Ένα άρθρο για την Ευρωζώνη και τον Σύριζα

Εν μέσω διακοπών, διακόπτω την σιγή της στήλης αυτής, όχι για να πω κάτι δικό μου αλλά για να παραθέσω ένα κείμενο εξαιρετικά διαφωτιστικό της κατάστασης της Ευρωζώνης, της Ελλάδας μέσα σε αυτήν και της πιθανής στάσης του Σύριζα σε αυτό το πλαίσιο.

Είναι ένα κείμενο των κ.κ. Γιώργου Βεργόπουλου και Λευτέρη Στουκογιώργου και εξετάζει ουσιαστικά (προτείνονυας παράλληλα) αν είναι δυνατός ένας άλλος δρόμος για την Ελλάδα μέσα στις συνθήκες του Ευρώ και δια μέσου των αλλαγών στην ίδια την Ευρωζώνη. Επίσης είναι και μια διερεύνηση των επιθυμιών της Γερμανίας και των χωρών του Νότου ή της Ανατολής με την ιστορική τους διάσταση. Είναι εξαιρετικά διεισδυτικό αν και πολύ επιγραμματικό, έτσι όμως κερδίζει σε αναγνωσιμότητα καθώς είναι μεν μακροσκελές δεν είναι όμως ένα ολόκληρο βιβλίο.

Το ανασύρουμε από το μπλογκ "ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ" (εδώ)
Το άρθρο έχει τίτλο "Σημεία για το πολιτικό σχέδιο του Σύριζα στην Ευρώπη".

Περιλαμβάνει 25 σημεία χωρισμένα 3 κεφάλαια:

Α.- Τα προβλήματα της Ευρωζώνης

Β.- Η αναγκαιότητα της ΕΕ και της Ευρωζώνης για την Ελλάδα

Γ.- Ο αναγκαίος μετασχηματισμός για την σταθερότητα της Ευρωζώνης

Παραθέτω το άρθρο για όσους ενδιαφέρονται:

Σημεία για το πολιτικό σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ στην Ευρώπη

Α. Τα προβλήματα της Ευρωζώνης

1. Η Ευρωζώνη δεν αποτελεί Άριστη Νομισματική Περιοχή. Δεν υπάρχει σύγκλιση τιμών των αγαθών και υπηρεσιών από χώρα σε χώρα. Η κινητικότητα της εργασίας είναι χαμηλή. Το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι υψηλό μεν αλλά μικρότερο από αυτό μεταξύ των πολιτειών των ΗΠΑ.

Σαν αποτέλεσμα, η απώλεια του εργαλείου της νομισματικής πολιτικής οδηγεί σε απώλεια οικονομικής σταθερότητας για κάποια κράτη μέλη. Ακόμη και η υψηλή κινητικότητα του κεφαλαίου που υπάρχει, επειδή είναι συνδυασμένη με την χαμηλή κινητικότητα της εργασίας, αυξάνει την απώλεια οικονομικής σταθερότητας. 

2.Η  αρχιτεκτονική των θεσμών της Ευρωζώνης δεν συντελεί στην ενίσχυση της οικονομικής σταθερότητας και στη μετατροπή της Ευρωζώνης μετατροπή της σε Άριστη Νομισματική Περιοχή. Δεν υπάρχει ομοσπονδιακός προϋπολογισμός που να λειτουργεί ως αυτόματος σταθεροποιητής, δηλαδή που να αναδιανέμει το εισόδημα από κράτος μέλος σε κράτος μέλος μέσω της φορολογίας (αφαίρεση πόρων από τους πολίτες) και των δημοσίων δαπανών (μεταβίβαση πόρων στους πολίτες). 

Το κρίσιμο στοιχείο είναι ο αυτόματος, μη πολιτικός χαρακτήρας μιας τέτοιας αναδιανομής δια του κεντρικού προϋπολογισμού.  Όταν μια πολιτεία των ΗΠΑ βρίσκεται σε ύφεση, οι εισπραττόμενοι ομοσπονδιακοί φόροι πέφτουν αυτόματα, λόγω μείωσης του φορολογητέου εισοδήματος και των έμμεσων φόρων στην κατανάλωση. Αλλά οι ομοσπονδιακές  δαπάνες στην συγκεκριμένη πολιτεία (μισθοί δημοσίου, λειτουργία οργανισμών, επιδόματα ανεργίας, δημόσιες επενδύσεις) δεν μειώνονται, παραμένουν στον ομοσπονδιακό μέσο όρο. Έτσι υπάρχει αυτόματη μεταβίβαση πόρων που λειτουργεί αντιυφεσιακά και σταθεροποιητικά. 

3. Επίσης, η  Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι ανεξάρτητη τόσο από τις κυβερνήσεις όσο και από το Ευρωκοινοβούλιο και τα εθνικά κοινοβούλια. Αυτή η ανεξαρτησία της ΕΚΤ αυξάνει την απώλεια οικονομικής σταθερότητας για τα κράτη μέλη με τη μεγαλύτερη οικονομική απόκλιση. Στην ίδια λογική, απαγορεύεται από τις Συνθήκες η ΕΚΤ να αγοράσει άμεσα (στην πρωτογενή αγορά) κρατικό χρέος, δηλαδή να χρηματοδοτήσει μια κυβέρνηση κράτους μέλους που μπαίνει σε ύφεση και υπερχρεώνεται. Στην πράξη,  στην Ευρωζώνη απαγορεύεται θεσμικά η χρήση της νομισματικής πολιτικής ως αντιυφεσιακής πολιτικής !

4. Αυτά όλα  έχουν σαν αποτέλεσμα με την πάροδο του χρόνου να εντείνονται  αντί να μειώνονται οι ανισορροπίες μεταξύ των οικονομιών των κρατών – μελών. Ο μεγάλος κερδισμένος είναι η Γερμανική οικονομία, που συσσωρεύει εμπορικά πλεονάσματα. Συνολικά στην Ευρωζώνη διαμορφώνονται στην πράξη δυο ταχύτητες, ένα αυξανόμενο χάσμα Βορρά – Νότου. 

5. Η Ελλάδα ως το κράτος – μέλος με τη μεγαλύτερη απόκλιση ήταν αναμενόμενο να αντιμετωπίσει  μεγάλη ύφεση με την εκδήλωση της πρώτης ασύμμετρης κρίσης. Όταν δηλαδή οι ανάγκες σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας βρέθηκαν να είναι πολύ διαφορετικές από αυτές της υπόλοιπης Ευρωζώνης, δεν υπήρχαν οι κατάλληλοι θεσμοί και μηχανισμοί για να στηρίξουν την ελληνική οικονομία . Απέμενε η πολιτική βούληση, η οποία δεν εκδηλώθηκε μέσα στους δεδομένους συσχετισμούς δύναμης και απόψεων. 

6. Τα προβλήματα αυτά ήταν γνωστά τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρωζώνη. Παρ’ όλα αυτά έγινε η επιλογή εισόδου της Ελλάδας στο Ευρώ με πολιτικά κριτήρια. 

Β. Η αναγκαιότητα της ΕΕ και της Ευρωζώνης για την Ελλάδα. 

7. Η είσοδος της Ελλάδας στην Ευρωζώνη ήδη από το 1998 που δρομολογήθηκαν οι σχετικές διαδικασίες ήταν ο αποφασιστικός παράγοντας για την έκρηξη του ΑΕΠ, την άνοδο της αξίας των περιουσιακών στοιχείων και την μείωση του πληθωρισμού επί μια δεκαετία. Ιδιαίτερα το ελληνικό ΑΕΠ διπλασιάστηκε το διάστημα 1998 – 2008. Ακόμη και μετά 6 χρόνια συνεχούς ύφεσης, το ελληνικό ΑΕΠ σήμερα είναι 50% μεγαλύτερο από αυτό του 1998. 

8. Οι θετικές συνέπειες για την ελληνική οικονομία από την ένταξη στην ΕΕ ξεκινούν ακόμη νωρίτερα,  από την Κοινή Αγροτική Πολιτική και από το πρώτο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης το 1987. 

8. Μια αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα είχε καταστροφικές συνέπειες για την οικονομία και την κοινωνία. Τα υποτιθέμενα θετικά αποτελέσματα στη σχέση εξαγωγών – εισαγωγών από την επιστροφή του  εθνικού νομίσματος θα έρχονταν μόνον μετά από μια πολυετή περίοδο συνεχούς υποτίμησης και εγχώριου πληθωρισμού που θα παρήγαγε ως αποτέλεσμα μια νέα σωρευτική ύφεση του ΑΕΠ σε Ευρώ (ή δολάρια) της τάξης του 30%. Πρακτικά θα επιστρέφαμε στο πραγματικό ΑΕΠ του 1998.

9. Όμως τόσο το δημόσιο χρέος όσο και οι υποχρεώσεις των νοικοκυριών στο εσωτερικό δεν παραγράφονται με την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα. Εάν επιστρέψουμε στα εισοδήματα του 1998 ή χαμηλότερα με τις υποχρεώσεις του 2015, η κατάσταση θα είναι απολύτως μη βιώσιμη. Προκειμένου να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση των απολύτως αναγκαίων και να αποφευχθούν συνθήκες διάλυσης του κράτους, η ελληνική κυβέρνηση θα υποχρεωνόταν σε πρωτοφανή λιτότητα και κατάργηση κάθε ρύθμισης για την κοινωνική πολιτική και την ανθρωπιστική προστασία. 

10. Εάν πάλι οι συνολικές ανισορροπίες της Ευρωζώνης οδηγήσουν στη  άτακτη διάλυση της μέσα από την αποχώρηση των χωρών του Νότου, αυτή  θα ακολουθείτο από την ανασυγκρότηση μιας μικρότερης Ζώνης του Ευρωμάρκου, η οποία σαν στενότερη και με μικρότερες εσωτερικές αποκλίσεις οντότητα θα πληρούσε αρκετά από τα κριτήρια της Άριστης Νομισματικής Περιοχής. Οι προοπτικές των οικονομιών που θα έμεναν εκτός αυτής της Ζώνης θα ήταν πολύ αρνητικές.

11. Για να γίνει σαφέστερο το παραπάνω σημείο πρέπει να θυμηθούμε ότι η δημιουργία της Ευρωζώνης δεν αποτέλεσε στρατηγική στόχευση καταρχήν της Γερμανίας αλλά της Γαλλίας και της Ιταλίας, που στις αρχές της δεκαετίας του 90 φοβούνταν την ισχυροποίηση της ενοποιημένης Γερμανίας. Όπως επίσης φοβούνταν μια στροφή της Γερμανίας «προς τα ανατολικά» μετά την διάλυση του ανατολικού μπλόκ. 

13. Το κυρίαρχο γερμανικό αφήγημα στο σύνολο του 20^ου αιώνα ήταν αυτή η οικονομική και γεωπολιτική επέκταση προς τα ανατολικά, προς την περιοχή που οι Γερμανοί αποκαλούν MittelEuropa. Το Ευρώ αποτελούσε το εργαλείο για να διασφαλιστεί η συνοχή της Ευρώπης ενώ υλοποιείται η αναπόφευκτη διεύρυνση προς την πρώην Ανατολική Ευρώπη.  Για να μην περιθωριοποιηθεί ο ευρωπαϊκός Νότος και τα γερμανικά κεφάλαια φύγουν όλα προς τις νέες χώρες της ΕΕ. 

14. Είναι πλέον απαραίτητο να σκεφτόμαστε τις διαφοροποιήσεις μέσα στην ΕΕ όχι σαν το παλιό δίπολο Βορρά – Νότου αλλά σαν ένα τρίγωνο Βορρά – Νότου – Ανατολής. Τα κράτη – μέλη της Ανατολικής Ευρώπης αν και φτωχότερα από τα κράτη του Νότου, στρατηγικά δεν συμμαχούν με τον Νότο αλλά με τον Βορρά και συγκεκριμένα με τη Γερμανία, διεκδικώντας αυξανόμενο μερίδιο στις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις σε σχέση με τον Νότο. 

Γ. Ο ΑΝΑΓΚΑΙΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ

15.Η απόκλιση των οικονομιών του Νότου από την Γερμανική οικονομία αυξάνεται συνεχώς και απειλεί άμεσα τη συνοχή της Ευρωζώνης. Στο τέλος του 2014 : 

Η Ιταλία   είχε δημόσιο χρέος 132,1%    του ΑΕΠ   ή 2.200 δις , από 106,1%  το 2009. Η Γαλλία   είχε δημόσιο χρέος 95%     του ΑΕΠ ή   2.100 δις,  από 68% το 2009. Η Ισπανία   είχε δημόσιο χρέος 97,7%    του ΑΕΠ ή   1.000 δις,  από 40,2% το 2009.

Η δραματική αυξητική τάση του χρέους του Νότου δεν οφείλεται στην τεμπελιά των Νοτιοευρωπαίων αλλά στην απώλεια οικονομικής σταθερότητας που συνεπάγεται για τον Νότο η έλλειψη του εργαλείου της νομισματικής πολιτικής μέσα σε συνθήκες μη – άριστης νομισματικής περιοχής. 

16. Η γερμανική πίεση όπως εκφράζεται πιο καθαρά από τον Σόιμπλε είναι ο Νότος να «προσαρμοστεί» μέσα από μια συνολική διαδικασία εσωτερικής υποτίμησης. Έτσι ώστε να συντηρηθούν οι αποκλίσεις που ευνοούν τα γερμανικά πλεονάσματα. 

17. Ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα και η Ελλάδα ως μέλος της Ευρωζώνης πρέπει να θέσουν ως βασικό στόχο την αλλαγή της αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνης ώστε να πλησιάσει  σταδιακά σε συνθήκες   Άριστης Νομισματικής Περιοχής και να μειωθούν οι αποκλίσεις. 

17. Στην κατεύθυνση αυτή κινούνται πλέον ανοιχτά η Γαλλία και η Ιταλία. Η ελληνική διαπραγμάτευση συντέλεσε σημαντικά στο να ανοίξει η σχετική συζήτηση. 

18. Ο μετασχηματισμός της Ευρωζώνης ώστε να καταστεί λειτουργική και βιώσιμη για όλα τα μέλη της είναι στόχος στον οποίο μπορούν να συναντηθούν διαφορετικές πολιτικές δυνάμεις, κοινωνικά συμφέροντα και κρατικές επιδιώξεις. 

19. Η συγκρότηση ενός τέτοιου ευρέως μετώπου για τον μετασχηματισμό της Ευρωζώνης μπορεί και πρέπει να αποτελέσει κεντρική κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Είναι όμως δεδομένο ότι οι στόχοι αυτού του μετασχηματισμού μέσα στο σημερινό συσχετισμό δυνάμεων θα εξυπηρετούν αλλά δεν θα ταυτίζονται με τα προτάγματα και τα προγράμματα της Αριστεράς.  

20. Βασικές πλευρές ενός τέτοιου μετασχηματισμού ενδεικτικά θα ήταν:

Η από κοινού ανάληψη του χρέους με την έκδοση ευρωομολόγων. Η λογική της κίνησης δεν είναι φυσικά  να πληρώνει μια χώρα το χρέος της άλλης αλλά να διασφαλιστούν κοινά επιτόκια και πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίου. 

Η θεσμική  δυνατότητα της ΕΚΤ να δανείζει απευθείας τις κυβερνήσεις (απόκτηση ομολόγων στην πρωτογενή αγορά). 

Η ύπαρξη κεντρικού προϋπολογισμού ο οποίος να λειτουργεί ως αυτόματος σταθεροποιητής. Είναι εξαρχής σαφές ότι κάθε πρόταση για κάποιου είδους προϋπολογισμό της Ευρωζώνης δεν λειτουργεί υποχρεωτικά στην ίδια κατεύθυνση, κρίσιμη σημασία έχει το αντικείμενο, οι αρμοδιότητες και οι πόροι του προϋπολογισμού. 

21. Σκέψεις για μια μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης διακινούνται ήδη και από την γερμανική πλευρά. Κύριος άξονας τους είναι η δημιουργία ενός Υπουργού Οικονομικών της Ευρωζώνης με αρμοδιότητα τον έλεγχο των κρατικών προϋπολογισμών. Προκειμένου να πετύχει αυτό τον στόχο η γερμανική πλευρά εμφανίζεται να συζητά και ένα είδος κεντρικού προϋπολογισμού, μακριά όμως από τις ανάγκες μείωσης των αποκλίσεων και αντιμετώπισης της απώλειας οικονομικής σταθερότητας των χωρών του Νότου. 

Βασικό αντικείμενο αυτού του γερμανικής έμπνευσης Υπουργού Οικονομικών της Ευρωζώνης είναι η επιβολή της λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης στο σύνολο του Νότου. Είναι η παραπέρα θεσμική κατοχύρωση των διαδικασιών που ενισχύουν τις αποκλίσεις και εμποδίζουν την πραγματική σταθεροποίηση των οικονομιών. 

Ενώ προφανώς μια καθιέρωση Υπουργού Οικονομικών της Ευρωζώνης  με ουσιαστικές εξουσίες χωρίς άμεση δημοκρατική νομιμοποίηση θα αυξήσει ακόμη περισσότερο το δημοκρατικό έλλειμμα της ΕΕ.

22. Από την εμπειρία των τελευταίων ετών, από την εμπειρία ακόμη της ελληνικής διαπραγμάτευσης μέχρι τώρα, είναι σαφές ότι μια κοινή προσπάθεια των κρατών του Νότου και ενός ευρύτερου πολιτικού και κοινωνικού μπλοκ στην Ευρωζώνη  για τον δημοκρατικό,  προοδευτικό και λειτουργικό μετασχηματισμό της Ευρωζώνης θα συναντήσει αντιστάσεις και δεν έχει προδιαγεγραμμένο αποτέλεσμα. 

Οι πιθανές εκβάσεις ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι:

Η συμφωνία για ένα μετασχηματισμό της Ευρωζώνης που σταθεροποιεί αναπτυξιακά τις οικονομίες όλων των κρατών – μελών με τη χρήση εργαλείων όπως αυτά που προαναφέρονται. Με μια τέτοια εξέλιξη το ελληνικό χρέος εντάσσεται στις συνολικές ρυθμίσεις (άλλωστε είναι μικρό σε απόλυτα μεγέθη) και το σημαντικότερο, ανακόπτονται οι διαδικασίες υποβάθμισης της χώρας που το τροφοδοτούν. 

Η αδυναμία συμφωνίας ενώ εντείνεται η απόκλιση και υπερχρέωση των κρατών του Νότου. Στην περίπτωση αυτή αντικειμενικά μέσα από τη συζήτηση θα αναδειχθεί η συντεταγμένη διάκριση Βορρά – Νότου στην Ευρωζώνη, ώστε να επιτευχθεί η σταθεροποίηση και να συντηρηθεί η ανάπτυξη των αποκλινουσών οικονομιών του Νότου. 

Η εύρεση συμβιβασμού  για την άμβλυνση της απόκλισης  των οικονομιών του Νότου μέσα στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, κυρίως μέσα από τη συνεχή καθιέρωση εξαιρέσεων. Στην περίπτωση αυτή στόχος της ελληνικής πλευράς θα είναι να συμπεριληφθούν στο τελικό πακέτο ρυθμίσεων, τροποποιήσεων και εξαιρέσεων οι ανάγκες σταθεροποίησης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, με προεξάρχουσα τη λύση του χρέους και την διασφάλιση επενδύσεων για τον παραγωγικό μετασχηματισμό της χώρας. 

23. Η προοδευτική  κοινωνική διάσταση και ο αναδιανεμητικός και αναπτυξιακός χαρακτήρας του παραπάνω σχεδίου μετασχηματισμού της Ευρωζώνης είναι εγγεγραμμένα στη σύλληψη του. Γιατί η κινητήρια δύναμη πίσω από την γερμανική οικονομική υπεροχή είναι η μείωση των πραγματικών μισθών στη Γερμανία μέσω του εμπορικού πλεονάσματος της. Το γερμανικό πλεόνασμα δεν διανέμεται στους εργαζόμενους, χρηματοδοτεί την νέα συσσώρευση και επιτρέπει την καθήλωση των μισθών μέσω της ονομαστικής μείωσης του κόστους ζωής.

Αντίστοιχα στον Νότο, στην Ελλάδα όπως το βιώνουμε τα τελευταία χρόνια, τα αποτελέσματα των περιοριστικών πολιτικών ως υποτιθέμενη απάντηση στην κρίση χρέους είναι η εσωτερική υποτίμηση και η υποβάθμιση στον καταμερισμό εργασίας μέσα στην Ευρωζώνη. Ο δρόμος αυτός οδηγεί στην σταδιακή εθνική και κοινωνική περιθωριοποίηση ή στην άμεσα καταστροφική έξοδο από το Ευρώ που θα φέρει τις χώρες του Νότου ουραγούς ακόμη και στις χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης.

24. Ο μετασχηματισμός της Ευρωζώνης, η μείωση των αποκλίσεων και η ακύρωση του σχεδίου για μόνιμη λιτότητα στην ευρωπαϊκή περιφέρεια είναι προϋπόθεση για την υπεράσπιση του κοινωνικού κράτους και την αναδιανομή του εισοδήματος τόσο στον Νότο και την Ανατολή όσο και στον ίδιο τον Βορρά της Ευρώπης. Η πίτα για να μοιραστεί δίκαια πρέπει να μην μειώνεται διαρκώς. 

25. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει  άμεσα να αναλάβει πρωτοβουλίες ως κόμμα, ως τμήμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και ως ελληνική κυβέρνηση για την επεξεργασία και την προώθηση ενός σχεδίου δημοκρατικού, προοδευτικού  και λειτουργικού μετασχηματισμού των Συνθηκών και των Θεσμών της Ευρωζώνης. 

Διαπραγμάτευση υπό την απειλή περιστρόφου!

Χτες, ο Τσίπρας στο Κόκκινο 105,5 και ο Βαρουφάκης στη Le Monde, έδειξαν καθαρά με λόγια, σχήματα και αναλυτικές περιγραφές, ποια ήταν τελικά τα όριά μας μέσα στην Ευρωζώνη. Διαπραγματευόμασταν με το πιστόλι στον κρόταφο. Κι ο Χάμερμπας τα σχολιάζει με τη σημερινή του συνέντευξη στην L'Obs

Λέει ο Βαρουφάκης στη Le Monde:

Έχω χάσει τον λογαριασμό πόσες φορές βρεθήκαμε μπροστά στο φάντασμα του κλεισίματος των τραπεζών μας, επειδή αρνούμασταν να δεχθούμε ένα πρόγραμμα το οποίο είχε αποδείξει την αναποτελεσματικότητα του. Οι πιστωτές και το Eurogroup έκλειναν τα αφτιά στα οικονομικά επιχειρήματά μας. Ήθελαν να παραδοθούμε. Με κατηγόρησαν ακόμη και για το ότι τόλμησα να τους διδάξω ένα μάθημα.. 

Η είσοδος των τεχνοκρατών στον γύρο των διαπραγματεύσεων επιβεβαίωσε τους χειρότερους φόβους μας. Δημοσίως, οι πιστωτές διατυμπάνιζαν την επιθυμία τους να πάρουν τα χρήματά τους και να δουν την Ελλάδα να κάνει μεταρρυθμίσεις. Στην πραγματικότητα, είχαν ένα στόχο: Να ταπεινώσουν την κυβέρνησή μας και να μας αναγκάσουν να συνθηκολογήσουμε.

Ο Αλέξης Τσίπρας στο "Κόκκινο 105,5" είπε στον (δημοσιογράφο) Αρβανίτη ότι:

Αν έκανα αυτό που έλεγε η καρδιά μου "να τα βροντήξω", όταν έδινα τη μάχη 17 ώρες μόνος, ήξερα ότι την επόμενη μέρα θα κατέρρεαν οι τράπεζες. Έδωσα τη μάχη γνωρίζοντας ότι αν θα φύγω θα ξαναγυρίσω ίσως με δυσμενέστερους όρους».Το να επικρατήσει στην τελική απόφαση η προστασία των λαϊκών στρωμάτων, της χώρας και της αριστεράς, από μια εκδικητική πολιτική, ήταν μια ορθή επιλογή

Λέει η φωνή της συνείδησης της Γερμανίας μιλώντας στους συμπατριώτες του Γερμανούς:

Ο απόηχος παγκοσμίως της τραχείας και τευτονικής συμπεριφοράς της Γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ και του υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, η οποία στόχευε στο να οδηγήσει στην απομάκρυνση της Ελλάδας από την ευρωζώνη, δείχνει ότι η γερμανική κυβέρνηση έπεσε σε μία παγίδα – την ιστορική παγίδα μιας ημιηγεμονικής θέσης – από την οποία ακριβώς η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε καταφέρει να μας προστατεύσει έως σήμερα (Χάμερμπας στην L'Obs από το TVXS)

Αυτά έγιναν.

Τα ξέραμε, τα μυριζόμασταν, τα φοβόμασταν, αλλά ότι θα είναι τόσο τραγικά, κυνικά και ξεδιάντροπα κανείς δεν μπορούσε να το φανταστεί. Όχι κανείς ... εγώ! Εγώ, ο ανιστόρητος, ήμουν που δεν μπορούσα να φανταστώ αυτό το χάλι. Υπέθετα πως το "μέτωπο λογικής" που πρόταξαν οι Τσίπρας και Βαρουφάκης θα αντιμετωπιζόταν ως τέτοιο και όχι ως ενοχλητικό βουητό ενός "ανωφελούς" κουνουπιού που μόνο μια μυγοσκοτώστρα του αξίζει.

Αυτό σημαίνει ότι η “διαπραγμάτευση” γινόταν υπό πολύ χειρότερους όρους από εκείνους που περίμενα ή φοβόμουν. Κι ίσως πραγματικά να χάθηκε πολύτιμος χρόνος ανάμεσα στον Φεβρουάριο και τον Ιούνιο στον οποίο το ελληνικό κράτος ξέμεινε από χρήματα εντελώς. Όμως και πάλι δεν θα αποφεύγαμε τα κάπιταλ κοντρόλ ήδη από την 1η Μαρτίου αφού στις 28 Φεβρουαρίου έληγε το πρόγραμμα Σαμαρά και η μη επίτευξη συμφωνίας στις 20 Φεβρουαρίου θα σήμαινε ότι τα ΑΤΜ θα έκλειναν, απλά, τρεις μήνες νωρίτερα απ' ό,τι έγινε τελικά.

Θα ήταν καλύτερα αν το κλείσιμο της στρόφιγγας γινόταν πιο νωρίς, κι αν το δημοψήφισμα γινόταν κι αυτό πιο νωρίς; Δεν γνωρίζω. Γνωρίζω αυτά που έγιναν (και όχι όλα, ένα μέρος από αυτά) και, πάντως, όχι αυτά που θα γίνονταν αν τα πράγματα είχαν εξελιχθεί αλλιώς.

Νομίζω πως υπό τις συνθήκες αυτές πήραμε ό,τι καλύτερο γινόταν άλλο αν δεν μας είναι αρκετό. Όσο για την έξοδο από την Ευρωζώνη της λυκοφιλίας, δεν ξέρω τα γεωπολιτικά δεδομένα. Αν θα μπορούσε να υπάρξει στήριξη από ΗΠΑ ή Κίνα, σε πραγματικές ενέργειες κι όχι απλές δηλώσεις, τότε θα έπρεπε ίσως να επιχειρηθεί, αλλιώς η κατάσταση έξω δεν είναι καθόλου καλύτερη και δεν έχω λόγους να την ζηλεύω. Αυτό όμως δεν το ξέρει κανείς από εμάς τους κοινούς θνητούς.

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ

Επειδή το σύστημα της εκ περιτροπής ανάληψης των διαφόρων θέσεων εξουσίας από τον λαό με κλήρωση ακούγεται σαν μια παραξενιά, καλό θα ήταν να δοθούν μερικές ακόμα διευκρινίσεις.

Φανταστείτε ότι είστε δικηγόρος, ή αρχιτεκτόνισσα, ή παπουτσής, ή τεντάς, ή εργάτρια ή γιατρίνα ή δημοσιογράφος ... οτιδήποτε κι αν είστε, όποιο φύλο κι αν έχετε, όποιες κι αν είναι οι γραμματικές σας γνώσεις ή η περιουσία σας, και έρχεται η στιγμή να κληρωθούν οι θέσεις στα δημοτικά πράγματα.. Αυτή η στιγμή θα έρχεται μια φορά τον χρόνο γιατί κάθε χρόνο θα διενεργείται νέα κλήρωση

Έχουμε ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Ο λαός δεν εκλέγει κάποιους για να τον εξουσιάζουν αλλά εξουσιάζει ο ίδιος τον εαυτό του. Την εξουσία αυτή την ασκούν ΟΛΟΙ και αυτό είναι που ξεχωρίζει το λαοκρατικό-δημοκρατικό σύστημα για το οποίο μιλάμε (με κλήρωση όλων των θέσεων ευθύνης και συμμετοχή όλων σε αυτές) από το ολιγαρχικό σύστημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας που έχουμε σήμερα σε όλα τα επίπεδα όπου όλοι ψηφίζουν αλλά ολίγοι και συνήθως οι ίδιοι διοικούν.

Κατ' αρχήν να ξεκαθαρίσουμε ότι μιλάμε για ένα δήμο περίπου τριάντα χιλιάδων κατοίκων (30.000) και όχι για γιγαντιαίους δήμους όπου όλοι είναι άγνωστοι μεταξύ τους. Ο Δήμος Κερατσινίου-Δραπετσώνας, για παράδειγμα, που έχει περίπου ενενήντα χιλιάδες (90.000) κατοίκους θα πρέπει να σπάσει σε τρία κομμάτια. Της Δραπετσώνας (με Ευγένεια, Χαραυγή και Κερατζάκη), της Αμφιάλης και των Ταμπουρίων.

Στον Δήμο των 30.000 κατοίκων με 20.000 ψηφοφόρους θα κληρωθούν: 

1) Τριακόσιοι εξήντα (360) κληροθέτες, που θα διενεργούν τις κληρώσεις με βάση τους δημοτικούς καταλόγους και που θα αλλάζουν κάθε μήνα (12 μήνες επί 30 κληροθέτες κάθε φορά =360)

2) Χίλιοι εκατό (1.100) δημοτικοί σύμβουλοι εκ των οποίων με κλήρωση θα προκύπτει ένα δημοτικό συμβούλιο πενήντα (50) συμβούλων που θα αλλάζει κάθε εβδομάδα τα είκοσι μέλη του (51 εβδομάδες Χ 20 μέλη =1020 συν οι 50 της αρχής κάνουν 1070 συν τριάντα αναπληρωματικοί ίσον 1.100). Οι πενήντα (50) κάθε φορά διαφορετικοί σύμβουλοι θα αποφασίζουν για τα θέματα ημερήσιας διάταξης του δημοτικού συμβουλίου που θα συνεδριάζει μια φορά την εβδομάδα. Από τους πενήντα κάθε εβδομάδα θα επιλέγονται με κλήρωση ο ένας (1) δήμαρχος και οι πέντε (5) αντιδήμαρχοί του που θα έχουν θητεία μιας εβδομάδας και δεν θα μπορούν να επανεκλεγούν μέσα στο έτος. Συνολικά θα εκτίσουν εβδομαδιαία θητεία δημάρχου πενήντα δύο (52) δήμαρχοι και διακόσιοι δέκα (210) αντιδήμαρχοι, όλοι κατόπιν κληρώσεως. Επίσης θα επιλέγονται με κλήρωση ο Πρόεδρος του Συμβουλίου, ο Αντιπρόεδρος και ο Γραμματέας με θητεία ενός μήνα. Τα τρία μέλη του Προεδρείου δεν θα μπορούν να επανεκλεγούν. Μέσα στο έτος θα έχουμε δώδεκα (12) Προέδρους του ΔΣ και άλλους τόσους αντιπροέδρους και άλλους τόσους Γραμματείς (σύνολο 36). Από τους 1.100 της αρχικής κλήρωσης οι 300 περίπου θα θητεύουν σε ένα κάποιο αξίωμα πέραν του αξιώματος του δημοτικού συμβούλου.

3) Πεντακόσιοι πενήντα (550) κοσμήτορες (ελεγκτές καθαριότητας, φωτισμού, εξωραϊσμού) εκ των οποίων οι δέκα (10) θα εποπτεύουν τις δέκα περιοχές στις οποίες θα χωριστεί ο δήμος και θα αλλάζουν κάθε εβδομάδα. (52 εβδομάδες Χ 10 επόπτες = 520 συν τριάντα αναπληρωματικοί =550) Με βάση τις αναφορές των κοσμητόρων θα προάγονται ή θα παίρνουν κάτι παραπάνω από τον βασικό μισθό οι εργάτες καθαριότητας.

4) Χίλιοι πεντακόσιοι (1.500) δικαστές καθημερινών υποθέσεων (ειρηνοδίκες) οι οποίοι θα συγκροτούν ανά υπόθεση και με βάση τη σοβαρότητά της μικρότερα Συμβούλια Εκδίκασης Υποθέσεων που θα αποτελούνται από πενήντα (50) ή εκατό (100) ή διακόσιους (200) ειρηνοδίκες αναλόγως με την υπόθεση και πάντα με βάση την κλήρωση. Θα λύνουν ζητήματα κυρίως του κανονισμού καθαριότητας και αστυνομικών διατάξεων επιπέδου πλημμελήματος και τις μικροδιενέξεις μεταξύ των κατοίκων, επιβάλλοντας πρόστιμα ή άλλες μικρές ποινές.

5) Εξήντα (60) Συνήγοροι του Πολίτη εκ των οποίων θα κληρώνονται κάθε μήνα πέντε Συνήγοροι που θα αποτελούν ένα πενταμελές Συμβούλιο Συνηγορίας. Σε δώδεκα μήνες επί πέντε μέλη, θα γίνουν συνήγοροι του Πολίτη εξήντα (60) πολίτες. Θα μαζεύουν τα παράπονα των πολιτών και θα οδηγούν τα ζητήματα ανάλογα με την βαρύτητα του καθενός στο δημοτικό συμβούλιο ή στο αντίστοιχο "ειρηνοδικείο" 

6) Εξακόσιοι (600) Φύλακες της Πόλης που θα αντιμετωπίζουν σε συνεργασία με την Αστυνομία και με βάρδιες τα θέματα μικροεγκληματικότητας στις γειτονιές και θα ζητούν την συμπαράσταση των δημοτών (εκτός της Αστυνομίας) για να λύνουν όποιο θέμα γεννιέται επί τόπου. Σε κάθε μια από τις δέκα περιοχές θα αναλαμβάνουν (κατόπιν κληρώσεως) για ένα μήνα πέντε "Πολιτοφύλακες" (12 μήνες Χ 5 φύλακες Χ 10 περιοχές =600)

7) Επτακόσιοι είκοσι (720) Επόπτες κτηρίων που θα "φυλάνε" με δεκαπενθήμερη θητεία και θα φροντίζουν, θα επιστατεύουν (όπως περίπου οι σχολικοί φύλακες) τριάντα δημόσια κτήρια (σχολεία, κέντρα πολιτισμού, υγείας, αθλητισμού και αναψυχής) και θα εποπτεύουν το προσωπικό των υπηρεσιών. Για τα 24 δεκαπενθήμερα του έτους και για 30 χώρους του Δήμου που θα εποπτεύονται θα κληρώνεται ένας (1) Επόπτης κάθε φορά (24Χ30=720)

8) Εκατόν είκοσι (120) οικονομικούς συμβούλους που θα ελέγχουν τα Οικονομικά του Δήμου (προϋπολογισμός, εκτέλεση τεχνικού προγράμματος, προσλήψεις, μισθοδοσίες, έξοδα κίνησης, τροφεία κλπ) οι οποίοι θα είναι δέκα κάθε μήνα (12 μήνες Χ 10= 120 συνολικά) και οι οποίοι θα δίνουν λόγο στο δημοτικό συμβούλιο και στους συνηγόρους του Πολίτη. 

Σύνολο 5.010 Πολίτες (εκ των 20.000 ψηφοφόρων) θα κληρώνονται κάθε χρόνο σε θέσεις ευθύνης, αμισθί, με παροχή μόνο τροφής ή εξόδων κίνησης όπου και όποτε είναι αναγκαία.

Οι 20.000 πολίτες της Δραπετσώνας θα είναι ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ πολίτες και σύντομα αυτό θα αποδώσει καρπούς σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής.

Η διοίκηση και το προσωπικό του Δήμου, έχοντας ενα απρόσωπο στην ουσία πολιτικό προϊστάμενο, θα μπορεί να αποδώσει σωστά και δεν θα καλύπτεται πίσω από διαπλοκές και προστασίες που ευνοούν και την παράλυση του διοικητικού μηχανισμού αλλά και τη διαφθορά.

Τα υπόλοιπα σχόλια δικά σας!

Λιπάσματα 1997

Αναρτώ σήμερα ένα ντοκυμαντέρ του έτους 1997 του Αντένα, με δημοσιογράφο τον Αργύρη Ντινόπουλο, για το εργοστάσιο Λιπασμάτων που ακόμα λειτουργούσε.

Νομίζω πως έχει ενδιαφέρον.

Για να το δείτε πατήστε ΕΔΩ

Διόνυσος ή Απόλλων; Ερωτήσεις και Απαντήσεις σε επίκαιρα θέματα.

Για να μην πελαγοδρομούμε, μερικές ερωτήσεις και οι απαντήσεις τους:

ΕΡΩΤΗΣΗ: Είναι ήττα αυτό που "πέτυχε" ο Αλέξης Τσίπρας και η εναπομείνασα διαπραγματευτική ομάδα στο Συμβούλιο Κορυφής ή συμβιβασμός;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Είναι ήττα γιατί έκανε έναν συμβιβασμό που όλους τους προηγούμενους μήνες απέρριπτε. Γιατί ο διακηρυγμένος στόχος της κυβέρνησης σε όλες τις φάσεις της διαπραγμάτευσης ήταν ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΟΓΡΑΨΕΙ τρίτο μνημόνιο αλλά μια ΣΥΜΦΩΝΙΑ για δάνειο, με δεδομένο βεβαίως ότι και αυτή η Συμφωνία θα συνοδευόταν από κάποια μέτρα που θα της ζητούσαν οι δανειστές.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Και τι διαφορά έχει ένα ΜΗΜΟΝΙΟ (δάνειο με κάποιους όρους) από μια ΣΥΜΦΩΝΙΑ για δάνειο που θα συνοδεύεται κι αυτή με κάποιους όρους;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τεράστια. Το Μνημόνιο θέτει στην ουσία όρους αποπληρωμής με προαπαιτούμενα πριν τις δόσεις και σφιχτά χρονοδιαγράμματα καθώς επίσης και με συνεχή έλεγχο της τήρησης των όρων. Η συμφωνία καθορίζει τις δόσεις του δανείου και απαιτεί από εσένα να μπορείς να ανταποκριθείς στις καθορισμένες πληρωμές. Στη δεύτερη περίπτωση δεν υπάρχει έλεγχος (τρόικα) παρά μόνο αν ξεφεύγεις ουσιαστικά από τη δέσμευση να γίνεις μια αξιόπιστη οικονομικά χώρα χωρίς ελλείμματα και με τα συμφωνημένα πλεονάσματα. Με το Μνημόνιο ΕΚΧΩΡΕΙΣ την οικονομική σου πολιτική (όπως είχε γίνει την περίοδο 2010-2014 και όπως θα συμβεί για την περίοδο 2015-2018) ενώ με την ΣΥΜΦΩΝΙΑ (δανειακή σύμβαση) ΚΡΑΤΑΣ την οικονομία στα χέρια σου και απλά είσαι υποχρεωμένος να πετυχαίνεις (με δικά σου μέτρα) κάποιους γενικούς στόχους (πλεονάσματα κλπ).

ΕΡΩΤΗΣΗ: Και γιατί δεν κάναμε ΣΥΜΦΩΝΙΑ στη σύνοδο κορυφής αλλά πήγαμε σε ΜΝΗΜΟΝΙΟ;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Γιατί ΣΥΜΦΩΝΙΑ μπορούσαμε να πετύχουμε μέχρι τις 30 Ιουνίου που έληγε το προηγούμενο πρόγραμμα. Μετά τη λήξη του, δεν υπήρχε πλέον θέμα συμφωνίας αλλά νέο Μνημόνιο ή Γκρέξιτ. Η στρατηγική μας επί πέντε μήνες ήταν να ζητάμε μια Γέφυρα (μας δόθηκε ως τις 30 Ιουνίου) για να πετύχουμε στο διάστημα αυτό μια Συμφωνία (δανειακή σύμβαση). Δεν καταφέραμε να τους πείσουμε και μας προτάθηκε (εκβιαστικά) με το έγγραφο του Γιούνκερ μια ακόμη παράταση υπό κάποιους όρους για να συζητήσουμε την Συμφωνία που θέλαμε. Αυτή η πρόταση για νέα πεντάμηνη συμφωνία-γέφυρα  που μας δόθηκε (καλή ή κακή αδιάφορο) απορρίφθηκε με το Δημοψήφισμα. Δεδομένου ότι είχε λήξει η προηγούμενη προθεσμία (30/6) και ότι απορρίφθηκε η ενδιάμεση πρόταση (για νέα παράταση με κάποια μέτρα) από το δημοψήφισμα, το μόνο που έμενε στο τραπέζι πλέον ήταν ένα νέο Μνημόνιο ή το Γκρέξιτ.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Γιατί η 30 Ιουνίου θεωρήθηκε καταληκτική ημερομηνία και δεν δόθηκε μια ολιγοήμερη έστω παράταση για να συζητήσουμε ξανά για την ΣΥΜΦΩΝΙΑ (υπό όρους) αντί για την υπογραφή νέου 3ου Μνημονίου;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Γιατί πλέον η αποδοχή ή μη της ολιγοήμερης έστω παράτασης ήταν θέμα των Γερμανών. Μπορούσαν πλέον να προβάλουν βέτο (στο Γιούρογκρουπ) και να μην δεχτούν παράταση για νέα συζήτηση και αυτό ακριβώς έκαναν, έστω κι αν καλύφθηκαν πίσω και από άλλες δορυφορικές τους χώρες. Μετά τις 30/6 για να συζητήσουμε ΣΥΜΦΩΝΙΑ θα έπρεπε να μας κάνουν χάρη και αυτό, φυσικά, οι Γερμανοί το απέρριψαν μετά βδελυγμίας. Οπότε στο τραπέζι έμενε το υποχρεωτικό Γκρέξιτ που μόνο ένα 3ο Μνημόνιο μπορούσε να το αποτρέψει. Οι Γερμανοί για να γλυκάνουν το Γκρέξιτ το έκαναν "πενταετές και βλέπουμε" αλλά στην ουσία ήθελαν να μας τσακίσουν μόλις βρήκαν επιτέλους την ευκαιρία. Μόνη μας αντίδραση πλέον ήταν να ζητήσουμε εμείς ένα 3ο Μνημόνιο που θα σταματούσε την απαίτηση των Γερμανών για Γκρέξιτ.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Εκτός από 3ο Μνημόνιο ή Γκρέξιτ δεν υπήρχε άλλη λύση;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όχι. Η διαπραγμάτευση είχε πλέον δύο μόνο επιλογές. Μία του Γιούνκερ και Ολαν και Αμερικάνων (το 3ο Μνημόνιο) και μία των Γερμανών (Γκρέξιτ). Αν δεν θέλαμε κανένα από τα δυο, μπορούσαμε να φύγουμε από τις Βρυξέλλες και να αρνηθούμε αυτή τη συζήτηση. 

ΕΡΩΤΗΣΗ: Κι αν φεύγαμε από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων καταγγέλλοντας την σκληρότητα των Γερμανών;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όπως λένε μέσα στον Σύριζα, δεν ήμασταν έτοιμοι για κάτι τέτοιο γιατί δεν είχαμε σοβαρή εναλλακτική πρόταση. Οι κυβερνητικοί του Σύριζα λένε πως ήταν ΑΔΥΝΑΤΟ να έχουμε εναλλακτική πρόταση γιατί ό,τι κι αν κάναμε οι Γερμανοί θα μας συνέτριβαν. Αν μια χώρα έβγαινε από το ευρώ και τα κατάφερνε, τότε το ευρώ θα διαλυόταν εντός ολίγων ημερών. Όταν αυτοί θέλουν να τιμωρήσουν την Ελλάδα -εντός ευρώ- για να δείξουν ότι τα "κακά" παιδιά την πληρώνουν, σκεφτείτε πόσο θα ήθελαν να μας τσακίσουν εντελώς, πόσο θα προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να εξαφανίσουν μια Ελλάδα που θα έβγαινε εκτός ευρώ για να δείξουν ότι έξω από το μαντρί σε τρώει ο λύκος.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Εσύ τι πιστεύεις; θα ήταν καλύτερα να αποχωρήσουμε ή είναι καλύτερα τώρα που υπογράψαμε μνημόνιο και μείναμε στο ευρωοοικοδόμημα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Δεν ξέρω εκατό τοις εκατό. Θα μπορούσα να απαντήσω μόνο αν γνώριζα τις ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΕΣ συντεταγμένες που μας καθορίζουν. Αν για παράδειγμα η Αμερική δεχόταν να χρηματοδοτήσει το χρέος μας (έχει όσα δολάρια θέλει) και φτιάχναμε νέο νόμισμα συνδεδεμένο με το δολάριο, αυτό θα ήταν μια καλή λύση. Αν η Κίνα δεχόταν να αγοράσει το σύνολο του χρέους μας (έστω και υπό τον όρο να φύγουμε από την ΕΕ), διαθέτοντας ένα πολύ μικρό ποσοστό των αποθεμάτων της, θα έβρισκα τη λύση ενδιαφέρουσα. (Την Ρωσία δεν την βάζω γιατί δεν έχει τη δύναμη αυτή τη στιγμή). Αν όμως όλοι οι δρόμοι ΔΙΕΘΝΩΣ ήταν κλειστοί, τότε κι εγώ στη θέση του Τσίπρα θα συνθηκολογούσα. Το παιχνίδι που παίχτηκε είναι ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟ και οι Τσίπρας-Βαρουφάκης-Κοτζιάς-Καμμένος ξέρουν πράγματα που διαφεύγουν από εμάς. Ως εκ τούτου κάθε απάντηση είναι παρακινδυνευμένη. Όλες οι απαντήσεις που δίνουμε ως πολίτες σε αυτό το ερώτημα δεν στηρίζονται στη ΓΝΩΣΗ (που μας διαφεύγει) αλλά στο ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ. Άλλοι εμπιστεύονται τον Τσίπρα, άλλοι θυμώνουν μαζί του, άλλοι αυτοσυγκρατούνται κι άλλοι ονειρεύονται νέες "πλατείες" Συντάγματος, κανείς όμως δεν ξέρει με σιγουριά ποιο θα ήταν το σωστό και ποιο το λάθος.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Λένε πως το 3ο μνημόνιο είναι χειρότερο από τα δυο προηγούμενα, είναι αλήθεια αυτό;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Από μόνο του το 3ο μνημόνιο είναι αθώα περιστερά σε σχέση με τα δυο προηγούμενα. Η λύση του ασφαλιστικού θα έπρεπε να είναι δική μας επιθυμία, μερικοί εκσυγχρονισμοί δεν είναι καθόλου ενοχλητικοί για τους πολίτες (πλην ορισμένων συντεχνιών) και ο ΦΠΑ είναι μεν κακή ρύθμιση αλλά ψύλλος στα άχυρα μπροστά στις ρυθμίσεις των προηγούμενων. Ξεχάσαμε ότι με τα προηγούμενα μνημόνια κόπηκαν ο 13ος και 14ος μισθός, ότι κόπηκαν όλα τα επιδόματα, οι συντάξεις, ότι απαιτήθηκαν 15.000 απολύσεις, ότι σχεδιάστηκαν φόροι και μέτρα που έκλεισαν χιλιάδες επιχειρήσεις κλπ.; Το αγγλικό δίκαιο και η εκποίηση της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας ήταν ρυθμίσεις των προηγούμενων μνημονίων. Καμιά σχέση δεν έχουν οι τωρινές ρυθμίσεις με τα προηγούμενα. Είναι γελοίο να επιχειρούμε την οποιαδήποτε σύγκριση. 

ΕΡΩΤΗΣΗ: Και τότε γιατί να έχουμε πρόβλημα με το 3ο μνημόνιο;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το πρόβλημα με το 3ο μνημόνιο δεν είναι τόσο τα ΝΕΑ ΜΕΤΡΑ όσο το γεγονός ότι με αυτό ΕΠΙΣΦΡΑΓΙΖΟΝΤΑΙ όλα τα παλιά. Ως τώρα αρνιόμασταν να δεχτούμε ό,τι είχε γίνει και επιδιώκαμε ανατροπή της κατάστασης. Το 3ο μνημόνιο, αν και σαφώς ελαφρύτερο των άλλων, κλείνει αυτή την πόρτα οριστικά. Εξ άλλου τα πιο πολλά ΝΕΑ ΜΕΤΡΑ είναι ΠΑΛΙΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ που οι προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις δεν κατάφεραν να περάσουν. 

ΕΡΩΤΗΣΗ: Και μετά από όλα αυτά ... τι κάνουμε;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αν ήμουν στη Βουλή, θα ψήφιζα "ναι" γιατί φοβάμαι να ρισκάρω περισσότερο και γιατί φοβάμαι τους Γερμαναράδες που δείχνουν αδίστακτοι, κατανοώ όμως εκείνους που θα δράσουν διαφορετικά. Σε άλλους το αίμα βράζει περισσότερο, και σε άλλους η λογική εξισορροπεί καλύτερα. Το αιώνιο δίλημμα: Διόνυσος ή Απόλλων; Εγώ διαλέγω το κλασικό φως του Απόλλωνα, οι Γερμανοί εφευρέτες του ρομαντισμού, πάντα με τον Διόνυσο ήταν!

Ορθάνοιχτος και Ανεπίστρεπτος;

Ένα κείμενο που έδωσα για το περιοδικό ΠΟΛΙΤΕΣ και που αναφέρεται στα πάθη της Αριστεράς σήμερα και πάντα είπα να αναρτήσω.

Τον τίτλο του πήρα από ένα άλλο κείμενό μου απαντητικό σε μια αλληλογραφία (πρόσφατη)

Ορθάνοιχτος και Ανεπίστρεπτος

ο δρόμος της διάσπασης;

Στον Σύριζα ο κύβος ερρίφθη. Οι ηγετικές ομάδες αποφάσισαν, ρήξη εδώ και τώρα. Μόνο που επειδή αυτή η ρήξη κρίθηκε πως θα είναι τοξική αν συμβεί με τον πραγματικό αντίπαλο, την νεοφιλελεύθερη Ευρώπη, γι αυτό προτιμήθηκε το μικρό ατσάλινο μαχαίρι να το στρέψει ο Σύριζα προς τον ίδιο τον εαυτό του.

Η αριστερά έχει παραδόσεις και τις τηρεί ευλαβικά. Από διάσπαση σε διάσπαση, είδε τα ποσοστά της να φθίνουν ραγδαία και αρκέστηκε στον ρόλο του θεματοφύλακα της ηθικής. Κι ενώ ζούσε στον οικείο αστερισμό μιας ακόμα διάσπασης το 2010, ξαφνικά είδε τις δυνάμεις της να ανέρχονται ραγδαία. Γενεσιουργός αιτία, βέβαια, της ανόδου των εκλογικών ποσοστών της ήταν τα μνημόνια του ΠαΣοΚ και της ΝΔ. Λόγος για να κατευθυνθούν οι ψήφοι στον Σύριζα και όχι στην ΔημΑρ (από το αρχικό 17% έναντι 6% του Μαΐου 2012 στο εκκωφαντικό 36% έναντι 0,6% τον Ιανουάριο του 2015) ήταν η χαρακτηρισμένη ως “προδοσία” απόφαση της ΔημΑρ να συμμαχήσει με ΠαΣοΚ και ΝΔ παίζοντας πριν την ώρα της τον ρόλο της “κυβερνώσας αριστεράς”. Έτσι που κατά τραγική επιθυμία της μοίρας και της τύχης όταν η αριστερά έγινε πραγματικά κυβερνώσα, η ΔημΑρ είχε χαθεί από το προσκήνιο.

Είναι εύκολο αλλά και κάπως απλοϊκό να δει κανείς και να εκτιμήσει τα πράγματα με βάση το μνημόνιο-αντιμνημόνιο. Με βάση αυτό το δίπολο η κοινωνία ζύγιζε -και ακόμα ίσως εν πολλοίς ζυγίζει- τις πολιτικές δυνάμεις και τον ρόλο τους. Θα συμβαίνει όμως αυτό για πάντα;

Είναι εξ ίσου εύκολο και εξ ίσου απλοϊκό να ζυγίσουμε τις πολιτικές προτάσεις με βάση το δίπολο σοβαρότητα- ελαφρότητα. Ο Σύριζα του 2008 έμοιαζε σχεδόν αναρχικός και εντελώς αλαφροΐσκιωτος για τους ψηφοφόρους που επτά χρόνια μετά τον ψήφισαν και τον αποδέχτηκαν ως τον πιο αξιόπιστο εκπρόσωπό τους.

Είναι τέλος παραπλανητικό να δούμε τους χώρους αριστερά-δεξιά τσιμεντωμένους και αδιαπέραστους. Όσο εύκολα ένας ψηφοφόρος του Σαμαρά περνά στο στρατόπεδο του Τσίπρα ελκυόμενος από ένα σύνθημα (π.χ. την σεισάχθεια) άλλο τόσο εύκολα ένας ψηφοφόρος του Τσίπρα θα ψηφίσει τον Μιχαλολιάκο θεωρώντας ότι μόνο αυτός είναι πολιτικός που “φοράει παντελόνια”. Κι όπως τον πρώτο από τους δυο που ανέφερα δεν τον έπεισε ο Σύριζα αλλά εκείνοι οι δεξιοί φίλοι του που κατηγορούσαν τον Σύριζα πως θα “σβήσει” τα δάνεια, έτσι και τον δεύτερο δεν θα τον έχει πείσει η Χρυσή Αυγή αλλά η απογοήτευση των αριστερών φίλων του που θα λένε τον Τσίπρα προδότη και ίδιο με όλους τους άλλους. Οι διαδρομές της κάθε μιας ψήφου είναι περίεργες και εκείνο που κυριαρχεί είναι περισσότερο οι καραμπόλες παρά οι ευθείες επιθέσεις πειθούς.

Όλα αυτά λέγονται για να τονίσουν ότι το τοπίο είναι ακόμα ρευστό. Δεν έχει ακόμα σταθεροποιηθεί ένα νέο σκηνικό με τον Σύριζα στην αριστερή-σοσιαλιστική πλευρά και τη Νέα Δημοκρατία στην δεξιά-κεντροδεξιά. Το είδαμε τον Ιούνιο του 2012 και στις δυο εκλογές του 2015 αλλά δεν απέκτησε μόνιμα χαρακτηριστικά. Το Ποτάμι φιλοδοξεί να διεμβολίσει τον κεντροαριστερό χώρο (μαζί με το δορυφορικό σε αυτό ΠαΣοΚ και ότι απέμεινε από την Δημαρ) ενώ στα δεξιά το τοπίο είναι εντελώς σουρεαλιστικό. Η Νέα Δημοκρατία φαίνεται σαν ο κυρίαρχος σχηματισμός αλλά οι ΑνΕλ προτιμούν τον Σύριζα αντί γι αυτήν και η Χρυσή Αυγή έχει γίνει ο μισητότερος αντίπαλός της. Με τόσο χύμα τα πράγματα στην Δεξιά, ο Σύριζα φαίνεται να έχει πολύ πιο σταθερό περιβάλλον γύρω του.  

Ωστόσο πρέπει να δεχτούμε πως το βάρος των πολιτικών αποφάσεων που δέχτηκε ο κάθε πολίτης αυτής της χώρας στην πλάτη του τα τελευταία χρόνια ήταν τόσο μεγάλο και η ποσότητα των πληροφοριών που δέχτηκε τόσο εντυπωσιακή, που σχεδόν πια κανείς δεν είναι απληροφόρητος και κανείς δεν αποφασίζει “ελαφρά τη καρδία”. Είμαστε πλέον ένα εκλογικό σώμα πονηρεμένων ψηφοφόρων που δεν ξεγελιούνται εύκολα.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, ζούμε μια νέα απόπειρα διάσπασης της αριστεράς. Ο δρόμος γι αυτήν είναι ανοιχτός και χωρίς δικλείδες ασφαλείας. Σαράντα περίπου βουλευτές και πάνω από εκατό μέλη της κεντρικής επιτροπής είναι τεράστιο νούμερο για να περνά απαρατήρητο. Και οι απόψεις ανελαστικές εκ των πραγμάτων. Η μεν κυβέρνηση έφερε τη νέα συμφωνία-μνημόνιο στη Βουλή σαν την μόνη λύση ομαλής διεξόδου από την κρίση, οι δε διαφωνούντες ψήφισαν ήδη το Όχι, σαν την μόνη λύση για να αποφευχθεί το αδιέξοδο. Πλήρης αντίθεση απόψεων που δεν γίνεται να συμβιβαστούν με κανένα κείμενο και κανένα τερτίπι διαδικαστικό. Ουσιαστικά έχει αποκλειστεί κάθε είδος επιστροφής σε διάλογο. Και, φυσικά, το ποιος στρίμωξε τον άλλον στο καναβάτσο δεν έχει και μεγάλη σημασία.

Ο δρόμος της διάσπασης είναι λοιπόν σχεδόν ορθάνοιχτος και μάλλον ανεπίστρεπτος. Το μόνο που μένει να συμφωνηθεί είναι οι κανόνες. Δεν υπάρχει κανείς λόγος, δεν είναι ανάγκη, να σκοτωθούν οι αριστεροί μεταξύ τους αλληλοδιασπώμενοι. Ας πάρουν βελούδινο διαζύγιο με εκφράσεις αλληλοκατανόησης και συμπάθειας. Εξ άλλου το "κόμμα του κυβερνητισμού" και το "κόμμα της αντίστασης" μπορεί να χρειαστεί να συνομιλήσουν στο μέλλον. Ας υπάρχει, λοιπόν, ένα παρελθόν ευγενικής συμπεριφοράς προς αλλήλους.

ΑΠΟΡΩ ΜΕ ΣΕΝΑ ... ΑΠΟΡΩ!

Απορώ με τα όσα συμβαίνουν στον Σύριζα και λυπάμαι που η “πρώτη φορά αριστερά” κατάφερε να τα κάνει τόσο πολύ θάλασσα. Ακόμα περισσότερο λυπάμαι που την βλέπω να πνίγεται σε μια κουταλιά νερό!

"Απορώ με σένα, απορώ, κάνεις τόσα λάθη και στα συγχωρώ" που λέει κι ο Πάριος

Τριάντα εννέα (39) αμφισβητήσεις μέσα στην κοινοβουλευτική ομάδα και εκατόν επτά (107) στην κεντρική επιτροπή είναι νούμερα πολύ μεγάλα για να τα ξεπερνά κανείς με ελαφρότητα. Και μια γενική φιλολογία (μέσα στον Σύριζα και τον ευρύτερο χώρο του) περί αναγκαίας συνθηκολόγησης που αντικατέστησε την έντιμη συμφωνία και περί του περήφανου ΟΧΙ του λαού που αγνοείται ή παρερμηνεύεται όχι μόνο δεν βοηθούν να ξεκαθαρίσει το τοπίο αλλά αντίθετα γεννούν περισσότερα προβλήματα από όσα -υποτίθεται- ότι θέλουν να επιλύσουν.

Ας δούμε τα πράγματα απλά: Ο Σύριζα εκλέχτηκε κυρίως γιατί ήταν ΚΑΘΑΡΟΣ μέσα σε ένα τοπίο παντελώς βρώμικο. Πήρε εντολή για να διαπραγματευτεί καθώς όλοι καταλάβαιναν ότι οι προηγούμενοι δεν είχαν κάνει καμιά διαπραγμάτευση είτε γιατί ήταν ομοϊδεάτες των εντολοδόχων τους είτε γιατί ήταν “πιασμένοι” στο δόκανο των “πιστωτών” από αμαρτίες του παρελθόντος. Κανείς δεν φοβήθηκε τον κρυφό φιλο-κομμουνισμό του ούτε την κρυφο-αναρχία του. Κόμμα κανονικό τον θεώρησαν όλοι και τον έστειλαν να διαπραγματευτεί με τη σιγουριά ότι δεν θα παίξει παιχνίδια πίσω από την πλάτη του λαού.

Ο Σύριζα έκανε αυτό που του ανέθεσαν και κατέληξε μετά από πέντε μήνες να φέρει μια συμφωνία με την Ευρώπη που, καλή-κακή, είναι το αποτέλεσμα μιας καθαρής διαπραγμάτευσης. Μπορεί η μάχη που έδωσε να είχε λάθη αλλά δεν είχε κρυφά παιχνίδια και ήταν τουλάχιστον τίμια και διεξήχθη όλη μπροστά στα μάτια του καθενός από εμάς. Και στο τέλος αυτής της διαδικασίας έφερε την “καλύτερη δυνατή” συμφωνία. Αυτό μπορούσε, αυτό έκανε. Προς τι λοιπόν οι διαφωνίες τώρα;

Να σημειώσω εδώ ότι αν "συμφωνία=συνθηκολόγηση" τότε η συνθηκολόγηση ήταν κι αυτή στοιχείο των προεκλογικών εξαγγελιών του Σύριζα που μιλούσε για διαπραγμάτευση με στόχο τη συμφωνία (συνθηκολόγηση) και την πέτυχε.

Αν, πάλι, "έντιμη συμφωνία = επωφελής και για τα δύο μέρη συμφωνία" και "κακή συμφωνία= συνθηκολόγηση" τότε και πάλι όλα ήταν μέσα στις προεκλογικές εξαγγελίες αφού επιτεύχθηκε μια κακή συμφωνία (συνθηκολόγηση) που όμως ήταν η μόνη επωφελής (άρα έντιμη) και για τα δύο μέρη, όπου δεύτερο μέρος είναι ο Σόιμπλε και οι βαλτικές χώρες σύμμαχοί του.

Αυτό που θέλω να πως είναι πως ό,τι πέτυχε ο Σύριζα είναι ό,τι εξ αρχής είχε εξαγγείλει. Από τη στιγμή που ήθελε να μας κρατήσει στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, θα έφτανε σε μια συμφωνία λίγο καλύτερη ή λίγο χειρότερη που όμως θα ήταν κι αυτή ένα μνημόνιο. Ούτως ή άλλως θα καταλήγαμε σε μια ψηφοφορία για ενα ΝΑΙ ή ένα ΟΧΙ και το πρόβλημα θα εμφανιζόταν και πάλι μπροστά μας.

Το ΜΟΝΟ που έχει νόημα να συζητάμε είναι αν μπορούσαμε να πετύχουμε κάτι καλύτερο και ποιο θα ήταν αυτό. Σε αυτό το σημείο εγώ πιστεύω ότι δύο πράγματα ήταν καθοριστικά για να πάμε σε συμφωνία με τους χειρότερους δυνατούς όρους:

1) Ο Βαρουφάκης (που πολύ εκτιμώ τη σκέψη του) ΙΣΩΣ εκνεύρισε περισσότερο του αναμενομένου τον κομπλεξικό Σόιμπλε κι αυτό ΙΣΩΣ να έπαιξε κάποιο ρόλο στην επικράτηση του τελευταίου έναντι της Μέρκελ (αν δεν ήταν παρά ένα παιχνίδι Καλού-Κακού μπάτσου) με αποτέλεσμα να εκδιωχθεί ο μόνος άνθρωπος στην ελληνική πλευρά που είχε ΣΥΝΕΚΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ και ΚΑΘΑΡΟ ΜΥΑΛΟ από το πιο σημαντικό μέρος της διαπραγμάτευσης και να μείνουμε έτσι ξυπόλητοι στα αγκάθια.

2) ΠΙΘΑΝΟΤΑΤΑ το δημοψήφισμα έδωσε επιχειρήματα για να αμφισβητηθεί ανοιχτά η αξιοπιστία (και η θέληση) αλλά και η ικανότητα της Ελλάδας να διαπραγματευτεί σοβαρά με αποτέλεσμα να ΝΙΩΣΟΥΝ νικητές οι αντίπαλοί μας και να προχωρήσουν ανοιχτά σε απειλές που πιο πριν ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΤΟΛΜΟΥΣΕ να διατυπώσει.

Αυτά τα δυο (διαπραγμάτευση χωρίς Βαρουφάκη και εξαγγελία δημοψηφίσματος ανεξαρτήτως αποτελέσματος) οδήγησαν κατά τη γνώμη μου σε μια αδύναμη διαπραγματευτική ομάδα αντιμέτωπη σε αντιπάλους (όπως οι Βαλτικές χώρες, η Σλοβακία κλπ.) με άγνοια του κινδύνου των γεωπολιτικών επιπτώσεων. Συνέπεια όλων αυτών ήταν η κατάρρευση του δικού μας μετώπου. Νομίζω ότι μόνο ο Τσίπρας άντεξε και περιέσωσε ό,τι ήταν δυνατό να περισωθεί. Το λέω αυτό χωρίς να ξέρω λεπτομέρειες και ίσως αδικώ κάποιον, όμως αυτή την εντύπωση αποκόμισα.

Από εδώ και πέρα το ΝΑΙ είναι μονόδρομος όχι γιατί ΤΩΡΑ η συμφωνία είναι καλή ή κακή ούτε γιατί συνθηκολογήσαμε και γιατί χάσαμε ένα πόλεμο, αλλά γιατί ΕΞ ΑΡΧΗΣ ξέραμε ότι θα πούμε ένα ΝΑΙ σε μια ΣΥΜΦΩΝΙΑ και απλά επιδιώκαμε να είναι αυτή η συμφωνία όσο πιο καλή γινόταν. Το ΟΧΙ δεν ήταν ποτέ και σε καμιά στιγμή επιλογή του Σύριζα (με βάση τις εξαγγελίες του) και έγινε δυνατό να ειπωθεί μόνο εξ αιτίας του δημοψηφίσματος που το νομιμοποίησε στη σκέψη ενός μέρους των στελεχών του.

Το αν μια χώρα σαν την Ελλάδα πρέπει να έχει δικό της νόμισμα και εθνική οικονομική πολιτική για να σταθεί στα πόδια της, είναι συζήτηση μιας άλλης στιγμής. Η μετάβαση στο εθνικό νόμισμα, αν γίνει υπό πολεμικές συνθήκες με την Ευρώπη, μπορεί να επιφέρει μεγάλα δεινά. Θα πρέπει να γίνει με συνεννόηση και όχι με τύπους σαν τον Σόιμπλε που θέλουν να μας τιμωρήσουν αλλά συναινετικά σαν λύση των αδιεξόδων και όχι σαν βουτιά μέσα σε αυτά. Επομένως, το αν είναι αμοιβαία συμφέρον και για την Ευρώπη και για την Ελλάδα να πάρουμε ένα βελούδινο διαζύγιο, είναι επίσης μια σοβαρή κουβέντα μιας άλλης, όμως στιγμής.

Ο Σύριζα που γνωρίσαμε τα τελευταία χρόνια, δεν θέτει τέτοιο ζήτημα και έχει υποσχεθεί να είναι προβλέψιμος, δηλαδή να μην αιφνιδιάζει. Επομένως το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να τελειώνει με τις εκκρεμότητες που δημιούργησε η ρητορεία του των τελευταίων χρόνων και να δει το μέλλον με μεγαλύτερη σοβαρότητα γνωρίζοντας πια πως ΤΙΠΟΤΑ από όσα λέγονται δεν πάει χαμένο και πως τα εμπόδια που κρύβεις κάτω από το χαλί τα συναντάς μετά από λίγο αναπόδραστα μπροστά σου.

ΔΥΟ ΑΡΘΡΑ, ΕΝΑ ΤΟΥ ΣΤΙΓΚΛΙΤΣ ΚΙ ΕΝΑ ΤΟΥ ΒΑΡΟΥΦΑΚΗ (από το σημερινό TVXS) για να ξέρουμε τι μας περιμένει και που πάμε

Αναδημοσιεύω δυο άρθρα από το σημερινό TVXS

Το ένα είναι του γνωστού παγκοσμίως οικονομολόγου και νομπελίστα ΣΤΙΓΚΛΙΤΣ και το άλλο του Γιάννη Βαρουφάκη.

Περί Γκρέξιτ και στα δυο άρθρα ο λόγος

Με το Ευρωγκρουπ να έχει διακοπεί και τις συνόδους κορυφής να είναι προγραμματισμένες για σήμερα το απόγευμα, καλό είναι να γνωρίζουμε όσα γράφουν οι δυο σπουδαίοι αρθρογράφοι για τα τεκταινόμενα.

Στίγκλιτς: Οι ΗΠΑ πρέπει να σώσουν την Ελλάδα

Παρέμβαση

15:29 | 11 Ιουλ. 2015

Τελευταία ανανέωση 22:59 | 11 Ιουλ. 2015

  

Με άρθρο-παρέμβαση του που δημοσιεύεται σήμερα Σάββατο στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Time, ο νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς ζητά την άμεση εμπλοκή της Ουάσινγκτον για τη διάσωση της Ελλάδας. (Μετάφραση: Χρήστος Θ. Παναγόπουλος)

Ολόκληρο το άρθρο του Τζόζεφ Στίγκλιτς έχει ως εξής

Κι ενώ η ελληνική εποποιία συνεχίζεται, πολύ ήταν εκείνοι που θαύμασαν το θράσος της Γερμανίας. Η χώρα αυτή, με πραγματικούς όρους, έλαβε ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα οικονομικής σωτηρίας και μείωση του χρέους στην Ιστορία αλλά και άνευ όρων βοήθεια από τις ΗΠΑ, μέσω του Σχεδίου Μάρσαλ.

Κι όμως, η Γερμανία εξακολουθεί να αρνείται ακόμη και την ανακούφιση από το χρέος. Πολλοί, επίσης, θαύμασαν το πώς η Γερμανία τα κατάφερε τόσο καλά στο παιχνίδι της προπαγάνδας, πουλώντας μια εικόνα ενός κράτους που έχει αποτύχει εδώ και καιρό και αρνείται να συμφωνήσει με τις ελάχιστες απαιτούμενες συνθήκες σε αντάλλαγμα για γενναιόδωρη βοήθεια.

Τα γεγονότα αποδεικνύουν το αντίθετο: από τα μέσα της δεκαετίας του '90 κι ως το ξεκίνημα της κρίσης, η ελληνική οικονομία αναπτυσσόταν με ρυθμό μεγαλύτερο από το μέσο όρο ανάπτυξης της ΕΕ (3,9% έναντι 2,4%). Οι Έλληνες ενστερνίστηκαν τη λιτότητα, περικόπτοντας δαπάνες και αυξάνοντας τη φορολογία. Μάλιστα, πέτυχαν ένα πρωτογενές πλεόνασμα (ήτοι, τα έσοδα από τους φόρους υπερέβησαν τις δαπάνες εξαιρούμενων των πληρωμών των τόκων) και η δημοσιονομική τους θέση θα ήταν στ' αλήθεια εντυπωσιακή, εάν δεν έπεφταν σε ύφεση. Η ύφεσή τους - 25% μείωση του ΑΕΠ και 25% ανεργία με την ανεργία των νέων να αγγίζει διπλάσιο ποσοστό - συνέβη επειδή έκαναν ακριβώς ό,τι τους είχε απαιτηθεί και όχι επειδή απέτυχαν να υλοποιήσουν όλα αυτά. Αυτή ήταν η προβλέψιμη αλλά και η προβλεπόμενη απάντηση στη λιτότητα.

Το ερώτημα πλέον είναι το εξής: Τι ακολουθεί, εάν υποθέσουμε (όπως μοιάζει περισσότερο από ποτέ πιθανό) ότι τους πετούν έξω από το ευρώ; Είναι πιθανό η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αρνηθεί να κάνει τη δουλειά της  - όπως η Τράπεζα της Ελλάδος, θα έπρεπε να κάνει ό,τι υποτίθεται πως πρέπει να κάνει κάθε κεντρική τράπεζα, να ενεργήσει, δηλαδή, ως δανειστής της ύστατης λύσης. Κι αν αρνείται να το κάνει αυτό, η Ελλάδα δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να δημιουργήσει ένα παράλληλο νόμισμα. Η ΕΚΤ έχει ήδη αρχίσει να σφίγγει τον κλοιό, κάνοντας την πρόσβαση σε κεφάλαια όλο και πιο δύσκολη.

Δεν είναι αυτό το τέλος του κόσμου: τα νομίσματα έρχονται και φεύγουν. Το ευρώ δεν είναι παρά ένα πείραμα 16 ετών, κακοσχεδιασμένο και προορισμένο να μην δουλέψει - σε μια κρίση το χρήμα ρέει από τις τράπεζες μιας αδύναμης χώρας προς τις ισχυρές, οδηγώντας σε απόκλιση. Το ΑΕΠ σήμερα είναι κατά 17 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο σε σχέση με εκεί που θα βρισκόταν, εάν είχε συνεχιστεί η σχετικά σεμνή αναπτυξιακή πορεία της Ευρώπης πριν το ευρώ. Πιστεύω ότι το ευρώ φταίει σε μεγάλο βαθμό για αυτή την τόσο απογοητευτική επίδοση.

Η διαχείριση της μετάβασης από το ευρώ στο ελληνικό ευρώ μπορεί να μην είναι εύκολη, αλλά η Αργεντινή και άλλες χώρες έδειξαν πώς μπορεί να γίνει. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες με το νέο νόμισμα, να συνεχίσει με τα capital controls, να περιορίσει τις τραπεζικές αναλήψεις και να διευκολύνει τη μεταφορά χρημάτων διαμέσου του τραπεζικού συστήματος από το ένα μέρος στο άλλο. Τα χρήματα εντός του τραπεζικού συστήματος θα υφίσταντο απομειώσεις (π.χ. η αξία του θα ήταν λίγο λιγότερη από τα μετρητά - στην περίπτωση της Αργεντινής, η απομείωση ήταν κατά λίγες ποσοστιαίες μονάδες λιγότερη για συνηθισμένες συναλλαγές). Οι συνταξιούχοι θα έπρεπε να λάβουν ειδική μεταχείριση.

Εν τω μεταξύ, η Ελλάδα θα ξεκινούσε τη διαδικασία αναδιάρθρωσης του χρέους: ακόμη και το ΔΝΤ λέει ότι κάτι τέτοιο είναι απολύτως αναγκαίο. Οι Έλληνες θα μπορούσαν να πάρουν ένα παράδειγμα από την Αργεντινή, ανταλλάσσοντας τρέχοντα ομόλογα με ομόλογα συνδεδεμένα με το ΑΕΠ, όπου οι πληρωμές αυξάνονται με τη ευημερία της Ελλάδας. Τέτοιου είδους ομόλογα ευθυγραμμίζουν τα κίνητρα μεταξύ χρεωστών και πιστωτών (σε αντίθεση με το τρέχον σύστημα, όπου η Γερμανία επωφελείται από τις αδυναμίες στην Ελλάδα).

Η Ελλάδα μπορεί εύκολα να επιβιώσει χωρίς τα κεφάλαια από το ΔΝΤ και την ευρωζώνη. Η Ελλάδα τα κατάφερε τόσο καλά ρυθμίζοντας την οικονομία της ώστε - εκτός του τι πληρώνει προκειμένου να εξυπηρετήσει το χρέος της - έχει πλεόνασμα. Και δεν είναι καν εξαρτώμενη από το ΔΝΤ και την ευρωζώνη σε ό,τι αφορά το ξένο συνάλλαγμα: Τουλάχιστον προτού υποβληθεί στην ασφυξία από τους πιστωτές της, η Ελλάδα εμφάνιζε πλεόνασμα στον λογαριασμό της μεταξύ 1%-5%, εάν αποκλείσουμε τις εξαγωγές πετρελαιοειδών. (Αυτά που αγόραζε από το εξωτερικό ως εισαγωγές ήταν κατά 1% λιγότερα από αυτά που πωλούσε ως εξαγωγές). Ειδικά, εάν οι τιμές του πετρελαίου παραμείνουν χαμηλές κι αν η χαμηλότερη νέα τιμή συναλλάγματός της προσελκύσει περισσότερους τουρίστες και ενθαρρύνει τις εξαγωγές, τότε η χώρα θα ξεφύγει από την καταιγίδα.

Όταν η Αργεντινή αναδιάρθρωσε το χρέος της και το υποτίμησε, αναπτύχθηκε γοργά - ο ταχύτερος ρυθμός ανάπτυξης σε όλο τον κόσμο με εξαίρεση την Κίνα - από την έναρξη της κρίσης της και έως την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Κάθε χώρα είναι διαφορετική. Οικονομολόγοι συζητούν για το πόσο οι εισαγωγές και οι εξαγωγές ανταποκρίνονται σε αλλαγές ως προς την τιμή συναλλάγματος.

Η Αργεντινή επωφελήθηκε από μια μεγάλη αύξηση των εξαγωγών, συνέπεια της «έκρηξης» στις πωλήσεις των εμπορευμάτων. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες αξιοσημείωτες ομοιότητες: και οι δύο χώρες υφίσταντο ασφυξία λόγω λιτότητας. Και οι δύο χώρες, υπό τα προγράμματα του ΔΝΤ, είδαν ραγδαία αύξηση της ανεργίας, της φτώχειας και υπέφεραν σε συγκλονιστικό βαθμό.  Εάν η Αργεντινή είχε εξακολουθήσει την πολιτική λιτότητας, θα είχε βρεθεί στην ίδια περίπου θέση με την Ελλάδα. Ο λαός της Αργεντινής ξεσηκώθηκε και είπε «όχι». Το ίδιο και στην Ελλάδα: εάν η Ελλάδα συνεχίσει με τη λιτότητα, θα υπάρξει ύφεση δίχως τέλος.

Οι ΗΠΑ υπήρξαν γενναιόδωρες με τη Γερμανία όταν τη νίκησαν. Είναι καιρός πλέον για τις ΗΠΑ να φανούν γενναιόδωρες και με τους φίλους μας στην Ελλάδα σε αυτή την τόσο κρίσιμη στιγμή, καθώς καταστράφηκαν για δεύτερη φορά μέσα σε έναν αιώνα από τη Γερμανία, αυτή τη φορά, μάλιστα, με τη βοήθεια της Τρόικα. Σε τεχνικό επίπεδο, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ πρέπει να δημιουργήσει μια γραμμή ανταλλαγής με την Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία  - ως αποτέλεσμα μιας αποτυχίας της ΕΚΤ να εκπληρώσει τις ευθύνες της  - θα πρέπει να αναλάβει για ακόμη μία φορά το ρόλο του δανειστή της ύστατης στιγμής. 

Η Ελλάδα χρειάζεται ανθρωπιστική βοήθεια άνευ όρων. Χρειάζεται από τους Αμερικάνους να αγοράζουν τα προϊόντα της, να κάνουν διακοπές εκεί και να δείξουν αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και μια ανθρωπιά που οι Ευρωπαίοι εταίροι της δεν μπόρεσαν να επιδείξουν».

Βαρουφάκης: Γιατί ο Σόιμπλε θέλει την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ

Το άρθρο

00:07 | 11 Ιουλ. 2015

Τελευταία ανανέωση 15:03 | 11 Ιουλ. 2015

  

Το ελληνικό οικονομικό δράμα έχει κυριαρχήσει στα διεθνή πρωτοσέλιδα εξαιτίας της επίμονης άρνησης των πιστωτών να προσφέρουν μια ουσιαστική ελάφρυνση χρέους, υποστηρίζει σε άρθρο του στον Guardian o Γιάνης Βαρουφάκης.

«Γιατί, ενάντια στον κοινό νου, ενάντια στην ετυμηγορία του ΔΝΤ και ενάντια στην συνηθισμένη πρακτική των τραπεζιτών όταν αντιμετωπίζουν οφειλέτες που είναι σε δύσκολη κατάσταση, αντιστέκονται σε μια αναδιάρθρωση του χρέους; Η απάντηση δεν μπορεί να βρεθεί στα οικονομικά γιατί κρύβεται στη λαβυρινθώδεις πολιτικές πρακτικές της Ευρώπης» γράφει ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας.

Σύμφωνα με τον ίδιο, όταν η Ελλάδα χρεοκόπησε το 2010, υπήρχαν δύο επιλογές για την παραμονή στην ευρωζώνη. Μια λογική, που θα πρότεινε κάθε τραπεζίτης, να γίνει αναδιάρθρωση χρέους και να μεταρρυθμιστεί η οικονομία. Και μια τοξική, η προσφορά νέων δανείων σε μια χρεοκοπημένη οντότητα, παριστάνοντας πως παραμένει φερέγγυα.

Η επίσημη Ευρώπη επέλεξε την δεύτερη επιλογή, δίνοντας προτεραιότητα στην διάσωση των γαλλικών και γερμανικών τραπεζών έναντι της κοινωνικοοικονομικής βιωσιμότητας της Ελλάδας, σημειώνει ο κ. Βαρουφάκης. Μια αναδιάρθρωση χρέους θα σήμαινε απώλειες για τις τράπεζες. Επειδή δεν ήθελαν να ομολογήσουν στα κοινοβούλια τους ότι οι φορολογούμενοι θα πρέπει να πληρώσουν ξανά για τις τράπεζες, οι αξιωματούχοι της Ε.Ε. παρουσίασαν την αδυναμία της Ελλάδας να αποπληρώσει τα χρέη της ως ένα πρόβλημα ρευστότητας και δικαιολόγησης την «διάσωση» ως «αλληλεγγύη» προς τους Έλληνες.

Για να παρουσιαστεί η κυνική μεταφορά ανεπανόρθωτων ιδιωτικών ζημιών στους ώμους φορολογουμένων ως μια προσπάθεια να συμμορφωθεί η Ελλάδα, σημειώνει ο κ. Βαρουφάκης, επιβλήθηκε λιτότητα ρεκόρ στην Ελλάδα, το εθνικό εισόδημα της οποίας υποχώρησε περισσότερο από 25%. «Χρειάζεται να έχει κανείς τις μαθηματικές ικανότητες ενός οχτάχρονου για να γνωρίζει ότι αυτή η διαδικασία δεν θα τελειώσει καλά» γράφει.

«Όταν η άθλια διαδικασία αυτή ολοκληρώθηκε, η Ευρώπη βρήκε αμέσως έναν άλλο λόγο για να αρνηθεί να συζητήσει την αναδιάρθρωση χρέους: θα έπληττε τις τσέπες των Ευρωπαίων πολιτών! Και έτσι δόθηκαν επιπρόσθετες δόσεις λιτότητας ενώ το χρέος γινόταν μεγαλύτερο, αναγκάζοντας τους πιστωτές να χορηγήσουν περισσότερα δάνεια με αντάλλαγμα ακόμα περισσότερη λιτότητα» τονίζει.

Ο κ. Βαρουφάκης υποστηρίζει πως η ελληνική κυβέρνηση – η οποία εκλέχτηκε με εντολή να βάλει τέλος σε αυτόν τον φαύλο κύκλο και να απαιτήσει αναδιάρθρωση χρέους και να μπει τέλος στην λιτότητα – κατέληξε σε αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές, γιατί οι τελευταίοι συνεχίζουν να αρνούνται οποιαδήποτε αναδιάρθρωση χρέους και επιμένουν το χρέος να αποπληρωθεί παραμετρικά από τους πιο αδύναμους Έλληνες.

Αναφέρει μάλιστα ότι κατά την πρώτη του εβδομάδα ως υπουργός Οικονομικών δέχθηκε έναν ωμό εκβιασμό από τον Γερούν Ντάισελμπλουμ: να δεχθεί την λογική των διασώσεων και να εγκαταλείψει τις απαιτήσεις για αναδιάρθρωση χρέους ή να έρθει αντιμέτωπος με την «συντριβή» της δανειακής συμφωνίας και την κατάρρευση των ελληνικών τραπεζών.

«Ακολούθησαν πέντε μήνες διαπραγματεύσεων σε συνθήκες νομισματικής ασφυξίας και μια υποκινούμενη τραπεζική φυγή υπό την επίβλεψη και την εκτέλεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Το μήνυμα ήταν σαφές: αν δεν παραδινόμασταν, σύντομα θα ήμασταν αντιμέτωποι με κεφαλαιακούς ελέγχους, αναλήψεις από ATM, μια παρατεταμένη τραπεζική αργία και τελικά Grexit» υπογραμμίζει ο κ. Βαρουφάκης.

Η απειλή του Grexit το 2010 φόβιζε τους τραπεζίτες γιατί οι τράπεζες ήταν γεμάτες με ελληνικό χρέος. Ακόμα και το 2012, όταν ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αποφάσισε ότι το κόστος του Grexit άξιζε σαν επένδυση για την πειθάρχηση της Γαλλίας και των άλλων κρατών, το ενδεχόμενο τρόμαζε σχεδόν όλους τους άλλους.

Οπως υπογραμμίζει ο υπουργός, «μέχρι τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές τον Ιανουάριο, σαν να ήθελαν να επιβεβαιώσουν τη θέση μας ότι οι «διασώσεις» δεν είχαν καμία σχέση με τη διάσωση της Ελλάδας (αλλά με την διασφάλιση της βόρειας Ευρώπης), η μεγάλη πλειοψηφία εντός του Eurogroup – υπό την καθοδήγηση του Σόιμπλε – είχαν υιοθετήσει το Grexit είτε ως προτιμώμενο αποτέλεσμα είτε ως όπλο εναντίον της κυβέρνησής μας.

Οι Ελληνες, ορθώς, τρέμουν στη σκέψη της αποχώρησης από τη νομισματική ένωση. Η έξοδος από ένα κοινό νόμισμα δεν μοιάζει καθόλου με την εγκατάλειψη μιας σύνδεσης (peg) όπως έκανε η Βρετανία το 1992, εγκαταλείποντας τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ισοτιμιών (ERM). Αλίμονο, η Ελλάδα δεν έχει ένα νόμισμα, η σύνδεση του οποίου με το ευρώ μπορεί να διακοπεί. Εχει το ευρώ, ένα ξένο νόμισμα υπό τη διαχείριση ενός πιστωτή εχθρικού προς το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του μη βιώσιμου χρέους μας.

Για να αποχωρήσουμε, θα έπρεπε να δημιουργήσουμε ένα νέο νόμισμα από το τίποτα. Στο κατεχόμενο Ιράκ, για να εισαχθεί νέο νόμισμα χρειάστηκε σχεδόν ένας χρόνος, 20 περίπου Boeing 747, η κινητοποίηση του αμερικανικού στρατού, τρεις εταιρίες εκτυπώσεων και εκατοντάδες φορτηγά. Χωρίς τέτοια στήριξη, ένα Grexit θα αντιστοιχούσε με την ανακοίνωση μιας μεγάλης υποτίμησης 18 μήνες πριν πραγματοποιηθεί: μια συνταγή για ρευστοποίηση όλων των ελληνικών περιουσιακών στοιχείων και μεταφορά τους στο εξωτερικό με κάθε διαθέσιμο μέσον.

Με το Grexit να ισχυροποιεί το bank run που προκάλεσε η ίδια η ΕΚΤ, οι προσπάθειές μας να επαναφέρουμε την αναδιάρθρωση χρέους στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δεν βρήκε ευήκοα ώτα. Μας είπαν ξανά ότι αυτό ήταν ένα θέμα που θα ετίθετο στο απροσδιόριστο μέλλον, μετά την «επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος» - ένα παράδοξο καθώς το πρόγραμμα δεν θα μπορούσε να πετύχει χωρίς αναδιάρθρωση χρέους.

Αυτό το σαββατοκύριακο κλιμακώνονται οι διαπραγματεύσεις καθώς ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο διάδοχός μου, προσπαθεί και πάλι να βάλει το άλογο μπροστά από το κάρο – προσπαθώντας να πείσει ένα εχθρικό Eurogroup ότι απαιτείται αναδιάρθρωση χρέους για να αναμορφωθεί η Ελλάδα, και όχι μια επιβράβευση όταν το πετύχει. Γιατί είναι τόσο δύσκολο να αντιληφθούν το πρόβλημα; Βλέπω τρεις λόγους.

Πρώτον, η αδράνεια των θεσμών δύσκολα μπορεί να νικηθεί. Δεύτερον, το μη βιώσιμο χρέος δίνει στους πιστωτές τεράστια δύναμη επί των δανειστών – και η δύναμη, ως γνωρίζουμε, διαφθείρει και τους καλύτερους. Όμως ο τρίτος λόγος είναι ο πιο σχετικός και κατά τη γνώμη μου ο πιο ενδιαφέρων.

Το ευρώ είναι υβρίδιο μεταξύ ενός καθεστώτος σταθερών ισοτιμιών, όπως ο ERM της δεκαετία του 1980, ή το gold standard του 1930, και ενός κρατικού νομίσματος. Το πρώτο βασίζεται στο φόβο της αποχώρησης για να κρατιέται ενωμένο. Από την άλλη, το κρατικό νόμισμα περιλαμβάνει μηχανισμούς ανακύκλωσης των πλεονασμάτων μεταξύ των χωρών – μελών (όπως ένας ομοσπονδιακός προϋπολογισμός ή κοινά ομόλογα). Η ευρωζώνη είναι κάπου στο ενδιάμεσο – είναι κάτι παραπάνω από ένα καθεστώς ισοτιμιών και κάτι λιγότερο από ένα κράτος.

Και εκεί ακριβώς είναι το πρόβλημα. Μετά την κρίση του 2008/9 η Ευρώπη δεν ήξερε πώς να αντιδράσει. Θα έπρεπε να προετοιμάσει το έδαφος για τουλάχιστον μια αποχώρηση (όπως το Grexit) για να ενισχύσει την πειθαρχία; Η να κινηθεί σε μια ομοσπονδία; Μέχρι στιγμής δεν έχει κάνει τίποτα από τα δύο, με το υπαρξιακό της πρόβλημα να εντείνεται. Ο Σόιμπλε είναι πεπεισμένος ότι όπως έχουν τα πράγματα, χρειάζεται ένα Grexit για να καθαρίσει το τοπίο, με τον έναν τρόπο ή τον άλλο. Ξαφνικά, το μόνιμα μη βιώσιμο ελληνικό χρέος, χωρίς το οποίο το ρίσκο Grexit θα εξασθενούσε, αποκτά μια νέα χρησιμότητα για τον Σόιμπλε.

Τι εννοώ με αυτό; Μετά από μήνες διαπραγματεύσεων, είμαι σίγουρος ότι ο γερμανός υπουργός οικονομικών θέλει η Ελλάδα να εξωθηθεί από το ενιαίο νόμισμα για να τρομάξει τους Γάλλους και να τους αναγκάσει να αποδεχτούν το μοντέλο του για πειθαρχημένη ευρωζώνη».