Επετειακό
με την συμπλήρωση ενενήντα χρόνων (πριν
μας αφήσει το 2014) από
τον Herman Schuurman του 1924 το παρακάτω κείμενο.
Ηχεί
κάπως παράδοξο σε μια κοινωνία που
παραπονιέται για το 27% των ανέργων της.
Είναι όμως μια άποψη που καλά θα κάνουμε
να την έχουμε υπ' όψιν μας κι αυτήν.
Την
παραθέτω ως έχει (υπάρχει σε πολλά site
κυρίως αναρχοαυτόνομου περιεχομένου).
.
Λέει
λοιπόν ο εξαίρετος κύριος Herman Schuurman:
"Υπάρχουν
στη γλώσσα λέξεις και φράσεις που πρέπει
να απαλείψουμε, καθώς προσδιορίζουν
τις έννοιες που συναποτελούν το
καταστροφικό και διεφθαρμένο περιεχόμενο
του καπιταλιστικού συστήματος.
Πρώτα-πρώτα,
η λέξη για την εργασία, και όλες οι
έννοιες που σχετίζονται με αυτήν –
“εργάτης”, “εργαζόμενος”, “χρόνος
εργασίας”, “μισθός”, “απεργία”,
“άνεργος”, “άεργος”.
Η
εργασία είναι η ύψιστη ύβρις και η
μεγαλύτερη πράξη εξευτελισμού που έχει
διαπράξει η ανθρωπότητα ενάντια στον
εαυτό της.
Τούτο
το κοινωνικό σύστημα, ο καπιταλισμός,
βασίζεται στην εργασία· έχει δημιουργήσει
μια τάξη που πρέπει να εργάζεται – και
μια τάξη που δεν εργάζεται. Οι εργάτες
είναι αναγκασμένοι να εργάζονται, αλλιώς
θα πεθάνουν της πείνας. “Όποιος δεν
εργάζε Herman Schuurman
του 1924 ται δεν τρώει” μας λένε τα
αφεντικά, που σαν να μη φτάνει αυτό,
παριστάνουν ότι εργάζονται όταν
υπολογίζουν και προστατεύουν τα κέρδη
τους.
Υπάρχουν
οι άνεργοι, και αυτοί που δε δουλεύουν.
Οι πρώτοι δεν εργάζονται χωρίς να φταίνε,
οι δεύτεροι απλά δεν εργάζονται.
Αυτοί που δε δουλεύουν είναι οι
εκμεταλλευτές, που ζουν από την εργασία
των εργατών. Οι άνεργοι είναι εργάτες
που δεν επιτρέπεται να εργαστούν, επειδή
δε μπορεί να βγει κέρδος από αυτούς. Οι
ιδιοκτήτες του μηχανισμού της εργασίας
έχουν ορίσει το χρόνο εργασίας, έχουν
στήσει τα εργοστάσια και έχουν ορίσει
πώς και πάνω σε τι πρέπει οι εργάτες να
εργάζονται.
Οι
εργάτες πληρώνονται τόσο όσο να μην
πεθαίνουν από την πείνα, και όσο να
μπορούν να θρέψουν τα παιδιά τους όταν
είναι μικρά. Τα παιδιά τους θα πάνε στο
σχολείο, για να μπορούν κι αυτά να
αρχίσουν να δουλεύουν. Και τα παιδιά
των αφεντικών πάνε σχολείο, για να
μπορούν κι αυτά να γίνουν αφεντικά όταν
μεγαλώσουν.
Η
εργασία είναι μια κατάρα. Παράγει
ανθρώπους δίχως πνεύμα και ψυχή.
Για
να βάλει κανείς τους άλλους να δουλέψουν
γι’ αυτόν, θα πρέπει να μην έχει
προσωπικότητα. Το ίδιο ισχύει και γι’
αυτόν που πάει να δουλέψει. Πρέπει κανείς
να σέρνεται, να κάνει παζάρια, να προδίδει,
να εξαπατά και να λέει ψέματα.
Για
τους πλούσιους που δεν εργάζονται, η
εργασία (των εργατών) είναι το μέσο για
να παρέχουν στους εαυτούς τους μιαν
εύκολη ζωή. Για τους εργάτες η εργασία
είναι ένας ζυγός, μια κακή μοίρα που
τους επιβλήθηκε από τη γέννησή τους,
κάτι που τους εμποδίζει να ζήσουν με
αξιοπρέπεια.
Η
ζωή για εμάς θα ξεκινήσει όταν πάψουμε
να εργαζόμαστε.
Η
εργασία είναι εχθρός της ζωής. Ένας
καλός εργάτης είναι ένα ζώο στον ζυγό,
με τραχιά μέλη, και ένα βλακώδες και
άψυχο βλέμμα.
Ο
άνθρωπος όταν αποκτήσει συνείδηση της
ζωής, δε θα ξαναδουλέψει.
Δε
θα προσποιηθώ ότι λέω στον οποιοδήποτε
να παρατήσει τη δουλεία του αύριο το
πρωί και μόνο μετά να ψάξει πώς θα
συνεχίζει να ζει χωρίς να δουλεύει,
νομίζοντας ότι η ζωή του μόλις τώρα
ξεκινά. Θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση
όποιος το επιχειρήσει. Το να μην εργάζεται
κανείς θα έχει σαν αποτέλεσμα, στις
περισσότερες περιπτώσεις, να ζει σε
βάρος των συντρόφων του. Αν όμως μπορείς
να ζήσεις κλέβοντας και πλιατσικολογώντας
-όπως λένε οι τίμιοι πολίτες- χωρίς να
σε εκμεταλλεύεται ένα αφεντικό, τότε
γιατί όχι; Ας μην έχουμε βέβαια την
αυταπάτη ότι έτσι μπορεί να λυθεί το
πρόβλημα. Η εργασία είναι μια αρρώστια
της κοινωνίας. Αυτή η κοινωνία εχθρεύεται
τη ζωή, και μόνον καταστρέφοντάς την,
και καταστρέφοντας όλες τις κοινωνίες
της εργασίας που θα έρθουν μετά -με άλλα
λόγια, μόνο με επανάσταση πάνω στην
επανάσταση- θα εξαφανιστεί η εργασία.
Μόνο
τότε η ζωή -η πλήρης ζωή, η πλούσια ζωή-
θα γίνει πραγματικότητα. Ο καθένας θα
νιώθει την ανάγκη, από καθαρό ένστικτο,
να δημιουργεί. Κάθε άνθρωπος θα είναι
δημιουργός και θα παράγει μόνον ό,τι
είναι όμορφο και καλό· δηλαδή μόνον
ό,τι είναι απαραίτητο. Δε θα υπάρχουν
πια άνθρωποι-εργάτες, αλλά μόνο άνθρωποι·
ο καθένας μας θα αισθάνεται μια ανθρώπινη
ζωτική ανάγκη, μια εσωτερική αναγκαιότητα,
να δημιουργεί ό,τι θα καλύπτει -μέσα σε
λογικά πλαίσια- τις ζωτικές του ανάγκες.
Τότε δε θα υπάρχει παρά ζωή -μια ζωή
σπουδαία- καθαρή και συμπαντική. Τα
δημιουργικά πάθη θα είναι η ύψιστη
ευτυχία μιας ανθρώπινης ζωής χωρίς
περιορισμούς, μιας ζωής που δε θα
καθορίζεται από την πείνα ή το μισθό,
ούτε από το χρόνο ή τον τόπο. Μιας ζωής
που δε θα γίνεται θύμα εκμετάλλευσης
από παράσιτα.
Η
δημιουργία είναι μια έντονη απόλαυση,
η εργασία ένα αφόρητο βάσανο.
Υπό
τις σημερινές εγκληματικές κοινωνικές
σχέσεις κάθε δημιουργία είναι αδύνατη.
Κάθε
εργασία είναι εγκληματική.
Να
εργάζεσαι σημαίνει να γίνεσαι συμμέτοχος,
να κάνεις κέρδη, να εκμεταλλεύεσαι.
Σημαίνει να γίνεσαι συμμέτοχος στις
απάτες, στις ατιμίες, στο φενακισμό.
Σημαίνει να γίνεσαι συμμέτοχος στις
πολεμικές προετοιμασίες, σημαίνει να
γίνεσαι συμμέτοχος στην δολοφονία
ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Η
εργασία καταστρέφει τη ζωή.
Αν
κατανοήσουμε καλά τα παραπάνω, η ζωή
μας θα πάρει ένα άλλο νόημα. Αν αισθανόμαστε
μέσα μας μια δημιουργική ορμή, αυτή θα
εκφραστεί με την καταστροφή αυτού του
αχρείου και εγκληματικού συστήματος.
Και αν, λόγω των περιστάσεων, πρέπει να
εργαστούμε για να μην πεθάνουμε από την
πείνα, οφείλουμε μέσω της εργασίας μας
να συμβάλλουμε στη συντριβή του
καπιταλισμού.
Όταν
δεν εργαζόμαστε για τη συντριβή του
καπιταλισμού, εργαζόμαστε για τη συντριβή
της ανθρωπότητας.
ΑΥΤΟΣ
ΕΙΝΑΙ Ο ΛΟΓΟΣ που εμείς σαμποτάρουμε
ενσυνείδητα κάθε καπιταλιστική
επιχείρηση. Σε κάθε αφεντικό προξενούμε
ζημιές. Εκεί που εμείς, η εξεγερμένη
νεολαία, αναγκαζόμαστε να εργαστούμε,
οι πρώτες ύλες, οι μηχανές, τα προϊόντα
εν τέλει αχρηστεύονται. Ανά πάσα στιγμή
ένα γρανάζι μπορεί να φύγει από τη θέση
του, τα μαχαίρια και τα ψαλίδια να
σπάσουν, τα πιο απαραίτητα εργαλεία να
κάνουν φτερά – και παντού διαδίδουμε
τρόπους και μέσα σαμποτάζ.
Δε
θέλουμε να μας εξοντώσει ο καπιταλισμός.
Γι’ αυτό και θα τον εξοντώσουμε εμείς.
Θέλουμε
να δημιουργούμε σαν ελεύθεροι άνθρωποι,
όχι να δουλεύουμε σα σκλάβοι· γι’ αυτό
θα καταστρέψουμε αυτό το σύστημα της
σκλαβιάς. Ο καπιταλισμός οφείλει την
ύπαρξή του στην εργασία των εργατών·
ιδού ο λόγος που δε θέλουμε να είμαστε
εργάτες, ιδού γιατί σαμποτάρουμε την
εργασία.χωρίς ανταλλάγματα;"
Αυτά
έλεγε ο κ. Herman Schuurman το 1924 και τα είχαν
πει και άλλοι πολύ νωρίτερα ακόμα, από
τις απαρχές του καπιταλισμού που
αλλοτρίωσε τον άνθρωπο και τον μετέτρεψε
από παραγωγό σε καταναλωτή.
Στην
πραγματικότητα κατήργησε την ιδιότητα
του ανθρώπου να είναι ολοκληρωτικός
παραγωγός των αγαθών που είχε ανάγκη,
και ανταλλάκτης ορισμένων αγαθών που
είχαν οι διπλανοί του. Τον μετέτρεψε σε
καταναλωτή των προϊόντων της βιομηχανίας
και παραγωγό μιας πολύ μικρής μόνο
πλευράς ενός εντελώς εξειδικευμένου
προϊοντος με το οποίο συνήθως δεν έχει
καμιά σχέση.
Αυτή
η πρόοδος άλλαξε και τον χαρακτήρα της
εργασίας όπως και των αγαθών. Η εργασία
από δημιουργία έγινε βάσανο και το αγαθό
από αξία (χρήσης) μετατράπηκε σε εμπόρευμα
με αξία ανταλλακτική και μόνο.
Θα
επανέλθω για περισσότερα στο άμεσο
μέλλον.
Θεωρώ
ότι με το κείμενο αυτό και κάποια άλλα
που θα ακολουθήσουν (του Ευτύχη Μπιτσάκη,
του Μπάουμαν και άλλων που θα δώσουν
μιαν ευρύτερη προοπτική στο θέμα) ανοίγω
ένα θέμα που έχει να κάνει με την σύγχρονη
πραγματικότητα, την παγκόσμια κρίση,
τις λύσεις που πρέπει να δοθούν για μια
"βιώσιμη" κι ευτυχισμένη ζωή κλπ.