Παρασκευή 15 Νοεμβρίου 2024

ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ και ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ένας δισεκατομμυριούχος, πολύ οικείος των μέσων ενημέρωσης των ΗΠΑ εδώ και πολλές δεκαετίες, ο Ντόναλντ Τραμπ, αναλαμβάνει από τις 10 Ιανουαρίου 2025 νέος Πρόεδρος στην Αμερική. Ποιος δεν θα έβλεπε σαν πιθανό διάδοχό του (το 2028 που γίνονται οι επόμενες εκλογές), τον τρισεκατομμυριούχο Έλον Μασκ ο οποίος αναλαμβάνει ένα υπερυπουργείο στην νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Τι πιο φυσικό και λογικό να κυβερνούν οι δισεκατομμυριούχοι σε ένα πολίτευμα ολιγαρχικό όπου οι κυβερνώντες ψηφίζονται από τον λαό κάθε τέσσερα χρόνια; Μόλις ελάχιστοι (μια ολιγαρχία) έχουν την δυνατότητα να εκλεγούν σε ένα σύστημα όπου επιβραβεύεται ο γνωστός, ο δυνατός, ο διάσημος. Σε κάθε χώρα καμιά χιλιάδα είναι οι βουλευτές, οι περιφερειάρχες κι οι δήμαρχοι και άλλες δυο τρεις χιλιάδες οι πιθανοί αντικαταστάτες τους. Μέσα σε 3-4 χιλιάδες πολιτών εξαντλείται ο κατάλογος των πιθανών διαχειριστών της εξουσίας στην Ελλάδα και σε κάθε χώρα. Αυτός είναι ο ορισμός της ολιγαρχίας.
Ο Αριστοτέλης μάς τα έχει εξηγήσει εδώ και 2.500 χρόνια. Μάς είπε ότι Ολιγαρχία είναι το σύστημα όπου άρχουν οι λίγοι και διευκρίνισε ότι ολιγαρχία έχουμε όταν οι άρχοντες εκλέγονται. Όπου εκλογή εκεί και ολιγαρχία.
Δημοκρατία έχουμε (είπε ο Αριστοτέλης βλέποντας το πολίτευμα των αρχαίων ημών προγόνων) μόνο όταν όλος ο λαός κυβερνά και αποφασίζει και δικάζει. Κι αυτό συμβαίνει όταν όταν οι κυβερνήτες και οι βουλευτές και οι δικαστές ορίζονται με ΚΛΗΡΩΣΗ, εκ περιτροπής και για λίγο χρόνο έκαστος. Για όποιον πει ότι δεν ξέρει ο φούρναρης να συντάσσει προϋπολογισμό, θα του θυμίσουμε ότι ούτε ο βουλευτής ούτε ο υπουργός ξέρουν. Άλλο είναι η διαχείριση κι άλλο η πολιτική διεύθυνση. Μια γραφειοκρατία έτσι κι αλλιώς διοικεί την κάθε χώρα, αυτό λέγεται καθημερινή διαχείριση, κι εκεί υπάρχουν στελέχη που τοποθετούνται με βάση τις γνώσεις τους. Σημασία έχει τις πολιτικές αποφάσεις να τις παίρνουν οι πολίτες (βουλευτικό) και την πολιτική διακυβέρνηση να την ασκούν οι πολίτες (αρχή) και τις αποφάσεις της δικαιοσύνης (δίκαιο) να τις παίρνουν οι πολίτες. Τότε και μόνο τότε έχουμε δημοκρατία.
Η κοινοβουλευτική δημοκρατία την οποία έχουμε εκπορεύεται από την Αγγλία και την Ολλανδία και είναι μια τακτοποιημένη ολιγαρχία που έρχεται σε σύγκρουση με την απολυταρχία. Είναι το καλύτερο δυνατό πολίτευμα στις μέρες μας που το αίτημα για δημοκρατία δεν ακούγεται ούτε καν σαν υποψία. Κανείς δεν μιλά γι αυτό εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις (ο Καστοριάδης, ο Αλέξανδρος Κόντος κι ελάχιστοι άλλοι) αλλά και όσοι μιλούν δεν έχουν ελπίδα καμιά να ακουστούν. Ανόητα επιχειρήματα αντιτάσσονται χωρίς καμιά βάσανο (μα..., ο φούρναρης θα αποφασίζει; ο.., φανοποιός;) και ξεμπερδεύουμε με το μοναδικό όπλο που έχουν οι πολλοί έναντι των ολίγων.
Με την ολιγαρχία που έχουμε λοιπόν, είναι απορίας άξιο που έπρεπε να περιμένουμε το 2008, το 2014, το 2016 και το 2019 για να δούμε κατά σειρά τον Μπερλουσκόνι στην Ιταλία και τον Τραμπ στις ΗΠΑ να κατακτούν τα ανώτατα αξιώματα στις χώρες τους. Κι όπου δεν είναι δισεκατομμυριούχοι, είναι θρησκευτικοί ηγέτες (Μακάριος, Χομεϊνί) ή πρόσωπα φαιδρά της τηλεόρασης (Ζελένσκι). Το πιο συνηθισμένο βέβαια είναι να κυριαρχούν οι οικονομικές ελίτ κάθε χώρας δι αντιπροσώπων. Ας μην μάς φαίνεται λοιπόν παράξενη η παρουσία ενός Τραμπ στο αξίωμα του πλανητάρχη κι ας προετοιμαστούμε για κάποιον σαν τον Έλον Μασκ το 2028.