Ζούμε το τέλος του ανθρώπου;

ΘΑ ΓΙΝΕΙ Η ΑΘΑΝΑΣΙΑ το επόμενο μεγάλο επιστημονικό στοίχημα; Γιατί βαδίζουμε ήδη προς την κατάκτηση της μακροζωίας; Τι είναι η συνείδηση; Θα υπάρχει, άραγε, στο μέλλον μια «νέα φυσική» που θα αλλάξει τα δεδομένα; Είναι η ανθρώπινη ύπαρξη απλώς ένα βιολογικό φαινόμενο ή μια κβαντική αφήγηση που ξετυλίγεται στο σύμπαν;

Αυτός είναι ο πρόλογος στο άρθρο που ακολουθεί που είναι συνέντευξη του πλέον καταξιωμένου Έλληνα στο πεδίο της σύγχρονης επιστήμης της κβαντομηχανικής αλλά και της νευροεπιστήμης.

Αξίζει να το διαβάσετε, για αυτό το αντιγράφω.

Είναι συνέντευξη που πήρε ο Γιάννης Πανταζόπουλος για το Lifo

— Κύριε Νανόπουλε, πώς γεννήθηκε η σκέψη;

Σήμερα γνωρίζουμε ότι οι σκέψεις προέρχονται από μια σύνθετη αλληλεπίδραση των νευρώνων, δηλαδή των κυττάρων του εγκεφάλου όπου ηλεκτρικά και χημικά σήματα συνεχώς πυροδοτούν, επεξεργάζονται και μεταβιβάζουν πληροφορίες. Αυτές οι νευρωνικές διαδικασίες, οι οποίες επηρεάζονται από εσωτερικά και εξωτερικά ερεθίσματα, δημιουργούν τη φυσική βάση για τις σκέψεις μας, τις ιδέες μας, τα αισθήματά μας, τη μνήμη μας και τις πράξεις μας. Θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε τη σκέψη με ένα λογισμικό που “τρέχει” πάνω στο νευροβιολογικό υλικό.

Αποτελεί την εξελικτική λύση στο πρόβλημα της προσαρμογής σε πολύπλοκα, μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα. Πρόκειται για μια συνδυαστική ικανότητα επεξεργασίας ερεθισμάτων, εμπειρίας και πρόβλεψης που εξελίχθηκε από στοιχειώδεις απαντήσεις των νεύρων σε ανώτερες μορφές συνείδησης.

Ο μετα-άνθρωπος, ένα υβρίδιο βιοτεχνολογίας, φαίνεται πως ήδη βαδίζει προς την κατάκτηση της μακροζωίας. Μιλάμε για ένα σταδιακό άλμα: πρώτα περισσότερα χρόνια ζωής, έπειτα ακόμη περισσότερα και, τελικά, η τάση προς την αθανασία που γίνεται όλο και πιο ορατή.

— Αν δεχτούμε ότι ο εγκέφαλος είναι μια μορφή κβαντικής μηχανής, τι θα σήμαινε αυτό για την τεχνητή νοημοσύνη; Θα μπορούσαμε ποτέ να φτιάξουμε μηχανές με πραγματική συνείδηση;

Αν υποθέσουμε ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι πράγματι μια κβαντική μηχανή, ότι δηλαδή η συνείδηση, η σκέψη ή η αντίληψη προϋποθέτουν φαινόμενα όπως η υπέρθεση, η διεμπλοκή και η κβαντική κατάρρευση, αυτό θα είχε βαθιές και ριζικές συνέπειες για την τεχνητή νοημοσύνη, τη φιλοσοφία του νου και το μέλλον της υπολογιστικής.

Η ιδέα ότι ο εγκέφαλος λειτουργεί, τουλάχιστον εν μέρει, ως ένα είδος κβαντικού υπολογιστή μοιάζει με τον καιρό ολοένα λιγότερο παράτολμη. Στην περίπτωση των μικροσωληνίσκων μού είναι δύσκολο να πιστέψω ότι, ύστερα από δισεκατομμύρια χρόνια εξέλιξης, φτάνουμε, έστω προσωρινά, αφού η εξέλιξη συνεχίζεται, στον Homo sapiens, όπου ένα βασικό συστατικό των νευρώνων, τα MTs, αποτελείται από τουμπουλίνες που εναλλάσσονται μεταξύ των μορφών α και β. Αυτή η δυαδική συμπεριφορά, ουσιαστικά ένα κβαντικό σύστημα δύο καταστάσεων, δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί απλώς ένα καπρίτσιο της φύσης που θέλει να μας «μπερδέψει». Θυμηθείτε και τη ρήση του θείου Άλμπερτ: «Η φύση είναι λεπτοφυής, αλλά όχι κακόβουλη».

Το κβαντικό υπολογιστικό μοντέλο είναι ήδη εδώ. Τα πάντα γύρω μας αλλάζουν με εκπληκτική ταχύτητα (έστω πάντα μικρότερη ή ίση με αυτή του φωτός…), επομένως και η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστη. Σύντομα ίσως μετεξελιχθεί σε αυτό που αποκαλώ Quantum Artificial Intelligence. Θεωρώ μεν δύσκολο αυτό να μας οδηγήσει τελικά σε μηχανές με «πραγματική» συνείδηση, μαζί με νέα ηθικά και φιλοσοφικά διλήμματα, αλλά ποτέ μη λες ποτέ», εξηγεί.

Η πρόοδος στη νευροεπιστήμη και η αναδυόμενη σύνδεση της κβαντικής φυσικής με τις εγκεφαλικές λειτουργίες ανοίγουν νέους δρόμους για την κατανόηση αυτών των φαινομένων. Επομένως, αν ο εγκέφαλος λειτουργεί ως κβαντικός υπολογιστής, ποιες συνέπειες θα έχει αυτό για την κατανόηση της ανθρώπινης σκέψης και της ελεύθερης βούλησης;

Ο Δημήτρης Νανόπουλος αποσαφηνίζει: «Αν αποδειχθεί ότι ο εγκέφαλος λειτουργεί ως κβαντικός υπολογιστής, οι συνέπειες για την κατανόηση της ανθρώπινης σκέψης και της ελεύθερης βούλησης θα είναι βαθιές, ίσως ακόμη και επαναστατικές. Η ίδια η έννοια του “σκέφτομαι” ή “επιλέγω” θα αποκτήσει νέο, πολύ πιο σύνθετο και πιθανώς λιγότερο «μηχανιστικό» περιεχόμενο.

Όπως ανέφερα και παραπάνω, οι μικροσωληνίσκοι (MTs) φαίνεται να ενσωματώνουν όλα τα βασικά στοιχεία ενός κβαντικού υπολογιστή, άρα και τη δυνατότητα για υπολογισμούς εξαιρετικά ταχύτερους από αυτούς των κλασικών συστημάτων.

Το γεγονός ότι η κβαντική φυσική θεμελιώνεται πάνω στην έννοια της πιθανότητας και της αβεβαιότητας αφήνει ανοιχτό χώρο για την ύπαρξη της ελεύθερης βούλησης, μιας εσωτερικής επιλογής που δεν υπαγορεύεται αυστηρά από ντετερμινιστικά “γρανάζια”. Δεν είμαστε “clockwork oranges”, όπως κάποιοι θα ήθελαν να πιστέψουμε. Ο Ηράκλειτος είχε δίκιο όταν έλεγε: “ἦθος ἀνθρώπῳ δαίμων” – ο χαρακτήρας του ανθρώπου είναι η μοίρα του».

— Πώς φαντάζεστε, λοιπόν, τον μετα-άνθρωπο; Μπορεί ο άνθρωπος να μετατραπεί σε ένα υβρίδιο βιοτεχνολογίας;

Πριν από πολλά χρόνια χρησιμοποίησα τον όρο «μετα-άνθρωπος» ως μια προβολή στο μέλλον. Σήμερα, ωστόσο, οι ραγδαίες εξελίξεις της τεχνολογίας ξεπέρασαν ακόμα και τις πιο τολμηρές προσδοκίες μου. Ο «μετα-άνθρωπος» δεν είναι πια ένα μελλοντικό ενδεχόμενο, είναι ήδη εδώ. Ύστερα από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια φυσικής εξέλιξης, και ενώ για μεγάλο διάστημα αυτή η εξέλιξη επιβραδύνθηκε από την κυριαρχία του νου, ο άνθρωπος φαίνεται πως βρίσκεται πια στο κατώφλι μιας ριζικής μετάλλαξης.

Η επόμενη φάση φαίνεται να είναι ένα υβρίδιο βιοτεχνολογίας: εμφυτεύματα, νευρωνικά chips, ενίσχυση των γνωστικών λειτουργιών, ακόμα και προγραμματισμός της βιολογίας μας. Δεν πρόκειται απλώς για «βελτίωση» αλλά για έναν εντελώς νέο τύπο ύπαρξης. Το κρίσιμο ζήτημα, όμως, δεν είναι αν μπορούμε να γίνουμε μετα-άνθρωποι – αυτό ήδη συμβαίνει. Το ζήτημα είναι αν μπορούμε να απαλλαγούμε από τις σταθερές μας ιδέες ώστε να το συνειδητοποιήσουμε, να το κατανοήσουμε και να το κατευθύνουμε με ηθική επίγνωση.

— Μπορεί η αθανασία να είναι το επόμενο επιστημονικό στοίχημα;

Ναι, μπορεί. Δεν υπάρχει κάποια «απαγορευτική αρχή» που να αποκλείει την αθανασία. Ο μετα-άνθρωπος, ένα υβρίδιο βιοτεχνολογίας, φαίνεται πως ήδη βαδίζει προς την κατάκτηση της μακροζωίας. Μιλάμε για ένα σταδιακό άλμα: πρώτα περισσότερα χρόνια ζωής, έπειτα ακόμη περισσότερα και, τελικά, η τάση προς την α-θανασία γίνεται όλο και πιο ορατή. Το πιο εντυπωσιακό, όμως, δεν είναι μόνο η παράταση της ζωής. Είναι η ποιότητά της: υγεία, πνευματική διαύγεια, φυσική ευεξία και διάθεση για ζωή. Δεν πρόκειται απλώς για επιβίωση, μιλάμε για μια μορφή «ευ-α-θανασίας», μια ύπαρξη γεμάτη ακμή και πληρότητα

— Πιστεύετε ότι οι μικροσωληνίσκοι των νευρώνων μπορούν όντως να φιλοξενούν κβαντικές διεργασίες; Τι ενδείξεις έχουμε μέχρι σήμερα για κάτι τέτοιο;

Οι μικροσωληνίσκοι, πρωτεϊνικές δομές μέσα στα νευρικά κύτταρα, αποτελούν ένα βασικό συστατικό του νευρωνικού κυτταροσκελετού. Καθώς έχουν κανονική κρυσταλλική δομή, όντως θα μπορούσαν να φιλοξενούν κβαντικές διεργασίες. Αποτελούνται από ετεροδιμερή κτισμένα από δύο σφαιρικές πρωτεΐνες, οι οποίες εμφανίζονται σε δυο διαμορφώσεις, α και β, που εξαρτώνται από τη θέση ενός μη συζευγμένου ηλεκτρικού φορτίου 18e το οποίο δημιουργεί με τη μετακίνησή του ένα σημαντικό ηλεκτρικό δίπολο. Μιλάμε για μια textbook case ενός κβαντικού συστήματος δύο καταστάσεων που περνάει από τη μία στην άλλη μέσω του καθαρά κβαντικού φαινομένου σήραγγος (quantum tunneling).

Αυτή η εναλλαγή μεταξύ των α και β τουμπουλινών, ουσιαστικά ένα κβαντικό σύστημα δύο καταστάσεων, μπορεί να θεωρηθεί ως το θεμελιώδες qubit ενός κβαντικού υπολογιστή. Από το 1995, μαζί με τον Νίκο Μαυρόματο και τον τότε φοιτητή μου Ανδρέα Mershin, προτείναμε ότι οι μικροσωληνίσκοι –οι οποίοι είχαν αρχικά προταθεί από τους Roger Penrose και Stuart Hameroff– ενδέχεται να υποστηρίζουν καταστάσεις κβαντικής συνοχής, που με τη σειρά τους οδηγούν σε κβαντική διεμπλοκή, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για εφαρμογές Κβαντικής Υπολογιστικής

Τον Μάιο του 2025, η ίδια ομάδα (ΜΜΝ) πρότεινε ένα συγκεκριμένο μοντέλο στο οποίο οι μικροσωληνίσκοι λειτουργούν ως βασικά δομικά στοιχεία για την Κβαντική Υπολογιστική στον εγκέφαλο, καθώς και τρόπους με τους οποίους αυτές οι δομές μπορούν να αναπαραχθούν και να μελετηθούν στο εργαστήριο, επιτρέποντας ένα είδος «upscaling» των φαινομένων αυτών.

Επίσης, ο τρόπος που έχουν «πακεταριστεί» οι tubulins για να φτιάξουν τους μικροσωληνίσκους αντιστοιχούν σε έναν error-connecting code K1. Οι μικροσωληνίσκοι, προϊόντα δισεκατομμυρίων χρόνων εξέλιξης, φαίνεται να παίζουν ουσιαστικό ρόλο στα ευκαρυωτικά κύτταρα όπως οι νευρώνες, και θα ήταν περίεργο όλες οι παραπάνω κβαντικές ιδιότητες να παραμένουν ανενεργές. Με άλλα λόγια, μιλάμε για έναν Κβαντικό Δαρβινισμό.

Ο «μετα-άνθρωπος» δεν είναι πια ένα μελλοντικό ενδεχόμενο· είναι ήδη εδώ. Η επόμενη φάση φαίνεται να είναι ένα υβρίδιο βιοτεχνολογίας: εμφυτεύματα, νευρωνικά chips, ενίσχυση των γνωστικών λειτουργιών, ακόμα και προγραμματισμός της βιολογίας μας

— Υπάρχει τρόπος να σχεδιάσουμε πειράματα που να ελέγχουν την ύπαρξη κβαντικών φαινομένων στον εγκέφαλο; Αν ναι, πώς θα μοιάζουν αυτά τα πειράματα;

Ναι, υπάρχουν θεωρητικά σενάρια και προσεγγίσεις για το πώς θα μπορούσαν να σχεδιαστούν πειράματα που θα ελέγχουν την ύπαρξη κβαντικών φαινομένων στον εγκέφαλο, κυρίως στους μικροσωληνίσκους. Η νεωτεριστική φαινομενολογική προσέγγισή μας στο να καταλάβουμε τον ρόλο των MTs στην επεξεργασία των πληροφοριών μάς οδήγησε σε μερικές θεωρητικές προβλέψεις που αποφασίσαμε να εξετάσουμε πειραματικά. Ιδανικά θα θέλαμε να τεστάρουμε τις θεωρίες μας in vivo, εξετάζοντας τα αποτελέσματα που έχει η κωδικοποίηση της μάθησης και της μνήμης στους MTs σε ζώα. Ένας τρόπος να γίνει αυτό είναι να «αλλοιωθούν» οι MTs, χρησιμοποιώντας «μεταλλάξεις». Χρησιμοποιήσαμε γνωστά πρωτόκολλα οσφυϊκής ρύθμισης για να εκπαιδεύσουμε Drosophila melanogaster fruit flies να αποφεύγουν ορισμένες μυρωδιές που συνοδεύονται από ηλεκτρικό σοκ.

Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι, όπως προβλέπει το μοντέλο μας, αν η κατανομή της MAP 2 θα αλλάζει ως αποτέλεσμα του memory encoding. Πράγματι, η κατανομή MAP 2 άλλαξε. Θέλω να σημειώσω εδώ ότι στους ανθρώπους τον ρόλο της MAP-2 παίζει η (τ) MAP. Φτιάξαμε διαγονιδιακές μύγες που «εκφράζουν» την ανθρώπινη τ-πρωτεΐνη η οποία βρίσκεται στον εγκέφαλό τους.

Γιατί; Διότι η τ-MAP, όταν υποστεί μετάλλαξη, θεωρείται άκρως «ύποπτη» για μία από τις αιτίες της νόσου Alzheimer (AD). Πειράματα για την ανίχνευση κβαντικών φαινομένων στον εγκέφαλο είναι θεωρητικά εφικτά, αλλά απαιτούν τεχνολογίες αιχμής που μόλις αρχίζουν να γίνονται διαθέσιμες. Θα απαιτηθεί σίγουρα συνδυασμός φυσικής, νευροεπιστήμης και μηχανικής για να φτάσουμε σε πρακτικά αποτελέσματα.

— Με βάση την εμπειρία σας, βλέπετε στο μέλλον να προκύπτει μια «νέα φυσική» που να μπορεί να εξηγήσει τόσο τη συνείδηση όσο και τα υπόλοιπα ανεξήγητα φαινόμενα του σύμπαντος;

Ναι, διαβλέπω ότι στο μέλλον θα αναδυθεί μια «νέα φυσική», μια θεωρητική δομή ικανή να ερμηνεύσει όχι μόνο τη συνείδηση αλλά και άλλα, θεμελιωδώς ανεξήγητα φαινόμενα του σύμπαντος. Όσο παράξενο κι αν ακούγεται, τα τελευταία χρόνια αρχίζουμε να εξοικειωνόμαστε με την ιδέα πως ο χωροχρόνος μπορεί να είναι ένα αναδυόμενο φαινόμενο που προκύπτει από την κβαντική πληροφορία, πιθανώς με ολογραφικό χαρακτήρα. Ιδέες που γεννήθηκαν στο πλαίσιο της θεωρίας των υπερχορδών, όπως ο Ολογραφικός Δυϊσμός, μας επιτρέπουν να περιγράψουμε θεωρίες βαρύτητας ως κβαντικά συστήματα πολλών σωμάτων.

Μέσα από αυτό το πλαίσιο η θεωρία της Κβαντικής Πληροφορίας αναδεικνύεται σε κρίσιμο εργαλείο: συνδέει άμεσα τη μικροσκοπική συμπεριφορά των qubits με τη γεωμετρία του βαρυτικού χωροχρόνου. Ένα εντυπωσιακό παράδειγμα αυτής της σύνδεσης είναι το γεγονός ότι η εντροπία διεμπλοκής ενός πολυσωματιδιακού κβαντικού συστήματος μπορεί να υπολογιστεί μέσω του εμβαδού μιας λεγόμενης ακραίας επιφάνειας στον αντίστοιχο γεωμετρικό χώρο της βαρύτητας.

Με άλλα λόγια, ο χωροχρόνος της βαρύτητας φαίνεται να αναδύεται από έναν τεράστιο αριθμό διεμπλεκόμενων qubits. Ας θυμηθούμε εδώ τη σημαντική συμβολή του Stephen Hawking, ο οποίος το 1975 υπολόγισε την εντροπία μιας μαύρης τρύπας, αποδεικνύοντας ότι η πληροφορία που αυτή περιέχει σχετίζεται με το εμβαδόν του ορίζοντα γεγονότων της, όχι με τον όγκο της, όπως θα περίμενε κανείς κλασικά.

Η εντροπία αυτή, γνωστή ως SBH, ανοίγει τον δρόμο για τη σύνδεση της πληροφορίας με τη γεωμετρία. Να προσθέσω, επίσης, ότι ήδη από το 1992, σε εργασία που δημοσιεύσαμε με τους John Ellis και Νίκο Μαυρόματο με τίτλο «The Origin of Space-Time as W-Symmetry Breaking in String Theory» είχαμε επισημάνει πως η φυσική σε περιοχές «χωροχρονικής ανωμαλίας της μετρικής» περιγράφεται καλύτερα μέσω μιας τοπολογικής θεωρίας βαθμίδων (gauge field theory) και όχι από μια τοπολογική θεωρία βαρύτητας, όπως θα περίμενε κανείς. Εκεί διατυπώθηκαν για πρώτη φορά ολογραφικές ιδιότητες του χωροχρόνου που μόλις πρόσφατα άρχισαν να γίνονται ευρύτερα κατανοητές.

Γιορτή ή μνημόσυνο;

Αλήθεια, κατάλαβε κανείς τι ήταν αυτή η επετειακή σύναξη της 24ης Ιουλίου στο προεδρικό μέγαρο; Γιορτή ήταν ή μνημόσυνο;

* Με Πρόεδρο της δημοκρατίας έναν "κατ' ευφημισμόν κύριο" (όπως τον αποκάλεσε η Ζωή) που βρέθηκε στη θέση αυτή όχι από γενική αναγνώριση αλλά επειδή συμπεριφέρθηκε σαν πρόθυμος και υπάκουος υπάλληλος της Ανώνυμης Εταιρείας που μάς κυβερνά με CEO τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

* Με την οσμή σκανδάλων σε κάθε τομέα της κυβερνητικής λειτουργίας, από τις απευθείας αναθέσεις δισεκατομμυρίων, την διασπάθιση του δημόσιου χρήματος σε ολίγους εκλεκτούς της εξουσίας και την γενίκευση της διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα.

* Με την Βουλή να έχει μετατραπεί σε πλυντήριο εγκληματικών πράξεων αθωώνοντας ή ρίχνοντας στα μαλακά τύπους που υπό συνθήκες ευνομίας θα ήταν πίσω από τα σίδερα της φυλακής.

* Με τον Τύπο, τα ΜΜΕ και την Δικαιοσύνη να χειραγωγούνται ξεδιάντροπα και να χειραγωγούν τον ανυποψίαστο πολίτη για να τον παραπλανήσουν ώστε να ψηφίζει εναντια στον εαυτό του.

* Με τις παράνομες παρακολουθήσεις από το Μέγαρο Μαξίμου, το πρέντατορ και τις υποκλοπές να έχουν φτιάξει μια πολιτική τάξη εκβιαζομένων θεσμικών και μη παραγόντων.

* Με μια εξωτερική πολιτική σχεδόν προσωπικού τύπου της οποίας τα αποτελέσματα δείχνουν μιαν Ελλάδα αδύναμη να επηρεάσει τις εξελίξεις στην Μεσόγειο, την Κύπρο, το Αιγαίο και όπου αλλού έχει εθνικά συμφέροντα

Με αυτά και όλα τα άλλα που συμβαίνουν καθημερινά, η θλιβερή συνάθροιση στον προεδρικό κήπο για τα 51 χρόνια από την αποκατάσταση της δημοκρατίας ήταν γιορτή ή μνημόσυνο;

Σσσστ..., ο Έλλην κοιμάται!

Ζελένσκυ και Μητσοτάκης βίοι παράλληλοι

Αποδεικνύεται επιτυχής η εξαγωγή νέων όπλων κυβερνητικής συγκάλυψης και αποφυγής διώξεων των διεφθαρμένων. Δεν δίνει μόνο τακνς και αεροπλάνα η Ελλάδα στην Ουκρανία, μεταφέρει και τεχνογνωσία.

Ο καραγκιόζης του Κιέβου, αντιγράφοντας τον Μητσοτάκη, μειώνει τις αρμοδιότητες των ανεξάρτητων αρχών και ισχυροποιεί τον Γενικό Εισαγγελέα που διορίζει ο ίδιος. Οι Ουκρανοί βγήκαν στον δρόμο και διαδηλώνουν κατά της διαφθοράς και του αυταρχισμού.

Μόνο στο Ισραήλ δεν καταφέραμε να πουλήσουμε. Ο Νετανιάχου εκεί έχει ανεβάσει το επίπεδο. Για να αποφύγει ενδεχόνενες διώξεις, διατηρεί έναν πόλεμο κατά αμάχων. Οι Ισραηλινοί βγήκαν κι αυτοί στους δρόμους και διαδηλώνουν.

Να δούμε πότε θα ξυπνήσουν οι Έλληνες.

Κακούργημα είναι ο ΟΠΕΚΕΠΕ

Ας δούμε γιατί είναι ΚΑΚΟΥΡΓΗΜΑ το θέμα του ΟΠΕΚΕΠΕ που η Νέα Δημοκρατία εμφανίζει ως πλημμέλημα που απλά πρέπει να διερευνηθεί και κάνει ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ που θα ψάξει να βρει άκρες από το 1998 για σκάνδαλο που ξεκίνησε το 2019 με υπουργική απόφαση που έχει υπογραφή Βορίδη.

Είναι κακούργημα γιατί

α) υπάρχει δόλος που είναι η προηγούμενη γνώση και οι πράξεις που οδήγησαν στον παράνομο πλουτισμό και τεκμαίρεται από την πολλαπλή ενημέρωση για τις παρανομίες.

β) υπάρχει κάθετη οργάνωση μιας εγκληματικής οργάνωσης που έχει επικεφαλής τον Μητσοτάκη, από κάτω τους υπουργούς που αυτός τοποθετεί, από κάτω προέδρους του ΟΠΕΚΕΠΕ που τοποθετούν οι υπουργοί (με συμφωνία του Μητσοτάκη βέβαια) και παράλληλη δράση από εταιρείες ιδιωτικές που μοιράζουν χρήμα, και

γ) υπάρχει μια πλατιά βάση ωφελουμένων που είναι οι Νεοδημοκράτες στην Κρήτη κυρίως αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα που εισπράττουν (και φυσικά μαζί τους εισπράττουν παρανόμως και κάποιοι άλλοι ενδεχομένως που δεν είναι στην ΝΔ).

Αρκεί κανείς να δει τα γεγονότα:

Καταχωρώ μια σύνοψη των γεγονότων που πάει από κοινοποίηση σε κοινοποποίηση.

[Την παίρνω από τον Angelos Tsekeris απλά δεν είμαι βέβαιος αν κι αυτός την έχει πάρει από αλλού ή αν είναι δική του η σύνοψη.]

Στις 3 Ιανουαρίου 2024, η ιστοσελίδα insidestory.gr δημοσίευσε την εμπειρία ενός κτηνοτρόφου από την Δράμα. Ο συγκεκριμένος παραγωγός δήλωνε ότι στο τέλος του προηγούμενου χρόνου είχε πάρει την μισή επιδότηση από τον ΟΠΕΚΕΠΕ σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές.

«..Ένας λόγος είναι ότι τις επιδοτήσεις παίρνουν παραγωγοί-φαντάσματα, όπως οι κτηνοτρόφοι στην Κρήτη που δεν έχουν ζώα και δηλώνουν εικονικές εκτάσεις…» έλεγε το δημοσίευμα. Και προσέθετε:

«.. Το σύστημα επιδοτήσεων, όπως έχει σχεδιασθεί τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, δεν ενθαρρύνει πάντα τους παραγωγικούς αγρότες, αλλά εκείνους που έχουν τον τρόπο τους να πιέσουν τους εκάστοτε κυβερνώντες να τους καταβάλουν ένα μέρος της πίτας…».

Αυτό είναι η ουσία του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ. Δεν είναι μόνο ότι οι διαπλεκόμενοι «αγρότες» πλούτιζαν εισπράττοντας παράνομο χρήμα σαν τις βδέλες.

Είναι και ότι το χρήμα αυτό το στερούσαν από άλλους, αφού αντλούσαν το μεγαλύτερο μέρος της «δεξαμενής δικαιωμάτων» που ονομάζεται «εθνικό απόθεμα».

Με το σύστημα αυτό, άνθρωποι του κυκλώματος εισέπρατταν επιδοτήσεις από 30.000 έως 90.000 ευρώ τον χρόνο. Και έτσι στήθηκε ένα θηριώδες πελατειακό δίκτυο για λογαριασμό των κυβερνητικών παραγόντων.

Ενώ ένα μέρος των χρημάτων αυτών επέστρεφε στο κύκλωμα περί τον ΟΠΕΚΕΠΕ ως μίζα.

Η επιστολή αυτή, διαβάζεται πιο καθαρά σήμερα, που έχουμε μια καθαρή εικόνα για όσα συνέβαιναν στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Αξίζει λοιπόν να ξαναδούμε τα δημοσιεύματα της περιόδου 2019 – 2024 για τον οργανισμό, υπό το φως των όσων ξέρουμε σήμερα.

Και να δούμε πόσο ειλικρινής είναι η κυβέρνηση που ισχυρίζεται ότι δεν ήξερε τίποτα.

Ιστορία πρώτη: Τον Οκτώβριο του 2019 τοποθετείται πρόεδρος στον ΟΠΕΚΕΠΕ ο Γρηγόρης Βάρρας.

Τον Ιούλιο του 2020, μια ιστοσελίδα των Κυθήρων αναφέρει ότι όπως ενημερώθηκαν από τον ΟΠΕΚΕΠΕ οι τοπικοί συνεταιρισμοί, «δεκάδες Κυθήριοι είχαν ενοικιάσει, εν αγνοία τους φυσικά, αγροτικά ακίνητα ιδιοκτησίας τους σε κτηνοτρόφους και καλλιεργητές από το Ηράκλειο Κρήτης, οι οποίοι και θα εισέπρατταν ασφαλώς τις επιδοτήσεις για ανύπαρκτες κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις...».

Τον Οκτώβριο του 2020 η «Κυριακάτικη Δημοκρατία» αποκαλύπτει σκάνδαλο με «χρυσά βοσκοτόπια». Αφορά κυκλώματα που λυμαίνονται τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, με εικονικές μισθώσεις δημόσιων και ιδιωτικών εκτάσεων.

Στις 23 Οκτωβρίου 2020, ο πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ καταθέτει στην εισαγγελία έναν φάκελο με στοιχεία γύρω από τις παράνομες μισθώσεις βοσκοτόπων.

Και μπλοκάρει 3.500 ΑΦΜ.

Τον Νοέμβριο του 2020, δηλαδή μερικές μέρες αργότερα ο Βάρρας αποπέμπεται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Και διορίζεται μετακλητός στο Μαξίμου.

Ιστορία δεύτερη: Στις 21 Ιουλίου 2022 αναλαμβάνει πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ ο Ευάγγελος Σημανδράκος.

Τον Οκτώβριο του 2023, στις πληρωμές των άμεσων ενισχύσεων, δεν καταβλήθηκαν ενισχύσεις σε 9.309 ΑΦΜ. Το αναφέρει ο ίδιος στην επιστολή που έστειλε στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.

Για τους λάτρεις της στατιστικής, από τα ΑΦΜ αυτά, περίπου τα 6.000 (63%) προέρχονταν από τις τέσσερις περιφερειακές ενότητες: Λασιθίου, Ηρακλείου, Ρεθύμνου και Χανίων.

Στις 31 Οκτωβρίου 2023, ο Αυγενάκης στην Βουλή παραδέχτηκε «λάθη πληρωμών στον ΟΠΕΚΕΠΕ» και είπε ότι είχε ζητήσει την παραίτηση της διοίκησης λόγω ανικανότητας.

Στις αρχές Νοεμβρίου 2023 ο Σημανδράκος κλήθηκε σε σύσκεψη στο Μαξίμου με παρόντες τον Μπρατάκο, τον Παπασταύρου και τον Βορίδη τους οποίους και ενημέρωσε.

Στις 5 Δεκεμβρίου 2023, η ιστοσελίδα Manifesto, φερέφωνο της κυβέρνησης δημοσιεύει ένα κείμενο στο οποίο επιχειρεί δολοφονία χαρακτήρα σε βάρος του προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Το κείμενο αυτό, δημοσιεύεται λίγες ημέρες αργότερα, αυτούσιο, στην εφημερίδα Political, που είναι επίσης φερέφωνο της κυβέρνησης.

Ο τίτλος είναι κοινός και εξαιρετικά άβολος για φιλοκυβερνητικό μέσον: «Σημεία και Τέρατα στον ΟΠΕΚΕΠΕ».

Διότι ξέρουμε ότι όταν ένα αδιάλλακτα κυβερνητικό μέσον επιτίθεται με τόσο μένος σε κυβερνητικό λειτουργό, κάποιο ξεκαθάρισμα λογαριασμών είναι στην μέση.

Εκεί αναφέρεται ότι «...ο απερχόμενος πρόεδρος Βαγγέλης Σημανδράκος έχει χάσει την μπάλα και μόνη του στήριξη είναι γνωστή διευθύντρια, πρώην στέλεχος του κόμματος ΑΝΤΑΡΣΥΑ..»

(Αυτή προφανώς είναι η Παρασκευή Τυχεροπούλου που στενοχωριόταν ότι δεν σκότωσε ο «Φραπές»..)

Και ότι υπό την εποπτεία του, έχουν δεσμευτεί ΑΦΜ παραγωγών «..που το σύνολό τους φαίνεται να αγγίζει περίπου τον αριθμό των 16.000...»

Και μιλάει για «... την χρόνια ομηρία στην οποία μπορεί αδίκως να υποβάλλονται οι δεσμευμένοι παραγωγοί...»

Στις 28 Δεκεμβρίου 2023, ο Σημανδράκος καλείται ξανά στο Μαξίμου, όπου ο Μπρατάκος, ο Παπασταύρου και ο Βορίδης του ζητούν να παραιτηθεί.

Την επόμενη ημέρα, 29 Δεκεμβρίου 2023 ο Αυγενάκης, δηλώνει ότι «ξεκινάει μια καινούργια ημέρα για τον ΟΠΕΚΕΠΕ…»

Και ότι «... αποτελεί παρελθόν η απόσταση που είχε δημιουργηθεί και η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των ανθρώπων του πρωτογενούς τομέα και του Οργανισμού…»

«... Είμαστε αποφασισμένοι να βάλουμε τάξη, να υπάρξει νοικοκυροσύνη και διαφάνεια δήλωσε ο υπουργός…». Σήμερα ξέρουμε ότι αυτό είναι απολογία στους φραπέδες.

Στις 1 Μαΐου 2024, ο ΟΠΕΚΕΠΕ, υπό την νέα διοίκησή του, πλέον, ανακοινώνει την καταβολή 795 εκατομμυρίων ευρώ σε 422.435 μοναδικά ΑΦΜ δικαιούχων παραγωγών.

Ανάμεσά τους είναι, φυσικά και τα δεσμευμένα ΑΦΜ τα οποία πληρώθηκαν κανονικά, χωρίς ελέγχους.

Στην ανακοίνωση που εξέδωσε, η διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ αναφέρει ότι με τις πληρωμές αυτές, ο Οργανισμός «πραγματοποίησε άλμα προς το μέλλον..», «αφήνει πίσω του όσα τον πλήγωσαν..» και «..θεμελιώνει την λειτουργική του κανονικότητα..».

Μάλιστα. Όχι απλώς κατέβαλαν τα χρήματα στα δεσμευμένα ΑΦΜ των φραπέδων, αλλά απολογούνται και που τους πλήγωσαν.

Διότι είμαστε μόλις 3 εβδομάδες πριν τις εθνικές εκλογές.

Τον Οκτώβριο του 2024 καρατομείται η Τυχεροπούλου. Της απαγορεύεται η πρόσβαση στους φακέλους της και το γραφείο της σφραγίζεται.

Η ανακοίνωση του ΟΠΕΚΕΠΕ αναφέρει, μεταξύ άλλων, λόγους «υπηρεσιακής ανεπάρκειας». Ξέρουμε για τι ακριβώς πρόκειται.

Στις 12 Φεβρουαρίου 2025 η ιστοσελίδα Politico.eu αποκαλύπτει ότι το ζήτημα των παράνομων επιδοτήσεων ερευνάται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Την συνέχεια την ξέρουμε.

Συμπέρασμα:

Πρόκειται λοιπόν για δράση μιας εγκληματικής οργάνωσης που συνεστήθη από την κυβέρνηση, τροποποίησε το υπάρχον νομικό πλαίσιο (που ήταν ήδη σαθρό) και χρησιμοποίησε ιδιώτες με σκοπό την κλοπή δημόσιου χρήματος σε βάρος των νόμιμων αγροτών και των φορολογουμένων. Πρόκειται για απάτη ολκής και όργιο μίζας και διασπάθισης δημόσιου χρήματος. Πρόκειται για κακούργημα που ζητά τιμωρία και κάθαρση.

Ο ελληνικός χώρος πριν την 2η χιλιετία π.Χ. Μητριαρχία και Πατριαρχία

Ο ελληνικός χώρος πριν την 2η χιλιετία π.Χ.

Μητριαρχία και Πατριαρχία

Μέχρι περίπου το 2000 π.Χ. στον ελληνικό χώρο κατοικούσαν οι Πρωτοέλληνες, οι Πελασγοί κι οι Κρητικοί Μινωίτες (Ετεοκρήτες). Ήταν φύλα όχι Ινδοευρωπαϊκά ως προς την γλώσσα και πιθανώς γηγενείς εδώ πολλές χιλιάδες χρόνια. Διακρίνουμε ίχνη της έντονης παρουσίας τους και του πολιτισμού τους σε πάρα πολλά μέρη στον ελληνικό χώρο. Για την Μεσολιθική εποχή της Ελλάδας (8.000-7.000 π.Χ.) έχουμε ανασκάψει την εγκατάσταση στο Φράγχθι Ερμιονίδας στην Αργολίδα ενώ για την Νεολιθική εποχή (7.000-3.000 π.Χ) έχουμε πάμπολλα ευρήματα σε όλο τον ελληνικό χώρο από την Θράκη και την Μακεδονία ως την Θεσσαλία, την Ήπειρο, την Στερεά και την Πελοπόννησο αλλά και στο Ιόνιο και στο Αιγαίο ως την Κρήτη. Στο Σέσκλο και την Άργισσα της Θεσσαλίας, στην Κνωσό της Κρήτης και στην Χοιροκοιτία της Κύπρου έχουμε τις πιο πρώιμες γνωστές ανασκαμμένες εγκαταστάσεις ενώ στο Δημίνι του Βόλου την Κρήτη και αλλού έχουμε πάρα πολλές πρόσφατες ανασκαφές που αφορούν την νεώτερη Νεολιθική εποχή.

Ο πολιτισμός των Πρωτοελλήνων, ήταν νεολιθικός (είτε με είτε χωρίς κεραμική) και χρήση λίθινων εργαλείων. Οι άνθρωποι ζούσαν σε χωριά, ήταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι κι είχαν δική τους θρησκεία, ήθη κι έθιμα και την δική τους πολιτικοκοινωνική οργάνωση. Προέρχονταν από νομαδικές φυλές όπου επικρατούσε η μητριαρχία. Η μητέρα γεννούσε τα παιδιά κι οργάνωνε την μικρή κοινωνία γύρω της κι αυτό τής έδινε μιαν αυξημένη ισχύ και χωρίς να γίνεται καταπιεστική στα μέλη της. Εκείνη θεωρείτο αρχηγός της οικογένειας και της φυλής. Διάλεγε τους άντρες που θα έκανε μαζί τους παιδιά και πραγμάτωνε ένα είδος ευγονικής, αυτό που λέμε τάση για φυσική επιλογή.

Κάποτε σε κάποια μέρη του κόσμου, οι άνδρες συνειδητοποίησαν την δύναμή τους και, βλέποντας ότι έχουν αποφασιστική συμμετοχή στη γενετήσια πράξη, αρνήθηκαν τον κυρίαρχο ρόλο της γυναίκας-μάνας στην φυλή. Δεν δέχτηκαν τον απλό ρόλο του κυνηγού και διεκδίκησαν αυτοί την αρχηγία. Κάποια στιγμή κέρδισαν τον ρόλο του αρχηγού της φυλής και δημιούργησαν πατριαρχικές σχέσεις οι οποίες, αρχικά, ήταν σχέσεις ήπιες κι όχι υποταγής ενός φύλου στο άλλο. Επικράτησε μια ισοκρατία των φύλων που είχε αντανάκλαση και στις θρησκευτικές δοξασίες. Αυτή η εξέλιξη αποδεικνύεται κι από ειδώλια που βρίσκονται στις ανασκαφές των νεολιθικών και κατοπινών εγκαταστάσεων της εποχής του Χαλκού (περίπου γύρω στο 2.800 πΧ. ως το 1.000 πΧ.). Τα ειδώλια που βρέθηκαν δείχνουν θεές ολόγυμνες, παχύσαρκες ή έγκυες, που αποτελούν σύμβολα γονιμότητας. Αυτή είναι η κύρια λατρεία στον πρωτομινωικό και στον πρωτοκυκλαδικό πολιτισμό της νεολιθικής εποχής αλλά και της πρώιμης εποχής του Χαλκού.

Η θρησκεία και το πολίτευμα των Πρωτοελλήνων της κύριας Ελλάδας και της Κρήτης μέχρι τις αρχές της δεύτερης χιλιετίας (περίπου ως το 1.800 πΧ ή το 1.600 πΧ.) είναι μια γυναικοκρατία που εξελίσσεται σε ισοκρατία των φύλων κι η λατρεία είναι των γυναικείων θεοτήτων που εξελίσσεται κι αυτή σε ισοκρατία αρσενικών και θηλυκών θεών. Η Μεγάλη Μητέρα -ή αλλιώς Λευκοθέα- ήταν η κύρια θεότητα που έπαιρνε διάφορες μορφές σε διάφορους τόπους, όπως την μορφή της Αφροδίτης, της Αστάρτης, της Κυβέλης κι άλλες. Οι αρσενικοί θεοί όπως ο Κρόνος, ο Δίας, ο Ποσειδών κι άλλοι, έγιναν ισοδύναμοί της. Η Γαία, γυναίκα του Ουρανού, η Ρέα γυναίκα κι αδελφή του Κρόνου κι η Ήρα, γυναίκα κι αδελφή του Δία, αποτέλεσαν την Τριπλή Θεά που ταυτιζόταν με την Μεγάλη Μητέρα και τις κατά τόπους μορφές της.

Η λατρεία της Τριπλής Θεάς ή της Μεγάλης Μητέρας κλονίζεται όταν λαοί πατριαρχικοί, ελληνόγλωσσοι και ισχυροί με χάλκινα όπλα, κι αργότερα σιδερένια, κατέρχονται από τα ορεινά και πιο βόρεια μέρη κι εισβάλουν στις πεδινές και παραθαλάσσιες πόλεις, στις εγκαταστάσεις των Πρωτοελλήνων. Είναι οι Αχαιοί, οι Ίωνες, οι Αιολείς, οι Μινύες και οι Βοιωτοί, Όλοι αυτοί έρχονται με αρπακτικές κατακτητικές διαθέσεις κι επιβάλλουν στους Πρωτοέλληνες Πελασγούς, Μινωίτες και στα άλλα φύλα της περιοχής, μαζί με την κυριαρχία τους, τα ήθη και τα έθιμά τους και, φυσικά, την θρησκεία τους.

Η κάθοδος των ελληνόφωνων φύλων, γλωσσικά Ινδοευρωπαϊκών, αλλάζει ριζικά το τοπίο. Τα φύλα αυτά έχουν ζήσει σε συνθήκες σχεδόν πρωτόγονες για πολλά χρόνια. Γύρω στο 2.600 π.Χ. εγκαταστάθηκαν στην δυτική Μακεδονία και Ήπειρο, γύρω από τις Πρέσπες και στην Πίνδο. Είναι μεταξύ τους συγγενείς καθώς είναι όλοι Έλληνες, με κοινή γλώσσα, κοινές δοξασίες και ήθη που έχουν ζήσει για εκατονταετίες σε κοντινούς χώρους, ωστόσο έχουν προλάβει να διαχωριστούν γλωσσικά σε διαλέκτους (ιωνική, αιολική, δωρική). Είναι πατριαρχικές κοινωνίες με τις γυναίκες υποταγμένες στους άνδρες. Οι οικογένειες αποκτούν πια μεγάλη σημασία και κυρίαρχος είναι ο άνδρας. Στην γυναικοκρατία δεν υπήρχε οικογένεια, υπήρχε φυλή μόνο. Τώρα οι οικογένειες ενώνονται σε φρατρίες που μέλη τους είναι τα αρσενικά της ευρύτερης οικογένειας, αδέλφια, ξαδέλφια, θείοι κι ανιψιοί. Είναι φύλα πολεμικά, κυνηγοί και συλλέκτες τροφής μάλλον παρά καλλιεργητές.

Αυτά τα ελληνικά ινδοευρωπαϊκά φύλα, οι Ίωνες, Αχαιοί κι οι Αιολείς, μαζί τους κι οι Μινύες, άρχισαν ένα ταξίδι προς νότο και μετά το 2.000 π.Χ. κατέλαβαν σταδιακά τις περιοχές των Πρωτοελλήνων. Οι Δωριείς ήρθαν κι αυτοί αργότερα (μετά τα Τρωικά). Η εκστρατεία στην Τροία έγινε το 1225 π.Χ. περίπου κι η κάθοδος των Δωριέων έγινε διακόσια χρόνια μετά, ανάμεσα στο 1.100π.Χ ως το 950 π.Χ.. Για μεγάλο διάστημα στον ελληνικό χώρο συνυπήρχαν γένη και φύλα που είχαν πολύ διαφορετικά ήθη και δοξασίες. Οι πιο παλιοί, Πελασγοί, Ετεοκρήτες κτλ. συνέχιζαν την ισοκρατία των φύλων με κύρια θεά την Μεγάλη Μητέρα που στην νεότερη εκδοχή της ήταν η Ήρα του δωδεκάθεου. Οι νεότεροι, οι Ίωνες, οι Αχαιοί, οι Αιολείς, οι Βοιωτοί, οι Μινύες και γενικά όλοι οι ελληνόφωνοι, ήταν λαοί πατριαρχικοί που λάτρευαν τον Δία. Η διαμάχες των φυλών ήταν διαμάχη παράλληλα και διαμάχη θεών. Απ’ τη μια οι Πελασγοί Πρωτοέλληνες με την Μεγάλη Μητέρα και την γυναικοκρατία κι απ’ την άλλη οι ελληνόγλωσσοι εισβολείς με τον Δία, το δωδεκάθεο και την πατριαρχική τους κοινωνική οργάνωση. Κάποια στιγμή η διαμάχη τελείωσε με νικητές τους νεοφερμένους που είχαν ισχυρότερα εργαλεία και άλογα με άρματα έναντι των γηγενών. Η επικράτησή τους σήμαινε και την επικράτηση της νέας θρησκείας και των νέων εθίμων. Ο Δίας και μαζί του όλο το δωδεκάθεο έγιναν η πανελλήνια θρησκεία. Η Μεγάλη Μητέρα ξεχάστηκε κι έγινε απλά η Ήρα, η όμορφη γυναίκα του Δία, αλλά ζηλιάρα και προστάτιδα της οικογένειας.

Η νέα κατάσταση σταθεροποιήθηκε γύρω στο 1.600-1.400 π.Χ. κι ήταν ο Μυκηναϊκός πολιτισμός που κορυφώθηκε εκείνη την εποχή. Ο Τρωικός πόλεμος ήταν ίσως η τελευταία του πράξη στα τέλη του 13ου αι. π.Χ.. Στην συνέχεια, βέβαια, με την σειρά του κι αυτός καταστράφηκε με την κάθοδο των επίσης Ελλήνων και πατριαρχικών Δωριέων λίγο πριν και λίγο μετά το 1.000 π.Χ..

********************************

Αφορμή για την παραπάνω ιστορική αναδρομή στάθηκε η χρονολογική τοποθέτηση της αργοναυτικής εκστρατείας και το πολιτιστικό-θρησκευτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εκτελέστηκε αυτή η πρωτόγνωρη και απίθανη για την εποχή της αποστολή. Με βάση λοιπόν και τα παραπάνω αλλά και όλη την γενεαλογία των μυθολογικών κύκλων (θηβαϊκός, αργολικός, αιτωλικός κτλ) και φυσικά τα γραπτά των αρχαίων συγγραφέων (κυρίως του Απολλώνιου του Ρόδιου) η Αργοναυτική εκστρατεία πρέπει να συνέβη γύρω στο 1.300 π.Χ., πριν από τα Τρωικά και την κάθοδο των Δωριέων.

Η διαμάχη του Δία και της Μεγάλης Μητέρας, πατριαρχίας και γυναικοκρατίας, Μινύων κι Αχαιών με Πελασγούς και Πρωτοέλληνες έχει τελειώσει με νίκη των φυλών της πατριαρχίας, με τους πατριαρχικούς θεούς κυρίαρχους αλλά με σοβαρούς θύλακες αντίστασης ακόμη όπου οι θεές της μητριαρχίας κυριαρχούσαν ακόμη. Ο Εύξεινος τότε αποκαλούμενος Άξενος) Πόντος είναι απροσπέλαστος καθώς ο Βόσπορος (οι αποκαλούμενες Συμπληγάδες ή Κυανές Πέτρες) είναι απροσπέλαστες από νότο προς βορά λόγω των ισχυρών ρευμάτων. Η διέλευση από το Αιγαίο στον Άξενο Πόντο γίνεται μόνο μέσω ξηράς, πράγμα που κάνει την Τροία κυρίαρχη αυτών των μετακινήσεων και προκαλεί την κατοπινή εκστρατεία των Αχαιών εναντίον της.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ξεκίνησε μια περιπέτεια πενήντα περίπου ηρώων με επικεφαλής τον Ιάσωνα για την επαναφορά του χρυσόμαλλου δέρατος στον τόπο από όπου ξεκίνησε, στον Ορχομενό και τον ναό του Δία στο παρακείμενο Λαφύστιο όρος.

Η Αργοναυτική εκστρατεία συνέβη γύρω στο 1.300 πΧ. πριν τα Τρωικά και τους Δωριείς. Οι διαμάχες του Δία και της Μεγάλης Μητέρας, της πατριαρχίας και της γυναικοκρατίας, των Αχαιών με τους Πελασγούς έχουν τελειώσει με νίκες των φυλών της πατριαρχίας, με τους θεσμούς τους κυρίαρχους αλλά με σοβαρούς θύλακες αντίστασης εκεί όπου οι θεές της μητριαρχίας κυριαρχούσαν ακόμη.

Θα αναφερθώ σε αυτήν προσεχώς αν υπάρξει ενδιαφέρον.

Στην φωτογραφία η Αργώ, το πλοίο των αργοναυτών, όπως έχει ανακατασκευαστεί σήμερα και βρίσκεται στον Βόλο, περίπου στο σημείο εκκίνησης του εγχειρήματος, την Ιωλκό.