόδουλο γένος από την αμάθεια.

«Αναφέρω και την απώλεια του Ιωσήφ Παπά, συζύγου της αγαπητής μας Ελένης» είπε κλείνοντας τους επικήδειους. «Η πιο μεγάλη απώλεια, όμως, που θα είχαμε -αλλά φαίνεται πως θα την αποφύγαμε- είναι η απώλεια της Αδελφότητάς μας. Για ένα διάστημα, μετά τα σφοδρά χτυπήματα που δέχτηκε, κινδύνεψε να διαλυθεί.»

Κατόπιν έθεσε την ημερήσια διάταξη της συνεδρίασης.

«Είμαστε ζωντανοί, λοιπόν. Με νέα ορμή συνεχίζουμε. Θα κάνουμε πάλι έναν απολογισμό δράσης και θα εκτιμήσουμε τη διεθνή κατάσταση και τις προοπτικές της επανάστασης. Θα κάνουμε προτάσεις για τα επόμενα χρόνια.»

«Ανυπομονούμε» είπε η Μαργαρίτα.

«Γνωρίζουμε όλοι πως τα πράγματα στράβωσαν στους αντιπερισπασμούς που είχαμε σχεδιάσει» συνέχισε ο Ιουστίνος. «Στη διπλωματία, όμως, κάναμε καλή δουλειά. Έχουμε ποτίσει τα ισχυρά κέντρα της Μεσογείου με τις ιδέες μας. Δεν τις λένε πια φαντασιώσεις. Κύκλοι με επιρροή τις συζητούν πλέον σαν ένα πιθανό ενδεχόμενο. Η ιδέα μιας ελεύθερης Γραικίας είναι μια ιδέα που έχει αποκτήσει ρίζες. Ένα κράτος ισορροπίας ανάμεσα στο Ισλάμ και τον Καθολικισμό με στόχο την διαρκή ειρήνευση στη Μεσόγειο.»

Ο Ιουστίνος ανέλυσε την κατάσταση με βάση τις πληροφορίες που είχαν συγκεντρωθεί. Μπορεί οι Τούρκοι να μην είχαν ηττηθεί ποτέ στο πεδίο της μάχης, ωστόσο κάποτε θα συνέβαινε κι αυτό. Υπήρχε τρόπος να φοβηθεί και να υποκύψει σε έναν εκβιασμό που θα έφερνε την ελευθερία των Γραικών.

«Η Οθωμανική Αυτοκρατορία επεκτείνεται ακόμη αλλά η επιθετικότητά της έχει εξαντληθεί» είπε ο Ιουστίνος. «Μπορεί ακόμα να αντλεί πόρους από την τεράστια έκτασή της και τους ραγιάδες της όμως όλα έχουν όρια. Ο Μέγας Βεζίρης Σοκουλού είναι ο πρώτος που το έχει καταλάβει.»

Η δύναμη των Οθωμανών συγκρινόταν μόνο με την δύναμη της Ισπανίας που εκμεταλλευόταν μια νέα Ήπειρο. Οι Ισπανοί είχαν κτήσεις σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Οι δυο αντίπαλοι μπορούσαν να φτιάχνουν μεγάλους στόλους, και να μαζεύουν μεγάλους στρατούς. Είχαν πόρους για όπλα και πολεμοφόδια, αλλά και τροφές, υλικά και βοηθητικό προσωπικό. Μπορούσαν να έχουν κωπηλάτες στις γαλέρες, να πληρώνουν λαγουμιτζήδες και να αντέχουν σε πολιορκίες. Αυτοί οι ανθρώπινοι και υλικοί πόροι τους έκαναν κυρίαρχους στον κόσμο του 16ου αιώνα.

«Ο Κάρολος κι ο Σουλεϊμάν πολέμησαν πενήντα χρόνια σε στεριά και θάλασσα» είπε ο Φραγκίσκος. «Οι διάδοχοί τους, ο Φίλιππος και ο Σελίμ συνεχίζουν.»

«Οι Τούρκοι περηφανεύονται ότι δεν έχουν υποχωρήσει ποτέ από έκταση που έχουν καταλάβει» είπε η Ελένη.

«Πήραν όλα τα νησιά του Αιγαίου κι έχουν τις ακτές της Μπαρμπαριάς» είπε ο Βαλέρης.

«Τι περιμένει ο Πάπας; Πρέπει να καταληφθεί η Ρώμη για να ξυπνήσει;» ρώτησε η Αλεξάνδρα.

«Σε αυτό το σκηνικό» συνέχισε ο Ιουστίνος «οι σκέψεις μας περί ανεξαρτησίας θα φαίνονταν αφελείς. Εμείς όμως δεν είμαστε αντικειμενικοί παρατηρητές, δεν μελετάμε τον κόσμο αλλά παλεύουμε να τον αλλάξουμε. Εκμεταλλευόμαστε κάθε ευκαιρία, κι όχι μόνο αυτό! Αναζητάμε να επιδράσουμε για να δημιουργηθεί η ευκαιρία. Τότε ακριβώς θα επιχειρήσουμε να πραγματοποιήσουμε το ακατόρθωτο!»

Ήταν ένας λόγος αντάξιος μεγάλου πολιτικού κι αν δεν επρόκειτο για συνεδρίαση θα τον είχαμε χειροκροτήσει.

«Στρατηγική μας είναι να επιχειρήσουμε μια ρωγμή ανάμεσα στα δυο μπλοκ των Ισπανών και των Οθωμανών.»

«Τα θα πει ρωγμή στα μπλοκ;» ρώτησε ο Καλλέργης.

«Να φτιαχτεί μια ανεξάρτητη ζώνη ανάμεσά τους.»

«Γιατί να μας το επιτρέψουν;»

«Μια ανεξάρτητη ή, έστω, υποτελής επικράτεια με δική μας ελληνική ηγεσία, δική της ζωή και δικά της ήθη. Αυτό ζητάμε» συνέχισε ο Ιουστίνος. «Αυτό είχε ονειρευτεί ο Ιάκωβος! Αρκεί να τους αποδείξουμε ότι είμαστε αναγκαίοι και χρήσιμοι. Μας αρκεί ένας γενικός πόλεμος ώστε να επιθυμήσουν όλοι μιαν ενδιάμεση ζώνη κατάπαυσης του πυρός. Αυτή η ζώνη ανακωχής θα είναι η δική μας Πολιτεία! Αυτό που η Βενετία δεν μπορεί από την φύση της να πετύχει, μπορεί να το υπηρετήσει η δική μας Ελλάδα!»

Τα έλεγε σωστά και ήταν πειστικός. Η Βενετία, αν την έβλεπες στο χάρτη, ήταν μια λεπτή λωρίδα γης και νησιών, μια ζώνη ανάμεσα στους δυο κόσμους. Από την Αδριατικής είχε μια λωρίδα γης στη Δαλματία, μικρές λωρίδες στα παράλια της Αλβανίας και στον Αμβρακικό. Είχε τα νησιά του Ιονίου την Κρήτη και την Κύπρο. Ήταν προσκολλημένη στα εδάφη του Σουλτάνου, με θαλάσσιες μόνο επικοινωνίες. Δεν μπορούσε να μένει για πολύ ουδέτερη. Θα πήγαινε με τον Σουλτάνο για να καθησυχάσει τις αδηφάγες ορέξεις του ή θα ζητούσε προστασία των Ισπανών. Δεν μπορούσε να είναι ζώνη ανακωχής. Μια νέα Ελλάδα, όμως, μπορούσε να παίξει καλύτερα αυτόν τον ρόλο. Αν οι δυο εμπόλεμοι είχαν κουραστεί να μάχονται, τότε εμείς μπορούσαμε να ειρηνεύσουμε την περιοχή.

«Είναι σωστή σκέψη» είπε ο Φραγκίσκος. «Αυτό το κράτος θα ήταν ουδέτερη ζώνη. Το ξέρει κι ο Πάπας.»

«Οι Γραικοί θα είναι ανάμεσα στους δυο χωρίς να είναι μέρος του ενός ούτε του άλλου» είπε ο Μενάγιας.

«Η ορθοδοξία δεν συμπίπτει ούτε με τον καθολικισμό ούτε με το Ισλάμ» είπε ο Καντακουζηνός. «Έχει ιστορικά πιο καλές σχέσεις με τον ανεκτικό μουσουλμανισμό παρά με τον φανατικό καθολικισμό των Λατίνων.»

«Δεν μας τιμά να το λέμε» είπε ο Ιουστίνος «ωστόσο συνηγορεί κι η στρατιωτική και οικονομική αδυναμία μας. Δεν θα φοβίζουμε κανέναν. Στη ρωγμή των δυο κόσμων, εκεί που φυτοζωεί η Βενετία, μπορεί να κτιστεί η νέα Γραικία. Χωρίς να γέρνει προς την μια από τις δυο μεριές.»

«Σε ποια εδάφη;» ρώτησε ο Μενάγιας.

«Σε εδάφη οθωμανικά κι ενετικά με ανεξιθρησκία κι ουδετερότητα. Ένα διεθνές προτεκτοράτο, ο ενδιάμεσος χώρος μεταξύ των εμπολέμων, ένας παράγοντας ειρήνης.»

Άκουγαν όλοι την ανάλυση αλλά χρειάζονταν στοιχεία.

«Την σκέψη αυτή τα μέλη της οργάνωσής μας την έχουν ενσταλάξει στα μυαλά σημαντικών παραγόντων. Αυτό έγινε με υπομονή κι επιμονή μέσα στη διεθνή πολιτική σκακιέρα» είπε ο Ιουστίνος. «Ο Πάπας, ο Φίλιππος, ο Δον Χουάν, ο Σουλτάνος, ο Ουλ Ισλάμ(i) κι ο Σοκουλού μάς έχουν ακούσει.»

«Ο Σοκουλού έχει δεχτεί ένα προτεκτοράτο στον νότο όπως στα βόρεια σύνορα της αυτοκρατορίας» είπε η Ελένη.

Όλα αυτά ήταν σημαντικά και ελπιδοφόρα. Πήρε τον λόγο ο Φραγκίσκος.

«Στα ενετικά, στα γενοβέζικα, στα φλωρεντιανά αυτιά, σε όλες τις πόλεις της Ιταλίας έχουν φτάσει αυτές οι σκέψεις. Με τον Πάπα Πίο Ε’, του οποίου είμαι μυστικοσύμβουλος, όλα αυτά έχουν συζητηθεί πολύ σοβαρά. Ο Πάπας βρίσκει τις ιδέες μας θελκτικές» είπε ο Φραγκίσκος.

«Είναι φίλος σου ο Γκισλιέρι» είπε ο Ιουστίνος.

«Ακριβώς! Ήταν αρωγός μας από την εποχή που δεν ήταν Καρδινάλιος. Τώρα μπορεί να βοηθήσει πολύ.»

Ο Φραγκίσκος είχε μιλήσει στον παλιό του φίλο που τώρα βρισκόταν στον πιο ισχυρό θρόνο του κόσμου. Μια ελεύθερη ή ημιανεξάρτητη Ελλάδα ήταν ένα βήμα προς την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων. Αυτό είχε ο Πίος ο Ε’ σκοπό και προορισμό της ζωής του.

Στη συνέχεια ο Ιουστίνος έδωσε τον λόγο στα υπόλοιπα μέλη για να εκθέσουν τις σκέψεις τους. Μίλησαν όλοι κι είπαν τις ιστορίες και τις προτάσεις τους. Είχαν περιγραφές μιας επταετίας δράσης και πολλές σκέψεις να μοιραστούν. Ήταν όλοι τους λακωνικοί. Η Ελένη και ο Καντακουζηνός, όμως, είχαν αρκετά ενδιαφέροντα να πουν. Έστρεψαν τα φώτα προς την Κύπρο.

«Οι Τούρκοι θα μπουν οπωσδήποτε στην Κύπρο» είπε ο Μιχαήλ Καντακουζηνός με βεβαιότητα.

«Απορώ πώς δεν το έχουν ήδη κάνει» πρόσθεσε η Ελένη. «Ο Σοκουλού δεν θέλει εισβολή. Προτιμά τις καλές σχέσεις με τη Βενετία αλλά ο Νέζης θέλει το νησί!»

«Οι Βενετοί είναι σίγουροι ότι οι Τούρκοι θα τηρήσουν τις συμφωνίες, δεν θα εισβάλλουν στο νησί» είπε ο Ιουστίνος.

«Κάνουν λάθος!» είπε ο Καντακουζηνός. «Σ’ ένα έφιππο συμβούλιο, στο κυνήγι, ο Σελίμ ξεμονάχιασε τους κυριότερους συμβούλους του. Ζήτησε τη γνώμη του Σοκουλού Μεχμέτ, του Πιαλή Πασά και του Μουσταφά Πασά. Ο Σοκουλού του είπε να μην το επιχειρήσει, αλλά οι άλλοι τον παρακίνησαν να το κάνει. Δεν πήρε απόφαση αλλά είναι φανερό ότι τό ’χει στο μυαλό του. Θα ξαναρωτήσει και θα δώσει τη σχετική διαταγή.»

«Οι πασάδες σύμβουλοι του Σουλτάνου είναι άνθρωποι του Νέζη» θύμισε η Ελένη.

«Ο Νέζης έχει μεγάλες βλέψεις για την Κύπρο» είπε ο Καντακουζηνός. «Θέλει να μεταφέρει εκεί Εβραίους και να δημιουργήσει τη νέα Σιών. Αν η Κύπρος γίνει οθωμανική θα μπορεί, μετά, να του δοθεί σαν δουκάτο.»

«Ποια νέα Σιών;» ρώτησε απορημένος ο Μενάγιας.

«Θέλει να επαναλάβει το πείραμα της Τιβεριάδας. Στην Παλαιστίνη δεν πηγαίνουν οι Εβραίοι. Πιστεύει, όμως, ότι στην Κύπρο θα πάνε.»

«Να μιλήσουμε στον Νέζη και την Δόνα Γκαρσία;» είπε ο Παλαιολόγος. «Ίσως συμβιβάσουμε τις επιδιώξεις μας.»

«Αν είναι να διαλέξουμε Σοκουλού ή Νέζη, εγώ διαλέγω αναμφίβολα Σοκουλού» είπε ο Καντακουζηνός. «Συνεννοήσιμος, διεφθαρμένος κι ελέγξιμος. Ο Εβραίος είναι πολύ δυνατός κι έχει δικές του προτεραιότητες!»

«Αν, όμως, είχαμε σύμμαχο τον Νέζη θα βοηθούσε πολύ» είπε η Αλεξάνδρα. «Τον γνωρίζω προσωπικά. Ο Λεπουσνεάνου ήταν άνθρωπος του. Αν χρειαστεί μπορώ να μεσολαβήσω για να κάνουμε μαζί του μια συμφωνία.»

«Θα ήταν καλό να τον είχαμε μαζί μας» είπε η Ελένη. «Θα σε δεχτεί με ευμένεια; Είναι τόσο απλησίαστος.»

«Και με τον Ηρακλείδη είχε φιλίες» είπε η Αλεξάνδρα. «Ο Νέζη ενδιαφερόταν για τη Μολδαβία και τη Βλαχία.»

«Έχει αποκλειστικότητα στις εισαγωγές κρασιού από την Μολδαβία στην Ισταμπούλ» είπε η Χριστίνα.

«Μ’ αυτό το κρασί πότιζε τον Σελίμ, τον έκανε μέθυσο και τον έχει του χεριού του» συμπλήρωσε η Ελένη ειρωνικά.

«Νομίζω πως μένουμε άπραγες στην Πολωνία» είπε η Αλεξάνδρα. «Εγώ κι η Χριστίνα θα ήμασταν πολύ πιο χρήσιμες στην Κωνσταντινούπολη αυτό τον καιρό.»

«Θα έρθετε στην Πόλη;» ρώτησε ο Μιχαήλ. «Μπορώ να εξασφαλίσω πρόσκληση του Πατριάρχη.»

«Συμφωνώ να πάμε» είπε η Χριστίνα.

«Θα έρθουμε ως ορθόδοξες μοναχές» είπε η Αλεξάνδρα.

«Θα σας δώσω εγώ τώρα μια πατριαρχική περγαμηνή με σφραγίδα κι υπογραφή του Μητροφάνη» είπε ο Μιχαήλ. «Θα την χρησιμοποιήσετε όποτε θελήσετε.»

«Θα έρθουμε και θα αναλάβουμε μαζί τον Νέζη και τη Δόνα Γκαρσία!» είπε η Χριστίνα.

«Ωραία λοιπόν» συνόψισε ο Ιουστίνος. «Θα επιδιώξουμε μια συμμαχία με τον Νέζη!»

«Να βοηθήσει στη δημιουργία ενός ελληνικού κράτους στο οποίο οι Εβραίοι θα ζήσουν εσαεί χωρίς διωγμούς. Σε μια ελεύθερη Ελλάδα, ίσως και στη Θεσσαλονίκη(ii), όπου υπάρξει η δυνατότητα» είπε ο Παλαιολόγος.

«Νομίζω ότι δεν θα χαρούν οι Βενετοί αν μάθουν ότι προσεγγίζουμε τον Νέζη» είπε ο Μενάγιας.

«Μια τουρκική επέμβαση στην Κύπρο θα συγκλόνιζε τη δύση» είπε η Σοφία.

«Θα μπορούσε να γενικευτεί ο πόλεμος στη Μεσόγειο» είπε ο Καλλέργης.

«Ακριβώς Αντρέα. Είναι τόσο σπουδαίο νησί η Κύπρος που αυτός ο πόλεμος δεν θα έμενε μόνο Βενετοτουρκικός» είπε ο Φραγκίσκος. «Θα γινόταν σύγκρουση δύσης ανατολής!»

«Αυτό δεν είναι που ζητάμε;» ρώτησε η Αλεξάνδρα.

«Ίσως προκαλούσε Ιερή συμμαχία» είπε ο Φραγκίσκος. «Η πτώση και μόνο της Κύπρου στους Τούρκους εμένα με τρομάζει» είπε ο Παλαιολόγος. «Όμως μια σταυροφορία θα ήταν γεγονός με ευρύτερες επιπτώσεις.»

«Η εισβολή των Τούρκων είναι βέβαιη» είπε ο Μιχαήλ. «Μην έχετε αυταπάτες! Δεν θα είναι ο Νέζης ούτε εμείς που θα την προκαλέσουμε.»

«Να διαχειριστούμε σωστά το γεγονός» είπε ο Ιουστίνος «και να επωφεληθούμε από αυτή την εξέλιξη.»

«Υπάρχει κάτι ακόμη» είπε η Ελένη. «Θυμάστε ότι είχε ξεκινήσει μια εξέγερση των Μορίκος της Ανδαλουσίας;»

Όλοι θυμόνταν τα σχέδια του Νέζη με τον Δον Κάρλος κι όσα είχαν γίνει στην αυλή της Ισπανίας. Η Αδελφότητα είχε παίξει ενεργό ρόλο σε όλα αυτά.

«Ε, λοιπόν, αυτή η εξέγερση θα είναι αντιπερισπασμός των Τούρκων για να κρατούν απασχολημένο τον Φίλιππο. Δεν θα έχει χρόνο και μυαλό για την Κύπρο.»

«Αυτό είναι αρνητικό για μας;» ρώτησε η Αλεξάνδρα.

«Αντιθέτως!» παρενέβη ο Ιουστίνος. «Θά ’ταν αρνητικό αν λειτουργούσε σαν αντιπερισπασμός, όμως μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε. Να τρομάξουμε τον Φίλιππο. Να δείξουμε ότι ο κίνδυνος χτυπάει και τη δική του πόρτα και χρειάζεται πιο ριζική αντιμετώπιση.»

...... (συνεχίζεται) ....

παραπομπές:

i Ουλ Ισλάμ είναι ο θρησκευτικός ηγέτης των μουσουλμάνων, κάτι σαν Πατριάρχης τους

ii Οι Εβραίοι εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη από πολύ παλιά με τους Ασκεναζίτες και μαζικά από το 1492 με τους Σεφραδίτες που εκδιώχθηκαν από την Ισπανία. Οι Εβραίοι μέχρι τις αρχές του 20ου αι. αποτελούσαν την πλειοψηφία του πληθυσμού της πόλης και μάλιστα αποκαλούσαν την Θεσσαλονίκη «μητέρα εν Ισραήλ» καθώς την θεωρούσαν δική τους. Είχαν εξασφαλίσει σουλτανικά προνόμια πληρώνοντας το 1537 ένα μεγάλο ποσό στον Σουλτάνο! Το φιρμάνι που εξασφάλιζε αυτά τα εμπορικά και κοινωνικά προνόμια κάηκε στην πυρκαγιά του 1545 και έκαναν μεγάλο αγώνα για να το ξαναβγάλουν το 1568 με χρήματα του Νέζη.

************************

Αύριο Τρίτη 30/3 η συνέχεια της συνεδρίας της Βενετίας.