Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2016

Το ευρώ του νότου

Σε μια εβδομάδα, την άλλη Κυριακή, έχουμε το δημοψήφισμα στην Ιταλία όπου ο Ρέντζι παίζει τα ρέστα του καθώς έχει πει πως θα παραιτηθεί αν απορριφθούν οι προτάσεις του. Επειδή τα άλλα κόμματα στην Ιταλία, πλην εκείνου του Ρέντζι, έχουν τοποθετηθεί μέσες-άκρες ΚΑΤΑ της ΕΕ, από τον Πέπε Γκρίλο ως τον Μπερλουσκόνι και τη Λέγκα, είναι πολύ πιθανό από την επόμενη εβδομάδα η ΕΕ να μπει σε νέο κύκλο αμφισβήτησης. Γιατί δεν είναι λίγο να φεύγει η Βρεττανία και να το σκέφτεται ΘΕΣΜΙΚΑ η Ιταλία. Κι ακολουθεί η Λεπέν που έχει δηλώσει ότι θέλει να διαλύσει την ΕΕ (γι αυτήν όμως είναι δύσκολο να φύγει γιατί η Γαλλία είναι ο ένας εκ των δύο πυλώνων της ΕΕ) κι υπάρχουν οι Αυστριακοί, οι Ολλανδοί, οι Δανοί που είναι υπ' ατμόν.

Το διαλύσαμε το μαγαζί! Με την πολιτική που ακολουθείται ως τώρα, η διάλυση είναι επί θύραις. Τα έλεγε και κυρίως τα έγραφε (και τα γραπτά μένουν) ο Βαρουφάκης. Είτε τον συμπαθεί είτε τον αντιπαθεί κανείς δεν μπορεί να μην του αναγνωρίσει το γεγονός ότι και τα περιέγραφε όλα από πολύ νωρίς (αμέσως μετά το 2008 και την κρίση) κι ότι είχε δώσει την μοναδική συνταγή διάσωσης της ευρωζώνης (2014). Τα έλεγε κι όταν βρέθηκε στο επίκεντρο (2015) αλλά αυτός πάλευε έχοντας μόνο τις ιδέες του για όπλο κι ο Σόιμπλε -απέναντί του- με σύμμαχο και όπλο ένα πανίσχυρο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Το θέμα όμως δεν είναι αν θα δικαιωθεί ο πρώην υπουργός ή όχι, εξ άλλου για άλλα επικρίνεται για τις πράξεις του ως υπουργός κι όχι για την αναλυτική του επάρκεια. Το πρόβλημά μας είναι ότι δεν είμαστε απλοί παρατηρητές των γεγονότων αλλά μέτοχοι και συμμέτοχοι κι ως εκ τούτου συνένοχοι για όλα. Όλα στο κεφάλι μας θα πέσουν έτσι κι αλλιώς αφού η Ελλάδα συνεχίζει να παραμένει ο αδύναμος κρίκος της Ευρωζώνης.

Το μόνο καλό από μια ενδεχόμενη διάλυση της ευρωζώνης (αν και όταν συμβεί) είναι ότι θα μπορέσουμε να ξεμπλέξουμε σχετικά ανώδυνα από το ευρώ που έχει αποδειχθεί κατάρα μετά την αλόγιστη δεκαετία στην οποία υπερχρεωθήκαμε και σαν ιδιώτες και σαν χώρα, κυρίως το τελευταίο. Αν αυτό δεν είχε συμβεί, κι αν είχαμε διατηρήσει ένα καλό επίπεδο ανταγωνιστικότητας (έστω και με τη βοήθεια των οικονομικών προσφύγων) θα μπορούσε το ευρώ να έχει γίνει και για εμάς όχημα ευημερίας. Όμως εξ αιτίας των δικών του κατασκευαστικών λαθών κι από τη δική μας ολιγωρία το ευρώ έγινε κατάρα, με την έννοια ότι είναι ένα νόμισμα που μας βυθίζει συνεχώς σε ύφεση χωρίς όμως να μπορούμε να το αποχωριστούμε γιατί η φυγή θα μας βυθίσει οριστικά στον πάτο.

Μια παρένθεση εδώ: Για όποιον δεν γνωρίζει, υπάρχει κι άλλος πάτος για να φτάσουμε, είμαστε ακόμη στις "αναπτυγμένες" χώρες βάσει ΑΕΠ και υπάρχει κάτω μας άβυσσος για να βουτήξουμε αν το θελήσουμε. 

Από το ευρώ λοιπόν δεν βγαίνεις κι όσο μένεις καταδικάζεσαι. Γι αυτό μια καλή λύση θα ήταν η ίδια η διάλυση της ευρωζώνης που τώρα φαντάζει πιο πιθανή από κάθε άλλη στιγμή στην ολιγόχρονη ιστορία της. Αν το σύστημα διαλυθεί θα γλιτώσουμε από την γερμανική κηδεμονία και ένα νότιο ευρώ των PIGS (Πορτογαλία, Ισπανία, Ελλάς, Ιταλία) με τη Γαλλία (και Μάλτα, Κύπρο) ίσως αποτελέσει την καλύτερη για το μέλλον της χώρας μας και των πολιτών της λύση.

Ακόμα είναι νωρίς για τέτοια σενάρια. Απλά, εκεί που κάποτε έμοιαζαν ευφάνταστα και μόνο κάτι τύποι σαν τον Βαρουφάκη ή τον Στίγκλιτς τα εβλεπαν, τώρα αρχίζουν και διαγράφονται με πιο αδρές γραμμές στον ορίζοντα.