ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Για να βάζουμε μερικά πράγματα στην θέση τους.
Η Δημοκρατία (η πραγματική) των ελληνικών πόλεων της αρχαιότητας και η εργατική δημοκρατία (η δικτατορία του Προλεταριάτου κατά τον Μαρξ κι όχι η σταλινική της παραμόρφωση) δεν έχουν και τόσο μεγάλες διαφορές.
Η ελληνική δημοκρατία διαφέρει πολύ από την σημερινή μορφή της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας που ζούμε. Η δημοκρατία δυτικού τύπου είναι ακριβώς αυτό που οι αρχαίοι ονόμαζαν Ολιγαρχία. Στην αληθινή Δημοκρατία, όπως αυτή εφαρμόστηκε στην αρχαιότητα στις ελληνικές Πολιτείες, είχαμε τα εξής χαρακτηριστικά:
α) ΟΛΟΙ οι πολίτες αποφάσιζαν στην Εκκλησία του Δήμου με ίση ψήφο (ισονομία) και ίσο χρόνο ομιλίας (ισηγορία),
β) ΟΛΟΙ οι πολίτες δίκαζαν, στην Ηλιαία των 6.000 πολιτών που κληρώνοντας να γίνουν δικαστές κι οι οποίοι εναλλάσσονταν κάθε χρόνο, και
γ) ΟΛΟΙ οι πολίτες κυβερνούσαν, με κλήρωση εκ περιτροπής για ένα χρόνο ο καθένας, καταλαμβάνοντας όλα τα αξιώματα της Πολιτείας. Στο τέλος της θητείας μετριόταν η περιουσία του και συγκρινόταν με αυτήν που είχε εισερχόμενος στην θέση ευθύνης στην οποία είχε κληρωθεί.
Αυτά ήταν τα πατρώα των Ελλήνων που θεωρούσαν τους εαυτούς τους ελεύθερους ανθρώπους ακριβώς επειδή είχαν αυτή την δημοκρατία, επειδή κάθε Έλληνας "άρχει και άρχεται" όπως έλεγαν.
Την εργατική δημοκρατία ο Μαρξ την ονόμαζε δικτατορία του προλεταριάτου όχι με την έννοια των δικτατοριών (φασιστικών ή και αριστερών) που γνωρίσαμε αργότερα αλλά με την έννοια του "δικτάτορα" στην Ρώμη. Αυτό για τους Ρωμαίους σήμαινε να αποδίδονται με την έγκριση του λαού έκτακτες εξουσίες για περιορισμένο διάστημα σε κάποιον ώστε να αντιμετωπίσει μια έκτακτη ανάγκη (π.χ. πόλεμο). Έτσι θεωρούσαν ο Μαρξ και ο Λένιν ότι πρέπει για ένα μικρό διάστημα να δοθούν έκτακτες εξουσίες στην εργατική τάξη για να καταργήσει τις ανισότητες και την ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής. Οι βασικές συνθήκες για την εργατική δημοκρατία διατυπώθηκαν στο έργο του Λένιν, το «Κράτος και επανάσταση» και είναι:
α) Ελεύθερες, δημοκρατικές εκλογές, με δικαίωμα ανάκλησης των εκλεγέντων. Οι μισθοί των αξιωματούχων θα ήταν ίσοι με τον μισθό ενός ειδικευμένου εργάτη.
β) Δεν θα υπήρχε μόνιμος στρατός ή αστυνομική δύναμη, αλλά ένοπλος λαός που θα εγγυάτο την τάξη.
γ) Τα διοικητικά καθήκοντα θα εκτελούνταν εκ περιτροπής από όλους τους πολίτες. «Κάθε μάγειρας θα πρέπει να μπορεί να γίνει πρωθυπουργός» ήταν το μότο.
Αυτές τις προϋποθέσεις έθεσε ο Λένιν, όχι για τον ολοκληρωμένο σοσιαλισμό, αλλά για την αρχική περίοδο του εργατικού κράτους, για την μετάβαση από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Τα σοβιέτ των εργατών και των στρατιωτών ήταν εκλεγμένα συμβούλια από εργάτες, αγρότες και στρατιώτες. Η εξουσία αυτή ήταν του ίδιου είδους με την Παρισινή Κομμούνα του 1871 από όπου έπαιρναν το παράδειγμα κι ο Μαρξ κι ο Λένιν.
Ποια ήταν η τύχη αυτών των δύο εκλάμψεων;
Η δημοκρατία στην αρχαία Ελλάδα κράτησε ζωντανή για πάνω από 150 χρόνια αν και η έκτασή της επηρέασε μια περίοδο πολύ μεγαλύτερη. Η δύναμη των ισχυρών αυτοκρατοριών (είτε του Αλέξανδρου, είτε η Ρωμαϊκή κι αργότερα η η Οθωμανική) αποδείχθηκε πιο δυνατή από την δημοκρατία των ελεύθερων πόλεων.
Η εργατική εξουσία στην Ρωσία, όπου επικράτησαν οι ιδές του Μαρξ, δεν κράτησε για πολύ. Σύντομα εκφυλίστηκε σε μια γραφειοκρατική σκληρή κρατική εξουσία που δυσφήμισε τις ιδέες του Μαρξ. Μέσα σε συνθήκες καθυστέρησης, φτώχειας και αναλφαβητισμού, η ρωσική εργατική τάξη δεν μπόρεσε να κρατήσει την εξουσία κι η επανάσταση εκφυλίστηκε σε μια γραφειοκρατία που οδήγησε στον σταλινισμό.
Σήμερα ο κόσμος μπαίνει σε πολύ πιο σκληρές καταστάσεις. Η οικονομία έχει μεταβληθεί εντελώς καθώς η παραγωγή αγαθών έχει εκτιναχθεί στα ύψη, η γενετική μηχανική αλλάζει τον ίδιο τον άνθρωπο και η τεχνητή νοημοσύνη μεταβάλλει εντελώς το τοπίο γύρω μας. Δεν γνωρίζουμε ποιο θα είναι το νέο απελευθερωτικό πείραμα που θα επιχειρήσουν οι άνθρωποι, ελπίζουμε όμως να είναι μακροβιότερο από την σύντομη αρχαία δημοκρατία και την στιγμιαία έκλαμψη της εργατικής δημοκρατίας.
